avyayakośa /230

2023-07-15 11:45:18 by ambuda-bot

This page has not been fully proofread.

194

इतिशब्दस्यायें वेदेषु अव्ययमिदम् । पृषोदरादित्वात् इकार-
लोप: । 'स होवाच – अस्तीह प्रायश्चित्तिरिति अस्तीति का ति, पिता

-

ते वेदेति (शतपथे. 11-6-1-3)।

?

तिरस्

(387)

'ति" (व.)

66

(388)

"तिरस" (नि. ग.)

अन्तर्धान - तिर्यगर्थावज्ञादयोऽस्यार्थाः । अन्तर्धाने –' विश्वयोनि-
1.

स्तिरोदधे ( कुमार. 2-62) । तिर्यगर्थे – तिरः काष्ठं कुरुष्य ।

-

अवज्ञा-
याम-
तिरश्चकार भ्रमराभिलीनयोः सुजातयोः पङ्कजकोशयोः श्रियम् । '
( रघु. 3-8)। तिरस्कर्ता तिरःकर्ता । तिरोभूय, तिरः कृत्य-तिरस्कृत्य,
तिरस्कृत्वा-तिरः वृत्वा । अतिर्यक् ।

3.

9

6

तिरसोऽन्यतरस्याम्' (8-3-42) इति कुप्वोः परयो: विसर्जनीयस्य
सकारविकल्पः । तेन रूपद्वयम् ।

2. 'तिरोऽन्तर्षो' (1-4-71) इति गतिसंज्ञायाम्, समासे भुवो ल्यप् ।
अन्तर्धान भिक्षार्थ करवे 'लिगे भूत्वा स्थितः' इत्यादिषु न गतिसंज्ञेति
नाव ल्यप् । 'तिरस्कृत्य ' इत्यादिषु तु ' विभाषा कृत्रि' (1-4-72)
इत अन्तर्धानार्थ एव विभाषा गतिसंज्ञा । गतिसंज्ञापक्षे ल्यपि,
विसर्जनीयस्य सरवविकश्पपक्षे चेति चत्वारि रूपाणीति ज्ञेयम् ।

6

तिरस्' इत्युपपदात् अञ्जते: कर्तरि विपि 'तिरसस्तिर्यकोपे'
(6-3-94) इति 'तिरि' इत्यादेशे च रूपमेवम् ।