avyayakośa /30
This page has not been fully proofread.
१०
आपञ्चभ्यः प्रयुज्यन्ते प्रायेणैते प्रयोक्तृभिः ।
उपसगो: क्रियायोगे तत्रोदाहृतयो यथा ॥
आहरति । व्याहरति । अभिव्याहरति । समभिव्याहरति ।
प्रसमभित्र्याहरति ।"
इति कातन्तविस्तरे प्रोक्तमिहावधेयम् ।
आत्मनेपद - परस्मैपद-समास- -षत्व –णत्व-स्वरादीनि उपसर्गा-
श्रितानि बहूनि कार्याणि शास्त्रेऽत्र सम्मतानि यथासम्भवं यथावकाशं
चास्माभिः प्रतिपादितानि ।
३. गतयः । (१) प्रादय एव ( श्रदन्तर्मरुदादीन् वर्जयित्वा) गति-
संज्ञाभाजोऽपि । तथा (२) ऊर्यादयः, (३) च्यन्ताः, (४) डाजन्ताः,
(५) अनुकरणशब्दाः, (६) अष्टाध्याय्याम् 'आदरानादरयोः सदसती
( 1 4-63) इत्यारभ्य 'तिरोऽन्तर्धी (1-4-71) इति पर्यन्त अर्थविशेष
उपात्ता, 'विभाषा कृत्रि (1-4-72) इत्यारभ्य, 'जीविकोपनिषदावौपम्ये '
(1-4-79) इत्यन्तमर्थविशेष एव वैकल्पिक गतिसंज्ञकाश्च; तथा कार्रिकाशब्दः,
वेदे पुनश्चनसशब्दौ च अत्र शास्त्रे गतिसंज्ञका इत्यवधेयम् । गतिसंज्ञा
'कुगतिप्रादयः' (2-2-18) इति समासार्था, खराद्यर्था च ।
"समासार्हा निपाता एव कतिपयेऽपि गतयः" इति शृङ्गारप्रकाशः
प्रथमप्रकाशः) ।
गतिसंज्ञाकार्याणि पूर्वरेवं संगृहीतानि-
ॐ "गतिपूर्वो यदा धातुः कचित् स्यात् तद्धितोदयः ।
समस्यते गतिस्तत्रागमिष्ठा इति निदर्शनम् (?)॥की
आपञ्चभ्यः प्रयुज्यन्ते प्रायेणैते प्रयोक्तृभिः ।
उपसगो: क्रियायोगे तत्रोदाहृतयो यथा ॥
आहरति । व्याहरति । अभिव्याहरति । समभिव्याहरति ।
प्रसमभित्र्याहरति ।"
इति कातन्तविस्तरे प्रोक्तमिहावधेयम् ।
आत्मनेपद - परस्मैपद-समास- -षत्व –णत्व-स्वरादीनि उपसर्गा-
श्रितानि बहूनि कार्याणि शास्त्रेऽत्र सम्मतानि यथासम्भवं यथावकाशं
चास्माभिः प्रतिपादितानि ।
३. गतयः । (१) प्रादय एव ( श्रदन्तर्मरुदादीन् वर्जयित्वा) गति-
संज्ञाभाजोऽपि । तथा (२) ऊर्यादयः, (३) च्यन्ताः, (४) डाजन्ताः,
(५) अनुकरणशब्दाः, (६) अष्टाध्याय्याम् 'आदरानादरयोः सदसती
( 1 4-63) इत्यारभ्य 'तिरोऽन्तर्धी (1-4-71) इति पर्यन्त अर्थविशेष
उपात्ता, 'विभाषा कृत्रि (1-4-72) इत्यारभ्य, 'जीविकोपनिषदावौपम्ये '
(1-4-79) इत्यन्तमर्थविशेष एव वैकल्पिक गतिसंज्ञकाश्च; तथा कार्रिकाशब्दः,
वेदे पुनश्चनसशब्दौ च अत्र शास्त्रे गतिसंज्ञका इत्यवधेयम् । गतिसंज्ञा
'कुगतिप्रादयः' (2-2-18) इति समासार्था, खराद्यर्था च ।
"समासार्हा निपाता एव कतिपयेऽपि गतयः" इति शृङ्गारप्रकाशः
प्रथमप्रकाशः) ।
गतिसंज्ञाकार्याणि पूर्वरेवं संगृहीतानि-
ॐ "गतिपूर्वो यदा धातुः कचित् स्यात् तद्धितोदयः ।
समस्यते गतिस्तत्रागमिष्ठा इति निदर्शनम् (?)॥की