2023-03-11 15:19:32 by Pathan Vali Khan
This page has not been fully proofread.
९३
त्वदाननमिति व्यज्यते । तेन च कोपादिमालिन्यं न विधेयमिति । अत्र कूटत्वमवसादः ।
संकोच इति यावत् । अथवा प्रमोदाभाव एव कूटत्वम् । 'कूट अप्रमोदावसादनयोः'
इति चुरादिः । 'कूटं कुप्रदाप्रमुदोः' इति कल्पद्रुमः । यद्वा कूटलं परितापभावम् ।
संकोचमिति यावत् । 'कूट परितापे' ।
नायिका सखीं वक्ति-
छायामात्रं पश्यन्नधोमुखोऽप्युद्गतेन धैर्येण ।
तुदति मम हृदयमिषुणा राधाचक्रं किरीटीव ॥ २३४ ॥
छायामात्रमिति । छायामात्रं पश्यन् । एवं च लोकभीतिरावेद्यते । अधोमुखोऽपि ।
एवं च तरलवाभावो व्यज्यते । उद्गतेन धैर्येण मम हृदयं तुदति । अर्जुनो बाणेन राधा-
चक्रमिव । पाञ्चालीवयंवरेऽर्जुनेनाघस्तनध्वजाग्रस्थितचपलमीनच्छायामात्रमालोकयता
मीननयनं बाणेन हतमिति पुराणप्रसिद्धिः । एवं च गुरुसमक्षं छायामात्रमालोकयन्मल्ल-
जारक्षणमकरोदित्यासक्तिविशेषो ध्वन्यते । अथवा यद्यप्ययं न साक्षादवलोकयति
तथापि मन्मनोपहृतमनेनेति व्यज्यते ॥
इत्यनन्तपण्डितकृतगोवर्धनसप्तशतीव्यङ्गयार्थदीपनया समेता छकारव्रज्या ।
-------------------------------
जकारव्रज्या ।
प्रस्थानावसरे नायको नायिकां वक्ति
-
जलबिन्दवः कतिपये नयनाद्गमनोद्यमे तव स्खलिताः ।
कान्ते मम गन्तव्या भूरेतैरेव पिच्छिलिता ॥ २३९ ॥
जलेति । गमनोद्यमे । ममेति भावः । तव नयनात्किचित्संख्याका जलबिन्दवः स्ख-
लिताः, न तु निर्गताः । मङ्गलाभावशङ्कयेति भावः । एवं च निबिडपक्ष्मशालित्वं नेत्रे
द्योत्यते । कान्ते मनोज्ञे ममैतैरेवाश्रुबिन्दुभिरेव पिच्छिला । एवं च चरणावस्थित्य-
नर्हत्वं द्योत्यते । भूर्गन्तव्या । गन्तव्येत्यनेनावश्यकत्वं ध्वन्यते । एवं च त्वदपेक्षया
ममातिशयितदुःखमित्यावेद्यते ॥
नायको वयस्यं वक्ति-
जृम्भोत्तम्भितदोर्युगयन्त्रितताटङ्कपीडितकपोलम् ।
तस्याः स्मरामि जलकणलुलिताजनमलसदृष्टि मुखम् ॥ २३६ ॥
जृम्भेति । जृम्भयोर्ध्वंकृतहस्तद्वयसंघट्टितताटङ्कपीडितकपोलम् । जलकणैः । नेत्र-
संबन्धिभिरिति भावः । लुलितं विस्तृतमञ्जनं यस्य । अलसा दृष्टिर्यस्य तस्या मुखं
स्मरामि । जातिवर्णनमेतत् ॥
या तिच्या
आ० स० ९
Sl Gargeskuwri Diginal Fodarion