ఇంద్రాణీ సప్తశతి కావ్యకంఠ శ్రీ వాసిష్ఠ గణపతిముని విరచితము. * ప్రచురణకర్త : గుంటూరు లక్ష్మీకాంతము యలమంచిలి, విశాఖజిల్లా. వెల : రు. 5/N ఇంద్రాణీ సప్తశతీ కావ్యకంఠ శ్రీ వాసిష్ఠ గణపతిముని విరచితము. * ప్రచురణక ర్త : గుంటూరు లక్ష్మీకాంతము యలమంచిలి, విశాఖజిల్లా. * వెల : రు. 5/Published by G. L. KANTAM, YELLAMANCHILI, (Visakha District) With the kind permission of the copy-right holder SRI D. S. VISHWAMITRA, B. A., LLB. SIRSI, (North Kanara Dt.) ప్రతులు వలయువా రీదిగువ అడ్రసుకు వ్రాయవలెను :1. గుంటూరు లక్ష్మీకాంతము, యలమంచిలి (విశాఖజిల్లా) లేదా 2. J. G. K. MURTY, 22, Burkit Road, T. Nagar, Madras-17. మ న వి మా ట - SH 'ఇంద్రాణీ సప్తశతీ' యను నీ గ్రంథము మహత్తరమైన స్తోత్ర కావ్యము. దీనిని రచించిన కావ్యకంఠ శ్రీవాసిష్ఠ గణపతిముని యాంధ్రుడు. బొబ్బిలికి సమీపమందున్న కలువతాయియను గ్రామము నివాసముగా గల్గిన తల్లిదండ్రు లీయన జన్మించుటకు పూర్వము పొందిన కొన్ని దివ్య దర్శనములచే నీయన తమ యిష్ట దైవమగు గణపతియొక్క యంశసంభూతుడని విశ్వసించి యీయనకు గణపతి యను పేరిడిరి. వారి విశ్వాసమునకు తగిన ప్లీయనయం దసాధారణ ధీవిక్రమము, వాక్సిద్ధి, యాశుకవితా ప్రజ్ఞ మొదలగు దివ్యవిలాసములు బాల్యమందే ప్రస్పుటమగుట జూచి తమ విశ్వాసమును ద్రువపరచుకొనిరి. కాని, బాలగణపతి వారి నమ్మకమును కాదనుకున్నను తన కా దైవాంశానుభవ మాంతర్యమున గల్లకుండుట గుర్తించుకొని, తత్రా ప్తికొఱ కీశ్వరాను గ్రహమును "సాధించుటకు పదునాఱవ యేటనుండి తపస్సును బూనెను. అత్యంత భక్తిశ్రద్ధలతోడను, శాస్త్రములనుండియు పెద్దలవల్లను గ్రహించిన విధివిధానములతోడను నాచరింపబడిన యీ తపస్సునం దచిరకాలములో నే భువనేశ్వరీ యనుగ్రహమున దివ్యనాగ్రస ప్రవా హమును, ఈశ్వరానుగ్రహమన నిర్విషయధ్యాన యోగమును బడసి నను దృప్తిజెందక తన తపస్సునకు ఫలముగా నిజతపస్స్వరూపానుభవ మునే కాంక్షించుచు సుమారు పండ్రెండు సంవత్సరములు పాటు పడెను. కాని లక్ష్యము సిద్ధించలేదు. అప్పుడు వేదశాస్త్రభాష్యము లందును, పురాణేతిహాసములందును పేర్కొనబడిన తపఃపదనిర్వచన ములనే శంకించుకొని, దాని యదార్థమును తర్కించుకొనుచుండగా నొక ప్రేరణము బొంది యరుణాచలక్షేత్రమున 1907 సం॥లో కృత్తికోత్సవముల సమయమునకు ధ్యానదీక్ష బూనెను. ఈశ్వరకృప ii అది కావ్యకంఠుని స్రవించుట కప్పటికి నిర్ణయమయ్యెను కాబోలు ! పై నేకాక ఆ క్షేత్రమున పండ్రెండు సంవత్సరములనుండి నిరంతర తపో మగ్నుడైయున్న నొక బ్రాహ్మణస్వామి పై కూడ స్రవించెను. ఆ కృప చొప్పున బ్రాహ్మణస్వామి నాశ్రయించి శంక దీర్చుకొనుటకు కావ్య కంఠు డొకవంక ప్రేరేపితుడై, యింకొకవంక చిరకాల మంతర్దృష్టి యందున్న కారణమున వాగ్రస ప్రవాహములేక శుష్కించిన కంఠ నాళములచే బద్దకంఠుడైన బ్రాహ్మణస్వామి ముక్తకంఠుడై తన కనుభవ సిద్ధమైన నూత్న మార్గముచే తపస్స్వరూపము నుపదేశించుటకు A peప్రే రేపితుడయ్యెను. ఉపనిషత్తుల్య మైన సవ్యోపదేశము చే కావ్యకంఠుడు కృతార్థుడై, తనకు ప్రాప్తించిన సిద్ధగురుని పూర్వాశ్రమ నామమును సంస్కరించి యతినికి భగవాన్ రమణమహరి యను పేరుంచి యంగీక 'సరే నాయనా' యని పల్కి గురువంగీకరించుట రింవ వేడెను. 'నాయన' యను క్లుప్తనామము గణపతిమునికి ప్రసిద్ధమయ్యెను. అటు పిదప నీ యుప దేశ సందర్భములను సమకూర్చిన యుపనిష దేవతయగు 'ఉమ' నుద్దేశించి, 'ఉమా సహస్ర' మను స్తోత్రకాన్యమును పంచ దశాక్షరీ మంత్రబద్ధముగా రచించి, దానియం దీ నవ్యోపదేశముచే కర్మ - భ క్తి - యోగ - జ్ఞాన మార్గములు సంస్కరింపబడిన తీరును పెను. ఆ స్తోత్రఫలముగా తన దివ్యదృష్టిచే శ్రీ రమణునియందు గాంచబడిన కార్తికేయాంశను ప్రస్ఫుటము గావించి, దానిచే లోక మందిప్పుడు వక్ర మైయున్న బుద్ధిని సంస్కరింప వేడెను. ఈ ఫలము వెంటనే సిద్ధించి, ఆఱు నక్షత్రరూపములుగా నొకా నొక దివ్య తేజ స్సాకాసమునుండి వ్యక్తమై శ్రీరమణుని బొందుట కావ్యకంఠునితో పాటక్కడివారు పెక్కుమంది తిలకించి ధన్యులయిరి. iii అటుపిమ్మట గణపతి మునియందు రేణుక యను నామాంత రముగల ఇంద్రాణి ప్రత్యేక కృప జూపజొచ్చెను. వైదిక దేవతయైన యీమె కృపవలన వేదహృదయ భేదజ్ఞానము, శ్రీరమణుని యుప దేశమునకు కవచమగు నొక వేదమంత్ర దర్శనము, తపఃపరిపాకమందు క్రమముగా కపాల భేదనమను సిద్ధిచే నమృత ప్రాప్తిని గణపతిముని పొంది, ఋగ్వేదఋషివ లె బ్రకాశింప జొచ్చెను. అట్టి యపూర్వ కటాక్ష మును బరపిన ఇంద్రాణి నుద్దేశించి 1922సం॥లో కపాలభేదనమైన పిదప రచింపబడిన స్తోత్రకావ్య మే 'ఇంద్రాణీ సప్తశతీ'. దీనికి ఫల ముగా మన దేశమందప్పుడు పాలించుచున్న పరదేశ ప్రభుత్వమునుండి విముక్తిని, దేశస్థులందు వేదమకదృష్టి నిచ్చి వారియందు వీర్య తేజోభి వృద్ధిని యర్ధించెను. ఉమా సహస్ర పారాయణమువలన తప ప్రబోధ మిగుటకు సంకల్పించినట్లే కవి దీని పారాయణమువలన నంతర్భాహ్య శత్రువర్గ నాశనమును సంకల్పించెను. యీ A ఉమాసహస్రములో వలెనే దీనియందును 25 శ్లోకముల నొక్కొక్క స్తబకముగా కూర్చి, యొకొక్క స్తబకము నొక్కొక్క ఛందస్సుతో రచించెను. మఱియు, నొక్కొక్క శతకమున కొకొక్క వైదిక ఛందో నామమిడి, కవి వై దిక దేవతను సార్థకము చేసెను. అది గ్రీష్మఋతువైనను ప్రతి దినము రచనాంతమందా దేవత మెఱుపుల నాకసమందు గల్పించి తన సంతోషమును జూ పెను, అట్టి యీ పవిత్ర గ్రంథమును ప్రచురించు భాగ్యము నాకు చేకూరినందుల కింద్రాణీ దేవతకు, నామెకు పుత్రులైన శ్రీ రమణ గణపతులకు నేనెంతయు కృతజ్ఞుడను. నాచే ప్రచురితమైన శ్రీ గణపతిముని గ్రంథములందిది పది యవ పుష్పము. దీనికి పూర్వము ప్రచురితమైన స్తోత్రచతుష్క ముతో బాటు దీనిని గూడ నీ సంవత్సరము వచ్చిన శ్రీ గణపతిముని నిర్వాణదినమున కర్పించుకొనునట్లు శ్రీ జయంతి ప్రెస్సు, కాకినాడ MOR వారచ్చొత్తి యిచ్చినందులకు వారికి నేనెంతయు కృతజ్ఞుడను. యలమంచిలి, తే 7_8_62 దీకి iv సరియగు శ్రావణశుద్ధ సప్తమి. (శ్రీ గణపతిముని నిర్వాణదినము) ఇట్లు, గుంటూరు లక్ష్మీకాంతము. 1. 2. 4. 3. అనుష్టుభం 5. 6. శతకము. గాయత్రం 7. ఔప్లీహం బార్హతం క్రైస్తుభం విషయ సూచిక స్తబకము. శశివదనా తనుమధ్యా ముకుళా వసుమతీ కుమారలలితా మద లేఖా హంసమలా మధుమతీ పథ్యావక్త్ర మాణవక చిత్రపదా నారాచికా హుముఖీ భుజగశిశుభృతా మణిమధ్యా మాత్రాసమక మయూరసారిణీ మనోరమా మణి రాగ మేఘవితాన ఉవజాతి రథోద్ధ తా మౌక్తి కమాలా సుముఖీ ధృతవిలంబిత జలోద్దతగతి ప్రమితాక్షర సులలిత తామరస ... ... ... ... ... ... ... . .... ... ..... ... ... ... ...... ... ... ... ... ... ... ... పుట సంఖ్య. 2 10 16 24 34 42 48 56 66 76 84 90 102 110 116 134 136 144 154 164 176 192 200 210 222 230 242 252 రమణ గణపతులు ఓం ప్రధమం గాయత్రం శతకమ్ ఇంద్రాణీ సప్తశతీ 1. శశివదనా స్తబకము 1. హరిలలనే మే పథి తిమిరాణి । హర దరహాస ద్యుతిభి రిమాని ॥ 2. అగతి మవీర్యా మపగత ధైర్యాం । అవతు శచీమే జనిభువ మార్యాం 3. శ్రుణు కరుణావ త్యలఘుమఖ ర్వే । స్తవ మహమార్య స్తవ శచి కుర్వే ॥ 4. త్రిజగ దతీతో విలసతి నిత్యః । అణు రణుతో, యో భగవతి సత్యః 5. త్వ మఖల కార్యే వ్వయి ధృత శక్తిః । ఉరుగతి రస్య ప్రభుతమ శక్తిః 6. విదురిమ మేకే జగతి మహేంద్రం । జగురయి కేచి జ్జనని మ హేశం ॥ 7. అవగత వేదో వదతి మహేంద్రం 1 పరిచిత తంత్రో భణతి మహేశం ॥ 8. జనని శచీ త్వం ప్రథమ దళస్య । భగవతి దుర్గా స్యపర దళస్య ॥ శ. 1. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ స్త. 1. 1. ఓ ఇంద్రాణీ ! నా మార్గమందున్న యీ చీకట్లను నీ మంద హాస కాంతులచే తొలగింపుము. 2. గతి చెడి, వీర్యము గోల్పోయి, అధైర్యముజెందిన నా పవిత్ర జన్మభూమిని శచీదేవి రక్షించుగాక. 3. ఓ శచీ! ఆర్యుడనగు నేను శ్రేష్ఠమైన నీ స్తవము జేయు చుంటిని. వినుము. 4. ఓ భగవతీ ! సత్యస్వరూపుడైన యెవడణువుకంటే నణువగు చుండెనో, త్రిజగదతీతుడగు నాతడు నిత్యము ప్రకాశించు 5. ఓ దేవీ! సర్వకార్యములందు ధరించబడు శక్తి గలిగి, త్వరిత గతి గలదాననై నీవీ ప్రభునకు మిగుల సమర్ధమైన శక్తివి. 6. ఓ తల్లీ! జగత్తునందు కొందఱీ పురుషుని మహేంద్రుడని తెలియుచున్నారు, మఱికొందఱు మహేశ్వరుడని గానము చేయుచున్నారు. 7. వేద విదులు మహేంద్రుడందురు, తంత్రశాస్త్ర పరిచితులు మహేశ్వరుడందురు 8. ఓ తల్లీ ! నీవు మొదట చెప్పబడినవారికి శచీ దేవి వగుచుంటివి, రెండవవారికి దుర్గవగుచుంటివి. 3 . ఇంద్రాణీ స స్తశతీ 9. న శచి శివాత స్త్వ మితర దైవం । బహు ముని వాణీ సమరస తైవం ॥ 10. దివిచ సితాద్రౌ శచి వపుషోర్వాం ! పృథ గుపలంభా దయి భిదయోక్తిః । 11. తనుయుగ మూలం వపురతి మాయం । కరచరణాద్వై ర్వియుత మమేయం II 12. త్వముదరవర్తి త్రిభువన జీవా । భవసి శచీ సా జనని శివా వా ॥ 13. విభు శుచికీలా తతిరయి ధూమం । త్వ మమర మార్గం బత వమసీమం ॥ శ. 1. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ 9. ఓ శచీ దేవీ ! నీ వందువలన శివవే కాని యితర దైవమవు కావు. ఇట్లనుట బహుమునుల వాణి ననుసరించి యుండును. స్త. 1. 10. ఓ శచీ! స్వర్గ, కైలాసములందు మీరు (శచీ, దుర్గలు) వేఱ్వేరు శరీరములను ధరించుటవలన మీకు భేద మూహింప బడుచున్నది. (స్వర్గమనగా నాకము = న + అకము = దుఃఖము లేనిది యైనను కైలాసము మోక్షస్థానముగా నెంచబడుచున్నది. సుషుప్తికి సమాధికి గల సంబంధమువంటిదని పౌరాణిక భావము. కాని యివి యొకే లోకమునకు వైదిక తాంత్రిక పరిభాషలందున్న పేళ్ల భేదము. తేజస్సునుబట్టి యొకరు, శబ్దమునుబట్టి యొకరు కల్పించిరి.) 11. మాయకతీతమైనది, కరచరణాది విహీనమైనది, యమేయ మైనది యైన శరీరము పై రెండుశరీరములకు మూలమైయుండెను. (ఈ రెండు శరీరములు ఆకాశ సంబంధములు, వీనికి మూల మైనది సచ్చిదానంద స్వరూపము. సృష్టికొఱకాకాశ శరీరము ధరింపబడుట శ్రుతిప్రసిద్ధము. దీనినే సగుణ బ్రహ్మలక్షణ మందురు.) 12. ఓ తల్లీ! ఉదరమందిమిడించుకొనిన త్రిభువనములకు నీవు జీవమునై శచివైతివి. ఆ నీవే దుర్గగా కూడ నుంటివి. 13. దేవీ ! శుద్ధాగ్నియైన విభునియొక్క కిరణ సమూహమవై నీవు దేవయానమను ధూమమును గ్రక్కితివి. ఆశ్చర్యము. (విభుడు మూలమందు సచ్చిదానందస్వరూపుడైనను సృష్టికొఱకు వ్యాపకత్వధర్మ మును జెంది విభుడనబడెను. విభుడనగా వ్యావకుడు. వ్యాపకత్వధర్మ మతని మహిమ. 5 ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 6 14. జయసి నభస్తో జనని పరస్తాత్ । నభసిచ భాంతీ భవసి పురస్తాత్ ॥ 15. త్వ మతనురంబ జ్వలసి పరస్తాత్ । ఇహ ఖ శరీరా లససి పురస్తాత్ ॥ శ. 1. స్త.. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ మహిమకు ఆ మహిమ మతనియందుద్గరలీనములను జెందుచు సృష్టిప్రళయములకు కారణమగుచుండును. ఉద్గార మనెడి వికాసమును బొందినప్పు డచలమైన స్వరూపవస్తువు మహిమావంతమై తన యుపరిభాగములందు వ్యాపకత్వలక్షణముచే నూక్ష్మ ధూమసదృశమైన రజస్సగుచు, మహిమ యొక్క విజృంభణమువలన అగ్నినుండి కక్కబడు సూక్ష్మధూమమువలె విభునిస్వరూపము నుండి యది క్రక్కబడుచున్నది. ఈవిధముగా ఆనందస్వరూపవస్తువు తనకుతానే తనమహిమచే విషయలక్షణముగా వ్యాపించి ఆకాశనామమును బొందెనుగావున ఆకాశమానందము కాకపోదను నర్థముగల ప్రతివాక్కు (యదేష ఆకాశ ఆనందో నస్యాత్ ) వ్యాఖ్యానమగును. ఈ యాకాశము సూక్ష్మమైనను దానిని వ్యాపింపజేయు మహిమ దానికంటెను సూక్ష్మమై దానికంతరమున నున్నట్లు మఱువరాదు. అంతరమున కేవలమైయున్న శుద్ధత్వదశ చెప్పబడును; ఆకాశముతోగూడి వ్యాపించునప్పుడు విషయత్వదశ చెప్ప బడును ; ఈ రెండుదశలకు నడుమ నెక్కడ ఆకాశమును బొందుచు విడుచుచు నున్నటు లుండునో ఆ సంధి సంధానప్రాంతమందు మహిమ జ్వలించు చున్నందున దానికక్కడ తేజస్త్వదశ చెప్పబడును. ఈ విధముగా శుద్ధత్వ తేజస్త్వ విషయత్వదశలచే జ్వాలారూప మున వ్యాపించిన మహిమ కాశ్రయుడైన విభుడు శుద్ధాగ్నితోడను, విషయలక్షణముగా వ్యాపించిన సూక్ష్మ రజోభూతాకాశము ధూమముతోడను పోల్చబడెను. రెండింటికి నడుమ నున్న తేజస్త్వసంధిభాగము విషయమును వేఱుచేయుచు ఆనందస్వరూపముతో సంధాన మొవర్చు చున్నందున దుఃఖములేని ప్రాంతముగా నెంచబడి నాక మనబడెను. (నాకము = న + అకము = దుఃఖములేనిది). ఇది కాంతులకు మార్గమైనందున ముక్తికి మార్గమగు దేవయాన మనియు పిలువబడుచున్నది (దివ్ కాంతి). ఇది రజోమయాకాశమనెడి ధూమమున కంతరముననుండి దాని సంబంధముచే దేవయానధూమ మనబడెను. ఆట్లే అకాశపరముగా పరమాకాశమనియు పిలువబడుచున్నది. దీని నధిష్ఠించినది సచ్చిదానంద స్వరూపమైనను, అధిష్ఠాన లక్షణమువలన కవులా స్వరూపమును శక్తిపురుషులుగా విభజించి పల్కిరి. ఆ శక్తి పురుషులే ఇంద్రాణీ యింద్రులని గ్రహించవలెను.) 14. ఓ తల్లీ ! నీవాకాశమున కావల (అనగా పరమాకాశము లేదా కేవల మహిమగా) ప్రకాశించుచు, నాకాశమందును దాని కీవలను (అనగా గోళాకృతులుగా రూపొందిన విశ్వమందును) గూడ నుంటివి. 15. ఓ తల్లీ ! ఆవల నీవశరీరవైజ్వలించుచు, ఆకాశమందును దాని కీవలనున్న గోళప్రపంచమందును గూడ ఆకాశ శరీరిణి వై ప్రకాశించు చుంటివి. 8 ఇంద్రాణీ స ష్తశతీ 16. జనని పరస్తా న్మతిరసి భక్తుః 8 అసి ఖ శరీరా పృథగవగంత్రీ । 17. సువిమల రూపం భగవతి శాంతం । న భవతి శూన్యం తదిద మనంతం 18. దివి దధతీంద్రే పురుషశరీరం । జనని పురంధ్రీ తనురభవ స్త్వం॥ 19. దృశి విలసంతం ప్రభు ముపయాంతీ! భవసి విరాట్ త్వం నృతనుషు భ్రాంతీ 20. తవ గుణగానం జనని విధాతుం । భవతి పటుః కో వియదివ మాతుం ॥ 21. భగవతి తృప్తి ర్భవతు నవా తే । అభిలషి తాప్తి ర్భవతు నవా మే ॥ 22. భజతి తవాంఘ్రిం మమఖలు భాషా । పతి మనురాగా త్ప్రియమివ యోషా ॥ 23. అఘ మపహర్తుం శుభమపి కర్తుం । అల మజ రే తే గుణగణ గానం ॥ 24. అవసి జగత్త్వం కులిశి భుజస్థా । అవ మునిభూమిం గణపతి ధీస్థా ॥ శ. 1. స్త. 1. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 16. ఓ తల్లీ ! నీ వావల భర్తకు మతి వై యుంటివి. అకాశ శరీరిణి వై నీవు ప్రత్యేక చలన శక్తిగానుంటివి. 17. ఓ తల్లీ ! నీ నిర్మల స్వరూపము శాంతమైనను, శూన్యము మాత్రము కాదు. ఇచ్చటి (ఆకాశ) రూప మనంత మైయున్న ది. 18. ఓ తల్లీ ! నీ వాకాశములో నింద్రునియందు పురుష శరీరమును ధరించి, నీవు స్త్రీ శరీరిణి వై తివి. 19. ఓ తల్లీ ! దృక్కులలో విలసించు ప్రభువుతో గలసి నీవు మాన వులందు బ్రకాశించుచు 'విరాట్' వైతివి. 20. ఓ తల్లీ ! ఆకాశమును కొలత జేయుట శక్యము గాన ట్లే నీ గుణగానము చేయుట యెవరికిని శక్యముకాదు. 21. ఓ భగవతీ ! నీకు దృష్తియగుగాక, కాశపోవుగాక, నాకోర్కె సిద్ధించుగాక, మానుగాక ; 22. ప్రియ భర్తనను రాగముతో భార్య విడువనట్లు, నా భాష నీ పాదమును విడువక భజించును గదా. (పాదమనగా అంశయగు నాకాశ రూపమునకును అన్వ యించును. ఆకాశము శబ్ద గుణము కలది. గావున భాషచే భజింప బడునట్టిదగును.). 23. దేవీ ! నీ గుణ గణగానము పాపములను నశింప జేయుటకును శుభముల నిచ్చుటకును సమర్ధమైనది. 24. ఓ తల్లీ ! ఇంద్రుని భుజములందుండి (భుజశక్తిగా) నీవు జగత్తు లను రక్షించు చుంటివి, గణపతి బుద్ధియందట్లే నీ వుండి భారత భూమిని రక్షింపుమా. 9 10 ఇంద్రాణీ స స్తశతీ 25. శశివదనాభి ర్గణపతిజాభిః । శశివదనాద్యా పరి చరితాస్తు ॥ 2. తనుమధ్యా స్తబకము 1. ధ్వాంతం పరిహర్తుం తేజాంస్యపి భర్తుం ! అంతర్మమ భూయా త్స్మేరేంద్ర పురంధ్రీ II 2. భీతా మరిధూతా మార్యావని మేతాం । సమ్రాజ్ఞి బుధానాం దూనా మవ దీనాం ॥ 3. ఇంద్రస్యసహాయాం విశ్వస్య విధానే ఆకాశ శరీరా మంబాం ప్రణమామః ॥ 4. కర్తుర్భువనానాం మాయాసి శచి త్వం ! సత్యస్య తపో౽సి జ్ఞస్యాసి మనీషా 5. ఆజ్ఞా౽సి వినేతు స్తేజో౽సి విభాతః । నిర్యత్న సమా ధే రానంద రసో౽సి ॥ 6. తస్య త్వమనన్యా౽ వ్యన్యేవ ఖకాయా । అత్యద్భుతమాయా జాయా౽సి సహాయా I 7. ఆకాశ శరీరాం జాయామశరీరః । ఆలింగ్య విభుస్త్వాం నందత్యయి చిత్రం ॥ శ. 1. స్త. 2. