Since you are not logged in, some functions (such as the OCR button) have been disabled. To use all website features, please create an account.

न्यायकोशः (To be deleted) / 861 Image 861 of 1158 (Page 861)

Needs more work

Help

वेषः - पक्षद्वयेपि तिथयस्तिथि पूर्वी तथोखराम् । त्रिमिर्मुहूर्तैर्विष्यन्ति
सामान्योयं विधिः स्मृतः ॥ (पु० चि० पृ० ३८ ) ।

वेश्या – वेश्याख्या काचिज्जातिरनादिः । वेश्यायामुत्कृष्टजातेः समानजातेव
पुरुषादुरपन्ना पुरुषसंभोगवृत्तिर्बेश्या ( मिताक्षरा अ० २।२९० ) ।
वैतण्डिकः - वितण्डया प्रवर्तमानः पुरुषः ।

वैद्यः - १ पण्डितः । यथा नाविद्यानां तु वैद्येन देयं विद्याधनात्कचित्
( दायभा० ) इत्यादौ । २ भिषग्विशेषः । वैद्योत्पत्तिश्व वैद्योश्विनीकुमा-
रेण जातश्च विप्रयोषिति । वैद्यवीर्येण शूद्रायां बभूवुर्बहवो जनाः ॥ ते
च ग्रामगुणज्ञाश्च मनौषधिपरायणाः । तेभ्यश्च जातः शूदायां ते व्याल-
ग्राहिणो भुवि ॥ ( ब्रह्मवै० पु० अ० १० ) इति ।

वैद्यकम्—आयुर्वेदः । यथा सुश्रुतचरकादि वैद्यकम् । तदुत्पत्त्यादिकं यथा
ऋग्यजुः सामाथर्वाख्यान् दृष्ट्वा वेदान् प्रजापतिः । विचिन्त्य तेषामर्थ
चैवायुर्वेदं चकार सः ॥ कृत्वा तु पञ्चमं वेदं भास्कराय ददौ विभुः ।
स्वतन्त्रां संहितां तस्माद्भास्करश्च चकार सः ॥ भास्करश्च स्वशिष्येभ्य
आयुर्वेदं स्वसंहिताम् । प्रददौ पाठयामास ते चक्रुः संहितास्ततः ॥ तेषां
नामानि विदुषां तत्राणि तस्कृतानि च । व्याधिप्रणाशबीजानि साध्वि
मत्तो निशामय ॥ धन्वन्तरिर्दिवोदासः काशीराजस्तथाश्विनौ । नकुलः
सहदेवार्की व्यवनो जनको बुधः ॥ जाबालो जाजलि: पैलः कवथो-
गस्त्य एव च । एते वेदाङ्गवेदज्ञाः षोडश व्याधिनाशकाः ॥ ( ब्रह्मवै
पु० अ० १६ ) ( वाच० ) इति ।

वैधम् - विधिबोधितम् । यथा अहरहः संध्यामुपासीत इत्यनेन बोधितं
संध्योपासनं वैधं भवति ।

वैधर्म्यदृष्टान्तः -( दृष्टान्तः ) व्यतिरेक व्याप्तिग्रहणस्थलम् । यथा पर्वते
घूमेन बद्दधनुमाने महाहृदः । यत्र वहिर्नास्ति तत्र घूमोपि नास्ति यथा
महाहृदः इति ( प्र० च० परि० १ पृ० २८ ) ।

वैधर्म्य निदर्शनम-[क] व्यतिरेक्युदाहरणम् । [ ख.] अनुमेयविपर्यये

१०२ न्या० को०

Edit summary (optional) Status

Needs more work

Proofed once

Not relevant

Only registered users can save changes. Create an account or sign in to save your changes.