avyayakośa /144
This page has not been fully proofread.
108
6
'इदम्' इत्यस्य अत्र स्थाने, समये वा, ' इत्यर्थः । इदन्तनः इत्यत्राव्य-
यत्वादेव, 'सायंचिरं प्राह्णेप्रगेऽव्ययेभ्यः -- (4-3-23) इति ट्युः, ट्र्युल
वा प्रत्यय उपपन्नः ।
(203)
66
इदा इदानीमर्थे" (स्व.)
6
इत् +आ इत्यनयोः समुदाय: । 'इदाऽह्नः पीतिमुत वो मदम् धु:-
(ऋक् 4-33.11 ) । इदा - अधुना इत्यत्रार्थः । इदमत्र बोध्यम् – संक्सर-
विशेषस्य 'इदावत्सरः' इति श्रुतिषु प्रसिद्धिरस्ति; तल संवत्सर परिवत्सर-
कृत्वा,
-
इदावत्सर - उदावत्सर - इद्वत्सररूपेण पञ्चधा वत्सरविभाग
तत्तत्कालेषु क्रियमाणानां दानधर्मादीनां फलविशेष प्रतिपाद्यते । तत्नापि
इदाक्सरशन्दस्य 'अस्मिन् क्सरे' इत्यर्थ एव ।
(204)
66
'इदानीं सम्प्रत्यर्थे " (त.)
इदशब्दात् सप्तम्यन्तात् काले विवक्षिते 'दानीं च' (5-1-18) इति
दानींप्रत्ययः । अस्य च प्राग्दिशीयप्रत्ययत्वात् 'इदम इश्' (5-1-1 ) इति
प्रकृतेरिश आदेश: । शिवात् सर्वादेशः । असर्वविभक्तितद्धितान्तत्वात्
अव्ययत्वम् । 'हविषे दीर्घसत्रस्य सा चेदानीं प्रचेतसः । ' (रघुः 1-81) ।
(205)
66
'इडा प्राकाश्यसामीप्यस्मरणेषु " (स्व.)
प्राकाश्ये–'समिद्धमिद्धेश महो दधासि ' ( भागवते) । सामीप्य
स्मरणयोरप्येवमुदाहार्यम् ।
6
'इदम्' इत्यस्य अत्र स्थाने, समये वा, ' इत्यर्थः । इदन्तनः इत्यत्राव्य-
यत्वादेव, 'सायंचिरं प्राह्णेप्रगेऽव्ययेभ्यः -- (4-3-23) इति ट्युः, ट्र्युल
वा प्रत्यय उपपन्नः ।
(203)
66
इदा इदानीमर्थे" (स्व.)
6
इत् +आ इत्यनयोः समुदाय: । 'इदाऽह्नः पीतिमुत वो मदम् धु:-
(ऋक् 4-33.11 ) । इदा - अधुना इत्यत्रार्थः । इदमत्र बोध्यम् – संक्सर-
विशेषस्य 'इदावत्सरः' इति श्रुतिषु प्रसिद्धिरस्ति; तल संवत्सर परिवत्सर-
कृत्वा,
-
इदावत्सर - उदावत्सर - इद्वत्सररूपेण पञ्चधा वत्सरविभाग
तत्तत्कालेषु क्रियमाणानां दानधर्मादीनां फलविशेष प्रतिपाद्यते । तत्नापि
इदाक्सरशन्दस्य 'अस्मिन् क्सरे' इत्यर्थ एव ।
(204)
66
'इदानीं सम्प्रत्यर्थे " (त.)
इदशब्दात् सप्तम्यन्तात् काले विवक्षिते 'दानीं च' (5-1-18) इति
दानींप्रत्ययः । अस्य च प्राग्दिशीयप्रत्ययत्वात् 'इदम इश्' (5-1-1 ) इति
प्रकृतेरिश आदेश: । शिवात् सर्वादेशः । असर्वविभक्तितद्धितान्तत्वात्
अव्ययत्वम् । 'हविषे दीर्घसत्रस्य सा चेदानीं प्रचेतसः । ' (रघुः 1-81) ।
(205)
66
'इडा प्राकाश्यसामीप्यस्मरणेषु " (स्व.)
प्राकाश्ये–'समिद्धमिद्धेश महो दधासि ' ( भागवते) । सामीप्य
स्मरणयोरप्येवमुदाहार्यम् ।