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ 25. గణపతి కవివలన బుట్టిన యీ 'శశివదనా' వృత్తములచే నాది శక్తియైన యింద్రాణి సేవింపబడుగాక. _____________________________________________________________________ 2. 1. చీకటిని పరిహరించుటకు, తేజస్సును నింపుటకు ప్రకాశించు ఇంద్రాణి నా హృదయమందుండుగాక. 2. ఓ పండిత పరిపాలినీ ! భీతిజెంది, శత్రువుల యధీనమై, కంపించు దీనురాలైన ఈ యార్యావర్తమును రక్షింపుము. 3. విశ్వసృష్ణియం దింద్రునకు సహాయురాలవై, యాకాశ శరీర ముగల అంబవైన నీకు మేము నమస్కరింతుము. 4. ఓ శచీ ! నీవు భువనకర్తకు మాయవైతివి, సద్వస్తువునకు తపస్సు వైతివి, పండితులకు బుద్ధివైతివి. 5. ఈశ్వరునకు నీవతని యాజ్ఞవైతివి, అగ్నికి తేజస్సువైతివి, నిర్వికల్ప సమాధియందుండు యోగికానందరసమైతివి. 6. అనన్యురాలవైనను, అన్యురాలవలె నాకాశ శరీరముతో నత్య ద్భుత మాయారూపిణివై, నీ వతనికి సహాయ మొనర్చు భార్య వైతివి. 7. దేవీ ! అశరీరుడైన ప్రభువు ఆకాశ శరీరముచే భార్యవగు నిన్నా లింగనము చేసికొని యానందించున్నాడు. ఇదియే చిత్రము. (నందతి ధాతువునుండి వచ్చిన 'ఆనంద' పదమునకు 11 ఇంద్రాణీ స స్తశతీ 12 8. వజ్రేశ్వరి ఘస్రే శీర్షేంబ బిభర్షి । దీప్తం సవితారం మాణిక్య కిరీటం II 9. నక్షత్ర సహస్రై శ్శుభ్రద్యుతిభి స్తే । పుష్పాయితమేతై ర్మాతర్నిశి మస్తే ॥ 10. ఘస్రః ఖలుకాలో రాజ్యం శచి కర్తుం । రాత్రిః ఖలుకాలో రంతుం రమణేన ॥ 11. నిశ్శబ్ద తరంగా స్వగ్లౌషు నిశాసు । నూనం ఖశరీరే కాంతం రమయంతీ ! 12. సాంద్రోడు సుమస్ర ద్విభ్రాజిత కేశా । ధ్వాంతాసిత చేలా శాంతా౽ప్యసి భీమా ॥ శ. 1. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ సమృద్ధిమంత మర్ధమగును, సంతోషమనికాదు. ఆకాశ శరీర మునకు వస్తుసమృద్ధినిచ్చువా డానందస్వరూపుడు. అతని స్వరూపమందొక అంశమాత్ర మా కాశము. దాని నావరించి స్వరూపముండుట ఆలింగనమగును. 8. ఓ యంబా ! పగటిపూట ప్రజ్వలించుచున్న సూర్యుని నీవు మాణిక్య కిరీటమువలె ధరించు చుంటివి. (ఆకాశ రూపిణియెక్క వైభవమిది. శక్తికి రెండు రూపములు వచింపబడుచున్నవి. అందొకటి యాకాశరూపమై కిరీటమును ధరించి విశ్వపాలన మొనర్చు ప్రభ్వీరూపము ఇంకొకటి దివ్య స్త్రీ రూపము. రెండవది దిగువ 13, 14 శ్లోకములచే చెప్పబడుచున్నది) 9. తల్లీ ! తెల్లని కాంతిగల యీ నక్షత్రసమూహములే రాత్రిభాగ మున నీ శిరస్సునందు పుష్పములవలె నున్నవి. 10. ఓ శచీ ! రాజ్యమును పాలించు కాలము పగ లేగదా ! భర్తతో రతిసల్పు కాలము రాత్రియేకదా ! ( మొదటి దాకాశరూపమునకు, రెండవది స్త్రీ రూపమునకు జెందును.) 11. ఓ యాకాశ శరీరిణీ ! చంద్రుడు లేనట్టి, నిశ్శబ్ద తరంగములు గలిగినట్టి చీకటి రాత్రులందు నీవు భర్తను రమింపజేయు చుంటివి. నిశ్చయము. 12. ఓ దేవీ ! దట్టమైన నక్షత్రములనెడి పూలదండలతో విభ్రాజ మానమగు కేశములున్ను, చీకటియను నల్లని వస్త్రమున్ను గలిగి నీవు శాంతముగా నున్నను భయంకరముగా నుంటివి. 13 ఇంద్రాణీ సప్తశతీ 14 13. రాజ న్మితతారా మందార వతంసాం । మాత స్సితభాసా స్మేరాం హసితేన || 14. జ్యోత్స్నా ఘనసార ద్రావై రనులిప్తాం । త్వాం వీక్ష్య న శాంతిః కస్య క్షణదాసు ।| 15. బాలారుణ రోచిః కాశ్మీర రజోభిః । ఆలిప్తముఖీం త్వాం ప్రాతః ప్రణమామి ॥ 16. సాయంసమయ శ్రీ లాక్షారస ర క్తం । ప్రత్య క్ప్రసృతం తే వందే వర దేంఘ్రిం !! 17. దీప్తార్క కిరీటాం సర్వాన్వినయంతీం । వందే భువనానాం రాజ్ఞీమసమానాం ॥ 18. ధూతాఖిల రోగా శ్శ్వాసాస్తవ వాతాః । మాతర్వితరంతు ప్రాణస్య బలం నః ॥ 19. ప్రాంచ స్తవ వాతా శ్శ్వాసా శ్శముశంతు । ప్రత్యంచ ఇమే నః పాపం శమయంతు ॥ 20. మన్మాత రవాంచో వీర్యం వితరంతు | సంతాప ముదంచ స్సర్వంచ హరంతు ॥ శ. 1. స్త. 2. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ 13. ఓ మాతా ! జ్యోతిర్మయమైన నక్షత్రముల నెడి మందార పుష్పములచే నలంకృతమైనట్టిన్ని, తెల్లని కాంతిగల నవ్వుచే శోభించు చున్నట్టిన్ని, 14. వెన్నెల యను కర్పూర రసముచే లేపన జేయబడినట్టిన్ని నిన్ను రాత్రి భాగములందు జూచిన వారికెవరికి శాంతి గలుగకుండును? 15. బాలసూర్యుని కిరణముల నెడి కుంకుమ ధూళిచే లేపనగావింప బడిన ముఖముగల నిన్ను నేను ప్రాతఃకాలమున నమస్కరింతును. 16. ఓ దేవీ ! సాయంసమయ కాంతియ నెడి లత్తుకచే నెట్టబడి పశ్చిమమున వేఱుగా వ్యాపించిన నీ పాదమునకు నేను నమస్కరింతును. 17. ప్రకాశించు సూర్యుని కిరీటముగా గొని సకలజనులను శాసించు నట్టి, భువనములకు ప్రభ్వివై నిరుపమానవైనట్టి నిన్ను నేను కొలుతును. 18. ఓ తల్లీ ! సకలరోగనివారణమగు నీ శ్వాస మా ప్రాణములకు బలమిచ్చుగాక. 19. ఓ తల్లీ ! వెలుపలకు వచ్చు నీ శ్వాస మాకు సౌఖ్యము నిచ్చు గాక. లోనికి బోవు నీ శ్వాస మా పాపములను నశింపజేయుగాక. 20. తల్లీ ! దక్షిణముగా వచ్చు నీ శ్వాసవాయువులు మాకు వీర్యము నిచ్చుగాక. ఉత్తర దిక్కుగా వచ్చు శ్వాస మా సకల సంతా పములను హరించుగాక. 15 16 ఇంద్రాణీ సస్తశతీ 21. అస్యా ఇవ భూమే ర్భూత ప్రసవాయాః । ఏకైకశ ఆహుర్యేషాం మహిమానం ॥ 22. అద్రే రుపలానాం నద్యాస్సిక తానాం ! యేషాంచ న కశ్చి చ్ఛక్తో గణనాయాం ॥ 23. రోమాయిత మేత్రే ర్గోళైస్తవకాయే । వ్యాఖ్యాత మనేన శ్లాఘ్యం తవ భాగ్యం 24. విశ్వం వహసీదం జంభారి భుజస్థా । ఆర్యాన్వహ మాత ర్వాసిష్ఠమతిస్థా 25. ఆద్యాం భువనానాం భర్తు స్తనుమధ్యాం భక్తస్య భజంతా మేతా స్తనుమధ్యాః ॥ 3. ముకుళా స్తబకము 1. పౌలోమ్యా శ్శుచయో హాసానాం ఘృణయః । భూయాసు ర్విమల ప్రజ్ఞాయై హృది మే ॥ 2. ఇంద్రాణ్యాః కరుణా లోకా శ్శోక హృతః ॥ భూయాసు ర్భరత క్ష్మాయై క్షేమ కృతః ॥ స్త 3. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 21. భూతములకు తల్లియైన భూమి యొక్క మహిమను బూర్తిగా చెప్పలేనట్లే, యే గోళమహిమను గురించియైన నొక్కొక్క భాగముకంటే హెచ్చుగా చెప్పజాలకుండిరి. 22. కొండలయొక్క తాళ్ల సంఖ్య, నదుల యొక్క యిసుక (తిన్నెల) సంఖ్య చెప్పజాలనట్లే, గోళముల సంఖ్యయు చెప్పశక్యము కాదు. 23. ఓ దేవీ ! ఇట్టి యసంఖ్యాకమైన గోళము లే నీ శరీరమందు రోమములు (అల్పాంశలు). ఇంతమాత్రముచేతనే కొనియాడ దగియున్న నీ భాగ్యము వ్యాఖ్యానమయ్యెను. 24. ఓ తల్లీ! దేవేంద్రుని భుజములందు నీవుండి విశ్వమును వహించుచుంటివి. వాసిష్ఠుని (గణపతిముని) బుద్ధియందు నీవుండి ఆర్యులను వహింపుము. 25. భువనములకు పూర్వమే యున్న శక్తిని, యీశ్వరుని తను మధ్యను (భార్యను, ఇంకొక అర్ధము శరీరమధ్యమందుండు నాకాశరూపిణిని) భక్తునియొక్క యీ తనుమధ్యావృత్తములు పొందుగాక. ______________________________________ 1. ఇంద్రాణియొక్క శుభ్రమైన హాసకాంతులు నా హృదయ మందు విమలమైన ప్రజ్ఞ నిచ్చుగాక. 2. దుఃఖమును హరించు ఇంద్రాణీ కృపావలోకములు భారత భూమికి క్షేమకరము లగుగాక. 17 18 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ వ్యక్తి ర్వ్యోమ తను శ్శక్తిత్వా ద్వనితా ! జ్ఞాతృత్వా త్పురుషః పాంచి ద్విదుపాం ॥ వ్యక్తిం వ్యోమతనుం యేప్రాహుః పురుషం । తేషాం తత్త్వవిదాం కల్పస్స్యా శ్రీ విధః ! రుద్రం కేపి జగు శ్శక్రం కేపి విదుః । భాషం తే భువన ప్రాణం కేపి విదః ॥ వ్యక్తిం వ్యోమతనుం ప్రాహుర్యే వనితాం । తేషాంచ త్రివిధః కల్పశ్శాస్త్ర విదాం ॥ దుర్గా నూరివరైః కైశ్చిత్సా గదితా । శచ్యవ్యౌర్విబుధై ధైరన్య్యె రదితిః ॥ 안 ఏ కేషాం విదుషం వ్యక్తి ర్వ్యోమతనుః । నస్త్రీ నో పురుషో బ్రహ్మై తత్సగుణం ॥ మహా త్వం విశ్వస్య నాణః కః పరమే । త్వం రుద్రః ప్రణవ స్వం శక్రో2భ శిఖ ॥ శ. 1. A 3. 3. 4. 5. 6. T. 8. 9. ఇంద్రాణీ స ష్తశతీ ఆకాశము శరీరముగా గలదొక వ్యక్తియనియు, శక్తిత్వమువలస వనితయనియు, జ్ఞాతృత్వముచే పురుషుడనియు కొందఱు పండి తుల యభిప్రాయము. (ఒకే శరీరము శక్తి వురుషుల కన్వయింపబడెను.) 19 ఎవరు న్యోమతనువైనది వ్యక్తి యనియు, పురుషుడనియు చెప్పు చున్నారో, ఆ తత్త్వవేత్తలు మూడు విధములగు కల్పన తిరుగ చేయుచున్నారు. (ఎట్లనగా,) కొందఱో పురుషుని రుద్రుడనియు, మఱికొందఱు ఇంద్రు డనియు నెఱుగుచున్నారు. ఇంకను కొందఱు లోకములకు ప్రాణమే యావ్యక్తి యందుకు. న్యోమతనువు నెనకు వ్యక్తియనియు, వనితయనియు చెప్పు చున్నారో, ఆ శాస్త్రవేత్తలయందును కల్పన త్రివిధములుగా నున్నది. (ఎట్లనగా,) కొందఱిచే ఆ వనిత 'దుర్గ' యనియు, మఱికొందఱిచే 'శచీ ' యనియు, నింకను కొందఱిచే 'అదితి' యనియు చెప్పబడు చుండెను. కొందఱో వ్యోమతను వ్యక్తి స్త్రీయు కాదు, పురుషుడు కాదని, అది బ్రహ్మయొక్క సగుణరూప లక్షణ మనిరి. ఓ దేవీ ! నీవే విశ్వమునకు మహాప్రాణమవు, నీవే బ్రహ్మవు, రుద్రుడవు, ప్రణవమవు, ఇంద్రుడవు, వైద్యు తాగ్నివి, 20 10. 11. ప్రాణశ్చ ప్రణవో జ్యోతిశ్చాంబరగం । And also వస్త్వేకం త్రిగుణం నోవస్తు త్రితయం ॥ 12. 13. 15. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ త్వం కస్యా స్యదితి స్వం రుద్రస్య శివా ! త్వం శక్రస్య శచీ శక్తి స్సర్వ గతే ॥ 16. 17. శక్తేరంబ పరే శక్తస్యాపి భిదా । పావకవ జ్వాలా 14. కుర్వాణేఒమ్బ సత స్సంతోషం సతతం । స్త్రీనామ స్తుతయ శ్శోభాం తే దధతే ॥ ద్భాషా భేదకృతా ! సర్వం దృశ్య మిదం భుంజానే పరమే । పుం నామ స్తుతయో యుజ్యంతే ఖలు తే ॥ సద్బహ్మ బ్రువతే విద్వాంసో విగుణం । త్వం మాత స్సగుణం బ్రహ్మాజసి ప్రధితే ॥ శబాద్యై ర్వియుతం సత్ప్రృహ్మా 2 మలినం ! A - a శబ్దాద్యై స్సహితా త్వం దేవ్యార్యహితా ॥ సాక్షి బ్రహ్మ పకం త్వం మాతః కురు షే । సర్వేషాం జగతాం కార్యం సర్వ విధం ॥ శ. 1. స. 3. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. ఇంద్రాణీ స ష్తశతీ ఓ తల్లీ ! నీవు కశ్యపబ్రహ్మ కదితివైతివి, రుద్రునకు శిన వైతివి, యింద్రునకు శచి వైతివి. నీవే శక్తినై యుంటివి. (పురుషలక్షణమునుగూడ భరించు శక్తినైతివని భావము.) 21 ప్రాణమని, ప్రణవమని, ఆకాశగత తేజస్సని త్రిగుణములతో నున్న దొకే వస్తువు, వస్తువులు మూడుగా లేవు. ఓ యంబా ! శక్తికి, శక్తునకు భేదము జ్వాలకు, అగ్నికి గల భేదమువంటిది. మాటయే భేదమును గలిగించుచున్నది. (వస్తుతః `లేదని భావము.) కనబడు సర్వము భుజించు నో దేవీ ! పురుషనామ స్తోత్రములు నీకు యుక్తమే కదా. (అయినను,) ఓ యంబా ! సద్రూపబ్రహ్మకు సంతోషమునిచ్చునట్టి నీకు స్త్రీ నామ స్తోత్రములు మాత్రము శోభనిచ్చుచున్నవి. తల్లీ ! విద్వాంసులు గుణములేని దానిని సద్బహ్మగా చెప్పు చున్నారు. నీవు సగుణ బ్రహ్మ వైతివి. (8వ శ్లోక ముచూడుడు) ఓ దేవీ ! శబ్దాదులతో గూడక యున్నది నిర్మల బ్రహ్మమగును. శబ్దాదులతో గూడిన నీ వార్యులకు హిత కారిణి వగుచుంటివి. (స్తుతింప వీలగు రూప మిదియే) ఓ తల్లీ ! పరబ్రహ్మము సాక్షిగా నుండును. నీవు సకల జగత్తులయొక్క సర్వవిధ కార్యములను జేయుదువు. 22 18. 19. 20. 21. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ ద్యౌర్మాతా జగతో ద్యౌ రేవాస్య పితా । దృశ్యం విశ్వ మిదం వ్యాప్తం భౌతి దివా ॥ ఆకాశా ద్రజసో ద్యౌరన్యా విరజా ః ! ఆకాశేస్తి పున స్తత్పారేచ పరా ॥ తాం లోకస్య మహా రంగే వ్యోమతనుం । పారే శుద్ధ తమాం విద్శస్త్వాం పరమే॥ త్వాం పూర్ణామదితిం శక్తిం దేవి శచీం । CO నిత్యం శబ్దవతీం గౌరీం ప్రబ్రువతే । శ. 1. . 3. 18. 19. 20. 21. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ జగత్తున కాకాశమే తల్లి, ఆకాశమే తండ్రి దృష్టిగోచరమగు సర్వము ఆకాశముచే వ్యాప్తమై ప్రకాశించుచున్నది. 23 ధూళిరూపమైన ఆకాశముకంటె ధూళిరహితాకాశము వేఱుగా గలదు. దాని కన్యమైన దింకొకటి యున్నది. ఈ మూడింటి కంత్యమందు పరాకాశము గలదు. (పరాకాశము నిర్గుణము. అదియే గుణశ్రయమును బొంది మూడు స్థితులుగా వ్యాపించెను. 11వ శ్లోకము చూడుడు. వీనినే భూర్భువస్సువర్లోకము లనిరి. అంత్యమున కేవల మహి మమే పరాకాశమగును. సచ్చిదానంద త్రిరూపాత్మక వస్తు వీ విధముగా మహిమచే రూపత్రయలక్షణమై జ్యోతిరాకృతిగా ప్రకాశించినట్లు భావించవలెను.) దేవీ ! లోకముల నెడి మహారంగమందా వ్యోమతనువును, దాని యంత్యమందు శుద్ధతమమైన నిన్నును తెలిసికొను చున్నాము. (ఆమె పరాకాశ స్వరూపిణియైనను స్థూల - సూక్ష్మ - కారణ శరీరములు గల తనువును మనము పొందినట్లే త్రైవిధ్యమును బొందిన ఆకాశతనువుచే పొంది, యంతటను వ్యాపించెను. ఆ రూపమును ధ్యానించువారందలి పరదేవతాతత్వమును తెలియుదురు.) ఓ దేవీ! పూర్ణమైన నిన్న దితిగాను, శక్తిగాను, శచిగాను, ప్రణవముగాను, గౌరీ దేవిగాను వచించుచున్నారు. 24 22. 23. 24. 25. 1. 2. 3. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ । పుం నామా భవతు స్త్రీనామా2 స్వథవా వ్యక్తి ర్వ్యోమ తను శ్లోకం పాత్యఖలం । 11 నాకేసాకిల భారత్యెంద్రీ రాజ్యరమా । 22. బిభ్రాణా లలితం స్త్రీరూపం పరమా ! శక్తాం దేవి విధే హ్యార్తైనా మననే ! ఇంద్రస్యేవ భుజాం వాసిష్ఠస్య మతిం ॥ పూజా శక్రతకు ణ్యేతై స్పిక్యతు తే । గాతౄణాం వర దే గాయత్రై ర్మకులైః ॥ We 4. వసుమతీ స్తబకము మోహం పరిహర న్యోగం వితనుతాం । దేవేంద్ర దయితా హాసో మమహృది ॥ ఆభాతు కరుణా సా భారత భువి । సుత్రామ సుదృశో యద్వన్ని ఆ దీవి 1 వందారు జనతా మందార లతికాం ! వందే హరిహయ ప్రాణప్రియతమాం ॥ 4. శోకస్య దమనీం లోకస్య జననీం ! గాయామి లలితాం శక్రస్య దయితాం । శ. 1. స్త. 4. 22. 23. 24. 25. 1. 3. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ పుకుష నామ మగుగాక, స్త్రీ నామ మగుగాక. నామ మగుగాక. వ్యోమతిను వ్యక్తియే నిజలమును రక్షించుచున్నది. 4. 25 ఆమె లలితమైన స్త్రీరూపమును ధరించి యుత్తమ రాజ్యలక్ష్మి గాను, ఇంద్రాణిగను స్వర్గమున భాసించుచున్న ది. ఓ దేవీ! ఆర్తినొందినవారిని రక్షించుట కింద్రుని భుజమున కెట్లు సామర్ధ్యమిచ్చితివో, వాసిష్ఠుని మతి కట్లే శక్తినీయుమా. (భారతీయుల ఆ ర్తిని దొలగించుటకు) నిన్ను గానము చేయువారికి వరములిచ్చు నో యింద్రతకుణీ ! ఈ గాయత్రీ ఛందస్సంబంధ ముకుళ(వృత్త)ములచే నీకొనర్చు పూజ సిద్ధించుగాక. 2. ఇంద్రాణి తన (నిజ) లోకమం దెట్టి కరుణ జూపునో (స్వర్గమందు), అట్టి కరుణనే భారత భూమియందామె చూపుగాక. నమస్కరించువారికి గోర్కెలనిచ్చుచున్న దేవేంద్ర ప్రాణసఖని నేను కొలుచుచున్నాను. మోహమును పరిహరించు ఇంద్రాణీహాసము నా హృదయ మందు యోగమును జేయుగాక. దుఃఖములను శమింప జేయునది, లోకమాతయు, ఇంద్రుని భార్యయు నగు సుందరిని నేను స్తుతించును. 26 ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ రమ్యా సుమనసాం భూపస్య మహిషీ । సౌమ్యా జనిమతాం మాతా విజయతే ॥ 6. వీర్యస్యచ ధియ స్త్రైలోక్య భరణే । దాత్రీ మఘవ తే దేవీ విజయ తే ॥ 5. 7. 8. 9. 10. వ్యాపా జగదిదం గుప్తా హృది నృణాం ! ఆప్తా సుకృతినాం దైవం మమ శచీ ॥ 18. ఖేశక్తి రతులా పారే చిదమలా ! స్వశ్చారు మహిళా దైవం మమశచీ ॥ శస్త్రం మఘవతో వస్త్రం త్రిజగతః । శాస్త్ర స్తుతగుణా దైవం మమశచీ । యుక్తస్య భజత శ్శర్మాంత రతులం । వర్మాపిచ బహి దైవం మమ శచీ ॥ 11. వీర్యం బలవతాం బుద్ధి ర్మతిమతాం । తేజో ద్యుతిమతాం దైవం మమ శచీ ॥ ఏ కైవ జనయ స్త్యే కైవ దధతీ । ఏకైవ లయకృ దైవం మమ శచీ ॥ శ. 1. 1 ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ రమ్యయు, దేవేంద్రుని పట్టపు దేవియైనది, దేహధారులకు సౌమ్యమైనది యగు మాత ప్రకాశించుచున్నది. 6. త్రిలోకములను భరించుట కింద్రునకు బుద్ధిని, బలమును ఇచ్చు దేవి ప్రకాశించుగాక. ఈ జగత్తునందు వ్యాపించియున్నది, మానవ హృదయము లందు గుప్తమై యున్నది, పుణ్మాత్ముల కాపురా లైనదియగు శచీ దేవి నా యొక్క దైవము. 5. