वसुदेव उवाच ।श्रुतवानस्मि वार्ष्णेय संग्रामं परमाद्भुतम् ।नराणां वदतां पुत्र कथोद्घातेषु नित्यशः ॥ १ ॥

त्वं तु प्रत्यक्षदर्शी च कार्यज्ञश्च महाभुज ।तस्मात्प्रब्रूहि संग्रामं याथातथ्येन मेऽनघ ॥ २ ॥

यथा तदभवद्युद्धं पाण्डवानां महात्मनाम् ।भीष्मकर्णकृपद्रोणशल्यादिभिरनुत्तमम् ॥ ३ ॥

अन्येषां क्षत्रियाणां च कृतास्त्राणामनेकशः ।नानावेषाकृतिमतां नानादेशनिवासिनाम् ॥ ४ ॥

इत्युक्तः पुण्डरीकाक्षः पित्रा मातुस्तदन्तिके ।शशंस कुरुवीराणां संग्रामे निधनं यथा ॥ ५ ॥

वासुदेव उवाच ।अत्यद्भुतानि कर्माणि क्षत्रियाणां महात्मनाम् ।बहुलत्वान्न संख्यातुं शक्यान्यब्दशतैरपि ॥ ६ ॥

प्राधान्यतस्तु गदतः समासेनैव मे शृणु ।कर्माणि पृथिवीशानां यथावदमरद्युते ॥ ७ ॥

भीष्मः सेनापतिरभूदेकादशचमूपतिः ।कौरव्यः कौरवेयाणां देवानामिव वासवः ॥ ८ ॥

शिखण्डी पाण्डुपुत्राणां नेता सप्तचमूपतिः ।बभूव रक्षितो धीमान्धीमता सव्यसाचिना ॥ ९ ॥

तेषां तदभवद्युद्धं दशाहानि महात्मनाम् ।कुरूणां पाण्डवानां च सुमहद्रोमहर्षणम् ॥ १० ॥

ततः शिखण्डी गाङ्गेयमयुध्यन्तं महाहवे ।जघान बहुभिर्बाणैः सह गाण्डीवधन्वना ॥ ११ ॥

अकरोत्स ततः कालं शरतल्पगतो मुनिः ।अयनं दक्षिणं हित्वा संप्राप्ते चोत्तरायणे ॥ १२ ॥

ततः सेनापतिरभूद्द्रोणोऽस्त्रविदुषां वरः ।प्रवीरः कौरवेन्द्रस्य काव्यो दैत्यपतेरिव ॥ १३ ॥

अक्षौहिणीभिः शिष्टाभिर्नवभिर्द्विजसत्तमः ।संवृतः समरश्लाघी गुप्तः कृपवृषादिभिः ॥ १४ ॥

धृष्टद्युम्नस्त्वभून्नेता पाण्डवानां महास्त्रवित् ।गुप्तो भीमेन तेजस्वी मित्रेण वरुणो यथा ॥ १५ ॥

पञ्चसेनापरिवृतो द्रोणप्रेप्सुर्महामनाः ।पितुर्निकारान्संस्मृत्य रणे कर्माकरोन्महत् ॥ १६ ॥

तस्मिंस्ते पृथिवीपाला द्रोणपार्षतसंगरे ।नानादिगागता वीराः प्रायशो निधनं गताः ॥ १७ ॥

दिनानि पञ्च तद्युद्धमभूत्परमदारुणम् ।ततो द्रोणः परिश्रान्तो धृष्टद्युम्नवशं गतः ॥ १८ ॥

ततः सेनापतिरभूत्कर्णो दौर्योधने बले ।अक्षौहिणीभिः शिष्टाभिर्वृतः पञ्चभिराहवे ॥ १९ ॥

तिस्रस्तु पाण्डुपुत्राणां चम्वो बीभत्सुपालिताः ।हतप्रवीरभूयिष्ठा बभूवुः समवस्थिताः ॥ २० ॥

ततः पार्थं समासाद्य पतंग इव पावकम् ।पञ्चत्वमगमत्सौतिर्द्वितीयेऽहनि दारुणे ॥ २१ ॥

हते कर्णे तु कौरव्या निरुत्साहा हतौजसः ।अक्षौहिणीभिस्तिसृभिर्मद्रेशं पर्यवारयन् ॥ २२ ॥

हतवाहनभूयिष्ठाः पाण्डवास्तु युधिष्ठिरम् ।अक्षौहिण्या निरुत्साहाः शिष्टया पर्यवारयन् ॥ २३ ॥

अवधीन्मद्रराजानं कुरुराजो युधिष्ठिरः ।तस्मिंस्तथार्धदिवसे कर्म कृत्वा सुदुष्करम् ॥ २४ ॥

हते शल्ये तु शकुनिं सहदेवो महामनाः ।आहर्तारं कलेस्तस्य जघानामितविक्रमः ॥ २५ ॥

निहते शकुनौ राजा धार्तराष्ट्रः सुदुर्मनाः ।अपाक्रामद्गदापाणिर्हतभूयिष्ठसैनिकः ॥ २६ ॥

तमन्वधावत्संक्रुद्धो भीमसेनः प्रतापवान् ।ह्रदे द्वैपायने चापि सलिलस्थं ददर्श तम् ॥ २७ ॥

ततः शिष्टेन सैन्येन समन्तात्परिवार्य तम् ।उपोपविविशुर्हृष्टा ह्रदस्थं पञ्च पाण्डवाः ॥ २८ ॥

विगाह्य सलिलं त्वाशु वाग्बाणैर्भृशविक्षतः ।उत्थाय स गदापाणिर्युद्धाय समुपस्थितः ॥ २९ ॥

ततः स निहतो राजा धार्तराष्ट्रो महामृधे ।भीमसेनेन विक्रम्य पश्यतां पृथिवीक्षिताम् ॥ ३० ॥

ततस्तत्पाण्डवं सैन्यं संसुप्तं शिबिरे निशि ।निहतं द्रोणपुत्रेण पितुर्वधममृष्यता ॥ ३१ ॥

हतपुत्रा हतबला हतमित्रा मया सह ।युयुधानद्वितीयेन पञ्च शिष्टाः स्म पाण्डवाः ॥ ३२ ॥

सहैव कृपभोजाभ्यां द्रौणिर्युद्धादमुच्यत ।युयुत्सुश्चापि कौरव्यो मुक्तः पाण्डवसंश्रयात् ॥ ३३ ॥

निहते कौरवेन्द्रे च सानुबन्धे सुयोधने ।विदुरः संजयश्चैव धर्मराजमुपस्थितौ ॥ ३४ ॥

एवं तदभवद्युद्धमहान्यष्टादश प्रभो ।यत्र ते पृथिवीपाला निहताः स्वर्गमावसन् ॥ ३५ ॥

वैशंपायन उवाच ।शृण्वतां तु महाराज कथां तां रोमहर्षणीम् ।दुःखहर्षपरिक्लेशा वृष्णीनामभवंस्तदा ॥ ३६ ॥