Since you are not logged in, some functions (such as the OCR button) have been disabled. To use all website features, please create an account.

न्यायकोशः / 460 Image 460 of 1158 (Page 460)

Proofed once

Help

ततः स्वार्थे कप्रत्यय इति । २ तत्सत्तानियतसत्ताकत्वम् । यथा नान्तरीयक
फलजनकत्वमित्यादौ । यथा च प्रतिबन्धकाभावे नान्तरीयका अर्थोत्पत्तिः
इत्यादौ । ३ मध्ये अवश्यंभावित्वम् इति केचिदाहुः ।

<नान्दीमुखाः>
अश्रुमुखशब्दे दृश्यम् ।

<नाम>
( अव्ययम् ) १ संज्ञा । यथा सुरथो नाम राजेत्यत्र नामशब्दार्पः
संज्ञा । सुरथो नाम राजा इत्यत्र सुरथः सुरथशब्दवाच्यः । तदेकदेशे
तादात्म्यवत्सुरथशब्दवाच्यो राजा इत्यर्थः । एवम् नाम्ना चन्द्रमुखी
च शब्दे संज्ञार्थकनामेत्यव्ययेन प्राप्तसंज्ञातादात्म्यान्वयः / तेन संज्ञ
व्यादावनव्ययेनापि नामपदेनोक्तदिशैवान्वयो द्रष्टव्यः । अत्र कविह
सुरथो नाम राजेत्यत्र संभाव्यत्वं नामशब्दार्थः । तच्च सुरथेन्वितम्झी
( श० प्र० श्लो० ९२ पृ० १२४ ) । २ कोपः । यथा ममापि नाम
दशाननस्य परैरभिभवः इत्यादौ । ३ उपगमः / सासूयोङ्गीकारः / क्या
एवं नामास्तु इत्यादौ । ४ प्राकाश्यम् । यथा हिमालयो नाम नगाषि-
राजः इत्यादौ । अत्र हिमालयः प्राकाश्येनातिप्रसिद्धः इत्यर्थः (वाच० )।
५ संभावना । यथा इह नाम सीता भविष्यति इत्यादौ । ६ कुत्सद
यथा अन्धो नाम गिरिमारोहति इत्यादौ । ८ अलीकम् ।
भीतो नामावप्लुतः ( शाकुन्त ० ) इत्यादौ । यथा अहं
यथा को नामायं सवितुरुदये स्वापमेवं विधत्ते इत्यादौ । ७ विस्मयः ।

<नाम>
( अयं नामन् इति नकारान्तो नपुंसकलिङ्गः शब्दः ) १/
कं नाम । य न त्वन्यथा ( श० प्र० श्लो० १४ पृ० १५ ) ।
यादृशशब्देन स्वोपस्थाप्ययदर्थमुख्य विशेष्य कान्वयबोधार्ये खोत्तरप्रपा
विभक्तिरपेक्ष्यते तादृशः शब्द एव तदर्थकं नाम यथा घटादयो
शब्दाः प्रथमान्तत्वेन निश्चिता एव स्वार्थमुख्यविशेष्यकं बोधमुत्पाद
व्युत्पत्तिलक्षणे उच्येते । तत्र व्युत्पत्तिः नमति आख्यातायै प्रतिसा
विशेषणत्वेन इति नाम । लक्षणं तु सत्त्वप्रधानानि नामानि
( निरुक्त० ) । तदर्थश्च लिङ्गसंख्ययोरत्र सद्भाव इति सत्वं दबार
तथा लक्षणोपपत्तेः । तद्येषु प्रधानं गुणभूता किया नामान्येव ताि

Edit summary (optional) Status

Needs more work

Proofed once

Proofed twice

Not relevant

Only registered users can save changes. Create an account or sign in to save your changes.