Since you are not logged in, some functions (such as the OCR button) have been disabled. To use all website features, please create an account.

न्यायकोशः / 938 Image 938 of 1158 (Page 938)

Proofed once

Help

विशिष्टपर्वतत्वं तु न शुद्धम् । तस्य पर्वतत्वातिरिक्त सौन्दर्य रूपधर्मा-
क्रान्तत्वात् इति । २ शुद्धियुतम् ।

<शुद्धा>
( लक्षणा) [क स्वशक्येन साक्षात्संबन्धः । यथा आयुर्घृतम्
॥ इत्यादौ । अत्रायं भावः । आयुर्घृतयोः सामानाधिकरण्यानुपपत्त्या आयुः-
पदमायुःसाधनं लक्षयति । तत्र आयुः पदे शक्यजीवनकालसाघनत्व-
रूपसाक्षात्संबन्धस्य सत्त्वात् ( म० प्र० ४ पृ० ४१ ) इति । इ
ज्ञेयम् ( न्या० म० ४ पृ० १० ) । [ख ] सादृश्यादिनः शक्य
लक्षणा हल्लक्षणायामजहल्लक्षणार्या चान्तर्भवति इति नातिरिक्ता इति
संबन्धः । यथा आयुर्वृतम् इत्यादौ आयुः पदे लक्षणा । अत्र साध्या-
दन्यः शक्यसंबन्धश्च जन्यजनकभावः । तथा चात्र आयुः पदस्यायु-
जनके लक्षणा । तत्र आयुःपदशक्यसंबन्धो जनकत्वरूपो बोध्यः ।
तेन आयुर्जनकाभिन्नं घृतम् इत्यन्वयबोध: ( त० प्र० ख०
पृ० ३६) । यथा वा गङ्गायां घोषः इत्यादौ गङ्गापदे लक्षणा / अत्र
सादृश्यादन्यः शक्यसंबन्धस्तु संयोग एव । स च प्रवाहप्रतियोगिक
स्तीरानुयोगिकः इति विज्ञेयम् । सा च शुद्धा लक्षणा द्विविधा जह
लक्षणा अजहलक्षणा चेति ( न्या० म० ४ पृ० १०) । एते
उपादानलक्षणा चेत्यालंकारिकैर्व्यवि लक्षणे लक्षणलक्षणा
( काव्यप्र० उ० २ श्लो० १० ) ।

<शुद्धाद्वैतम्>
वेदान्तमतविशेषः । यथा वडभाचार्यमतं शुद्धाद्वैतम् ।
व्युत्पत्तिः शुद्धयोः कार्यकारणयोर्जीवब्रह्मणोः अद्वैतम् ऐक्
तत् इति । अत्र शुद्धत्वं च मायासंबन्धराहित्यम् । तच्च इतरसंबन्धान
वच्छिन्न कार्यकारणादिरूप द्वित्व प्रकारकज्ञान प्रतियोगिकाभाववत्वम् इति ।
भक्तिमार्ग: जीवब्रह्मणोरंशांशिभावः सत्कार्यवादः अहिकुण्डलवत्परिणाम
केचित्त शुद्धं च तत् अद्वैतं च इति कर्मधारय समासमङ्गीचक्रुः / एतन्म
वादः जगतः सत्यत्वम् आविर्भावतिरोभावौ च एतानि स्वीक्रियते इति
ज्ञेयम् । अत्र स यथोर्णनाभिस्तन्तुनोचरेद्यथाग्नेः विस्फ़ लिखा क्षुद्रा
व्युच्चरन्त्येवमेवा स्मादात्मनः सर्वे प्राणाः सर्वे लोकाः सर्वे देवाः सर्वाधि

Edit summary (optional) Status

Needs more work

Proofed once

Proofed twice

Not relevant

Only registered users can save changes. Create an account or sign in to save your changes.