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 27 ఆకాశమందు నిరుపమానశక్తిగా నున్నది, ఆకాశమున కావల నిర్మల చిత్తుగా నున్నది, స్వర్గమందు సుందర స్త్రీగా నున్నది యగు శచీ దేవి నా యొక్క దైవము. ఇంద్రునకు శస్త్రము, ముల్లోకములకు వస్త్రము (ఆకాశమే వస్త్రము) అగుచు, శాస్త్రములచే నుతింపబడు గుణములుగల శచీ దేవి నా యొక్క దైవము. యోగయుక్తుడై భజించువాని యాంతర్యమున నిరుపమాన సుఖము నిచ్చుచు, బాహ్యమున కవచమై రక్షించు శచీదేవి నా యొక్క దైవము. (ఇంద్రాణీ విద్యాఫలమిది) బలవంతులందు వీర్యరూపముగను, మతిమంతులందు బుద్ధి రూపముగను, కాంతిమంతులందు తేజోరూపముగను నున్న శచీదేవి నా దైవము. తానొక్క తెయే సృష్టి చేయుచు, తానే ధరించుచు (స్థితి), తానే లయ మొనర్చు శచీదేవి నా దైవము. 28 ఇంద్రాణీ సప్తశతీ 13. శక్తీ రవితధాః క్షేత్రేషు దధతీ ! బీజేషుచ పరా దైవం మమ శచీ ॥ 14. 15. 16. 17. 19. చిన్వన్యపి పచం త్యేకా పశు గణం । ఖాదంత్యపి భవే దైవం మమశచీ । దృష్టా ధృత చితి దృశ్యే తతగుణా । విశ్వాత్మ మహిషీ దైవం మమశచీ । 21. రాకా శశిముఖీ రాజీవ నయనా ! కాపి లలనా దైవం మమ శచీ ॥ • స్వః 18. యన్మాతరనృతం జుష్టం గదితం । ధ్యాతంచ హరమే తదేవి దురితం స్థాణావపి చరే సర్వత్ర వితతా । సాక్షాద్భవతు మే స్వర్నాధ దయితా ॥ మాం మోచయ ఋణా దింద్రాణి సుభుజే । మా మల్పమతయో మానిందిషు రజే । 20. శత్రుశ్చ శచిమే సఖ్యాయ యతతాం । దృప్తశ్చ మనుజో మామంబ భజతాం ॥ కష్టం శచి విధూ యేష్టం విదధతీ । ఆనందయ జనం ప్రేయాం స మిహమే ॥ శ. 1. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 4. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ క్షేత్రములందు, బీజములందు గూడ వ్యర్ధముగాని శక్తులను ధరించు పరా దేవియైన శచి నా దైవము. 29 ACTR ఒక్క తెయైనను జీవరాసులందు వెతకుట, పచన మొనర్చుట, నాశన మొనర్చుట యను సంసారత్రయముగా నున్న శచీదేవి నా దైవము. దృష్టియందు ధరింపబడు చిత్స్వరూపిణి, దృశ్యములందు గోచ రించు గుణరూపిణి యగు దేవేంద్ర భార్యయైన శచి నా దైవము. పూర్ణ చంద్రునివంటి ముఖము, పద్మముల బోలు నేత్రములు గలిగి స్వర్గమందుండు నొకానొక స్త్రీ యైన శచి నా దైవము. స్థాణువులందు, చరవస్తువులందు సర్వత్ర వ్యాపించుఇంద్రాణి నాకు ప్రత్యక్ష మగుగాక. ఓ తల్లీ ! యే యనృతము (నాచే) పొందబడెనో, పలుక బ డెనో, ధ్యానించబడెనో, ఆ నా పాపమును హరింపుము. ఓ యింద్రాణీ ! ఋణమునుండి నన్ను విముక్తుని గావింపుము. అల్పబుద్ధులు నన్ను నిందించకుందురుగాక. ఓ యంబా ! శత్రువైన వాడు నా సఖ్యమునకు యత్నించుగాక, గర్వితుడు నన్ను సేవించుగాక. ఓ శచీ! కష్టములను తొలగించి, యిష్టముల నిచ్చుదానవై నా కిచ్చటగల ప్రియజనులను సంతో షబరచుము 30 22. 23. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ అస్త్రం మమ భవ ధ్వంసాయ రటతాం । సుత్రామ తరుణి శ్రీమాతర సతాం । సంపూరయతు మే సర్వం సురనుతా । స్వర్గక్షితి ఐతే శ్శుద్ధాంత వనితా । 24. సంవర్ధయ శచి స్వం దేశ మవితుం । బాహోరిన హరే ర్బుద్ధేర్మమ Wee l 25. ఏతైర్వసుమతీ వృభైరవ సుమైః । భూయాచ్చరణయోః పూజాజనని తే ॥ ప్రథమం గాయత్రం శతకమ్ సంపూర్ణమ్ శ. 1. . 4. 22. 23. 24. 25. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఓ తల్లీ ! ఆరచుచున్న దుర్మార్గుల వినాశముకొఱకు నా కస్త్ర మగుము. 31 దేవతలచే నుతింపబడు యింద్రాణి నా కోర్కెలనన్నిటిని సంపూర్ణ మొనర్చుగాక. ఓ శచీ ! స్వకీయమైన దేశమును (స్వర్గమును) రక్షించుకొనుట కింద్రుని భుజములకు బలమిచ్చినట్లు, నా బుద్ధిబలమును వృద్ధిజేయుము. ఓ తల్లీ ! ఈ వసుమతీ వృత్తములనెడి నూత్న కుసుమములచే నీ పాదములకు పూజయగుగాక. 27 ఓం ద్వితీయం ఔష్టిహం శతకమ్ 34 1. 2. 3. 5. 6. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 1. కుమారలలితా స్తబకము సు రేశ్వర మహిష్యా స్మితం శశిసితంమే । తనోతు మతి మచ్ఛాం కరోతు బల మగ్ర్యం !! 4. స్వర త్యవిరతం సా శనై ర్నభసి రంగే । జ్వలత్యధిక సూక్ష్మం జగత్ప్రభవ శక్తిః ॥ 7. విధాయ రిపు ధూతిం నిధాయ సుదళాయాం । పులోమ తనుజాతా దినోతు భరత । పదప్రణత రక్షా విధాన ధృతదీక్షా । జగద్భరణ దక్షా పరా జయతి శక్తిః ॥ మహ స్తవ సుసూక్ష్మం నిదాన మఖలానాం । భవత్యఖల మాత ర్జగత్యనుభవానాం ॥ జనన్యనుభవానాం మతిత్వపరిణామే । స్వరో భవతి మూలం తవాభ్ర హయరామే య ఈశ్వరి నిదానం సమస్త మతి భానే । స్వరో గతివి శేషా తృఏవ ఖలు కాలః ॥ శ. 2. .. 1. ఇంద్రాణియొక్క చంద్రునివంటి ధవళ స్మితము నా బుద్ధికి నైర్మల్య మొసగి శ్రేష్ఠబలము నిచ్చుగాక. 3. 2. శత్రునాశన మొనర్చి, భరత భూమిని మంచిదశకు తెచ్చి యింద్రాణి సంతోష పెట్టుగాక. 4. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 5. 35 7. తన పాదములందు నమ్రులైనవారిని రక్షించు విధానమందు దీక్షబూనినది, జగత్తును భరింప సమర్ధురాలైనది యగు పరా శక్తి ప్రకాశించుచున్న 9. స్వర్గమం దెశ తెరపిలేకను. ఆకాశరంగస్థలముందు సూక్ష్మము గాను గల ఆ యింద్రాణీశక్తి యధికముగాను, సూక్ష్మము గాను బ్రకాశించుచున్నది. (స్వర్గమందు స్పష్టముగా నున్నందున తేజస్సధికము. ఆ తేజము ఆకాశమందు తన సూక్ష్మత్వముచే తిరోధానమై యస్పష్టముగా నుండును.) ఓ తల్లీ ! నీ యతిసూక్ష్మ తేజస్సు జగత్తునందు సకలానుభవము లకు నిదానము (ఆధారము) అగుచున్నది. 6. ఓ తల్లీ ! అనుభవములయొక్క జ్ఞాన పరిణామమునకు నీ స్వర మే మూల మగుచున్నది. (ప్రణవ శబ్దము జ్ఞానమునకు నేతకనుక) ఓ యీశ్వరీ ! ఏ స్వరము సమస్త జ్ఞానమునకు మూలమో, ఆ స్వరమే గతివి శేషమువలన కాలమగును గదా ! 36 8. 9. 10. 11. 12. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ జ్వలం త్వభిహితా త్వం విహాయసి విశాలే । ప్రచండ పదపూర్వా ప్రపంచకరి చండీ ॥ స్వరం త్వఖల బుద్ధి ప్రదా భవసి గౌరీ । త్రికాలతను రంబ స్మృతా త్వమిహ కాళీ ॥ छ మహస్స్వర ఇతీదం ద్వయం తదతిసూక్ష్మం । మహేశ్వరి. తవాంశ ద్వయం పరమముక్తం ॥ శ. 2. మహోఒతిశయ మా ఫ్లం త్వయి త్రిదివ గాయాం । స్వరోఒతిశయ మా ఫ్లః సీతాద్రి నిలయా యాం ॥ దివం యతి పూర్వా భువం యువతి రన్యా ! ద్వయోః ప్రకృతి రభ్రం విశాలమతి మానం 1.1. 8. 9. 10. 11. 12. 37 ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ దేవీ ! విశాలమైన ఆకాశమందు నీవు ప్రీతిచే జ్వలించుచు 'ప్రచండ' పదము ముందుగల చండిపై ప్రకాశించుచుంటివి, (ఆకాశమందు మహిమచే జ్వలించుశక్తి ప్రచండచండి కనుక నే యీమె వైద్యుత శక్తి స్వరూపిణి.) ఓ యంబా ! స్వరరూపిణివై నను యజలమునకు బుద్ధి నిచ్చుచు 'గౌరి ' వైతివి. త్రికాలములే శరీరముగా గలిగి యిచ్చట 'కాళి'గా స్మరింపబడుచుంటివి. (అనగా బుద్ధినిచ్చు చిచ్చాఖ యొకటి, నాదముచే పరిణామ ములను గల్పించు క్రియాశాఖ యింకొకటి.) ఓ యీశ్వరీ ! మహస్సు, స్వరము అను రెండును అతి సూక్ష్మ ములు. అవి యుత్కృష్టమగు నీయొక్క అంశద్వయముగా చెప్పబడుచున్నవి. అతిశయమును బొంది స్వర్గమును బొందిన నీ మహస్సు యున్నది. (ఆకాశముకంటె నివృత్తిచే వేతైన స్వర్గమందు మహస్పై ఆకాశముతో గూడిన భువనమందది సహస్సనబడును) అట్లే కైలాసమందు వసించు నీ స్వర మతిశయించుచున్నది. (స్వర్గములో మహస్సు విభూతి, కైలాసమందు ప్రణవము విభూతి) మొదట చెప్పబడిన దేవి (అనగా అతిశయించిన మహస్సు కలది) దివమును బొందించుచున్నది, తరువాత చెప్పబడిన దేవి భువమును బొందించుచున్నది. ( మొదటిది నివృత్తి స్వరూ పిణి, రెండవది ప్రవృత్తి స్వరూపిణి.) ఈ రెండింటికి మూలము కొలన శక్యముగాని విశాలాకాశమే, (సచ్చిదానందమే) 38 13. 14. 15. 16. 17. 18, ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ నతే దివి లసంత్యాః పితా తనుభృగన్యః । స్వయం భువ మీమాంత్వాం సతామవని విద్మః ॥ సురారి కులజన్మా తవేశ్వరి పులోమా ! పితేతి కవిభాషా పరోక్షగతి రేషా ॥ వదం త్యసుర శబై ర్ఘనం సజల మేతం । పులోమ పదమేకం పురాణసతి తేషు ॥ ప్రకృష్టతర దీప్తి ర్గభీరతర నాదా । ఇతోహి భవసి త్వం తటి న్ముని యశోదా I అరాతి రసుగోజయం విభోర్నిగదిత స్తే హయశ్చ బత గీతః పితా తవ పయోదః ॥ ప్రియైః కిల ప రే వాం పరోక్ష వచనౌ ఘైః । ప్రతారిత మివేలా జగన్ముస్ గణేన । శ..2 స్త. 1. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 39 ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఆకాశమందు బ్రకాశించు నీ కితర శరీరధారియగు తండ్రి యెవ్వడులేడు. అట్టి నిన్ను మే మందువలన స్వయం భువగా తలచుచుంటిమి. ఓ యీశ్వరీ ! రాక్షసకులమందు బుట్టిన పులోముడు నీ తండ్రి యను కవివచన మప్రమాణమైనది. (పురాణములలో పులోము డింద్రాణి తండ్రిగా వచింపబడెను) దేవీ ! జలయుక్తమైన మేఘ మీ యసురవాచక శబ్దములతో పిలువబడెను. అట్టి పదములలో 'పులోమ' పద మొకటి. (ఘనం అనగా మేఘము. నిఘంటువులో 'ఘనం' అను పద మునకున్న 32 పేళ్లలో 'పులోమ' అనునది యొకటి.) ఓ తల్లీ! మునులకు గీర్తినిచ్చు నీవు అత్యధిక కొంతియు, గంభీరనాదమున్ను గలిగిన మెఱుపు రూపమున యీ మేఘము నుండి పుట్టితివి. (కనుక పులోము డామెకు తండ్రి యనబడెను. కాని మెఱుపు రూపమైన విద్యుచ్ఛక్తి పులోముడను మేఘునకు బూర్వ మా కాశమందు తల్లివలెనున్న విషయమీ కవులు మరచిరి.) ఈ పులోమ రక్కసుడు నీ విభుని శత్రువుగా వచింపబడు చుండెను. నీ తండ్రియైన యీ మేఘము 'హయ' మనియు పిలువబడెను. దేవీ ! విూ యుభయులను గుఱించి (ఇంద్రయింద్రాణీలగురించి) ప్రియమైన గూఢవాన్జాలముచే మునిగణము లీభూమిని వంచించి నట్లున్నది. 40 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ నికృష్టమపి రమ్యం యది త్రిదివలోకే । తవాంబ కిము వాచ్యా రుచి స్త్రీదివ నాధే ! త్వమంబ రమణీయా వధూ స్త్వమివ నాకే ! త్వయా కు ఇహ తుల్యాం మృదో వదతు లోకే ! వినీల మివ ఖాంశం విమ స్త్రిదివ మే । పరస్తు వదతి స్వః కవిః కమల బంధుం SU శ. 2 అముత్ర గతశో కే మహా మహసి నా కే । నమా మ్యధికృతాం తాం మహేంద్ర కులకాంతాం ॥ యదామ ముత పక్వం మదీయ మఘ ముగ్రం । తదింద్ర కులకాంతే నివారయ సమగ్రం దదాతు భరత వాక్మా విషాద హరణాయ । అలం బల ముదారా జయంత జననీ మే ॥ అతీవ లలితాభిః కుమార లలితాభిః ॥ ఇమాభి రమ రేశ ప్రియా భజతు మోదం । స. 2. 19. 21. 20. తల్లీ ! స్వర్గమందు నీవంటి రమణీయ స్త్రీవి నీవే. ఈ మట్టిలోక మందింక నీకు సమానస్త్రీ నెవడు చెప్పగలడు ? 22. 23. 24. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఓ యంబా! నికృష్టమైన వస్తువుకూడ స్వర్గము దు రమ్యమై యున్నప్పు డింక స్వర్గాధీశ్వరివైన నీ కాంతినిగుఱించి చెప్పుట కేమున్నది. 25. 41 మిక్కిలి నీలమైన ఆకాశము స్వర్గమని కొందఱు భావించు చున్నారు. (నిర్మలాకాశము.) మఱియొక కవి సూర్యుడే స్వర్గ మనుచున్నాడు. ఊర్ధ్వమందున్నది, దుఃఖరహితమైనది, గొప్ప తేజస్సుగలది యగు స్వర్గము నధిష్టించిన ఇంద్రాణికి నేను నమస్కరించు చున్నాను. (స్వర్గమునకు సరియగు నిర్వచన మీయబడెను. దీనినిబట్టి పెళ్లోకములో పేర్కొనబడిన నిర్వచనములు ఖండించబడినవగును) ఓ యింద్రాణీ ! పచ్చిగానున్నను, పక్వమైనను నాయొక్క ఉగ్రపాపము లేవిగలవో, అధికముగానున్న ఆ పాపములను సీవు నివారింపుము. ఉదార స్వభావురాలైన జయంతుని తల్లి (ఇంద్రాణి) భరత ఖండ విషాదహరణమునకై నా కత్యంత బలము నొసగుగాక. అతి సుందరమైన యీ కుమార లలితా వృత్తములవలన ఇంద్రాణి సంతోష మొందుగాక. 42 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ 2. మదలేఖా స్తబకము పౌలోమ్యాః పరిశుభ్ర జ్యోత్స్నా దృశ్యరుచో మే । శ్రీమంతో దరహాసాః కల్పంతాం కుశలాయ ॥ కారుణ్యామృత సిక్తా శక్తాశక్ర మహిష్యాః । ప్రేక్షా భారత భూమే దౌర్బల్యం విధునోతు ॥ వందే నిర్జర రాష్ట్రం సంక ల్పేసతి యస్యాః । సాధ్యాసాధ్య విచారో నైవస్యాదణు కోపి, ॥ సంకల్ప స్తవ కశ్చి చ్చిత్తే చేద్దిన ఈశే । స్యా దుల్లంఘ్య నిసర్గం సిద్ధిర్నిష్ఫలతావా ॥ మూడోప్యుత్తమ రీత్యా సిద్ధ్యే దధ్యయనేషు । మేధావీచ నితాంతం నైవస్యా త్కృతకృత్యః ॥ ఉత్ప ద్యేత మహేశ్వ ర్యప్రాజ్ఞాదపి శాస్త్రం యాయాన్మాతరక స్మా ద్విభ్రాంతిం విబుధోపి I । అల్పానామబలానాం సంగ్రామే విజయస్యాత్ । శక్తానాం బహుళానాం ఘోరాస్యా త్పరిభూతిః ॥ రాజేరన్నృప పీఠే ష్వఖ్యాతాని కులాని । స్యాద్దుర్ధర్ష బలానాం పాతో రాజకులానాం ॥ శ. 2. స్త. 2. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ 43 పరిశుభ్రమైన 'నెన్నెలవలె గన్పట్టు కాంతులు గల్గి ప్రకాశించు ఇంద్రాణీ దరహాసము నాకు క్షేమము కొఱక గుగాక. దయ యనెడి యమృతముచే తడుపబడు నట్టిది, శక్తిమంత మైనది యగు ఇంద్రాణీ వీక్షణము భారతభూమియొక్క దౌర్బ ల్యమును హరించుగాక. ఏ దేవి సంకల్పించినప్పుడు సాధ్యాసాధ్య విచారము లేశమైన నుండదో, అట్టి దేవికి నేను నమస్కరింతును. ఓ స్వర్గాధీశ్వరీ ! నీవు సంకల్పించినచో సిద్ధి, నిష్ఫలత యను నవి తమ నైసర్గిక స్థితి సతిక్రమించియైనను జరిగితీరును. నీ సంకల్పమునుబట్టి మూఢుడైనను, నుత్తమరీతిని విద్యలందు సిద్ధి బొందును. అత్యంత మేధావియైనను, కృతకృత్యుడు కాజాలడు. ఓ తల్లీ ! నీ సంకల్పాను సారము మూఢునివల్ల శాస్త్రముత్ప న్నము కావచ్చును, పండితుడైనను అకస్మాత్తుగా భ్రాంతి బొందవచ్చును. బలహీనులై కొలదిమంది యున్నను సంగ్రామమందు విజయ మొందవచ్చును, చాలమందియుండి శక్తిమంతులైనను ఘోరాపజయము బొందవచ్చును. 8. కీర్తిలేని వంశములు నృపవీఠమందు బ్రకాశించుచు, మిగుల బలముగల రాజకులములు నశించవచ్చును. 44 9. 10. అత్యంతం యదసాధ్యం నేదిష్ఠం భవతీదం। సాధ్యం సర్వ విధాభి స్స్యా దింద్రాణి దవిష్ఠం ॥ 11. 12. 13. 14. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ 1 నిర్యత్నోపి సమాధే ర్విందేదేవి సమృద్ధిం యోగస్యాంబ నపశ్యే దభ్యస్యన్నపి సిద్ధిం 11 15. గాయామో మునిసంఘై రేయాం కామపి మాయాం । ఇంద్రస్యాపి వినేత్రీం త్రైలోక్యస్యచ ధాత్రీం ॥ విద్యానామధినాథే శాం విద్యాం శ్రయసేత్వం । ఇంద్రం కర్తుమధీనం విశ్వస్మా దధికంతం ॥ నిత్యాలి ప్త మనీ షే స్త్రీమోహో నవితర్క - 8 । భ్రూచేష్టాను చరత్వా ధన్యాస్యా దనుకంపాకి సౌందర్యం పరమన్య ద్వజేశ్వర్యథవా తే । హర్తుం యత్సుఖమాప్టే తాదృక్తస్యచ చిత్తం ॥ చతుర్దర్శన మాత్రా న్ని స్తేజో విదధానం । చిత్తంచో ఝిత ధైర్యం మత్తానాం దనుజానాం ॥ శ. 2. స్త. 2. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఓ దేవీ! యత్నము జేయనివాడుగూడ పూర్ణసమాధి బొంద వచ్చును, అభ్యసించుచున్నను యోగస్థితి నొకడు పొందక పోవచ్చును. 45 ఓ యింద్రాణీ ! ఏది యత్యంత అసాధ్యమో, అది పము గావచ్చును; సర్వవిధముల సాధ్యమైనది దూరము గావచ్చును. ముని సంఘములచే గానము చేయబడునది, యింద్రునిగూడ శాసించునది, త్రిలోక జనని యగు నొకానొక మాయను మేము గానము చేయుచుంటిమి. సకల విద్యాధీశ్వరీ ! ఓ తల్లీ ! విశ్వముకంటె నధికుడైన ఆ యింద్రుని నశ మొనర్చుకొనుటకు నీవే విద్య నాశ్రయించితివి? ఓ దేవీ ! స్త్రీ మోహ మూహింపనలవిగానిది. నీ కనుబొమ్మల చేష్టల కనుచరుడగుటవలన నీ వతనియందు చెప్పనలవిగాని దయ జూపియుందువు. ఓ యింద్రాణీ! అల్లు గానిచో, నీ సౌందర్య ముత్కృష్ట మైనది, యసాధారణమైనది యని చెప్పవచ్చును. ఏ సౌందర్య మాతని చిత్తమును సులభముగా నపహరించుటకు సమర్ధ మగుచున్నదో దో (ఆ సౌందర్య మసాధారణోత్కృష్టమైనదని యన్వయము.) ఓ దేవీ ! నీ నేత్రము తన వీక్షణ మాత్రముచేతనే మత్తులైన చిత్తములను ధైర్య తేజోవిహీనములుగా చేయు దనుజుల చున్నది. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 16. గుర్తే దుర్జన దేహే మగ్నానంక విలగ్నాన్ । ప్రాణానాత్మ సజాతీ నుద్ధర్తుం ధృతదీక్షం 46 17. 18. రాజ్ త్వాత్పరమే తే రాజత్వం శతమన్యోః నిశ్శక్తిస్సవినా త్వాం కామాజ్ఞాం కుకుతాం నః ॥ 19. 20. వజ్రం నిర్జరరాజో యద్ధత్తే సమ రేషు । త్వచ్ఛక్తే కలయైత న్మన్మాత ర్నిరమాయి 1 21. సర్వం శక్ర నిశాంత సేశానే తవ హస్తే । అస్మాకంతు ధియేదం స్తోత్రం సంగ్రహతస్తే । గంతవ్యం స్వరధీశే నిశ్శేషార్పణ తూరం । 'బిభ్రాణా నయసి త్వం మార్జాలీవ కిశోరం ॥ గృహన్నంబరనాధా మంబామశ్రధ బంధః ! కీశ స్యేవ కిశోరో యోగీ గచ్ఛతి గమ్యం ॥ శ. 2. స, 2. 16 17. 18. 19. 20. 21. