Since you are not logged in, some functions (such as the OCR button) have been disabled. To use all website features, please create an account.

मीमांसान्यायप्रकाशः व्याख्यासहितः (to be deleted, missing pages) / 120 Image 120 of 276 (Page 96)

Needs more work

Help

मीमांसान्यायप्रकाशः

[मुख्यक्रम -

आग्नेययागेन्द्रयागयोः पौर्वापर्यात् । अत्र हि द्वयोरभिघरणयोः स्वेन
स्वेन प्रधानेन तुल्यमेकान्तरितव्यवधानं भवति, आग्नेय हविरभिघारणा-
ग्नेययागयोः ऐन्द्रयागहविर भिधारणेन व्यवधानात् । ऐन्द्रयागहविरभिघा-
रणैन्द्रयागयोश्चाग्नेय यागेन व्यवधानात् । अतश्चादावाग्नेयह विरभिघारणम्,
तत ऐन्द्रस्य हविषः, तत आग्नेययागः, ततश्चेन्द्रो यागः, इत्येवंक्रमों मुख्य-
क्रमात् सिद्धो भवति ।

यदि तु मादावेन्द्रहविषोऽभिधारणं, तत आग्नेयस्य क्रियते, तदा याज्या-
नुवाक्याक्रमवशादादावाग्नेयस्यानुष्ठानादाग्नेययागतदङ्गह विरभिघारणयोर-
त्यन्तमव्यवधानम्, ऐन्द्रयागतदङ्गहविरभिघारणयोरत्यन्तं व्यवधानं स्यात्,
तच्च न युक्तम् । श्रतो युक्तः प्रयाजशेषाभिघारणस्य मुख्यक्रमात् क्रम इति ॥
स चासौ मुख्यक्रमः पाठकमात् दुर्बलः । मुख्यक्रमो हि प्रमाणान्तर.
सापेक्षप्रधानक्रमप्रतिपत्तिसापेक्षतया विलम्बित (१) प्रतिपत्तिकः, पाठक्रमस्तु
निरपेक्षस्वाध्यायपाठक्रममात्रसापेक्षतया न तथेति बलवान् ।

अत एव आग्नेयोपशुयाजाग्नीषोमीयाणां क्रमेणानुष्ठीयमानानामप्यु-
OPPD D

६८

प्रयाजद्दोमानन्तरं श्रुतम् - प्रयाजशेषेण हवींष्यभिधारयतीति । तेन प्रयाजानिष्ट्वा
तच्छेषेण वेद्यामासादितानां प्रधानहविषामभिवारणं कर्तव्यतया प्राप्तम् । तत्र दर्शे तावत्
श्रीणि हवींषि – श्राग्नेयः पुरोडाशः, ऐन्द्रं दधि, ऐन्द्रं पयश्चेति । तत्र त्रयाणां मध्ये प्रथमं
कस्य इविषोऽभिधारणमनन्तरं च कस्येत्या का ढक्षायामाग्नेयस्यैव प्रथममनुष्ठेयत्वेन तदन.
हविरभिघारणस्यैव प्रथममनुष्ठानम्, अनन्तरमेव दध्नः, दधियागस्य पश्चादनुष्ठीयमा-
नत्वात् । एवं च प्रयोग विध्यवगतस्य साहित्यस्यानुग्रहो भवतीति । प्रयोगविध्यवगतसा-
हित्यानुग्रह मेवोपपादयति
- अत्र होति ।

वैपरीत्येनानुष्ठाने बाघमाह- यदि विति। ननु आग्नेययागैन्द्रयागयोः पौर्वापयें
कि बीजम् ! अत आह-याज्यानुवाक्याक्रमवशादिति । तैत्तिरीयब्राह्मणे तृतीयाष्टके
पञ्चमप्रपाठ के सप्तमानुवाके "श्रग्निर्मूर्धा दिवः" "भुवो यज्ञस्य" इत्याग्ने यौ
याज्यानुवाक्ये ग्राम्नाय ततः प्राजापत्याग्नीषोमीयैन्द्राग्नयाज्यानुवाक्याः पठित्वा अनन्तरं
एन्द्र सानसि रयि" "प्र ससाहिषे" इत्यैन्द्रयौ याज्यानुवाक्ये नाते । एवं च
प्रथमतः श्राग्नेययाज्यानुवाक्ययोः अनन्तरमैन्द्रयाज्यानुवाक्ययोश्च पाठात्तत्क्रमानुसा.
रेणेत्यर्थः।

एवं मुख्यक्रमं निरूप्य तस्य पाठक्रमापेक्षया दौर्बल्यं निरूपयति - स चेति ।
प्रमाणान्तरेति । क्वचिद्द्ब्राह्मणपाठक्रमात् क्वचिच याज्यानुवाक्याक्रमादित्यर्थः । प्रमा
णान्तरसापेक्षेति । याज्यानुवाक्यापाठ। दिरूपप्रमाणान्तरसापेक्षः प्रधानक्रमः, तत्प्र-
तिपत्तिमपेक्षते चाज्ञानां क्रम इति विलम्बेन प्रतिपत्तियोग्य इत्यर्थः ।

अत एव मुख्यक्रमस्य पाठकमापेक्षया दौर्बल्यादेव। पौर्णमास्यां हि माग्नेयः

१. प्रवृत्तिकः ।

FOUNDED

1917

सांवाल

bhandarihar Oriental
Research Institute

Edit summary (optional) Status

Needs more work

Proofed once

Not relevant

Only registered users can save changes. Create an account or sign in to save your changes.