Since you are not logged in, some functions (such as the OCR button) have been disabled. To use all website features, please create an account.

न्यायकोशः / 826 Image 826 of 1158 (Page 826)

Proofed once

Help

इति स्मृतः ॥ (सा० द० परि० ६ श्लो० ७९ ) इति । ५ तस्य
चिद्रूपत्वमनवच्छिन्नविमर्शत्वमनन्योन्मुखःखमानन्दैकघनत्वं माहेश्वर्यमिति
पयोयः । स एव ह्ययं भावात्मा विमर्श: ( सर्व० सं० पृ० १९६
प्रत्यभि० ) ।

<विमलः>
चतुष्पञ्चाशदधिकशतत्रयम् ( अतलशब्दे दृश्यम् ) ।

<विमलीकरणम्>
संचिन्त्य मनसा मन्त्रं ज्योतिर्मन्त्रेण निर्दहेत् । मन्ने मल
त्र्यं मन्त्री विमलीकरणं हि तत् ॥ ( सर्व० सं० पृ० ३७० पात ० ) ।

<विमोकः>
कामान भिष्वङ्गः ( सर्व० सं० पृ० १२४ रामानु० ) ।

<विमोक्षः>
१ निःश्रेयसशब्दवदस्यार्थोनुसंधेयः । यथा निखिललोकविमोक्ष
मुख्योपायम् (न्या० म० १ ) इत्यादौ (त० प्र० १ ) । २ मोचनम् ।

<विरहः>
१ अत्यन्ताभावः । यथा अथ वा हेतुमन्निष्ठविरहाप्रतियोगिना /
साध्येन हेतोरैकाधिकरण्यं व्याप्तिरुच्यते ॥ ( भा० प० २ श्लो० ७०)
इत्यादौ । यथा वा अभावविरहात्मत्वं वस्तुनः प्रतियोगिता ( कु० ३/१)
इत्यादौ । २ शृङ्गाररसस्य विप्रलम्भाख्योवस्थाविशेषः इति रसिकजना
वदन्ति ।

<विरामः>
१ [क] प्रागभावसाधारणकृत्यभावस्यानुकूलो व्यापारः ।
धर्माद्विरमतीत्यादौ विरमतेरर्थः । स च व्यापारोत्र धर्मविषयोपेक्षा विशेष
एव । ख जीवनकालावच्छिन्नः कृत्यसमानाधिकरणकृतिध्वंसः
केचिदाहुः (ल० म० सुबर्थ० कार० ५ पृ० १०८) । २
भावः इति शाब्दिका आहुः । अत्र सूत्रम् विरामोवसानम् (पाणि०

<विरुद्धः>
( हेत्वाभासः ) [ ] सिद्धान्तमभ्युपेत्य तद्विरोधी विरुद्धः
१।४।११० ) इति । ३ विरतिः । ४ निवृत्तिश्च इति काव्यज्ञा आहुः । ।
( गौ० १।२।६ ) । यत्र वक्ष्यमाणो विरोधः वक्ष्यमाणं विरुद्धत्वं चाति
स विरुद्धः इति परमार्थः (त० भा० ) ( वाक्य० ) । ता० तार्किकरक्षायां
तु विरुद्धः स्याद्वर्तमानो हेतु: पक्षविपक्षयोः ( लो० ८२)
इत्युक्तम् । अत्र भाष्यम् । तं विरुणद्धीति तद्विरोधी । अभ्युपेतं सिद्धान्त

Edit summary (optional) Status

Needs more work

Proofed once

Proofed twice

Not relevant

Only registered users can save changes. Create an account or sign in to save your changes.