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ దుర్జన దేహమ నెడి గోతిలో మునిగిపోయి, పాపపంకమందు చిక్కు వడిన ఆత్మసంబంధమగు ప్రాణముల నుద్ధరించుటకు దృఢ దీక్ష బూనిన వాక్యపూర్తికి తరువాత శ్లోకము చూడుడు.) 47 ఇంద్రుడు యుద్ధమున నెట్టి వజ్రాయుధము ధరించెనో అట్టి వజ్రము నీశక్తియొక్క కళచేతనే నిర్మింపబడెను. (శరీరములందుండు వెన్నెముకకు వజ్రదండమని పేరు. దాని యందు శరీర వ్యాపారమును శాసించు నాత్మశక్తిప్రవాహము సుషుమ్నానాడి నాశ్రయించి యుండును. ఈ శక్తియే వజ్రా యుధశ క్తియై, యింద్రుడైన ఆత్మచే ధరింపబడినట్లుండును. దీని యనుగ్రహము బొందిన యోగికి శరీరమునంటిన పాపములు నశించి, నాడీగ్రంధులు వీడును. కవికి కపాలభిన్న సిద్ధినిచ్చిన దీ శక్తియే.) ఓ దేవీ ! నీవు రాజ్ఞి వగుట చేతనే ఇంద్రునకు రాజత్వము కలి గెను. నీవు లేనిచో నత డశక్తుడై మములు నెట్లాజ్ఞాపించగలడు? ఓ తల్లీ ! ఇంద్రలోకమందున్న సమస్త విశేషము నీ హస్త మందే కలదు. ఈ స్తోత్రము మాకుండు బుద్ధిచే సంగ్రహముగా చేయబడుచున్నది. ఓ తల్లీ ! మార్జాలకిశోరన్యాయమువలె పూర్తిగా నర్పించు కొనిన శూరుని నీవు భరించుచు గమ్యస్థానము జేర్చుచుంటివి. (భగవాన్ శ్రీ రమణమహర్షి యుదేశింపబడెను.) ఆకాశమునకు ప్రభ్వివి, తల్లివి యైన నిన్ను విడువని పట్టుతో గ్రహించుచున్న యోగి మర్కట కిశోర న్యాయమున గమ్య స్థానము చేరుచున్నాడు. (స్వానుభవమును కవి పేర్కొ నెను) 48 22. 23. 24. 1. 2. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ పూర్ణాత్మార్పణ హీనోవ్యజ్ఞాతాపి సమాధేః । నిత్యం యో జిగదంబ త్వాం సేవే త జపా ద్యైః । 25. త్రైలో వ్యావన భార శ్రాంతాం వాసవకాంతాం । హైరంబ్యో మదలేఖా స్సమ్య కృమ్మదయంతు ॥ 3. తం చా2చంచల భక్తిం కృత్వాపూరిత కామం । నిష్ణాం దాస్యసి తస్మై పౌలోమి క్రమశ సం॥ భిన్నాం సంఘ సహసైః ఖన్నాం శత్రుభ రేణ ! పాతుం భారత భూమిం మాతర్దేహి బలం నః ॥ 3. హంసమాలా స్తబకము సురుచి ర్వజ్రపాణే స్ఫుదృశో మందహాసః । హరతా న్మోహమూలం హృదయస్థం తమో మే II ॥ అమృతం సంకిరం త్యా ప్రసరం త్యేహ దృష్ట్యా సురరాజీ బలాఢ్యాం భరతవ్మిం కరోతు ॥ అమృతాంభః కిరంతీ కరుణాంభో వహంతీ ! నత రక్షాత్త దీక్షా శచిమాత స్తవేష్ ॥ శ. 2. . 3. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 22. ఓ తల్లీ ! పూర్ణముగా నా జ్మార్పణ చేయనివాడైనను, సమాధి యందు జ్ఞానము రము లేనివాడైనను, యెవడు నిన్ను జపాదులతో నిత్యము సేవించుచుండునో, 23. 24. 25. 1. 49 2. ఓ యింద్రాణీ, వానిని నీ న చంచల భ క్తిగలవానిగా జేసి, సర్వ కామములను దీర్చి, వానికి క్రమముగా (ఆత్మ) నిష్ఠ నిత్తువు. (ఇరియు స్వానుభవమే) ఓ తల్లీ ! వేలకొలది సంఘములుగా విచ్ఛిన్నమై, శత్రు భార ముచే ఖన్ను రాలైన భారతదేశమును రక్షించుటకు మాకు బల మిమ్ము. ముల్లోకములను భరించుటచే నలసియున్న ఇంద్రాణికి గణపతి యొక్క యీ మద లేఖావృత్తములు లెస్సగా ముదము గూర్చు గాక. మిగుల కాంతిమంతములగు ఇంద్రాణీ మందహాసములు మోహ కారణమైయున్న నా హృదయమందలి యజ్ఞానమును నశింపజేయుగాక. అమృతమును జిమ్ముచు, నీ లోకమందు ప్రసరించు ఇంద్రాణీ దృష్టి (వెన్నలతో పోలిక) భారతభూమికి బలమిచ్చుగాక. 3. ఓ తల్లీ ! అమృతోదకమును జిమ్మునట్టిది, కారుణ్యోదక మును వహించునట్టిది, నమ్రులను రక్షించుటకు దీక్ష బూనినది నీ చూపగుచున్నది. 50 4. 5: 6. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ కృశ పీయూష సృష్టి స్తత కళ్యాణ సృష్టిః । విహితై నో విసష్టి దృత విజ్ఞాన పుష్టిః ॥1 భృత దేవేంద్ర తుష్టి ర్యమినాం దేవ గృష్టిః । మమ కామ్యానిదేయా తవ విశ్వాంబ దృష్టిః ॥ ॥ 9. జగతాం చక్రవర్తి న్యసితస్తే కటాక్షః । జలదో భక్తిభాజాం శిఖనాం నర్తనాయ ॥॥ 7. సుకృతీ కోపి నా ట్యే బహుళే తత్ర మాతః । జగతే సార భూతా నుపదేశా స్కరోతి ॥ 8. అపరో నవ్యశావ్యా న్యనవద్యాని ధన్యః । విదధాతప్రయత్నా ద్బుధ భోగక్షమాణి ॥ ఇతరో భాగ్యశాలీ రమణీయైః ప్రసంగైః । వితనోతి స్వజాతిం జగతిశ్రేష్ఠ నీతిం ॥ శ. 2. . 3. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 4₁. అమృతమును సృష్టించునట్టిది, మంగళములను నిర్మించునది, పాపములను ధ్వంస మొనర్చునది, విజ్ఞానమును బోషించునది, 5. 6. 7. 8. 9. 51 దేవేంద్రునకు సంతుష్టి గలిగించునది, నియమము గలవారికి కామ ధీరువు ( దేవగృష్టి) వంటిదియైన నీ దృష్టి నా కోర్కెలను దీర్చుగాక. ఓ తల్లీ ! నీ నల్లనైన కటాక్షము భక్తులనెడి నెమిళ్ల నాట్యము కొఱకు మేఘమగుచున్నది. (కారు మేఘము నెమిళ్లకు ప్రీతియై నాట్యమునకు బ్రే రేపించును. భక్తులు నెమిళ్లతోడను, దేవీ కటాక్షము కాటుక కంటి సంబం ధమై కాసమేఘముతోడను పోలిక.) ( ఓ మాతా ! విస్తారమైన ఆ నాట్యములో నొకానొక పుణ్య పురుషుడు జగత్తుకొఱకు శ్రేష్ఠమైన ఉపదేశము జేయును. (ఇది దేవీ కటాక్ష, ప్రేరణమున చేయబడునని భావము. శ్రీరమ ణోప దేశమును కవి ధ్వనింపజే సెను. ) ధన్యుడగు మఱియొకడు పండితుల యాస్వాదము కొఱ కప్రయ త్నముగా ననింద్యమైన నూత్న కావ్యములను రచించును.) (కవి తనయం దా దేవీ కటాక్షము బొందిన కార్యరూపమును బేర్కొ నెను.) భాగ్యశాలియైన నింకొకడు రమ్య ప్రసంగములచే జగత్తునందు తమ జాతివారిని శేషమైన నీతిమంతులుగా చేయును. (కల్నల్ ఆల్కాటుదొర ధ్వనించుచుండెను.) 52 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. ఇందాణీ స ప్రశతీ జగతాం .మాత రేకో మహసా పుణ్య శాలీ । విధు తారిః స్వదేశం కురు తే వీతపాశం । పర ఇంద్రాణి సాధు ర్భత విస్మృత్య విశ్వం రమతే సిక్త గండః ప్రమదాశ్రు ప్రతానైః ॥ 1 తవరాగార్ద్ర దృష్ట్యా దివి శక్రస్య నాట్యం కరుణా సిక్త దృష్ట్యా భువి భక్తస్య నాట్యం తవ సప్రేమ దృష్టి ర్బల మిందే దధాతి । తవ కారుణ్య దృష్టి ర్బల మస్మాసు ధత్తాం ॥ తవ వామాః కటాక్షాః ప్రభు మానందయంతు । ఉచితో దక్షిణానా మయమ స్వీక్షణానాం HI సుకృతానాంప్రపోషం దురితానాం విశోషం I కరుణార్ధా విభ్రాంతీ తవ దృష్టిః క్రియాన్నః ॥ కురుపాదాబ్జ బంధో స్సరణిం నిస్తమస్కాం । విజ్ఞాన తేజః కిరతా వీక్షి తేన I క్రియ యారాధయంతో భువనే తే విభూతీః ! ఇహ కేచిల్లభం తే తవ మాతః కటాన్ ॥ శ. 2. . 3. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఓ మాతా! పుణ్యాత్ముడైన వేతొకడు తన తేజస్సుచే శత్రు వులను బారదోలి, నిజ దేశమును దాస్యబంధమునుండి విడి పించుచున్నాడు. (గాంధీమహాత్ముడు.) 53 ఓ యింద్రాణీ ! సాధువైన మఱియొకడు విశ్వమును మరచి యానంద బాష్పములచే తడుపబడిన చెక్కిళ్లతో క్రీడించు చుండును. ఆశ్చర్యము ! (అరవిందుడు) ఓ దేవీ ! నీ యనురాగ దృష్టిచే స్వర్గమందు దేవేంద్రునకు నాట్యము, నీ కరుణార్ద్ర దృష్టిచే భూమియందు భక్తునకు నాట్యము అగును. నీ దృష్టి ప్రేమతోగూడి యింద్రునకు బలమిచ్చును, కారుణ్య ముతో గూడి మాకు బలమిచ్చునుగాక. నీ వామ (వక్ర,రమ్య) కటాక్షము లింద్రుని యానంద పర చును. నీ దక్షిణ (ఉదార) కటాక్షములకు ఈ జను డుచితుడగుగాక. కరుణతో బ్రకాశించు నీ చూపు మా పుణ్యముల నభివృద్ధి పరచి, మా పాపములను క్షయము చేయుగాక. ఓ శచీ! విజ్ఞాన తేజస్సును బ్రసరింపజేయు నీ చూపు నీ పాదా బ్దములను నమ్మియున్న నా మార్గమును తమస్సు లేనిదిగా నొనర్చుగాక. ఓ తల్లీ ! భువనమందుగల నీ విభూతులను క్రియచే నారాధించు కొందఱు నీ కటాక్షము నీ లోకములోనే పొందుచున్నారు. 54 18. 19. 20. 21. 23. 23. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ స్పుట విజ్ఞానపూర్వం ప్రభజే రన్యది త్వాం 1 స్థిరయా దేవి భక్త్యా కిము వక్తవ్య మీ శే । మిణే । 25. కువి ధే ర్విస్మరంతీ భరతవిగ్మా శచి త్వాం ! బహుకాలా దభాగ్యే పతితా దేవ్యయోగ్యే ॥ అభిషి కస్యమాతా తవ తేజోంశ భూతా । సుదశాం సేవమానా మనయ తృశ్చి మాశాం ॥ అయి కాలం కియంతం దయసే పశ్చిమస్యాం । ఇత ఇంద్రాణి పూర్వా మవలోక స్వ దీనాం ॥ న వయం పశ్చిమస్యా శ్శచి యాచామ నాశం ! కృపయైతాంచ పూర్వాం నిహతాశా మవాశాం ॥ సకలం వ్యర్థమాసీ దయి దీ నేషు దృష్టా । తవ విశ్వస్య మాతః కరుణైక్కావ శిష్టా ॥ 24. సురరాజస్య కాంతే నరసింహస్యమానం । బలవంతం కురుత్వం భరతక్ష్మా2వనాయ ॥ రుచిరాభిర్నిజాభి ర్గతిభిర్హర్షయంతు । మరుతాం భర్తురేతా స్తరుణీం హంసమాలాః ॥ శ. 2. . 3. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ దేవీ ! స్థిర భక్తితో స్ఫటమైన విజ్ఞానముతో నిన్ను భజించు వారుకూడ నీ కటాక్షమును బొందుదురని వేతే చెప్పనేల? ఓ శచీ ! దురదృష్టమువలన నిన్ను మరచిన భారతభూమి చాల కాలమునుండి అయోగ్యమై, యభాగ్యదశకు పతనమయ్యెను. 55 అభిషిక్తుని తల్లియై (విక్టోరియా రాణి), నీ తేజోంశవలనజన్మించిన యామె తనను సేవించు పశ్చిమవాసులను మంచి దశకు తెచ్చెను. ఓ యింద్రాణీ ! ఎంతకాలము పశ్చిమ దిక్కుపట్ల దయగా నుందువు. ఈ దీనురాలైన పూర్వదిక్కును చూడుమా. ఓ శచీ ! మేము పశ్చిమదిక్కు యొక్క నాశమును యాచించ లేదు. నిరాశజెందియున్న పూర్వదిక్కును కృపతో రక్షింతువని మాయాశ. ఓ తల్లీ ! ఈ దీనుల విషయమై సమస్తము వ్యర్ధమైపోయెను. చూడగా, సీ దయయొక్కటి మిగిలియున్న ది. ఓ తల్లీ ! నీవు నరసింహ సూనుడగు గణపతిని భరతభూమి రక్షణకొఱకు బలముగలవానిగా జేయుము. ఈ హంసమాలా వృత్తములు మనోహరమగు స్వకీయగతుల చే నింద్రాణిని సంతోషపరచుగాక. 56 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 4. మధుమతీ స్తబకము దిశి దిశి ప్రసర ద్రుచి తమో దమనం । హరతుమే దురితం హరి వధూ హసితం 1024 హరతు దుఃఖభర ప్రసృత మశ్రుజలం 1 భరత భూసుదృశో బలజితో రమణీ 1 -8 ర్వస్తా । కరుణయా కలితా మమ శచీ శరణం ॥ అతితరాం మహితా సురపతే తరవాత w త్రిభువన క్షితి రా డ్భవన భూషక భా । CA 2012 TER POUR అఖిల భాసక భా మమ శచీ శరణం ॥ సతత యుక్త సుధీ హృదయ దీపక భా। నిఖిల పాచక భా మమ శచీ శరణం ॥ రవి విరోచక భా శశి విరాజకభా। భగణ శోభక భా మము శచీ శరణం ॥ 170 గగన వేలక భౌ సకల చాలక భా । Mo అమృత దాయక భా మమ శచీ శరణం ॥ శ. 2. స్త. 4. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ అన్ని దిక్కులందు బ్రసరించు కాంతి గలిగి, యజ్ఞానమును బోగొట్టు ఇంద్రాణీ మందహాసము నా పాపములను హరించు గాక. 57 దేవేంద్రుని భార్యయైన ఇంద్రాణి భారతభూమియనెడి కాంత యొక్క దుఃఖభారముచే బ్రవహించు కన్నీటిధారలను హరించు గాక. అత్యంత పూజితురాలు, దేవేంద్రునకు భార్యయై దయతో నిండినది యగు శచీ దేవి నాకు శరణము. త్రైలో క్యాధిపతియైన ఇంద్రునియొక్క భవనమగు అమరావతి నలంకరింపజేయు కాంతిగలది, నిఖలమునకు తేజస్సునిచ్చు కాంతిగలది యగు శచీదేవి నాకు శరణము. నిత్యము యోగయుక్తులై యుండు పండితుల హృదయములకు జ్యోతియగుచు, నిఖలమును పచన మొనరు శచీదేవి నాకు శరణము. సూర్యుని ప్రకాశింప జేయు రోచిస్సులుగలది, విరాజమాన కాంతిగలది, చంద్రునియందు నక్షత్రములయందు శోభనిచ్చు కాంతిగలది యైన శచీదేవి నాకు శరణము. గగనమందు క్రీడించు కాంతి, సకలమును చలింపజేయు కాంతి, అమృతమునిచ్చు కాంతిగల శచీదేవి నాకు శరణము. 58 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. ఇంద్రాణీ సస్తశతీ రుచిలవంగతయా య దనఘాంశు ని ధేః । హృత తమో భవనం భవతి దీపికయా ॥ స్ఫురతి చారు యతః కిరణమేక మితా । జలద సౌధతలే ముహురియం చపలా ॥ భజతి యద్ద్యుతితః కమపి భాగ మితః । పవి రరాతి హరః ప్రహరణేశ పదం ॥ భవతి యత్సురుచే రణుతమాంశ మితా । యువ మనో మదనీ సువదనా స్మితభా వితత సూక్ష్మతను ర్మహతి సా గగనే ! పరమ పూరుష భా మమశచీ శరణం ॥ అమరనాధ సఖీ రుచి నిధాన ముఖీ ! అమృత వర్షక దృ ఙ్మమ శచీ శరణం। అవిధవా సతతం యువతి రేవ సదా । అనఘ వీరసుతా మమశచీ శరణం ॥ శ. 2. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 8. పాపరహీతకిరణములకు నిధియగు నేదేవి తన కాంతి లేశము చే గల్పించిన దీపమువల్ల గృహమునందలి (అనగా విద్యుద్దీపము) చీకటిని నశింపఁ జేయుచున్న దో, 9. 10. 11. 12. 13. 14. 59 ఏ దేవియొక్క కాంతినుండి యొక్క కిరణమును బొందిన మెఱుపు యీ మేఘమ నెడి సౌధతలమందు మాటిమాటికి సొగసును స్ఫురింప జేయుచున్న దో, ఏ దేవియొక్క కాంతినుండి స్వల్ప భాగమును బొందిన వజ్రము శత్రునాశన మొనర్చు నాయుధములలో మేటిపదము బొందు చున్నదో, ఏ దేవియొక్క కాంతిలోని యణుకమాంశనుబొంది, స్త్రీల యొక్క నగవు కాంతి యువకుల మనస్సుల మదింపఁ జేయు చున్నదో, గొప్పదైన ఆకాశమందు వ్యాపించిన సూక్ష్మ దేహముగలది, పరమపురుషుని బ్రకాశింపజేయు చిద్రూపిణియునగు ఆ శచీ దేవి నాకు శరణము. ఇంద్రసఖయు, కాంతులకు నిధియైన ముఖము గలదియు, అమృతమును వర్షింపజేయు చూపులుగలదియైన శచీదేవి నాకు శరణము. నిత్యనువాసిని, సదాయౌవనముగలది, పాపరహితులైన వీరులు పుత్రులుగా గలదియైన శచీదేవి నాకు శరణము. 60 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. అమృత వత్యధరే చరణయోర్భజతే ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ సురధరా పతయే । మమ శచీ శరణం ॥ శిరసి జే ష్వసితా ! ARE REA చరణయో రరుణా బహిరపి త్రిగుణా ॥ స్మితల వేషు సితా కపట చంద్రముఖీ ప్రకృతి రింద్రసఖీ మృతి జరా రహితా మమ శచీ శరణం ॥ కృశతమే ప్యుద రే త్రిభువనం దధతీ ! జనిమతాం జననీ మమ శచీ శరణం ॥ స్థిరతరా మనసి 'స్థిరతమా వచసి । నయనయో స్తరళా మమ శచీ శరణం మృదుతరా కరయో ర్మృదుతమా వచసి । కఠిన దుగ్ధ ధరా మమ శచీ శరణం మృదుల బాహులతా ప్యమిత భీమ బలా ! అసుర దర్పహరీ మమ శచీ శరణం అబలయాపి యయా న సదృశో స్తి బలే । జగతి కశ్చన సా మమ శచీ శరణం శ. 2. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఇంద్రుని కొఱ కధరమునందును, భక్తునికొఱకు పాదములందు H నమృతమును ధరించిన శచీదేవి నాకు శరణము. 61 మందహాసమందు తెల్లగాను, కేశములందు నల్లగాను, పాదము the all లం దెఱగా'ను బాహ్యమందుగూడ నిట్లు త్రిగుణ యగుచున్నది. చంద్రముఖయును, ఇంద్రసఖయు, జనన మరణములు లేని మూలప్రకృతియు నగు శచీ దేవి నాకు శరణము. BA N మిక్కిలి చిన్న ఉదరమందైనను త్రిభువనములను ధరించుచు జీవకోటికి తల్లియగు శచీదేవి నాకు శరణము. మనస్సునం దతి స్థిరమైనది, వాక్కునం దత్యంత స్థిర మైనది, నేత్రములందు మాత్రము చాంచల్యము గలదియైన శచీ దేవి నాకు శరణము. అతి మృదుకరములు, అత్యంత మృదు వాక్కులు, కఠిన కుచ ములు గల శచీదేవి నాకు శరణము. మృదుహ స్తములైనను, నమిత బలపరాక్రమములు గలిగి యసురుల గర్వము నణచిన శచీదేవి నాకు శరణము. అబలయైనను, బలమున కేదేవి కీ జగత్తులో నెవ్వడు సాటి కాడో. అట్టి శచీ దేవి నాకు శరణము. 62 23. 24. 25. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ అతితరాం సదయా పదరతే మనుజే ! ఖలజనే పరుపా మమశచీ శరణం । అమర భూమిపతి ప్రియతమే కురు మే । భరత భూమ్యవన క్షమతమాం ధిషణాం ॥ మధుర శబ్దతతీ ర్మధుమతీ రజరా । గణపతే శ్శృణుయా త్సురపతే స్తరుణీ । శ. 2. స్త. 4. 23. 24. 25. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ తన పాదములం దాసక్తిగల మనుజులయందతి దయగలది, దుర్మార్గుల కతి కఠినురాలు నగు శచీదేవి నాకు శరణము. 63 ఓ తల్లీ ! నాకు భారత భూమిని రక్షించుటకు మిగుల సమర్ధ మైన బుద్ధి నిమ్ము. ముసలితనము లేని యింద్రాణి మధురశబ్ధములతో కూర్చబడిన గణపతి సంబంధమగు నీ మధుమతీ వృత్తములను వినుగాక. ద్వితీయం ఔష్ఠిహం శతకమ్ సంపూర్ణమ్. ఓం తృతీయం అనుష్టుభం శతకమ్ 66 1. 2. 3. 4. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ 1. పథ్యావక్త్రస్తబకము హసితం తన్మహాశక్తే రస్మాకం హరతు భ్రమం । యత ఏవ మహచ్చిత్రం విశ్వ మేత ద్విజృంభతే ॥ రాజంతీ సర్వభూతేషు సర్వావస్థాసు సర్వదా । మా తాసర్గస్య చిత్పాయాత్ పౌలోమీ భారతక్షితిం ॥ శ. 3. 1 ధర్మిజ్ఞానం విభో స్తత్వం ధర్మోజ్ఞానం సవిత్రి వ్యవహృత్యై విభాగోఒయం వస్వేకం తత్త్వతో యువాం ! ఇందేశ వాసుదేవాద్యైః పదైస్సంకీర్త్యతే విభుః । శచీ శివా మహాలక్ష్మీ ప్రము ఖై ర్భవతీ పదైః ॥ 