Since you are not logged in, some functions (such as the OCR button) have been disabled. To use all website features, please create an account.

न्यायकोशः (To be deleted) / 156 Image 156 of 1158 (Page 156)

Needs more work

Help

तन्तुसंयोगस्य एकस्मिन् तन्तौ प्रत्यासत्तिरस्ति इति क्षणमन्वो बोध्यः
( मु० १ पृ० ५० ) । इयं च असमायिकारणता लम्वी इति संज्ञां
लभते । खघुप्रतिपत्तिकत्वात् ( बै० उ० २ । १ । २२ ) । द्वितीया यथा
तन्तुरूपाणां पटरूपं प्रति कारणता (बै० उ० २११/२२) (५/२/२४)
( त० मा० पू० ४ ) । तथाहि स्वगतरूपादिकं प्रति समवाधिकारणं
पटः । तेन सह तन्तु रूपस्यैकस्मिन्तन्तौ प्रत्यासत्तिरस्तीत्यसमवायिकारणता
संगच्छते (मु० १ पृ० ५० ) । इयं च असमवायिकारणता महती
इति संज्ञां लभते । गुरुप्रतिपत्तिकत्वात् ( बै० उ० २१११२२ ) ।
असमवायिगुणत्वम् ~~-ज्ञानाद्यतिरिक्तभावकार्यासमवायिकारणगुणत्रम् (ल०
व० पृ० ३७ ) । असमवायिकारणगुणाच रूपम् रसः गन्धः स्पर्श:
एकत्वम् परिमाणम् एकपृथक्त्वम् स्नेहः शब्दः स्थितिस्थापक श्चेति
( मा० प० गु० लो० ८८) (मु० दि० गु० पृ० १९४) ।
आत्मविशेषगुणानां कुत्राप्यसमवायिकारणत्वं नास्तीति नियमेन तेषामस-
मवायिकारणत्ववारणाय ज्ञानाद्यतिरिक्तेति गुणविशेषणम् ( मुक्ता० १
पृ० ५०-५१ ) ।

असाधारण: – १ ( हेत्वाभासः ) [ क ] सपक्षविपक्षव्यावृतो हेतुः
( गौ० वृ० १ । २।8 ) ( मा०प० २ श्लो० ७४ ) ( त० सं० )
( चि० २ १० ८७ ) । [ख] सपक्षविपक्षम्भ्यावृत्तत्वे सति पक्षवृत्तिः ।
यथा शब्दो नित्यः शब्दत्वादिति । अयं चानैकान्तिकप्रमेद इति ज्ञेयम् ।
लक्षणं तु वक्ष्यमाणमसाधारणत्वमेव । अत्र सपक्षो निश्चितसाध्यवान् ।
विपक्षो निश्चितसाध्याभाववान् । पक्षः संदिग्धसाध्यवान् इत्ययों बोभ्यः
( गौ० वृ० ११४५ ) । इदं लक्षणद्वयं च (क-ख-इस्यत्र विद्यमानम्)
प्राचीनमतानुसारेणेति विज्ञेयम् । तन्मते पक्षवृत्तिले सति साध्यब्या-
पकीभूतामा प्रतियोगित्वमेवासाधारण्यम् । विरोधस्तु हेत्वाभासदोषः
साध्यासामानाधिकरण्यरूपोन्वयव्यातिप्रहविरोधी । इदं च साक्षादलुमि-
तिविरोधि ( दीधि ० २ १० १९७ ) । तद्विरोधिलं च असाधारण-
स्वशन्दव्यास्यानावसरे प्रदर्शयिष्यते । भन्न सन्दत्वं हि सपक्षामनाये.

Edit summary (optional) Status

Needs more work

Proofed once

Not relevant

Only registered users can save changes. Create an account or sign in to save your changes.