2023-07-15 11:45:05 by ambuda-bot

This page has not been fully proofread.

128
 
उभया
 
तदानीं ' कुगतिप्रादय:' ( 2-2-18) इति समासे, ल्यपि 'उपाजेकृत्या
इति सम्पद्यते । यदा तु न गतिसंज्ञा, तदा ' उपाजे कृत्वा' इति व्यस्तमेव ।
उपपूर्वक स्याजधातोः कप्रत्यये बाहुलकात्, निपातनाद् वा वीभावाभावः
स्वरादिनिपातम्–' (1-1-37) इत्यव्ययसंज्ञा । इदं च विभक्तिप्रतिरूप-
कमिति केचित् ।
 

 
(239)
 
+6 उभयतः
 
(त.)
 
आद्यादित्वात् (वा. 5-4-44) सार्वविभक्तिके तसिप्रत्यये, तद्धितान्त-
मिदमव्ययं सम्पद्यते । उभयस्मात् । इति उमयतः । 'उभयतः कृष्णगोपाः' इत्यत्र
'उभसर्वतसोः कार्या धिक्युपर्यादिषु त्रिषु ।' (वा. 2-3-2) इति द्वितीया ।
 
(240)
 
उभयद्युः " (त.)
 
6
 
' उभ्योरहो: ' इत्यर्थे उभयशब्दात् 'युश्चोभयाद् वक्तव्यः' (वा.
'योऽन्ये -
 
5-3-22) इति थुप्रत्ययः । असर्वविभक्तितद्धितान्तत्वादव्ययत्वम् ।
शुरुभयधुरभ्येति ।' (अथर्व 1-25-4)। प्रायश्छान्दसोऽयम् ।
 
66
 
(241)
 
उभया
 
1
 
" (त.)
 
'उभया' इति प्रकारवचनार्थे उभयशब्दात् छान्दसे आच्प्रत्यये
 
रूपम् । 'बृहस्पतिर्व उभया न मुळात् ॥' (ऋ. 10-108-6 )।