5. అంతరం వస్తునోజ్ఞాతృ తచ్ఛక్తం పరిచక్షతే । . శాఖా స్సమంతతో జ్ఞానం శక్తిం సంకీర్ణయంతి తాం । ॥ . . 1. 3. 4₁. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 2. సర్వభూతములందు, సర్వావస్థలందు, సర్వకాలమందు రాజిల్లు నది, ప్రపంచమునకు జనని, చిత్స్వరూపిణియగు ఇంద్రాణి భారత భూమిని రక్షించుగాక. 5. 67 మహాశ క్తియొక్క మందహాసము మా భ్రమను హరించుగాక. ఏ మందహాసమువలన గొప్పదైన, చిత్రమైన ప్రకాశించుచున్నదో (ఆ మందహాసమని భావము). విశ్వము ఓ తల్లీ ! ధర్మీ భూతమైన ప్రజ్ఞానము ప్రభువుయొక్క తత్వ మనియు, దాని ధర్మమనెడి జ్ఞానము నీ యొక్క తత్వమనియు చేయబడు విభాగము వ్యవహారమునకు మాత్ర మొప్పును. తత్వ రీత్యా మీరుభయులు నొకే వస్తువు. ఆ ప్రభువు ఇంద్రుడు, ఈశ్వరుడు, వాసు దేవుడు మొదలుగా గల పదములచే కీర్తింపబడుచుండెను. నీవు శచీ, శివా, మహాలక్ష్మి మొదలగు పదములచే కీర్తింపబడు చుంటివి. కీ వస్తువుయొక్క ఆంతర్యము జ్ఞాత, వానిని 'శక్తు' డనియు; వ్యాప్త మైన శాఖలు జ్ఞానము, దానిని 'శక్తి' యనియు కీర్తింతురు. (ఉభయుల స్వరూపము జ్ఞానమే యైనను, ప్రవృత్తిచే సర్వ న్యా ప్తము నెఱుగు జ్ఞానము శ క్తిసంబంధమనియు, నివృత్తి చే కేంద్రము నెఱుగునది శ క్తసంబంధమనియు కీర్తింతురు. క్రియా జ్ఞాన మొకటి, క ర్తృజ్ఞాన మింకొకటి. మహేమయొక్క వ్యాప్తము వలన జ్ఞాన మిట్లు విభాగమయ్యెను.) 68 6. 7. స్యా దేవం విషయాపేక్షి శాఖానామంతరస్యచ । అవిభ కైక రూపాణాం విభాగో హరితామిన॥ 8. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ అంతరస్యచ శాఖానా మైక్యం నిర్విషయస్థితౌ । విషయ గ్రహణేష్వేవ స విభాగః ప్రదృశ్యతే ॥ 9. శ. 3. లక్ష్యమంతర్వయం చక్రే ధ్యాయామో యత్ర నిష్ఠితాః । అంతరీభావత సస్య నాంతరంతు విలక్షణం ॥ అహంకృతే ర్వయం నాన్యే యత్రాహంకృతి సంభవః । సంపద్యేతాంతరం తత్ర జ్ఞానస్య జ్ఞాతృతావహం ॥ స్త. 1. 6. 7. 8. 9. 69 ఇంద్రాణీ సప్తశతీ ఆంతర్యమునకు, శాఖలకు నైక్యము నిర్విషయస్థితిలో నే కలదు. విషయములను గ్రహించునప్పుడు మాత్రము వాని విభాగము గోచరించుచున్నది. (చిత్తవృత్తి యను విషయము జనించినప్పుడు వృత్తిజ్ఞానము, విషయిగా 'నే' నను పుట్టు జ్ఞానము నొకదాని వెనుక నింకొక టిగా కలుగును.) శాఖలకును, ఆంతర్యమునకును విభాగము విషయముల న పే క్షీంచియుండును (విషయజ్ఞానమని, విషయిజ్ఞానమని విభా గము). విభజింపనలవిగాని యేకరూపమును (ఆంతర్యమును) విభజించుట దిక్కులను విభజించినట్లుండును. లేనప్పు డు విషయ స్ఫూర్తి మిగులునది యవిభాజ్యమని తాత్పర్యము.) విషయస్ఫూర్తియునుండక ఏ చక్రమందు నిష్ఠ గలిగి (మూలాధారము) మేమంతర్లక్ష్య మును ధ్యానించుచుంటిమో, దానియొక్క అంతరీభావము వలన నాంతర్యమందు విలక్షణమగుట లేదు. (విషయత్వదశ మొదట మూలాధారమందగును. స్థూల శరీర సంపర్కముచే) ఎచ్చట 'అహంకృతి' పుట్టుచున్నదో, అచ్చట అహంకృతివలన మేము పుట్టుచున్నాము. అన్యులము కాదు. జ్ఞానమునకు జ్ఞాతృత్వ మొందించు నాంతర్య మచ్చటనే సంభవించుచున్నది. (అహంకృతి యనగా శరీరము తానను భావము. ఇది పుట్టు కాంతర్యముగూడ చోటనే 'అహం' మూలము నెఱుగు వారి కా తెలియబడుచున్నది.) 70 10. 11. 12. 13. 14. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ అంతరావర్త భూయస్త్వా దేకస్మిన్ బోధసాగరే । బోద్ధారో బహహో భూవ స్వస్తు నైవతు భిద్యతే ॥ చిద్రూపే మాత రేవం త్వం పరస్మాద్భహ్మణో యథా । దేవి దేవతాత్మభ్యో జీవాత్మభ్యశ్చ భిద్యతే ॥ । సమస్త భూతబీజానాం గూఢానామంతరాత్మని తవోద్గారోఒయ మా కాళో మాతన్సూమ్మరజోమయః ॥ న సర్వభూత బీజాని వస్తూని స్యుః పృథక్ పృథక్ । త్వయి ప్రాగవిభక్తాని బభూవురితి విశ్రుతిః ॥ శ. 3. యథాంబ స్మృతి బీజానాం ప్రజ్ఞాయా మవిశేషతః । తథాస్యా ద్భూతబీజానా మవిభక్త స్థితి స్వయి ॥ స్త. 1. 10. 11. 12. 13. 14. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ ఒక్క టైన జ్ఞానసముద్రమం దాంతర్యముల నెడి సుడులయొక్క బాహుళ్యముచే పెక్కు మంది జ్ఞానులు పుట్టుచున్నారు. వస్తువు మాత్రము భిన్నము కా లేదు. 71 (సుడియం దాకారభానముచే వస్తువు వేలైనట్లుండును, త్రిపుటియు సంభవించును. నిజమునకు సుడియందు సముద్రము కంటె వేఱు వస్తువు లేదు ) ఓ దేవీ ! ఈ విధముగా నీవు పరబ్రహ్మవలెనే దేవ తాత్మల కంటె, జీవాత్మలకంటే భిన్నము గావని తెలియుచున్నది. ఓ తల్లీ ! గూఢములైన సకల భూత బీజములయొక్క అంత రాత్మలందు సూక్ష్మరజోమయమైన ఈ యాకాశము నీ వల్ల నే పుట్టెను. (బీజరూపములు కూడ వాసనాస్మృతులవలె సూక్ష్మము లై నను, ఆకారములుగలవి; వాని కాంతర్యమున నున్న యా కాశము రజస్సుచే వ్యక్తస్థితి బొందినను నిరాకారము) 20 భూతబీజవస్తువులు వేజ్వేఱుగా లేవు. వస్తుసృష్టికి పూర్వమవి నీయందవిభ క్తముగా నున్న వని శ్రుతి వచించుచున్నది. (బీజస్మృతి రూపములు తొలగినప్పుడు బీజవస్తు వేకమై, దేవి కవిభ క మగును.) ఓ యంబా ! ఏ విధముగా స్మృతి బీజములస్థితి ప్రజ్ఞానమందు వి శేషము జెందుట లేదో, ఆ విధముగా భూత బీజ ములస్థితి నీ యందవిభ క్తమై యుండును. (మనయందున్న వ్యష్టిస్మృతులకు, సమిష్టియందు గోళాదుల సూక్ష్మస్మృతులకు నిద్రస్థితియందు పోలిక. వ్య క్తముగాని 72 15. 16. 17. ఇంద్రాణీ స ష్తశతీ నాణూని భూతబీజాని ప్రాక్సర్గా త్వయి సంస్థితౌ । శక్త్యాత్మకాన్యేవ నిరాకారాణి సర్వదా B । అనాది చేదిదం విశ్వం స్మరణాత్తవ సర్జనం సాదిచే దాదిమ స్సర్లో వక్తవ్యస్తవ కల్పనాత్ । యే ॥ విధాతుం శక్నుయా తృంవి దభూతస్యాపీ కల్పనమ్ । కల్పిత స్యైకదా భూయ స్పర్జనావస రే స్మృతిః ॥ శ. 3. . . 15. 16. 17. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ స్థితియందు స్మృతులు మన ప్రజ్ఞానమందు లీనమై, భేదము జెందక యున్న స్థితి యిది.) 73 అణువులక్రింద విభజింపబడని భూతబీజములు సృష్టికి పూర్వము నీ యందు చిచ్ఛక్తి రూపముతో నుండి యన్ని విధముల నిరా కారమైయున్నవి. (అనగా బీజద్రవ్యము వాసనలుగా నేర్పడక పూర్వము శక్తి స్వరూపమై యుండెనని భావము.) ఓ దేవీ! ఈ విశ్వమనాది యనినచో, నీ స్మృతి వలన సృష్టి కలిగి యుండవలెను. విశ్వమున కాదిగలదనిచో, ప్రథమసృష్టి నీ కల్పనవల్ల నే వ్యక్తమై యుండవలెను. (అనాదియను వారు విశ్వస్మృతులు వ్యక్తావ్య క్తస్థితులు మారి సృష్టిస్థితి లయములకు కారణమగుచు నిరంతరమిడ్లే యవస్థా భేదముచే నున్న వందురు. అవి యెప్పుడు రూపములుగా మొట్ట మొదట కల్పింపబడునో చెప్పశక్యముగాదనియు, వాటియొక్క స్మృతి దేవి కైనపుడెల్ల క్రొత్తగా వచ్చినట్లు పాతవిశ్వ మే పునర్వ్యక్తమగుననియు చెప్పుదురు.) TROSIST పుట్టుకను కల్పించుశక్తిగలిగి సంవిస్తున్నది. కల్పితమైన దానిని తిరుగసృష్టింప నవసరమైనప్పుడు శక్తి స్మృతిరూపిణి యగును. (ఒకటి క్రొత్తసృష్టి చేయగలదు, ఇంకొకటి పాత విశ్వవాసన లను ధరించి వ్యక్తపరచుచుండును. మొదటిదైన సంవిత్తు కేవలశక్తి, రెండవది విశ్వసంబంధమగు విద్యుత్తు.) 74 18. 19. 20. 21. 22. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ చితే రస్మా దృశాం వీర్యం స్వప్నేచే ద్విశ్వకారణం । చితే స్సమష్టి భూతాయాః ప్రభావే సంశయః కుతః ॥ మాత స్సమష్టి చిద్రూపే విభూతిర్భువనం తవ ఇహ వ్యష్టి శరీ రేషు భాంతీ తదను పశ్యసి ॥ త్వం బ్రహ్మ త్వం పరాశక్తి స్వం సర్వా అపి దేవతాః । త్వం జీవా స్త్వం జగత్సర్వం త్వదన్యన్నాస్తి కించన ॥ సతీచిదంబ నైవ త్వం భావ భావ విలక్షణా । శక్తి శక్తి మతో ర్భేద దర్శనాదేష విభ్రమః ॥ శ. 3. తవాంబ జగతశ్చాస్య మృత్తికా ఘటయోరివ । సంబంధో వేదితవ్యస్స్యా న్న రజ్జుఫణినో 8వ ॥ స్త.. 18. 19. 20. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ మావంటివారల చిత్తుయొక్క బలమే స్వప్నమందు విశ్వ నిర్మాణమునకు కారణము కాగలిగినప్పుడు (క్రొత్తరూపములను నిర్మించ గలిగినప్పుడు), సమష్టి భూతముగానున్న చిత్తుయొక్క ప్రభావమును గుఱించి సంశయమేల? 22. 75 (ప్రతిజన్మయందు మన మొనర్చగల్గునది ప్రారబ్ధవశమువల్ల నే యను మాటకూడ దీనివలన ఖండింపబడినట్లగును.) 1 ఓ తల్లీ ! అందువలన భువనము నీ విభూతియే (కల్పనమే). ఇచ్చట వ్యష్టి శరీరములందు నీవు ప్రకాశించుచు, దానిని (భువనమును) అనుసరించి చూచుచుంటివి. (సమష్టి విశ్వము సంవిత్క-ల్పనము; వృష్టిశరీరమందు ప్రత్యేక స్మృతియున్నను, సంవిస్తున్న ది. అది సమష్టియందువ లె నే కల్చించగలదని భావము.) ఓ దేవీ! నీవే బ్రహ్మవు, నీవే పరాశక్తివి, నీవే సర్వదేవ తా తా. స్వరూపిణివి. జీవుల స్వరూపము నీవే, సర్వజగత్తు నీవే. నీకంటె భిన్నముగా నేదియు లేదు. RENA 21. ఓ యంబా ! చిద్రూపిణివైన నీవు భావభావమందు భిన్నవ ముగా లేవు. శక్తి, శక్తిమంతుకు అను భేదదృష్టివలన ఈ భ్రమ గలుగుచున్నది. ఓ తల్లీ ! నీకు, జగత్తుకు మృత్తికాఘట సంబంధ మూహింప దగునుగాని రజ్జు సర్ప భ్రాంతివంటి సంబంధము తగదు. (భ్రాంతిగల మన కీ సంబంధము కొన్నింట వర్తింపజేయవచ్చును గాని దేవికి జగత్తుకు చెప్పుట దేవికి భ్రాంతి చెప్పుట యగును. ) 76 23. 24. 25. 1. 2. 3. 4. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ త్వం శక్తిరస్య విచ్ఛిన్నా భావై రాత్మ విభూతిభిః । అంతరాస్తు మహేంద్రస్య శక్తస్య ప్రతిబింబవత్ ॥ శక్తి ర్గణపతేః కాయే ప్రవహంతీ సనాతనీ । భారతస్య క్రియాదస్య బాధ్యమానస్య రక్షణం ఇమాని తత్వవాదీని వాసిష్ఠస్య మహామునేః । పథ్యా వస్త్రాణి సేవంతా మనంతా మభవాం చితిం I 2. మాణవక స్తబకము శక్తతమా శక్రవధూ హాసవిభా మే హరతు । మానస మార్గావకం జేతు మశక్యం తిమిరం I భారత భూ పద్మదృశో దుర్దశయా క్షీణతనోః ! బాష్ప మాజస్రం విగళ ద్వాసవ భామా హరతు ॥ Ove దండిత రక్షో జనతా పండిత గీతా వనితా ! మండిత మా హేంద్రగృహా ఖండిత పాపా జయతీ ॥ సద్గుణ సమత్క–లితం సర్వశరీరే లలితం ! దేవపతేః పుణ్యఫలం పుష్యతు మే బుద్ధిబలం శ. 3. స్త. 2. 23. 24. 25. 1. 2. 3. 4. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఓ తల్లీ ! నీ యాత్మవిభూతులే యగు మనోభావములతో నీవు కూడి శక్తివై యుంటివి. శక్తుడైన మహేంద్రున కీ విభూతులు ప్రతిబింబములవలె అంతరమున నున్నవి. 22 502 77 గణపతిముని శరీరమందు బ్రవహించు సనాతనమైన శక్తి బాధపడుచున్న భారతభూమిని రక్షించుగాక. 63 వాసిష్ఠ మునియొక్క తత్వవాదములగు నీ ' పథ్యా వక్త్ర ' వృత్తము లనంతమైనట్టి, పుట్టుక లేనట్టి చిత్తును సేవించుగాక. 16 అత్యంత సామర్ధ్యముగల ఇంద్రాణీ మందహాసకాంతి నామనః పథము నావరించి జయింపనలవిగాక యున్న అజ్ఞానాంధకార మును హరించుగాక. దుర్దశచే క్షీణించిన శరీరముగల భరతభూమి యను కాంత యొక్క యేకధారగా స్రవించు కన్నీటి నింద్రాణి హరించుగాక. రాక్షస సమూహమును దండించునది, పండితులచే కీర్తింప బడునది, యింద్రుని గృహమున కలంకారమైనది, పాపములను ఖండించునదియైన వనిత ప్రకాశించుచున్నది. సద్గుణసంపత్తికలది, సర్వశరీరమునందు సుందురమైనది, ఇంద్రుని పుణ్యఫలమగునదియైన దేవి నా బుద్ధిబలమును వృద్ధి జేయుగాక. 78 5. 6. T. 9. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ హాస విశే షైరల సై ర్దిశు కిరం త్యచ్ఛ సుధాం । ఇంద్ర దృగానందకరీ చంద్రముఖీ మామవతు ॥ 10. ప్రేమతరంగ ప్రతిమై శ్శీతల దృష్టి ప్రక రైః 8 ! శక్రమనో మోహకరీ వక్రకచా మామవతు ॥ గాఢరసై శ్చారుపదై గూఢతరార్థే ర్వచనైః కామకరీ నృత్రజితో హేమతను ర్మామనతు ॥ 8. మృత్యుతనుః కాలతనో ర్విశ్వప తేః పార్శ్వచరీ । ప్రేత జగద్రక్షతి యా సా తరుణీ మామవతు ॥ 96 ప్రేత జగ త్కేచి దధో లోక మపుణ్యం బ్రువతే । శీత రుచేర్నా న్యదిదం తత్త్వవిదన్యో వదతి ॥ భూరియ ముర్వీవసుధా వారిజవైర్యేష భువః । స్వర్శహసాం రాశి రసౌ యేషు నరప్రేత సురాః । శ. 3 ఇంద్రాణీ సప్తశతీ 5. మందమైన నగవుయొక్క విశేషముచే దిక్కులందు నిర్మల సుధను జిమ్మునది, యింద్రుని నేత్రముల కానంద మిచ్చునది యైన చంద్రముఖ నన్ను రక్షించుగాక. 6. 7. 8. 9. 10. 79 ప్రేమ తరంగములతో సమమగు శీతలదృష్టులచే నింద్రుని మనస్సును మోహింపజేయునది, వక్రమైన కొప్పు గలదియైన దేవి నన్ను రక్షించుగాక. గాఢరసము, మనోహరపదములు, గూఢతరమైన అర్థములుగల వాక్కులచే దేవేంద్రునకు కామము గలిగించు హేమతను దేవి నన్ను రక్షించుగాక. కాలమే శరీరముగాగల ఇంద్రునకు పార్శ్వవర్తినియై, మృత్యు రూపిణియై యే దేవి ప్రేతలోకమును రక్షించుచున్నదో, స్త్రీ నన్ను రక్షించుగాక, (కాళీరూపలక్షణము. స్థూలమును నశింపజేసి, సూక్ష్మమును గాపాడునది యని భావము.) కొంద ప్రేతజగత్తును పాపభూయిష్ఠమగు నధోలోక మం దురు. మఱియొక తత్త్వవేత్త యిది చంద్రునికంటే వేఱుకాదను చున్నాడు. ఈ భూలోకము నుర్వి, వసుధయనియు, భువర్లోకమును పద్మ ములకు శత్రువైన చంద్రుడనియు, తేజోరాశియైన సూర్యుని సువర్లోకమనియు, భూలోకములో నరులు, భువర్లోకములో ప్రేతలు, సువర్లోకములో సురలు వసింతురనియు చెప్పబడును. 80 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ రాజతశైలం శశినః కేచిదభిన్నం బ్రువతే । మృత్యు యమా వేవ శివా వీశ్వరి తేషాంతు మతే AND ॥ రాజతశైలః పితృభూ రోషధిరాడేష యది । కాంచనశైల స్సురభూ ర్బంధురసౌ వారిరుహాం ॥ పావయ భూమిం దధతః పావక కాయస్య విభోః । భామిని భావానుగుణే సేవక మగ్నాయి. తవ యస్య యమో భూతపతి ర్బుద్ధిమతస్తస్య మతేః ! అగ్నిరు పేంద్రో మఘవా కాంచన గర్భో భగవాన్ యస్య మహాకాలవనూ ర్మృత్యురపి ద్వే న విదః ! త్వం శచి మేధా–స్యమతే పావకశక్తిః కమలా ॥ నామసు భేదోzస్తు ధియా విశ్వరి నిష్కృష్ట మిదం । సూర్య ధరేందు ష్వజ రే త్వం త్రితను ర్భాసి పరే I సాత్త్విక శక్తి స్సవిత ర్యాదిమరామే భవసి । రాజస శక్తిర్భువి న స్తామస శక్తి శ్శశిని ॥ శ. 3.. . 2. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఓ యీశ్వరీ ! కొందఱు కైలాసము చంద్రునికంటే వేఱు కాదందురు. వారి మతములో పార్వతి మృత్యురూపిణి, శివుడు యముడు (కాలరూపుడు) అగుదురు. 81 కైలాసము పితృభూమియనియు (శ్మశానము), అదియే చంద్రు డనియు చెప్పుదుకు. మేరువు దేవతల భూమియనియు, నది సూర్యుడే యనియు చెప్పునురు. భూమిని ధరించుచు, అగ్ని యే శరీరముగాగల విభుని భావముల కనుగుణ వైన యో స్వాహా దేవీ ! నీ సేవకుని బవిత్రునిఁ జేయుము. (అన్నాయి = అగ్ని పత్ని) ఎవని మతములో భూతపతియైన యీశ్వరుడు యముడో, ఆబుద్ధిమంతుని మతములో అగ్ని యే ఉపేంద్రుడగును (విష్ణువు), హీరణ్యగర్భుడే యింద్రుడగును. (జిష్ణువు. అనగా సూర్యాధిష్ఠాన పురుషుడు) రెండు రూపములు ఎవని మతములో మహాకాలుని భార్య మృత్యు వెనను ద్వివిధ ముగా లేదో (సంహార నిర్మాణములకు గలదిగా లేదో), వాని మతమందో శచీ ! నీవు తెలివిగాను, DAIL నీవే యగ్ని శక్తిగాను, లక్ష్మిగాను చెప్పబడుచుంటివి. ఓ జననీ! నామభేదములుండుగాక. ఇది మాత్రము నిశ్చయమునీవే సూర్య, భూ, చంద్రులందు మూడు శరీరములలో ప్రకా శించుట (నిశ్చయమని అన్వయము.) ఓ తల్లీ ! నీవు సూర్యునియందు సాత్వికశక్తిగాను, మా భూమి యందు రాజసశక్తిగాను, చంద్రునియందు తామసశక్తిగా నుంటివి. 82 18. 19. వ్యోమతను ర్నిర్వపుషో దేవి సతస్త్వం దయిగా ! అస్యభియుకై ర్విబుధై రంబ మహేశ్వర్యుదితా ॥ 20. 21. 22. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ సర్వగుణా సర్వవిభా సర్వబలా సర్వరసా । సర్వమిదం వ్యావ్యజగ తాపి విభాంతీ పరమా 24. సా ఖలు మాయా పరమా కారణమీశం వదతాం । సా ప్రకృతి సాంఖ్యవిదాం సా యమినాం కుండలినీ II సా లలితా పంచదశీ ముత్తమ విద్యాం । । సా ఖలు చండీ జననీ సాధు నవార్ణః భజతాం !! సౌ మమ శచ్యాః పరమం కారణరూపం భవతి । కార్య తను దివి శక్రం సమ్మదయంతీ లసతి ॥ 23. వ్యోమతనో స్సర్వజగ చ్చాలన సూత్రంతు వ శే । నిర్వహణే తస్య పున ర్దిన్య తను స్త్రీ త్రితయం ॥ పాతుమిమం స్వం విషయం హంత చిరాన్నిర్విజయం । కింకర విశే విభయం మాం కురు పర్యా ప్తశయం U శ. 3. స్త. 2. 18. 19. 