Since you are not logged in, some functions (such as the OCR button) have been disabled. To use all website features, please create an account.

न्यायकोशः / 325 Image 325 of 1158 (Page 325)

Proofed once

Help

इत्यादै॥ अत्रोक्तम् सादृश्यात्तु मता गौण्यस्ताश्च षोडश भेदिताः इति (सा०
द०) ( वाच ० ) । शक्तिलक्षणाभ्यामतिरिक्तैव गौणी वृत्तिरिति मीमांसकाः।
सा च तदतिरिक्ता नेति नैयायिका आहुः ( म० प्र० ४ पृ० ४१ ) ।
अन्यत्र तु विशेष उक्तः सादृश्येतरसंबन्धेपि वृत्तेर्गौणत्वमिच्छन्ति शास्त्रकृतः
इति । [ख] शक्यपरंपरासंबन्धः ( म० प्र० ४ पृ० ४१ ) । [ग]
लक्ष्योपस्थितिनियामकः सादृश्यात्मकः संबन्धः । यथा गौर्वाहीक इत्यादौ
(वै० सा० द० ) ( त० प्र० ख० ४ पृ० ३६ ) । अत्रायमर्थः।
वाहीको वाहीकदेशोद्भवः गौर्बलीवर्द इत्यर्थः । अत्र वाहीके गवाभेदस्य
बाधाद्गोपदेन गोसदृशो लक्ष्यते । गोसादृश्यं च गोगतजाड्यमान्यादिक-
मेव । तथाच जडो मन्दश्च वाहीकः इति शाब्दबोधः । एवं सिंहो
माणवक इत्यत्रापि गौणी लक्षणा बोध्या (त० प्र० ख० ४ पृ० ३६) ।
गौरवम -१ आराध्यत्वावगाही ज्ञानभेदः । येयं भक्तिरित्युच्यते ( श० प्र०
०७२०९५)स्रं तु पन्ता गौणाति- द्रविडदेशीया वदन्ति ।
रिच्यते ( मनुस्मृति ० ) इत्यादौ । यथा वा प्रायश्चलं गौरवमाश्रितेषु
( कुमार० स० ३ श्लो० १ ) इत्यादौ । २ गुरुत्ववदस्यार्थोनुसंधेयः ।
३ गौरवहेतुकमभ्युत्थानादिकं गौरवमिति काव्यज्ञाः पौराणिकाचाहुः ।
गौरी - तृतीया ( पु० चि० पृ० ८६ ) । यथा गौरी विनायकोपेता ।
ग्रन्थः - १ एकार्थको वाक्यसंदर्भः । यथा महाभारतरामायणादिः । चरम-
वर्णपर्यन्तवर्णसमूहो ग्रन्थ इति केचिद्वदन्ति । शास्त्रम् इत्यन्ये । यथा
ग्रन्थग्रन्थिरिह कचित्कचिदपि न्यासि प्रयत्नान्मया (नैष० ) प्रथग्रन्थि
तदा चित्रं मुनिर्मूढं कुतूहलात् ( भा० आ० अ० १) इत्यादौ ।
( वाच० ) । ३ वर्णविशेषाणां (अक्षरविशेषाणाम् ) ग्रन्थसंज्ञेति
२ द्वात्रिंशद्वर्णमितानुष्टुपूछन्दस्कः श्लोको ग्रन्थ इति छन्दःशास्त्रज्ञा आहुः
ग्रह - (धातुः ) १ ज्ञानम् । यथा शिष्यं वेदं ग्राहयतीत्यादौ धात्वर्थः । यथा
वा गृह्णाति चक्षुः संबन्धादालोकोद्भूतरूपयोः (भा०प० लो० ५६)
इत्यादौ । २ बुद्धिविशेषप्रयुक्तहस्तव्यापारः । यथा गृहाण शस्त्रं यदि

Edit summary (optional) Status

Needs more work

Proofed once

Proofed twice

Not relevant

Only registered users can save changes. Create an account or sign in to save your changes.