avyayakośa /222
This page has not been fully proofread.
186
तेन त्यादीनि सबैर्नित्यम्' (1-2-72) इत्येकशेत्राभावोऽपि सङ्गत
इति केचित् । अत एव ' अविद्यातच्चितोर्योग: ' 'तत्तदर्थविभागः -
इत्यादिसिद्धिः । विस्तरस्तु बृहच्छन्देन्दुशेखरे ।
"
तत्त्रमित्यव्यव्ययं व्यक्तमित्यर्थे पठन्ति । 'तत्त्वं मूर्खोऽयम् ' इति च
उदाहरन्ति । वस्तुतस्तु तच्छन्दात् 'तस्य भावस्त्वतली (6-1-11) इति
त्व प्रत्ययेनैव सिद्धमिति नाव्ययत्वकल्पनेऽतीव प्रयोजनं पश्यामः ।
"
'तद्' इति दकारान्तमपि हेत्वर्थकं पठन्ति । 'यदयमधीते
तज्जानाति' इत्युदाहरन्ति च । उभयथाऽपि रूपे न मेद: । यत्तत
इत्येतौ शब्दशक्तिस्त्रामाव्यात् मिलितात्रेव हेत्वर्थबोधको
(371)
" तत्प्रभृति " (तिष्ठद्गु.)
तदा प्रभृति इत्यर्थे तिष्ठद्गुगणपठितःचात् अव्ययीभावसमासे-
क्रियाविशेषणमेतत इत केचित ।
ऽव्ययत्वम् ।
(372)
"तल " (त.)
6
तच्छब्दात् 'सप्तम्यास्त्रल' (5-3-10) इति सप्तम्यर्थे तल्लू ।
विद्या न वप्तव्या शुभं बीजमिवोषरे ॥ ' (मनुः 2-112 ) । तत्रव्यः ।
तेन त्यादीनि सबैर्नित्यम्' (1-2-72) इत्येकशेत्राभावोऽपि सङ्गत
इति केचित् । अत एव ' अविद्यातच्चितोर्योग: ' 'तत्तदर्थविभागः -
इत्यादिसिद्धिः । विस्तरस्तु बृहच्छन्देन्दुशेखरे ।
"
तत्त्रमित्यव्यव्ययं व्यक्तमित्यर्थे पठन्ति । 'तत्त्वं मूर्खोऽयम् ' इति च
उदाहरन्ति । वस्तुतस्तु तच्छन्दात् 'तस्य भावस्त्वतली (6-1-11) इति
त्व प्रत्ययेनैव सिद्धमिति नाव्ययत्वकल्पनेऽतीव प्रयोजनं पश्यामः ।
"
'तद्' इति दकारान्तमपि हेत्वर्थकं पठन्ति । 'यदयमधीते
तज्जानाति' इत्युदाहरन्ति च । उभयथाऽपि रूपे न मेद: । यत्तत
इत्येतौ शब्दशक्तिस्त्रामाव्यात् मिलितात्रेव हेत्वर्थबोधको
(371)
" तत्प्रभृति " (तिष्ठद्गु.)
तदा प्रभृति इत्यर्थे तिष्ठद्गुगणपठितःचात् अव्ययीभावसमासे-
क्रियाविशेषणमेतत इत केचित ।
ऽव्ययत्वम् ।
(372)
"तल " (त.)
6
तच्छब्दात् 'सप्तम्यास्त्रल' (5-3-10) इति सप्तम्यर्थे तल्लू ।
विद्या न वप्तव्या शुभं बीजमिवोषरे ॥ ' (मनुः 2-112 ) । तत्रव्यः ।