21. ఇంద్రాణీ స ష్తశతీ సర్వగుణములు, 'సర్వ తేజస్సులు, సర్వబలములు గల్గి సర్వ జగత్తును వ్యాపించి, ప్రకాశించు నొకానొక ఉత్కృష్టమైన దానవు నీవు. 22. 83 20. ఈశ్వరుడే కారణమని చెప్పువారి కామె పరమమైన మాయ యగుచున్నది. సాంఖ్యవాదుల కామె ప్రకృతియై, యోగులకు కుండలినీ యగుచున్నది. ఓ తల్లీ ! ఆకాశ శరీరిణి వైన నీవు శరీరములేని సద్వస్తువునకు భార్య వైతివి. యుక్తిగల పండితులచే నీవు మహేశ్వరివని చెప్ప బడుచుంటివి. 'పంచదశి' యను నుత్తమ విద్యను జపించువారి కామె లలిత యగుచున్నది. శ్రేష్ఠమైన నవార్ణమంత్రమును భజించువారి కామె చండి యగుచున్నది. (నవార్ణమంత్రములో 9 అక్షరము లుండును. అర్ణము అనగా వర్ణము.) ఆ చండి శచీ దేవియొక్క ఉత్తమమైన కారణరూపమై సంతోషముగొఱకును, కార్యశరీరమై స్వర్గమం దింద్రుని సంతోషముకొఱకును ప్రకాశించుచున్నది. నా 23. వ్యోమమే శరీరముగాగల యీ మె సర్వజగత్తులయొక్క చాలన సూత్రమును వశ మొనర్చుకొని తిరుగ (సృష్టి) నిర్వహించుటకై దివ్యతనువులుగల స్త్రీశ్రయమగుచున్నది. 24. ఓ తల్లీ ! చిరకాలమునుండి జయములేని ఈ స్వకీయ దేశమును రక్షించుటకు యీ సేవకుని భయరహితునిగాను, సమర్ధునిగాను జేయుము. 84 25. 1. 2. 3. 4. 5. 6. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ చారుపద క్రీడనకై ర్మాతరిమై ర్మాణవకైః । చేతసి తే, దేవను తే ప్రీతి రమోఘా భవతు ॥ 3. చిత్రపదాస్తబకము అప్యలసో హరిదంత ధ్వాంత త తేరపి హర్తా ! అస్తు మహేంద్ర పురంధ్రీ హాసలవ శ్శుభకర్తా ॥ పాహి పరై ర్హృతసారాం నేత్రగళ జ్జలధారాం భారతభూమి మనాథాం దేవి విధాయ సనాథాం I చాలయ తా ' సుర రాజం పాలయతా భువనాని । శీలయతా నతరక్షాం కాలయతా వృజినాని ॥ లాలయతా మునిసంఘం కీలయతా దివి భద్రం । పావయ మాం సకృదీశే భాసుర దృక్పసరేణ ॥ లాం ! సర్వ రుచామపి శాలాం తా కాలకచా ముతకాళీం పద్మముఖీ ముత పద్మాం । యస్స్మరతి ప్రతికల్యం భక్తి భరణ పరేణ । తస్య సురేశ్వరి సాధో రస్మి పదాబ్జ భజిష్యః ॥ శ. 3. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 25. ఓ తల్లీ ! సొగ సైన పదక్రీడనగ ల యీ 'మాణవక' వృత్తములచే నీ హృదయమం దమోఘప్రీతి గలుగుగాక. 1. 2. 3. 4. सं 3. 6. 85 మందమైనను, దిక్కుల మూల మూలలనుండు చీకట్లను నశింప జేయు ఇంద్రాణీహాసలవము నాకు శుభ మొనర్చుగాక, ఓ దేవీ ! శత్రువులచే సారము హరింపబడి, నేత్రములనుండి నీటిధారలను స్రవించు భారతభూమియను ననాధను సనాథగా జేసి రక్షింపుము. దేవేంద్రుని చలింపజేయునది, భువనములను పాలించునది, నమ్రులను రక్షించు శీలముగలది, పాపములను ధ్వంస మొనర్చునది, నెల మునులను లాలించునది, స్వర్గమందు మంగళములను కొల్పునదియునైన నీ దృక్పసారముచే నొక్కసారి నన్ను (చూచి) యీశ్వరీ ! పవిత్రము గావింపుము. 5. ఓ శచీ ! సకల కాంతులకు నిలయమై, మంగళప్రదమగు లీలలు 1000031 గలదానవై, నల్లని కొప్పుగలిగి 'కాళీ' యనియు, పద్మమువంటి ముఖముగలిగి లక్ష్మీయనియు చెప్పబడునిన్ను (తరువాత శ్లోకము చూడుడు) ఓ దేవీ ! యెవడు ప్రతిదిసము నుదయమందతి భ క్తితో స్మరిం చునో, సాధు వైన అతని పాదపద్మములకు నేను సేవ చేయుదును. 86 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ యస్తవనామ' పవిత్రం కీర్తయితే సుకృతీ వాసవ సుందరి దాస స్తచ్చరణస్య సదాహం ॥ యస్తవ మంత్ర ముదార ప్రాభవ మాగమసారం । పావని కూర్చముపా స్తే తస్య సమశ్చరణాయ ॥ పావక సాగర కోణం యస్తవ పావన యంత్రం । పూజయతి ప్రతి ఘస్రం దేవి భజామి తదంఘ్రం ॥ శాంత ధియేతరచింతా సంతతి మంబ విభూయ । చింతయతాం తవపాదా వస్మిసతా మనుయాయీ I శోధయతాం నిజతత్వం సాధయతాం మహిమానం భావయతాం చరణంతే దేవి పదానుచరోహం యో2నుభవే న్నిజ దేహే త్వామజరే ప్రవహంతీం ! త్తస్య నమామి పదాబ్దం సంతత చింతన యోగా బోధయతే భవతీం యః ప్రాణగతా గతదర్శీ । కుండలినీ కులకుండా తంత్రి దివేశ్వరి వందే ॥ 1 శ. 3. స్త. 3. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ ఓ తల్లీ ! పవిత్రమైన నీ నామమును సుకృతియైన యేమనుజుడు కీర్తన చేయునో వాని చరణములకు నే నెల్లప్పుడును దాసుడను. 87 ఓ పావనీ ! గొప్ప ప్రభావముగల ఆగమసారమైన నీ మంత్ర మనెడి కూర నెవడుపాసించునో, వాని చరణములకు నేను నమస్కరింతును. ఓ దేవీ! అగ్ని, సముద్రములు కోణములుగా గల్గిన నీ పావన యంత్రము నెవడు ప్రతిదినము పూజించునో, వాని పాదములను నేను భజింతును. ఓ యంబా ! శాంకబుద్ధిచే నితర సంకల్పసమూహమును నశింపజేసి నీ పాదములనే చింతించు సత్పురుషులను నే ననుస రింతును. ఓ దేవీ! నిజతత్త్వమును శోధించు వారియొక్క, మహిమను సాధించు వారియొక్క, నీ పాదములను ధ్యానించువారియొక్క పాదములయొద్ద నేను చరింతును. ఓ దేవీ ! ఎవడు తన దేహమందు ప్రవహించు నిన్ను సంతత చింతనయోగముచే ననుభవించునో, వాని పాదములను నేను సేవింతును. ఓ యీశ్వరీ ! ప్రాణముయొక్క యా తాయాతముల నెవడు చూచుచు కుండలినీ కులకుండమునుండి నిన్ను మేలుకొలుపునో వానికి నా వందనములు. 88 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ లోచనమండల సౌధాం లోకన మూల విచారీ । విందతి యః పర మే త్వాం వందన మస్య కరోమి ॥ మానిని జంభజితస్త్వాం మానసమూల వితర్కీ । వేద హృదంబుకు హే యః పాదమ ముష్య నమామి I 17 అంతరనాద విమర్శీ పశ్యతి యస్సుకృతీ తే । వైభవ మంబ విశుద్ధే తేన వయం పరవంతః ॥ ఇంద్రపద స్థిత చిత్త శ్శీర్ఘ సుధారస మత్తః । యో భజితే జనని త్వాం తచ్చరణం ప్రణమామి 1 రాస నవారిణి లగ్నః సమ్మద వీచిషు మగ్నః । ధ్యాయతి యః పరమే త్వాం తస్యపదం మమ వంద్యం ॥ శ. 3. త్వాం సదహంకృతి రూపాం యోగినుతే హతపాసాం । ధారయతే హృదయేయ స్తస్య సదాస్మి విధేయః ॥ ధూత సమస్త వికల్పో యస్తన పావన లీలాం ! శోధయతి స్వగుహాయాం తస్యభవా మ్యనుజీవీ ॥ యోభజతే నిజదృష్టిం రూప పరిగ్రహణేషు । కామపి దేవి కళాం తే తస్యపదే నిపతేయం ॥ Q . 3. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ ఓ తల్లీ ! దృష్టి మూలమును విచారించు నెవడు నిన్ను నేత్ర మండలమే నివాసముగలదానివిగా తెలిసికొనునో, వాసికి నేను నమస్కరింతును. 89 ఓ తల్లీ! మసన్సు మూలమును వితర్కించు నెవడు నిన్ను హృదయ కమలమందున్నట్లు తెలియునో, వాని పాదములకు నేను నమస్కరింతును. ఓ తల్లీ ! అంతర నాదమును విమర్శించు పుణ్యాత్ముడైన యెవడు నీ వైభవము జూచుచుండునో, వానికి మేము పరాధీనులము. ఓ తల్లీ ! ఇంద్ర పాదమం దే చిత్తముంచి, శీర్షసుధారసమందు మత్తుడైన యెవడు నిన్ను భజించునో, వాని చరణములకు నమస్కరింతును. ఓ తల్లీ ! నాలుకయందుండు లాలాజలమందు లగ్నుడై, సంతోవ తరంగములం దెవడు మగ్నుడై నిన్ను ధ్యానించునో, వాని పాదములకు నమస్కారము. ఓ తల్లీ! సదహంకార నే రూపముగా గల్గి పాపము లేని నిన్నెవడు హృదయమందు ధరించునో, వానికి నే నెల్లప్పుడు వి ధేయుడను. సందేహ నివృత్తియైన యెవడు నీ పావన చరిత్రములను నిజ Ka గుహయందు (హృద్గుహ) శోధించుకో, వానికి నే ననుచరుడను. ఓ తల్లీ! ఎవడు రూపమును గ్రహించునప్పుడు తన దృష్టియం దున్న నీ యనిర్వాచ్య కళను భజించునో, వాని పాదములను నేను సేవింతును. 90 ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 22. కర్మణి కర్మణి చేప్పా మంబ తవైవ విభూతిం । యశ్శిత బుద్ధి రుపాస్తే తత్పద మేష ఉపాస్తే 23. 24. 25. 1. 2. 3. 4. వస్తుని వస్తుని సత్తాం యోభవతీం సముపాస్తే । మాత రముష్య వహేయం పాదయుగం శిరసాహం ॥ పాతు మిమం నిజ దేశం సర్వ దిశాసు సపాశం । అంబ విధాయ సమర్థం మాం కురు దేవి కృతార్థం చిత్ర పదాభిరిమాభి శ్చిత్ర విచిత్ర చరిత్రా । సమ్మద మేతు మఘా నః ప్రాణ సఖీ మృగనేత్రా ॥ 4. నారాచికాస్తబకము అంతర్విధుస్వతా తమః ప్రాణస్య తన్వతా బలం । మందస్మితేన దేవతా రాజీ తనోతు మే శివం ఉత్థాప్య పుణ్య సంచయం సంమర్ద్య పాప సంహతిం । సాభారతస్య సంపదే భూయా దృలారి భామినీ ॥ లీలాసఖీ బిడౌజన సస్వర్వాటికా సుఖేలనే ! పీయూష భానుజన్ముఖీ దేవీ శచీ విరాజతే ॥ పక్షః పరో మరుత్వతో రక్షః ప్రవీర మర్దనే । భౌమాలి భాసురాననా దేవీ శచీ విరాజతే ॥ శ. 3. 22. 23. 24. 25. 2. 3. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఓ తల్లీ ! తీక్ష బుద్ధిగల యెవడు ప్రతికర్మయందుండు వ్యాపార మును నీ విభూతిగా నుపాసించునో, వాని పాదములను నేనుపాసింతును. 91 1. ఆంతర్యతమస్సులను నశింపజేయునది, ప్రాణమునకు బలమిచ్చు నది యగు మందస్మితము చే ఇంద్రాణి నాకు మంగళముల నొడ గూర్చుగాక. सं ఓ తల్లీ ! ఎవడు ప్రతి వస్తువునందుగల సత్ నీ వేయని యుపా సించుకో, వాని పాదయుగమును నేను శిరస్సున బెట్టుకొందును. ఓ తల్లీ ! సర్వదిక్కులందు పాశబద్ధమై యున్న నా దేశమను రక్షించుటకు నన్ను సమర్థునిగా జేసి కృతార్థుని జేయుమా, చిత్రవిచిత్ర చరితముగలిగి, లేడి నేత్రములను గలిగిన యింద్రాణి యీ 'చిత్రపదా' వృత్తములవలన సంతోషించుగాక. ఆ యింద్రాణి పుణ్యసంచయము నుద్దీపన మొనర్చి, పాపము లను ధ్వంస మొనర్చి, భారతభూమికి సంపద నిచ్చుగాక. స్వర్గవాటికలందు గ్రీడించుటలో దేవేంద్రునకు లీలాసఖయు, చంద్రునిజయించు ముఖముగలదియు నగు శచీదేవి విరాజిల్లు చున్నది. 4. రాక్షసవీరులను మర్దించుటలో నింద్రునకు సహాయభూతురాలు, సూర్యునివలె ప్రకాశించు ముఖముగలది యైన శచీదేవి విరా జిల్లు చున్నది. ("భామాలి" అంశుమాలివంటిది. సూర్యు 92 5. 6. 7. 8. 9. 10. ఇంద్రాణీ స ష్తశతీ భీతిం నిశాట సంహతేః ప్రీతిం సువర్వణాం తతేః । బ్యాటంకృతై ర్వితస్వతీ దేవీ శచీ విరాజతే దేవేంద్ర శక్తి ధారిణీ శత్రు ప్రసక్తి వారిణీ । మౌనీంద్ర ముక్తికారిణీ దేవీ శచీ గతిర్మమ ॥ సన్న స్వదేశ దర్శనా ద్భిన్న స్వజాతి వీక్షణాత్ । జన్నస్య సంశ్రీతావనీ దేవీ శచీ గతిర్మమ । సంఘే సహస్రధా కృతే దేశే నికృష్టతాం తే । శోకా కులస్య లోకభృ దేవీ శచీ గతిర్మమ 11 సా సంవిదోఒధి దేవతా తస్యాస్స్వరః పరోవశే । సర్వం విధీయతే తయా తస్మాత్పరామతా శచీ ! సాయాతి సూక్ష్మమప్యలం సాధాతి సర్వవస్తుము । సా మాతి ఖంచ నిస్తులం తస్మాత్పరామతా శచీ ॥ శ. 3. 5. 6. 7. 8. 9. 10. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ డనుట యే యు క్తము. పై శ్లోకమున భర్తతో విహరించు నపుడు చంద్రముఖయనియు, నిందులో శత్రువులతో యుద్ధము చేయునపుడు సూర్యునివలె జ్వలించు ముఖముకలది యనియు జమత్కరించెను. "రా కేందు బింబమై రవిబింబమై" అను పోతనగారి పద్యము స్మరింపఁదగును.) 93 123 334 నారిటం కారములచే రక్కసులకు భీతి గలిగించుచు దేవతలకు T ప్రీతినిచ్చు శచీదేవి విరాజిల్లుచున్నది. దేవేంద్రునిశక్తిని ధరించునది, శత్రువుల ఆడంబరమును నివారిం చునది, మునులకు ముక్తినిచ్చునది యగు శచీ దేవి నాకుశరణము కృశించిన స్వ దేశమును దర్శించుటవలన, భిన్న మైన స్వజాతిని వీక్షించుటవలన ఖన్నుడనైయున్న నాకు సంశ్రితులను రక్షించు శచీ దేవి గతి యగుగాక. సంఘము వెయ్యి విధములుకాగా, దేశము హీనస్థితినిబొంది యుండగా శోకమందు మునిగియున్న నాకు లోకములను కాపాడు శచీ దేవి గతి యగుగాక. ఆమె జ్ఞానమున కధిదేవత. వరమైన స్వరమామెకు వశమై, ఆమెచేత నే సర్వము విధింపబడుచున్నది గనుక శచి పరాదేవిగా వచింపబడుచున్నది. ఆమె యత్యంత సూక్ష్మరూపిణియైనను సర్వవస్తువులందు బ్రకా to th C శించుచున్నది. ఆమె నిరూపమానమైన ఆకాశమును కొలత చేయుచున్నది. కనుక నే పరా దేవియని శచి వచింపబడుచున్నది. 94 11. 12. 13. 14. 15. 16. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ సా సర్వలోక నాయికా సా సర్వగోళ పాలికా । సా సర్వ దేహ చాలికా తస్మా త్పరామతా శచీ ॥ యస్యాః కృతిర్జగత్ప్ర యం యా తద్బిభవర్తి లీలయా । యస్యాం ప్రయాతి తల్లయం సా విశ్వనాయికా శచీ ॥ ధర్మే పరీక్షయం గతే యా2విశ్వ నిర్మలం జనం । తద్రక్షణాయ జాయతే "సా విశ్వనాయికా శచీ వేధా ఋతస్వయోదితా మంత్రేణ సత్యవాదినా । బాధా నివారిణీ సతాం సా విశ్వనాయికా శచీ ॥ యజ్ఞో యయా వినీయతే యుద్ధం తథా పృథగ్విధం 1 తాం దేవరాజ మోహినీం నారీం నుమః పురాతనీం H యస్యాస్సుతో వృషాకపి రేవో సతాం ప్రశాసితా ! తాం సర్వదా సువాసినీం నారీం నుమః పురాతనీం । శ. 4. 11. 12. 13. 14. 15. 16. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ అమె సర్వలోకనాయిక, సర్వగోళములను పాలించునది, సర్వ దేహములను చలింపజేయునదికనుక శచిపరా దేవియగుచున్నది. 95 ముల్లోకము లే దేవియొక్క కల్పనమో, యెవరి లీలవలన నవి భరింపబడుచున్న వో, తిరుగ నవి యెవరియందు లయమగు చున్నవో, విశ్వనాయికమైన ఆ శచి ప్రకాశించుగాక. ధర్మము. నశించుచుండగా నే దేవత విశ్వమందున్న సాధుజను లను రక్షించుటకై పుట్టుచున్నదో, ఆ విశ్వనాయికయైన శచి ప్రకాశించుగాక, సత్యమునుబల్కు మంత్రముచే ఋతుమున కే దేవి (ఋతము= మానసిక సత్యము) సృష్టి కర్తియని కీర్తింపబడుచున్నదో (మంత్రము మనస్సంబంధము. మంత్రమువలన ప్రతిపాదింపబడు ఋతము అనిర్వచనీయ సత్యమును నిరూపించును. అట్టి ప్రతిరూపమును సృష్టించినది), సత్పురుషుల బాధలను నివారించు విశ్వనాయికయై ఆ శచి ప్రకాశించుగాక. దేవివలన యజ్ఞము లెట్లు నివర్తింప బడుచున్నవో, అట్లే యామె చే నింకొక విధముగా యుద్ధములుగూడ చేయబడు చున్నవి. ఇంద్రుని మోహింపజేయు పురాతనమైన ఆ స్త్రీ కి మేము నమస్కరింతుము. దేవుడైన వృషాకపి యేదేవతకు పుత్రుడై, సత్పురుషులకు రక్షకుడగుచుండెనో, సర్వకాల సువాసినియు, పురాతనియునైన స్త్రీకి మేము నమస్కరింతుము. ఆ 96 17. 18. 19. 20. 21. 23. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ యస్యాస్పమా నితంబినీ కాచిన్న విష్టపత్రయే । తాం నిత్యచారు యౌవనాం నారీం నుమః పురాతనీం ॥ PL యచ్చారుతా నదృశ్యతే మందార పల్ల వేష్వపి । తత్సుందరాచ్చ సుందరం శచ్యాః పదాంబుజంశ్రయే । యస్యప్రభా నవిద్యతే మాణిక్య తల్ల జేష్వపి । తద్భాసురాచ్చ భాసురం శచ్యాః పదాంబుజంశ్రయే । నస్యాదఘై స్తిరస్కృతో యచ్చింతలో నరః కృతీ । తత్పావనాచ్చ పావనం శచ్యాః పదాంబుజంశ్రయే ॥ రాజ న్న భేందు భానుభి స్సర్వం తమో విధుస్వతే । బృందార కేంద్ర సుందరీ పాదాంబుజాయ మంగళం ॥ 22. గీర్వాణమా! రత్న భా సంక్షాళితాయ దీప్యతే । స్వర్గాధినాధ భామినీ పాదాంబుజాయ మంగళం ॥ 53 శ. 3. బాలార్క బింబ గోచి షే యోగీంద్ర హృద్దుహాజు షే. I పాకారి జీవి తేశ్వరీ పాదాంబుజాయ మంగళం ॥ 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఏ దేవికి సమానమగుస్త్రీ ముల్లోకములందు లేదో, అట్టి సుందరి, నిత్య యౌవన,పురాతని యైన స్త్రీకి మేము నమస్కరింతుము. 97 ఏ దేవి పాదములకు గల సౌందర్యము మందార వల్లవములకు గూడ లేదో, అట్టి సుంద రాతిసుందర రములైన శచీ దేవి పాదములను నే నాశ్రయింతును. ఏ దేవి పద కాంతులు ప్రశస్త మాణిక్యములందైన లేవో, భాసురమైన వానికంటె భౌసురమైన యా శచీ పాదములను నే నాశ్రయింతును. ఏ దేవీపాదములను చితించుటవలన నకుడు పాపములచే తిరస్కరింపబడడో, అట్టి పవిత్రమైన వానికంటే పవిత్రమైన శచీపాదములను నే నాశ్రయింతును. ఏ దేవియొక్క నఖములందు రాజిల్లు చంద్రకాంతులు తమ స్సును భారద్రోలుచున్నవో, అట్టి యింద్రాణీ పాదములకు మంగళమగుగాక. దేవతల కిరీట రత్న శాంతులచే కడగబడుచు బ్రకాశించుచున్న ఇంద్రాణీ పాదములకు మంగళమగుగాక. బాలసూర్య బింబమువలె భాసించునది, యోగీంద్రుల హృదయ గుహలందు దీపించునది యైన ఇంద్రాణియొక్క పాదపద్మమునకు మంగళమగుగాక. ఇంద్రాణీ స ష్తశతీ 24. ఆత్మీయ దేశరక్షణే శక్తం కరోతు సర్వథా ! పాప ద్విషాం ప్రియంకరీ వాసిష్ఠ మింద్ర సుందరీ II 98 25. వాసిష్ఠ వాక్పదీ ప్తిభి ర్నా రాచికాభి రీశ్వరీ । గీర్వాణ చక్రవర్తి న స్సమ్మోద మేతు సుందరీ ॥ తృతీయం. ఆనుష్టుభం శతకమ్ సంపూర్ణమ్. శ. 3. స్త. 44. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 24. పాపములకు శత్రువులైన వారికి బ్రియ మొనర్చు ఇంద్రాణి ఆత్మీయ దేశరక్షణమందు వాసిష్ఠ గణపతిమునిని సర్వధా శక్తి మంతుని చేయుగాక. 25. 99 ఈశ్వరియగు నింద్రాణీ దేవి వారిష్ణ వాక్కులచే బ్రకాశించు 'నారాచికా' నృత్తముల వలన సంతోషము బొందుగాక. ఓం చతుర్థం బార్హతం శతకమ్ 103 1. 