Since you are not logged in, some functions (such as the OCR button) have been disabled. To use all website features, please create an account.

कादम्बरी / 640 Image 640 of 744 (Page 640)

Proofed once

Help

आमग्नकमलखण्डम्, उत्प्लवमानाश्यानकिंजल्कदलकमलम्, [^१]आजर्जरितकह्लारकुवलयम्, उद्भ्रान्तभ्रमदलिवलयम्, उड्डीन [^२]हंससार्थत्यक्तम्, अनवस्थानसारसारसितकरुणम्, अवशिष्ट-
दलतलनिलीयमानोच्चकितचक्रवाकयुगम्, उत्कम्पितकादम्बकद- म्ब [^३]काश्रीयमाणोपकूलनड्वलम्, [^४]उत्कलवि [^५]रुतक- लापिबकबलाककलापाध्यासितोपान्तपादपम्, आहतं प्रावृषान्यदि- व, [^६]दृष्टपूर्वमप्यदृष्टपूर्वमिव, अदत्तदृष्टिसुखम्, अनुत्पादितहृद- याह्लादम्, अनुपजनितमानसप्रीति, तदेवाच्छोदमुपाहितद्विगुण- दुःखमाससाद ।

आसाद्य चो [^७]पसर्पन्नेव [^८]सर्वाश्ववारानादिदेश । 'कदाचिद- सौ वैलक्ष्यादस्मानालोक्यापसर्पत्येव, तच्चतुर्ष्वपि पार्श्वेष्ववाहिता भवन्तु भवन्तः' इत्यात्मनापि तुरगगत एव खिन्नोऽप्यखिन्न इव विचिन्वल्लतागहनानि वृक्षमूलानि शिलातलानि [^९]लसन्मण्डपाश्च समन्ताद्बभ्राम । भ्राम्यंश्च यदा न कचिदपि किंचिदवस्थानचिह्नम- प्यद्राक्षीत्तदा चकार चेतसि–'नियतमसौ

[ टि ]-- दलानि पत्राणि तैर्गहनं निबिडम् । दुरवगाहमित्यर्थः । आमग्नं ब्रुडितं कमलखण्डं पद्मवनं यस्मिंस्तत्तथा ।उत्प्लवमानान्यु- त्प्राबल्येनोदुदूर्ध्वं तीर्यमाणान्यनाश्यानान्यशुष्काणि किंजल्कदला- नि कमलानि च यस्मिंस्तत्तथा । 'किंजल्कः केसरोऽस्त्रियाम्' इत्य- मरः । आ समन्ताज्जर्जरितानि शिथिलितानि कह्लारकुवलयानि यस्मिंस्तत्तथा । तत्र कह्लारं सौगन्धिकम् 'सौगन्धिकं तु कह्लारम्' इत्यमरः । कुवलयानि प्रतीतानि । उद्भ्रान्तं चकितं च तद्भ्रमत्क- मलाभावादलिवलयं भ्रमरसमूहो यस्मिंस्तत्तथा । [^1]उड्डीनैः संडीनैर्हंससार्थैश्चक्राङ्गसमूहैस्त्यक्तमुज्झितम् । 'प्रडीनोड्डीनसंडी- नान्येताः खगगतिक्रिया :' इत्यमरः । क्वचित् 'उड्डीनहंससार्थम्' इत्येव पाठः । तत्रोड्डीना हंसानां सार्थाः समूहा यस्मिन्नित्यर्थः । न विद्यतेऽवस्थानं मेघसद्भावाद्येषां तेऽनवस्थाना एवंविधाः सारसा लक्ष्मणास्तेषामारसितं रटितं तेन करुणं [^2]दीनम् । अवशिष्टानि यानि दलानि पत्राणि तेषां तले निलीयमानमाश्रीयमाणमुच्चकित- मुत्त्रस्तं चक्रवाकयुगलं रथाङ्गाह्वयुग्मं यस्मिंस्तत्तथा । उत्कम्पिता- स्त्रास्ता ये कादम्बानां हंसानां कदम्बकाः समूहास्तैराश्रीयमाण उपकूलस्य नड्वलः । 'नडप्रायो नडकीयोनड्वांश्च नड्वलश्च सः इति हैमः । प्रदेशो यस्मिंस्तत्तथा । उत्प्राबल्येन कलं मनोहरं विरुतं येषामेवंविधाः कलापिनो मयूरा: बका बकोटाः, बलाका बिस-
कण्ठिकाः, तेषां कलापाः समूहास्तैरध्यासित आश्रित उपान्तपादपः समीपवृक्षो यस्य तत्तथा प्रावृषा प्रावृट्कालेनाहतं पीडितं तेनान्य-- दिवेतरदिव । दृष्टपूर्वमपि विलोकितपूर्वमप्यदृष्टपूर्वमिवानिरीक्षित- पूर्वमिव । अदत्तं दृष्टेर्नेत्रस्य सुखं सातं येन तत्तथा । अनुत्पादितो- ऽविहितो हृदयस्य चेतस आह्लादः प्रमोदो येन तत्तथा । अनुपजनि- ताऽकृता मानसस्य स्वान्तस्य प्रीतिः स्नेहो येन तत्तथा । उपाहितं स्थापितं द्विगुणं दुःखं येन तत्तथा । आससादेत्यन्वयस्तु प्रागेवोक्त:।

आसाद्य च प्राप्य चोपसर्पन्नेवोपसरन्नेव सर्वान्समग्रानश्ववारान्सादिन इत्यादिवेशाज्ञां दत्तवान् । इतिद्योत्यमाह - कदेति । कदाचिदसौ वैशम्पायनो वैलक्ष्याद्वीक्षापन्नत्वतोऽस्मानालोक्य निरीक्ष्यापसर्पत्ये- वापयात्येव । तच्चतुर्ष्वपि पार्श्वेषु भवन्तो यूयमवहिताः सावधाना भवन्तु । इत्यात्मनापि स्वेनापि तुरगगत एवाश्वाधिरूढ एव खिन्नो- ऽपि खेदं प्राप्तोऽप्यखिन्न इवाप्राप्तखेद इव विचिन्वन्विलोकयंल्ल- तागहनानि वल्लीगह्वराणि वृक्षमूलानि पादपबुध्नानि शिलातलानि प्रसिद्धानि लसन्मण्डपांश्च प्रतिदिवसवर्धमानवीरुज्जनाश्रयांश्च समन्ताद्विष्वग्बभ्राम । भ्राम्यंश्च पर्यटंश्च यदा क्वचिदपि कुत्रापि स्थले किंचिदपि स्वल्पमप्यवस्थानचिह्नं निवासाभिज्ञानं नाद्राक्षीन्न

[^1]F. उड्डीनैस्त्यक्तमिति विचारदारिद्र्यम् । अत एव 'उड्डीनहंस- मालम्' इत्येव पाठः ।
[^2]F. 'अनवस्थानसारसात्तकरुणकूजितम्' (अनवस्थानैः सारसैः आसं स्वीकृतं करुणकूजितं यत्र तत्) ।

[^१]G. अजर्जरित. 
[^२]G. हंसमालम्. 
[^३]G. आश्रितमान. 
[^४]G. मुक्तकलविरुत; उत्कतलविङ्क. 
[^५]G. कलाप. 
[^६]G. दृष्टमप्यपूर्वमिव, अन्यदिवादृष्टपूर्वमिव. 
[^७]G. इव. 
[^८]G. सर्वान्. 
[^९]G. लता.

Edit summary (optional) Status

Needs more work

Proofed once

Proofed twice

Not relevant

Only registered users can save changes. Create an account or sign in to save your changes.