युधिष्ठिर उवाच ।किंशीलाः किंसमुत्थानाः कथंरूपाश्च भारत ।किंसंनाहाः कथंशस्त्रा जनाः स्युः संयुगे नृप ॥ १ ॥

भीष्म उवाच ।यथाचरितमेवात्र शस्त्रपत्रं विधीयते ।आचारादेव पुरुषस्तथा कर्मसु वर्तते ॥ २ ॥

गान्धाराः सिन्धुसौवीरा नखरप्रासयोधिनः ।आभीरवः सुबलिनस्तद्बलं सर्वपारगम् ॥ ३ ॥

सर्वशस्त्रेषु कुशलाः सत्त्ववन्तो ह्युशीनराः ।प्राच्या मातङ्गयुद्धेषु कुशलाः शठयोधिनः ॥ ४ ॥

तथा यवनकाम्बोजा मथुरामभितश्च ये ।एते नियुद्धकुशला दाक्षिणात्यासिचर्मिणः ॥ ५ ॥

सर्वत्र शूरा जायन्ते महासत्त्वा महाबलाः ।प्राय एष समुद्दिष्टो लक्षणानि तु मे शृणु ॥ ६ ॥

सिंहशार्दूलवाङ्नेत्राः सिंहशार्दूलगामिनः ।पारावतकुलिङ्गाक्षाः सर्वे शूराः प्रमाथिनः ॥ ७ ॥

मृगस्वरा द्वीपिनेत्रा ऋषभाक्षास्तथापरे ।प्रवादिनः सुचण्डाश्च क्रोधिनः किंनरीस्वनाः ॥ ८ ॥

मेघस्वनाः क्रुद्धमुखाः केचित्करभनिस्वनाः ।जिह्मनासानुजङ्घाश्च दूरगा दूरपातिनः ॥ ९ ॥

बिडालकुब्जास्तनवस्तनुकेशास्तनुत्वचः ।शूराश्चपलचित्ताश्च ते भवन्ति दुरासदाः ॥ १० ॥

गोधानिमीलिताः केचिन्मृदुप्रकृतयोऽपि च ।तुरंगगतिनिर्घोषास्ते नराः पारयिष्णवः ॥ ११ ॥

सुसंहताः प्रतनवो व्यूढोरस्काः सुसंस्थिताः ।प्रवादितेन नृत्यन्ति हृष्यन्ति कलहेषु च ॥ १२ ॥

गम्भीराक्षा निःसृताक्षाः पिङ्गला भ्रुकुटीमुखाः ।नकुलाक्षास्तथा चैव सर्वे शूरास्तनुत्यजः ॥ १३ ॥

जिह्माक्षाः प्रललाटाश्च निर्मांसहनवोऽपि च ।वक्रबाह्वङ्गुलीसक्ताः कृशा धमनिसंतताः ॥ १४ ॥

प्रविशन्त्यतिवेगेन संपरायेऽभ्युपस्थिते ।वारणा इव संमत्तास्ते भवन्ति दुरासदाः ॥ १५ ॥

दीप्तस्फुटितकेशान्ताः स्थूलपार्श्वहनूमुखाः ।उन्नतांसाः पृथुग्रीवा विकटाः स्थूलपिण्डिकाः ॥ १६ ॥

उद्वृत्ताश्चैव सुग्रीवा विनता विहगा इव ।पिण्डशीर्षाहिवक्त्राश्च वृषदंशमुखा इव ॥ १७ ॥

उग्रस्वना मन्युमन्तो युद्धेष्वारावसारिणः ।अधर्मज्ञावलिप्ताश्च घोरा रौद्रप्रदर्शिनः ॥ १८ ॥

त्यक्तात्मानः सर्व एते अन्त्यजा ह्यनिवर्तिनः ।पुरस्कार्याः सदा सैन्ये हन्यन्ते घ्नन्ति चापि ते ॥ १९ ॥

अधार्मिका भिन्नवृत्ताः साध्वेवैषां पराभवः ।एवमेव प्रकुप्यन्ति राज्ञोऽप्येते ह्यभीक्ष्णशः ॥ २० ॥