2. 3. 4₁. 5. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 1. హలముఖీ స్తబకము శ్రీ రవీచి పృషతసితం ప్రేమధారి దరహసితం । నాక రాజ నళిన దృశ శ్శోకహారి మమ భవతు ॥ అధ్వనో గళిత చరణా ఆ దధాతు పథి విమలే మధ్వర క్షితి మవిభవాం । వైభవేచ హరి తరుణీ బ్రహ్మణ శ్చితి రథ నభః కాయభా గవగతి మతీ ! యా తదా పృథగిన బభౌ ధర్మితాం స్వయమపి గతా ॥ మోద బోధ విభవకృత ప్రాకృతేతర వరతను । సర్వ సద్గుణగణయుతం యా ససర్జ సురుమిథునం ॥ శ. 4. పుంసి దీప్త వవుషి తయో ర్బహ్మ స్మోహమితి లసతి । యోషి తే కిల ధియమదా తస్య శక్తి రహమితి యా ॥ 6. యాభిమానబలవశత సాముదారతమ విభవాం ! మన్య తేస్మ వరవనితాం స్వాధిదైవిక తను రీతి ॥ స్త. 1. 1. 2. 3. 4₁. 5. 6. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 103 శ్రీ రతరంగ బిందువులవలె స్వచ్ఛమైన ప్రేమను ధరించు ఇంద్రాణీ దరహసితము నా శోకమును హరించుగాక. మార్గమునుండి చరణములు జారి, వైభవమును గోల్పోయిన యీ యజ్ఞ భూమిని తిరుగ ఆ మార్గమునకు, వైభవమునకు గూడ ఇంద్రాణి తెచ్చుగాక. బ్రహ్మకు చైతన్యమై, పిదప నా కాశశరీణియగుచు నంతటను గమనము గలిగిన దేవి తన ధర్మిత్వమును (చిత్త త్త్వమును) స్వయముగా బొందియున్నను వేఱుగా ప్రకాశించుచున్నది. (విద్యుద్రూపిణియై, లేదా 'అహం' స్ఫురణరూపిణియై) ( శ్రేష్ఠమైన చిదానంద తత్త్వములతో గూడిన శ్రేష్ఠమైన దివ్యశరీరము గలిగి, సర్వ సద్గుణములతో గూడిన దైవమిధునము నే దేవి సృజించెనో, (అనగా సగుణదైవ మిధునమును) ఆ మిధునమందు బ్రకాశించు పురుషునియందు 'సోహం బ్రహ'యని యేదేవి ప్రకాశించుచు, భాగమునకు "ఆ బ్రహ్మయొక్క శక్తిని నేను" అను బుద్ధిని గలిగించు చున్నదో. S ఏశక్తి యభిమాన బలవశము చేత నధిక వైభవము గలిగియున్న స్త్రీమూర్తిని తానే యధిదేవతగాగల శరీరిణిగా భావించు చున్నదో, (మూలశక్తి యీశ్వరాభిమానశక్తి, ఆ మెలక్షణమే 'అహమ్మహ'మ్మను ప్రత్యేక భాసమానము.) 104 7. 8. 9. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 12. తనోతి తనుజ మతిం । ఆదిపుంసి గగనతను ర్యా ఆ దధాతి యువతి తనుః ప్రాణనాయక ఇతి రతిం ॥ తాం పరాం భువన జననీం సర్వపాపతతి శమనీం । తంత్రజాల వినుత బలాం స్తోమి సర్వమతి మమలాం ॥ సా మతి ర్విదిత విషయా సాకుచి ద్వితత విషయా । సా రతి ర్వినుత విషయా సాస్థితి ర్విధుత విషయా యత్ర యత్ర మమధిషణా గ్రాహ్యవస్తుని గతిమతీ ! తత్ర తత్ర విలసతు సా సర్వగా సకల చరితా ॥ 11. దుర్బలస్య బహుళ బలై రద్దితస్య జగతి ఖలైః । ఆది దేవి తవ చరణం పావనం భవతి శరణం పౌరు షే భవతి విఫలే తా త్వా కింను తే యది విముఖతా శ. 4. మయం జనని భజతే । పౌరుషం కథయ భజతాం ॥ స్త. 1. 7. 8. 9. 10. 11. 12. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఏయా కాశశరీరిణి యీ ఆదిపురుషుని (సగుణదైవరూపమును) పుత్రభావముతో కల్పించి, తాను స్త్రీ తనువును బొంది ప్రాణనాయకుని యందువలె రతి సల్పుచున్నదో, యతనితో 105 జగన్మాతయు, సర్వపాపములను శమింపజేయునదియు, తంత్ర జాలముచే (శాస్త్రముచే పొగడబడునదియు, సర్వమునకు బుద్ధిరూపిణియు, అమఖయు, పరమమైనదియు నగు ఆమెను స్తుతించుచుంటిని. Fach విషయములను దెలియు బుద్ధియామెయే, విషయములందు వ్యాపించు కాంతియునామెయే, విషయములందు బ్రసిద్ధమైన ప్రీతి (యభియానము) యామెయే. (విషయాభిమానముతో గూడిన వృత్తి చెప్పబడెను. అభిమానము వృత్తినుండి తొలగి మూలగతమైనప్పుడు విషయము లణగును). విషయముల నణచు స్థితికూడ నా మెయే యగును. ఎచ్చటెచ్చట గ్రహీంపదగిన వస్తువునందు నా బుద్ధి వ్యాపించు చుండునో, అచ్చటంతటను సకల చరితయైన నామె నా విలసిల్లుగాక. వ్యాపించి ఓ దేవీ ! జగత్తునం దధిక బలముగల దుర్మార్గులచే పీడింపబడు దుర్బలులకు నీ పవిత్ర చరణమే శరణము. ఓ తల్లీ! పౌరుషము విఫలమైనప్పుడు నిన్ను సేవించుచుందుకు. నీ కిష్టము లేనప్పుడు సేవించువాని పౌరుష మే మగునో చెప్పుము. 106 13. 14. 15. 16. 17. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ కర్తు రప్రతిహత గిరః పౌరుషా చ్ఛతగుణమిదం । ధ్యాతు రస్ఖలిత మనసః కార్యసిద్ధిషు తవ పదం ॥ పౌరుషం విదితమఫలం కాంక్షి తే మమ సురనుతే । శక్త విదృశితు సమయే శ్రద్దధామి తవ చరణం । పౌరుషం యది కవిమతం దేవి తేపి పద భజనం । దైవవాదపటు వచసో మూక తైవ మమ శరణం ॥ పూర్వజన్మ సుకృతబలం దైవమంబ నిగదతి యః । భక్తిపౌరుష విరహిణో భావితస్య రిపు దయితం ఉద్యతస్య తవ చరణం సంశ్రితస్యచ సురనుతే । పూర్వజన్మ సుకృతబల శ్రద్ధయా లమహృదయయా । శ. 4. స్త. 1. 13. 14. 15. 16. 17. ఇంద్రాణీ స ష్తశతీ వాక్కు లప్రతిహతముగా నుండువాని పౌరుష ముకంటె నస్థలిత మనస్సుగల ధ్యానికి కార్యసిద్ధి యీ నీ పాదము శతగుణాధి కముగా నిచ్చును. 107 (అనగా పౌరుషముతో గూడిన వాక్సిద్ధికంటె నిశ్చలమనస్సున కధిక బలమని) ఓ దేవీ ! నా యభిలాష విషయమై పౌరుషమువలన లాభము లేదని తెలియుచున్నది. ఇట్టి సమయమందు నీ చరణమే సమర్ధ మని నేను శ్రద్ధతో నమ్ముచుంటిని. ఓ దేవీ ! నీ పాదభజనముకూడ బౌరుషమే యన్నచో దైవ వాదినగు నాకు మౌనమే శరణము. ఓ తల్లీ ! ఎవడు పూర్వజన్మ సుకృతబలమే దైవమని చెప్పుకో భక్తి పౌరుషములు లేని (పౌరుషము = పురుషయత్నము) వాని యొక్క- కాబోవు దైనము తనకు శత్రువగును. (వూర్వజన్మ కర్మయే తన కిహమందు ప్రేరేపించు దైవ మను కొనువారికి దైవము మగును. ఏల ననగా కర్మజడము ఆ జడదైవము తా ననుకొనినట్లు ప్రేరేపింపజాలదు గనుక తన కది శత్రువగును. కనుక 'బుద్ధిః కర్మానుసారిణీ' అను వాక్యము తప్పు. 'కర్మబుద్ధ్యనుసారి వై' = బుద్ధి కర్మయుండును. అని సవరించుకొనవలెను.) కనుక. ననుసరించి ఓ తల్లీ ! నీ చరణముల నాశ్రయించుచు పురుష ప్రయత్నము చేయుచున్నప్పుడు, నమ్మదగని పూర్వజన్మ సుకృతబలమును గూర్చి శ్రద్ధ యవసరములేదు. (ఈ జన్మలో చేయు కర్మ కుత్తరజన్మలోగాని ఫలము రాదను వారికిది జవాబు.) 108 18. 19. 20. 21. 22. 23. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ అస్తు పూర్వభవ సుకృతం మాస్తువా జనని జగతాం । సాంప్రతం తవపదయుగం సంశ్రితో స్మ్యవ విసృజవా ॥ నాస్తి సంప్రతి కిమపి కిం భూతిమాప్స్యసి కిము తతః । అన్య జన్మని వితరణే కాప్రసక్తి రమర నుతే । ! EN నాన్య జన్మని బహుశివం నాపి నాకభువన సుఖం । కామయే ఫల మభిమతం దేహి సంప్రతి శచి నవా ॥ మేదినీ భువన తలతో నిస్తులాదుత గగనతః । 130 భాస్కరాదుత రుచిని ధేః కామ్య విశ్వరి వితర మే ॥ విష్ట పే క్వచన వరదే దాతు విశ్వరి కృతమతిం । వారయే జ్జనని న పర స్త్వాం జనస్తవ పతి మివ ॥ దేహినా భగవతి నవా పాహివా శశిముఖ నవా । పావనం తవ పదయుగం సత్యబామి హరిదయితే ॥ స్త 1 18. 19. 20. 21. 22. 23. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ పూర్వజన్మ సుకృతబల ముండుగాక, లేకపోవుగాక. నీ పదయుగము నే నాశ్రయింతును. రక్షింపుము, ఓ తల్లీ! ఇప్పుడు మానుము. 109 (పే రేపించునది బుద్ధి యగునుగాని జడమైన కర్మ కాజాలదు. కనుక బుద్ధిని సన్యమొనర్చుకొని, జడమైన కర్మఫలము నారా ధించుట మాని, చిద్రూపిణి యగు దేవత నాశ్రయించవలెను.) ఓ తల్లీ! ఇప్పు డేమియు లేదు. (పూర్వజన్మ కర్మఫలము చొప్పున Jeelangaana నైశ్వర్య మిప్పు డేమియు లేదు). ఐశ్వర్యమును (ప్రస్తుత కర్మ ఫలముగా) పొందగోరినచో తరువాత ఏమిటి ? (ఈ జన్మలోని కర్మకు ఫలము) మఱియొక జన్మలో నివ్వడను నెడి ప్రసక్తియేల? ఓ శచీ! ఇతర జన్మలం దెక్కువ మంగళములు నేను కోరుట లేదు, స్వర్గ సుఖమైన కోరుట లేదు. నా కభిమతమగు ఫలమును ఇప్పుడు నేను కోరుచుంటిని. ఇచ్చిన నిమ్ము, లేదామానుము. (ఫల మిచ్చునది దైవము కనుక నిప్పటి పుణ్యకర్మకు దైవ మిప్పుడైన నీయగలదని భావము.) ఓ దేవీ ! భూలోక మునుండి కాని, నిరుపమానమగు నాకాశము నుండికాని, కాంతినిధియగు సూర్యునినుండిగాని నా కోర్కెను నెర వేర్పుము. ఓ తల్లీ ! నీవు సర్వేశ్వరివి కనుక నీవీయఁదలఁచినచో నిన్ను ఏలోకమునందును' నీ భర్తనువలె నడ్డగింపగలవారు లేరు. ఓ దేవీ ! ఇచ్చిన నిమ్ము, లేదా మానుము. రక్షింపుము, మానుము. పావనమైన నీ పాదములుమాత్రము నేనువిడువను. 110 24. 25. 1. 2. 3. 4₁. 5. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ రక్షితుం భరత విషయం శక్త మింద్ర హృదయ సఖీ . చంద్రబింబ రుచిర ముఖీ సా క్రియా ద్భువి గణపతిం సంప్రహృష్యతు హలముఖీ ర్భాస్వతీ ర్గణపతి మునేః । సా నిశమ్య సురనృపతే ర్మోహినీ సదయ హృదయా 2. భుజగశిశుభృతాస్తబకము మరుదధిప మనోనాధా మధుకర చికురాస్మాకం I వృజిన విధుతి మాధత్తాం విశద హసిత లేశేన I తెలు అఖిల నిగమ సిద్ధాంతో బహు మునివర సుర పరిబృఢ శుద్ధాంతో భరత వసుమతీ మవ్యాత్ ॥ బుద్ధాంతః । భగవతి భవతీ చేకో రతి కృదభవ దింద్రస్య । సతవ జనని సంతాన ద్రుమవన మతి రమ్యం వా ॥ పతి రఖల యువశ్రేష్ఠః కిమపి యువతి రత్నం త్వం । వన విహృతిషు వాంచేతో హరణ మభవ దన్యోన్యం మధుర లలిత గంభీరై స్తవ హృదయ ముపన్యాసైః । వన విహరణ లీలాయా మహరదయి దివోరాజా ఆ శ. 4. 24. 25. 2. 1. తుమ్మెదలనుబోలు ముంగురులు గల ఇంద్రాణి తన నిర్మల మందహాసముచే మా యొక్క పాపములను నాశన మొనర్చు 3. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ చంద్రబింబముఖయైన ఇంద్రాణి భరతభూమిని రక్షించుటకు గణపతిని భూలోకమందు శక్తిమంతునిగా జేయుగాక. దయతోగూడిన ఇంద్రాణి ప్రకాశించుచున్న యీ గణపతి మునియొక్క 'హలముఖీ' వృత్తములను విని సంతోషించుగాక. 5. 111 గాక. సకల వేదములందు కొనియాడబడి, బహుమునివరులచే తెలియ బడు నంతముగలిగి, యింద్రుని యంతఃపుర స్త్రీయై యున్న దేవి భారతభూమిస్ రక్షించుగాక. ఓ తల్లీ ! ఇంద్రుని మనస్సునకు రతిగూర్చు దానవు నీవు, నీ మన స్సునకు రతిగూర్చువాడా యింద్రుడు. రమ్యమైన కల్పక వనము మీ యుభయులకు రతిగూర్చు నదయ్యెను. నీ పతీ యఖల యువకులలో శ్రేష్ఠుడు, నీ వొకానొక యువతీ రత్నమవు. వనవిహారములందు మీ యన్యోన్యత్వమే మీ మనస్సు లొకదానిచే నొకటి హరింపబడుటకు తోడ్పడు చున్నది. దేవీ ! ఇంద్రుడు వనవిహార లీలలందు మధుర, లలిత, గంభీర వాక్కులచే నీ హృదయము నాకర్షించెను. 113 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ కలవచన విలాసేన ప్రగుణ ముఖ వికాసేన । భువనపతి మనో2 హార్సీ ర్జనని వన విహారే త్వం 1 కనక కమల కాంతా తాస్యా ధవళ కిరణ వక్త్రణ ! అసిత జలజ పత్రాక్షీ సిత నళిన దళాక్షేణ ॥ అళిచయ నిజధమ్మిల్లా నవజలధర కేశేన మృదులతమ భుజావల్లీ ధృఢ తమ భుజదండేన I అమృతనిలయ బింబోష్ఠీ రుచిర ధవళ దంతేన ! అతి ముకుర లసద్ధండా వికచ జలజ హ స్తేన II యువతి రతితరాం రమ్యా సులలిత వపుషాయూ నా ! భగవతి శచి యుక్తా త్వం త్రిభువన విభు ం దేణ । వికచ కుసుమ మందార ద్రుమ వన వరవాటీషు । Y విహరణ మయి కుర్వాణా మనసిజ మనుగృష్ణసి 11 తవశచి చికు రేరాజ త్కు సుమ మమర వృక్షస్య । నవ సలిల భృతో మధ్యే స్ఫురదివ నవ నక్షత్రం ॥ అభజత తరు రౌదార్యం విభవ మహాంకం సః । వికచ కుసుమ సంపత్త్యా భగవతి భజతే యస్త్వాం॥ . . 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఓ తల్లీ ! వనవిహారమందు నీవు మధుర వాగ్విలాసములచే కను, మిగుల గుణములుగల ము ఖ వి లా స ము చేత ను ఇంద్రుని మనస్సాకర్షించితివి. 113 బంగారుపద్మమువలె సొగసైన ముఖము. నల్లకలువ రేకులవంటి నేత్రములుగలది దేవి. తెల్లని కాంతులుగల ముఖము, తెల్లని తమ్మి రేకులవంటి కనులు గలిగినవాడు విభుడు. తుమ్మెదలగుంపువంటి కొప్పు, మిక్కిలి మృదువైన భుజములు గల్గినది దేవి. వర్ష కాలమేఘమువంటి జుట్టు, మిక్కిలి దృఢ మైన భుజదండములు గలవాడు విభుడు. అమృతమునకు నిలయమైన బింబోష్టము, అద్దములను మించి ప్రకాశించు చెక్కిళ్లు గల్గినది దేవి. కాంతిగల తెల్లని దంత ములు, వికసించిన పద్మములవంటి హ సముగలవాడు విభుడు. re ఓ శచీ ! అత్యంత రమ్యమైన యువతివై నీవు సుందరశరీర ము గలిగి యౌవనవంతుడై, త్రిభువనపతియైన నింద్రునితో గూడితివి. ఓ దేవీ! వికసించిన పుష్పములుగల మందార వృక్షవనపంక్తు లందు విహరించుచు నీవు మన్మధు ననుగ్రహించుచుంటివి. ఓ శచీ ! సీ ముంగురులందు బ్రకాశించు కల్పకపుష్పము నూత్న మేఘ మధ్యమందు బ్రకాశించు నూత్న నక్షత్రము వలె భాపించుచున్నది. ఓ దేవీ ! ఏ యమరవృక్షము వికసించిన పుష్ప సంపత్తితో నిన్ను భజించునో, అతరువు ఔదార్యమును, ఐశ్వర్యమును గూడ (నీ వలన) బొందుచున్నది. 114 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ అమర నృపతి నాసాకం కుసుమిత ననవాటీషు । భగవతి తవ విశ్రాంతే స్పజయతి సమయః కోపి । । అమర తరువర చ్ఛాయా స్వయి ముహురు పవిశ్య త్వం శచి కృతి జన రక్షాయై మనసి వితను షే చర్చాం ॥ । కిము వసు వితరాణ్య స్మై సుమతి ముత దదా న్యస్మై ! క్షమతమ మధవాముష్మి శ్బలమురు ఘటయానీతి । హరి తరుణి కదావామే వినమదవన చర్చాను । స్మరణ సమయ ఆయాస్య త్యమల హృదయరంగే తే ॥ శచి భగవతి సాక్షాత్తే చరణ కమల దాసోహం । ఇహతు వసుమతీలో కే స్మర మమ విషయం పూర్వం నిజ విషయ మతిశ్రేష్ఠం విపది నిపతి తంత్రాతుం I స్వకులమపి సదధ్వానం గమయితు మపథే శ్రాంతం I శ. 4. 0 నయది తవ మనోదాతుం స్వయమయి లఘ వే మహ్యం । ఉపవన తరు కర్ణేవా వదమ దభిమతం కర్తుం ॥ అభిల భువన సమ్రాజః ప్రియ తరుణి భవత్యైవ మతిబల పరిపూర్ణో2యం గణపతిముని రాధేయః స్త. 2. 14. 15. 16. 17. 18. 19. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ ఓ తల్లీ! పుష్పవన వాటికలందు ఇంద్రునితో గూడి నీవు విశ్రాంతి బొందు నొకానొక సమయము సర్వోత్కృష్టము, 21, 115 ఓ శచీ ! అమర వృక్షచ్ఛాయలందు నీవు మాటిమాటికి గూర్చుని పుణ్యజనరక్షణము గుఱించి మనస్సున చర్చించుకొను చుంటివి (కాబోలు), పుణ్యజనులకు 'ధనమిత్తునా, జ్ఞానమిస్తునా, లేక అధిక 'బలమిత్తునా ?' అని చర్చించుచుంటివా ? ఓ తల్లీ! విశేష నమ్రులైన వారి రక్షణవిషయమై చేయు చర్చ లందు నీ నిర్మల హృదయరంగమందు నన్ను స్మరించు కాల మెప్పుడు వచ్చును ? ఓ దేవీ ! నేను సాక్షాత్తు నీ చరణకమల దాసుడనై యుంటిని. ఈ భూలోకమందు నా విషయమును మొదట స్మరింపుము. ఓ దేవీ! అల్పుడనైన నాకు స్వయముగా నిచ్చుటకు నీకు మనస్సు లేనిచో ఉపవనమందున్న యీ చెట్టు చెవిలోనైన నా యభిమతమును దీర్చెదనని చెప్పుము. 20. విపత్తులో పడిన నతిశ్రేష్ఠమగు నా దేశమును రక్షించుటకును, తప్పుమార్గమునబడి యలసిపోయిన స్వకులమును సన్మార్గము బొందించుటకును, ఓ దేవీ ! గావింపబడుగాక. నీ చేతనే యీ గణవతిముని బుద్ధిబలపూర్ణుడు 116 22. 23. 24. 25. 1. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ నకిము భవతి శం దేశే గతివతి కలుషే కాలే । తవ భజన మఘం సద్యో హరిహయ లలనే జేతుం !" త్రిజగతి సకలం యస్య ప్రభవతి పృథులే హస్తే । స బహుళ మహిమాకాలో మమ జనని విభూతి స్తే ॥ 3. అనవరత గళ ద్బాప్పాం భరత వసుమతీం త్రాతుం । వితరతు దయితా జిప్ట్లో గణపతి మునయే శక్తిం ॥ భుజగ శిశుభృతా తా ఏతాః కవి గణపతినాగీతా ః । విదధతు ముదితాం దేవీం విబుధపతి మనోనాథాం II 2. దృష్టి విశేషై శ్శీతవరై ర్భూర్యనుకంపైః పుణ్యతమైః । భారత భూ మేస్తాపతతిం వాసనకాంతా సాహరతు ॥ 3. మణిమధ్యాస్తబకము మంగళదాయీ పుణ్యవతాం మన్మధ దాయీ దేవపతేః । విష్టపరాజ్ఞ హాసలనో విక్రమదాయీ మే భవతు ॥ శ. 4. పావన దృష్టి ర్యోగిహితా భాసురదృష్టి దేవహితా । శీతలదృష్టి ర్భక్త హితా మోహనదృష్టి శ్శక్రహితా ॥ 22. 23. 24. 25. 1. 2. 3. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ ఓ తల్లీ ! సుఖప్రదమగు దేశమం దీ కలుషకాలములో నీ భజన వలన పాపములు వెంటనే జయింపబడవా యేమి ? 