avyayakośa /183
This page has not been fully proofread.
कथंनाम
147
' कथं नाम तत्र भवान् विनथं ब्रूयात् ? असम्भव - हर्षादिष्वध्याहुः ।
कथं भीतो योत्स्यते ? इत्यवासम्भवः ।
कथं वत्सो मे रामभद्र:
यथा
इत्यल हर्षः
:।
कथङ्कारम् इत्यव्यव्ययम् ।
कथम् ' इत्यस्मिन
उपपदे अन्यथैवकथमित्सु सिद्धाप्रयोगश्चेत्' (3-4-27) इति कृत्रो
णमुल । सिद्ध प्रयोगः = निरर्थकत्वात् प्रयोगार्ह इत्यर्थ: । समुदितमेत-
द्रव्ययं मान्तं कृदन्तमिति ज्ञेयम् । 'कथङ्कारं भुङ्क्ते' = कथं भुङ्क्ते
इत्यर्थः ।
(
अब,
9
एवम् कथञ्चन इत्यसाकल्यार्थ, कथञ्चित् इति कृच्छ्रेणेत्यर्थे,
कथमपि इति अतिकष्टेनेत्यर्थे, कथंवा इति विकल्पे इत्यादीन्यव्ययानि तत्तदर्थेषु
यथासम्भव समुदितानि भवन्ति । त्रिस्तरभियाऽस्माभिर्नोहङ्कितानि ।
यथायथमूह्यानि ।
(288)
" कथं नाम " (नि.)
आश्चर्यार्थे निपातद्वयसमुदायोऽयम् । 'कथंनाम महात्मानो
ह्रियन्ते विषयारिभिः ।' (कामन्दकीयनीतिसारे 3-11 ) ।
1. 'विभाषा कथमि लिङ् च (3-3-143) इति लिङ् । पूर्वसूलस्थं
'गर्दायाम् ' (3-3-142) इति पदमप्यनुवर्तते । तेन गर्दाऽप्यला-
स्यार्थ इति बोध्यम्। सूत्रे चकारात् यथाप्राप्तं लडादिकमप्यन्त्र
भवति । तेन 'कथं नाम तल भवान् वितथं प्रवीति, कथंनाम तत्र
भवान् वितथं वक्ता,. अब्रवीत् उवाच, इत्याइयोऽपि प्रयोगा:
साधव इति बोध्यम् ।
"
147
' कथं नाम तत्र भवान् विनथं ब्रूयात् ? असम्भव - हर्षादिष्वध्याहुः ।
कथं भीतो योत्स्यते ? इत्यवासम्भवः ।
कथं वत्सो मे रामभद्र:
यथा
इत्यल हर्षः
:।
कथङ्कारम् इत्यव्यव्ययम् ।
कथम् ' इत्यस्मिन
उपपदे अन्यथैवकथमित्सु सिद्धाप्रयोगश्चेत्' (3-4-27) इति कृत्रो
णमुल । सिद्ध प्रयोगः = निरर्थकत्वात् प्रयोगार्ह इत्यर्थ: । समुदितमेत-
द्रव्ययं मान्तं कृदन्तमिति ज्ञेयम् । 'कथङ्कारं भुङ्क्ते' = कथं भुङ्क्ते
इत्यर्थः ।
(
अब,
9
एवम् कथञ्चन इत्यसाकल्यार्थ, कथञ्चित् इति कृच्छ्रेणेत्यर्थे,
कथमपि इति अतिकष्टेनेत्यर्थे, कथंवा इति विकल्पे इत्यादीन्यव्ययानि तत्तदर्थेषु
यथासम्भव समुदितानि भवन्ति । त्रिस्तरभियाऽस्माभिर्नोहङ्कितानि ।
यथायथमूह्यानि ।
(288)
" कथं नाम " (नि.)
आश्चर्यार्थे निपातद्वयसमुदायोऽयम् । 'कथंनाम महात्मानो
ह्रियन्ते विषयारिभिः ।' (कामन्दकीयनीतिसारे 3-11 ) ।
1. 'विभाषा कथमि लिङ् च (3-3-143) इति लिङ् । पूर्वसूलस्थं
'गर्दायाम् ' (3-3-142) इति पदमप्यनुवर्तते । तेन गर्दाऽप्यला-
स्यार्थ इति बोध्यम्। सूत्रे चकारात् यथाप्राप्तं लडादिकमप्यन्त्र
भवति । तेन 'कथं नाम तल भवान् वितथं प्रवीति, कथंनाम तत्र
भवान् वितथं वक्ता,. अब्रवीत् उवाच, इत्याइयोऽपि प्रयोगा:
साधव इति बोध्यम् ।
"