117 ఓ జననీ ! ఏ కాలముయొక్క గొప్పహస్తములో ముల్లోకము లిమిడి యుండునో, బహుళ మహిమగల ఆ కాలము నీ యొక్క విభూతియే కదా. (కాళి) ఎల్లప్పుడు కన్నీరు కార్చు భారత భూరక్షణకై గణపతిముని కింద్రాణి శక్తి నిచ్చుగాక. గణపతి కవి గానము చేయబడిన యీ 'భుజగశిశుభృతా' వృత్తము లింద్రసభికి ప్రీతి నిచ్చుగాక. పుణ్యాత్ములకు మంగళములనిచ్చునది, ఇంద్రుని మోహింప జేయునది యగు ఇంద్రాణీహాసలవము నాకు విక్రమము నిచ్చు గాక. ఆ యింద్రాణి వి శేషదయకలిగి, మిక్కిలి పవిత్రములై, అత్యంత శీతలములైన దృష్టి వి శేషములచే భారత భూతాపములను హరించుగాక. పావనదృష్టి కలదు గనుక యోగులకు హితురాలు, ప్రకాశించు దృష్టి యుండుటచే దేవతలకు హితురాలు, శీతలదృష్టివలన భక్తులకు హితురాలు, మోహనదృష్టిచే నామె యింద్రునకు హితురాలగుచున్నది. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 4. ఉజ్జ్వలవాణీ విక్రమదా వత్సలవాణీ సాంత్వనదా ! మంజులవాణీ సమ్మదదా పన్నగ వేణీ సా జయతు ॥ 118 5. 6. 7. 8. 9. 10. శారదరాకా చంద్రముఖీ తోయదమాలాకార కచా । మేచక పాథో జాతదళ శ్రీహర చతుర్వాసి కృపా చంపక నాసా గండ విభా మండల ఖేల త్కుండల భా ! ఉక్లిషు వీణా బింబఫల శ్రీహర దంత ప్రావరణా ॥ నిర్మల హాస క్షాళి తది గిృత్తి సమూహా మోహహరీ ! కాంచనమాలా శోభిగళా సంతతలీలా బుద్ధికళా B విష్టపధారి శ్రీరధర స్వర్ణఘట శ్రీహారి కుచా ! కాపి బిడౌజోరాజ్యరమా చేతసి మాతా భౌతుమమ ॥ దివ్య సుధోర్మి ర్భక్తిమతాం పావక లీలా పాపకృతాం । వ్యోమ్ని చరంతీ శక్రసఖీ శక్తిరమోఘా మామవతు ॥ శ. 4. సమ్మదయంతీ సర్వతనుం సంశమయంతీ పాపతతిం । సంప్రధయంతీ సర్వమతీ స్సంఘటయంతీ ప్రాణబలం స్త 3. 4. 5. 6. 8. 9. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఉజ్జ్వలవాక్కులు గలది కనుక నామె విక్రమమిచ్చును, ప్రేమ పూరితవాక్కులు గలదియై యోదార్చును, మంజులవాకులచే సంతోషమిచ్చును. ఇట్టి పన్నగ వేణియగు ఇంద్రాణి ప్రకా శించు గాక. సంపెంగవంటి నాసిక, చెక్కిళ్ల కాంతి మండలముతో క్రీడించు కుండల కాంతులు, వీణానాదమువంటి పల్కులు, దొండపండు శోభను హరించు నధరోషముగల యింద్రాణి ప్రకాశించుగాక. 7. నిర్మలములైన నగవులచే దిక్కుల వెడి గోడల సమూహమును కడుగుచున్నది, మోహమును హరించునది, స్వర్ణమాలచే బ్రకాశించు కంఠముగలది, సంతత లీలలతో గూడిన బుద్ధి కళలుగలది, 10. 119 శరచ్చంద్రునిఖీలు ముఖము, మేఘవం క్తినంటి కొప్పుగల్గి నల్లని కలువ రేకులతో సమమగు చక్షువులందు వసించు దయ గల ఇంద్రాణి ప్రకాశించుగాక. . ప్రపంచమును బోషించు క్షీరభారమును ధరించు సువర్ణఘట ములవలె ప్రకాశించు కుచములుగల మాతయైన నొకానొక దేవేంద్ర రాజ్యలక్ష్మీ నా చి త్తమందు బ్రకాశించుగా'క, భక్తులకు దివ్యామృతము వంటిది, పాపాత్ముల కగ్ని వంటిది, ఆకాశమందు సంచరించు నింద్రసఖ యను నమోఘశక్తి నన్ను రక్షించుగాక. అందరిని సంతోషపరచునది, పాపసమూహమును నాశన మొనర్చునది, అందరి బుద్ధులను బ్రకటించునది, ప్రాణబల మును సమకూర్చునది. 120 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ నిర్జితశోకా ధూత తమా స్సంస్కృత చిత్త శుద్ధ తమా ! వాసవశక్తే ర్వ్యోమజుషః కాచన వీచిర్మాం విశతు ॥ ఉద్గత కీలం మూలమిదం భిన్న కపాలం శీర్షమిదం । ఉజ్ఞితమోహం చి త్తమిదం వాసవ శక్తిర్మాం విశతు దృశ్య విరక్తం చక్షురిదం భోగవిరక్తం కాయమిదం । ధ్యేయ విరక్తా బుద్ధిరియం వాసవశక్తి ర్మాం విశతు చక్షు రదృశ్య జ్వాలభృతా వ్యాపక ఖేన ప్రోల్లస తా । విస్తృతళాయం సందధతీ వాసవశక్తి విశతు ॥ ర్మాం శ. 4. కాయ మజస్రం వజ్రదృఢం బుద్ధి మశేషం వ్యా ప్తిమతీ ! దివ్యతరంగై రా దధతీ వాసవశక్తి ర్మాం శత మూర్ఖ్న పతంతీ వ్యోమతలా త్సంతతమంత స్సర్వతనౌ ! సంప్రవహంతీ దివ్యఝరై ర్వాసనశక్తిర్మాం విశతు ॥ భానువిభాయాం భాసక తా దివ్యసుధాయాం మోదక తా ॥ కాపీ సురాయాం మాదకతా వాసవశక్తి ర్మాం విశతు ॥ భాసయతాన్మే సమ్యగృతం మోదముదారం పుష్యతు మే । సాధుమదం మే వర్ధయతా న్నిర్జర భక్తుశ్శక్తిరజా ॥ స్త్రీ, 3. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 121 ఇంద్రాణీ సప్తశతీ శోకమును బోగొట్టునది, తమస్సును దొలగించునది, చిత్తమును సంస్కరించునది, పరిశుద్ధ వ్యోమశరీరము బొందినది యగు ఇంద్రాణియొక్క వీచిక యొక్కటి నన్ను బ్రవేశించుగాక. కిరణములు వెడలుచున్న యీ మూలాధారము, కపాలభిన్న మైన యీ శిరస్సు, మోహవర్ణితమైన యీ చిత్తముగల నన్ను వాసవశక్తి యా వేశించుగాక. ప్రపంచమునుండి విర క్తమైన యీ కన్ను, భోగమునుండి విర క్త మైన యీ దేహము, ధ్యేయవస్తువునుండి విరక్తమైన యీ బుద్ధిగల సన్నింద్రాణి ప్రవేశించుగాక. కంటి కదృశ్యమైన జ్వాలలను భరించుచు, మిక్కిలి ప్రకా శించుచు విస్తరించిన ఆకాశముచే విస్తృతమైన శరరమును ధరించిన యింద్రాణి నన్ను ప్రవేశించుగాక. పూర్ణ బుధ్ధిని వ్యాపింపజేయుచు నెల్లప్పుడు శరీరమును వజ్రదృఢ ముగా నొనర్చు ఇంద్రాణి నన్ను ప్రవేశించుగాక. ఆకాశమునుండి శిరస్సు పైబడుచు, సర్వశరీరమునందును సంతత దివ్య ప్రవాహముగానున్న యింద్రాణి నన్ను ప్రవేశించుగాక. సూర్యునియందుగల ప్రకాశకత్వము, అమృతమందుగల మోద కత్వము, సురయందుగల మాదకత్వము-యీ మూడు వాసవ శక్తియందున్నవి. ఆమె నాలోఁ బ్రవేశించుగాక. H ఇంద్రాణీశక్తి నాయొక్క మానసిక సత్యమును లెస్సగా బ్రకా శింపజేయుగాక, నా కుదారసంతోషము నిచ్చుగాక, సాత్విక బల మిచ్చుగాక. 122 19. 20. సాధయ తౌంవా యోగవిదాం కీర్తయతాంవా భ క్తిమతాం వత్సల భావాదింద్రవధూ గర్భభువాంవా యాతివశం ॥ 21. యస్య సమాధిఃకోపి భవే దాత్మమనీషా తస్యబలం యస్తవ పాదాంభోజరత స్తన్య ఖలు త్వం దేవి బలం ॥ 1 22. 23. 24. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ కశ్చన శక్తిం యోగబలా దాత్మశరీరే వర్ధయణ । ఏపీ. వివృద్ధిం భక్తిమతః కస్య చిదీ శే త్వం వపుషి ॥ 25. శ. 4. ద్వాదశవర్షీ యోగబలా దాఖలు శక్తిర్యుక్త మతేః । తాం శచి దాతుం భక్తిమతే కాపి ఘటే తే మాతరలం ॥ ' యోగబలాద్వా ధ్యానకృతో భక్తిబలాద్వా కీర్తయతః । యాతు వివృద్ధిం విశ్వహితా వాసవశక్తిర్మే వపుషి ॥ దుఃఖక మేత చీరహితం భారతఖండం సర్వహితం । త్రాతు మధీశా స్వర్ణగత స్సుక్షమబుద్ధిం మాం కురు తాం ॥ సంత్రు కవీనాం భర్తురిమే సుందర బంధా శ్శుద్ధతమాః । సన్మణి మధ్యా స్వర్ణగతో రాజ మహిష్యాః కర్ణ సుఖాః ॥ . 3. 19. 20. 21. 22. 23. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఓ తల్లీ । ఒకడు యోగబలము చే దన శరీరమందు శక్తిని వృద్ధి పొందించుకొనును. ఇంకొకని శరీరమున నీవే వృద్ధినొందుదువు. 25. 123 సాధించు 'యోగ వే త్తలకు, కీర్తనసల్చు భక్తులకుగూడ వాత్సల్య ముతో గర్భమందుబుట్టిన వారికి వశమైన ట్లింద్రాణి వశమగును. ఓ దేవీ ! ఎవడు సమాధిజెందురో, వానికి తన బలము. ఎవడు నీ పాదములు నాశ్రయించునో వానికి నీవే బుద్ధియే బలముగాదా. ఓ తల్లీ ! ద్వాదశవర్ష ములు యోగబలయుక్తు డైనవాని కేశక్తి కలిగెనో (శ్రీ రమణమహర్షి యుదేశింపబడెను), నీ యందు భక్తునకుగూడ (కవికి) నట్టిశక్తి నిచ్చుటకు నీకు ఒక్క గడియ చాలును. యోగబలము చే ధ్యానించు వానికి, భక్తిబలముచే కీర్తించువానికి నేశక్తి వృద్ధిబొందునో, అట్టి యింద్రాణీ సంబంధశక్తి నా శరీ రము బొందుగాక. 24. దుఃఖించునట్టి, ఐశ్వర్యము గోల్పోయినట్టి, సర్వహిత మైనట్టి యీ భరతఖండమును రక్షించుట కింద్రాణి నాకు సమర్ధ బుద్ధి నిచ్చుగాక. కవిభర్తయైన గణపతియొక్క సుందరమైన, పరిశుద్ధమైన యీ సన్మణిమధ్యావృత్తము లింద్రాణికి కర్ణ సుఖము నిచ్చుగాక. 124 1. 2. 3. 4. 5. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 4. మాత్రా సమకస్తబకము శుక్లజ్యోతిః ప్రక రై ర్వ్యాప్త స్సూగ్మోప్యం తాన్ హరితాం హాసః । జిష్ణోః పత్న్యా స్తిమిరారాతి ర్ని శ్శేషం మే హరతా న్మోహం ॥ S శృణ్వత్క–ర్ణా సదయాలో కా లో కేంద్రస్య ప్రియనారీ సా । నిత్యాక్రోనై ర్విరుదద్వాణీం పాయా దేతాం భరతక్షోణీం ! దే వేషు స్వః పరిదీష్యంతీ భూతేష్విందౌ పరిఖేలంతీ । శ క్తిర్దిష్లో ద్విపదాం సం ఘే హంపై తస్యాం భువి నిద్రాతి [] నిద్రాణాయా అపి తేజ్యోతి ర్గ- ధా దేతే ధరణీలో కే ! మర్త్యాః కించిత్ప్రభవంతీ శే త్వం బుద్ధాచే త్కిము వక్త్యవ్యం I మేఘ చ్ఛన్నో ౬ వ్యరుణ స్తేజో దద్యా దేవ ప్రమదే జిష్ణోః । అత్ర స్థానా భవతీ గ్రంధి చ్ఛన్నా ప్యేవం కురుతే ప్రజ్ఞాం ॥ ॥ శ. 4. 1. 2. 3. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 125 సూక్ష్మమైనను తెల్లని కాంతిచే దిక్కులందు వ్యాపించునది, తిమిరమునకు శత్రువైనది యగు ఇంద్రాణీహాసము నా యజ్ఞా నమును బూర్తిగా హరించుగాక. చెవులతో వినుచున్నదై (యీస్తుతిని) దయగల యింద్రాణి నిత్యశోకము చే విశేషముగా రోదన మొనర్చు వాణి గల్గిన భారతభూమిని రక్షించుగాక. స్వర్గములో దేవతలందు బ్రకాశించుచు, చంద్రగోళములో భూతములయందు క్రీడించు ఇంద్రాణి యీ భూమిలో మానవు లందు నిద్రించుచున్నది. ఆశ్చర్యము ! (మూలాధారమం దజ్ఞానులలో నిద్రించుచుండునని చెప్పబడును) దేవీ ! నిద్రించుచున్నను, నీ తేజోగంధమువలన ఈ మనుజులు భూలోకమందు కొంతవఱకు సమర్ధులగుచునే యుండిరి. నీవు మనుజునియందు మేల్కాంచి తెలియబడిన చో నింక చెప్పుట మున్నది ? 5. ఓ తల్లీ! సూర్యుడు మేఘములచే గప్పబడినను వెల్తురు నిచ్చు చుండెను. నీవు గ్రంధులచే గప్పబడియు నీ లోక ములోని వారికి (భూలోకస్థులకు) ప్రజ్ఞ నిచ్చుచుంటివి. 126 6. 7. 8. 9. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ధ్యాయామో యత్కథయామో య త్పశ్యామో యచ్ఛృణుమో యచ్చ । జీవామోవా తదిదం సర్వం నిద్రాణాయా అపితే భాసా !!. నాడీ బంధా దభిమానాచ్చ చ్ఛన్నామాంతర్భవతీ దేహే ! ఏకాపాయా దితరో నశ్యే తస్మా ద్వేధా తపసః పంధాః చిత్తం యస్య స్వజని స్థానే ప్రజ్ఞా బాహ్యా సభ వేద్యస్య । ఆధత్సే త్వం భువనాధీశే బుద్ధా క్రీడాం హృదయే తస్య ॥ వాణీ యస్య స్వజనిస్థానే దూ రేకృత్వా మనసా సంగం । మాత స్తత్రప్రతి బుద్ధా త్వం శ్లోకెర్లోకం కురు పే బుద్ధమ్ 10. హిత్వా దృశ్యాన్యతి సూక్ష్మయాం చక్రపర్యస్య స్వమహోవృత్తా । విశ్వా లిస్తా జగతాం మాత జాగ్రత్యస్మిస్ అచలాభాసి I 6. 7. = 8. 9. 10. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ మేము ధ్యానించుట, పల్కుట, చూచుట, వినుట, జీవించుటఈ సర్వము నీవు నిద్రించుచున్నను నీ కాంతివల్లనే జరుగు చున్నవి. 127 అందు ఓ తల్లీ ! నాడీ బంధమువలన, అభిమానమువలన గూడ నీవు దేహమందు గస్పబడియుంటివి. కనుకనే వీటిని గ్రంధులనిరి) ఒక దాని 'క పాయముగల్గినచో, రెండవది నశించును. వల్ల తపస్సునకు రెండు మార్గములు సంభవించెను. CHA (ప్రాణము లేదా శబ్దసంబంధ మొకటి, మనస్సు లేదా రూపాభి మాన సంబంధ మొకటి.) ఓ దేవీ! ఎవని చిత్తము స్వస్థానమందుండునో, యెవని ప్రజ్ఞ బాహ్యగతము కాదో, వానిహృదయమందు తెలివివే నీవుంటివి. (అనగా మనస్సును తన మూలమైన హృదయమందణచి, శిరస్సు నకు బాహ్యగత మగుటకై రానీకుండుట. ఇది శ్రీరమణ మహర్షి యుప దేశములో నొక భాగము.) దనగియుండుట ఓ తల్లీ ! ఎవని వాకు మనస్సుతో కలియకుండ తన స్వస్థానమం దుండునో (ప్రాణము (ప్రాణము తన మూలమం మూలాధారమున) వానియందు నీవు జాగరూకురాలవై లోక ములో కీ ర్తిజ్ఞానములు గలవానిగా నీ వొనర్చుచుంటివి. M ఓ తల్లీ ! ఎవని కన్ను దృశ్యములను విడచి, తన యతి సూక్ష్మ అంత స్తేజో వృత్తియం దుండునో (నిర్విషయాలోచన), విశ్వము నుండి యలిఫ్లవై (విశ్వవ్యాపారమునుండి విడి) నీ వాతని యందు మేల్కొని, యచలవై ప్రకాశింతువు. 128 ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 11. శృణ్వత్క దయి తే జిష్ణో రంతశ్శబ్దం ధ్రియతే యస్య । బుద్ధా భూత్వా వియతా సాధో రేకేభావం కురు పే తస్య ॥ 12. 13. 14. 15. ో యాతా యాతం సతతం పశ్యే ద్యః ప్రాణస్యప్రయతో మర్త్యః । విశ్వ స్యేష్టాం తను షే క్రీడాం తస్మిన్ బుద్ధా తరుణీంద్రస్య ॥ 11 స్వాంతం యస్య ప్రభ వేత్కా ర్యే షంబై తస్మిన్నయి నిద్రాసి । ఆత్మా యస్య ప్రభవేత్కా ర్యే వ్వంబై తస్మిన్నయి జాగర్షి యస్యాఒహంతా భవతి స్వాంతే తస్య స్వాంతం ప్రభ వేత్కర్తుం । యస్యా హంతా భవతి స్వాత్మ న్యాత్మా తస్య ప్రభ వేత్కర్తుం స్వాంతం యస్య ప్రభ వేత్కర్తుం తత్కర్మాల్పం భవతి 'వ్య చేసే : 1 ఆత్మా యస్య ప్రభ వేత్కర్తుం తచ్ఛామ్యం తే బలజి త్కాం తే । శ. 4. స్త. 4. ఇంద్రాణీ స పశతీ 11. ఓ తల్లీ! ఎవడు తన వినే చెవిలోని యంతశ్శబ్దమును గ్రహిం చునో, నీవా సాధకునిలో మేల్కాంచి యా కాశముతో నైక్య భావము నిత్తువు. (శబ్దమూలము నెఱుగుట యిదే.) 12. 13. 15. 129 పవిత్రుడైన యెవడు ప్రాణముయొక్క దూతాయాతముల జూచునో. వానియందు మేల్కాంచిన యింద్రాణివై విశ్వము నకు ప్రియమైన క్రీడ సల్పుదువు, ఓ యంబా ! ఎవని చిత్తము కార్యములందు సమర్థమైనదో, వానియందు నీవు నిద్రించియుందువు. ఎవని యాత్మకార్యము లందు సమర్థమైనదో వానియందు నీవు మేల్చాం చియుందువు. (చిత్తమే క ర్తయని యహంకరించువాడొకడు, కర్త స్థానమాత్మ యని తెలిసినవాడింకొకడు.) 2 14. ఎవని యహంకారము మనస్సునం దుండునో, వాని మనస్సు చేయుటకు సామర్ధ్యము బొందును (కాని వానియందు నీవు నిద్రింతువు. అనగా ఆత్మ కప్పబడును). ఎవని యహమాత్మ యందుండునో, వాని యాత్మ చేయుటకు సామర్ధ్యము బొందును. (అనగా దేవియే వానియందు చేయుచుండును.) ఓ దేవీ ! ఎవని మనస్సు చేయు సామర్ధ్యము బొందునో, వాని యం దా కర్మ యల్పమగును. ఎవని యాత్మ క్రియా సామర్ధ్య మొందునో, వాని కర్మ శ్లాఘ్యము. (అనగా వాని కర్మ కీర్తిమంతమగును.) 130 16. 17. 18. 19. 20. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఏతత్స్వాంతం హృదయా జ్ఞాతం శీరేవాసం పృథగాధాయ హార్దా హంతాం స్వయమాక్రమ్య । భ్రాంతానస్మాన్కురుతే మాతః । అస్మాకం భోః కురుతే బాధా మస్మజ్యోతిర్జనని ప్రాప్య । స్వాంతే నైతత్కృత మన్యాయ్యం కాంతేజిష్లో శ్శృణు రాజ్ఞత్వం ॥ స్వాం తే తేజో హృదయాదాయా చ్చందే తేజో దినభర్తుర్వా । ఆశ్రాంతం యో మనుతే ధీర స్తస్యస్వాంతం హృదిలీనం స్యాత్ మూలాన్వేషి స్ఫురదావృత్తం నీ చైరాయా త్కబళీకృత్య । జానం త్యేకా హృదయస్థానే యుంజానానాం జ్వలసీశానే I శీరేచంద్రో హృదయేభాను ర్నేత్రే విద్యు త్కులకుండేగ్ని ః । సంపద్యం తే మహసోం శై స్తే జిష్ణోః కాంతే సుతరాంశ స్తే । శ. 4. 6x ఇంద్రాణీ సప్తశతీ 16. ఓ తల్లీ ! హృదయమునుండి పుట్టిన ఆ చిత్తము శిరస్సునందు ప్రత్యేకముకా (వేటొక కర్తగా) వాసముచేసి, హృదయమం దుండు 'అహం'స్ఫురణను స్వయముగా నాక్రమించి (శిరస్సు నుండి హృదయమునకు ప్రతిఫలించుటద్వారా), మమ్ములను భ్రాంతియందు ముంచుచున్నది. (చిత్తము మనస్సగుట, చిత్తాకాశము భూ తాకాశమగుటయి ప్లే) 17. 19. 131 ఓ తల్లీ! ఆ చిత్తము మా తేజస్సును బొంది మా కే యధిక బాధలు కలిగించుచున్నది. మనస్సుచే నిట్టి యన్యాయము బడెను. ఓ దేవీ! రాణివైన నీవు వినువు. (ఆత్మయం దహమ్మహమ్మను భాసమానము సహజమైయున్నది. ఈ భాసమానమును బొంది చిత్తము ప్రకాశించినప్పు డహం చైతన్య మూలముగుఱించి సందేహము రావచ్చును, మాస వచ్చును. చిత్తమే మూలమనిపించుట అహంకారము.) సూర్యుని తేజస్సు చంద్రున కెట్లో, హృదయ తేజస్సు మనస్సున కట్లు. ఎవ డిట్లు తెలిసి నిత్యము తలచునో, వాని చి త్తము హృదయమందు లీనమగును. ఓ దేవీ! ఆ చిత్తము హృదయమందు లీనమై, మూలా న్వేషి యగుచు, మాటిమాటికి స్ఫురించుచు, గ్రంధులను కబళించి, క్రిందకు వచ్చును. అట్టి యోగుల హృదయమందు నీ వొక్క తెవే ప్రకాశింతువు. 20. ఓ తల్లీ! శిరస్సునందు చంద్రుడు, హృదయమందు భానుడు, నేత్రమందు విద్యుత్తు, కుండలినియం దగ్ని - ఇట్లు నీ తేజస్సు యొక్క అంశలతో గూడి యున్నవి. 132 21. 22. 23. 24. 25. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ మన్వానాం త్వాం శిరసిస్థానే పశ్యంతీంవా నయన స్థానే ! చేతంతీంవా హృదయస్థానే రాజంతీంవా జ్వలనస్థానే I యోనా ధ్యాయే జ్జగతాం మాతః కశ్చిచ్ఛేయానవనౌ నా౨తః । పూతం వంద్యం చరణం తస్య శ్రేష్ఠం వర్ణ్యం చరితం తస్య ॥ దోం మాయాం రసనాంవా యో మంత్రం మాత ర్జపతి ప్రాజ్ఞః సో2యం పాత్రం కరుణాయా స్తే సర్వంకామ్యం లభ తే హస్తే II ఛిన్నాభిన్నాం సుతరాంసన్నా మన్నా భావాదభితః ఖన్నాం! ఏత్యాపాతుం భరతక్షోణిం యేజిప్ట్లోః కురుమాం శక్తః ॥ క్లుప్లై స్సమ్యగ్బృహతీ ఛంద' స్యే హి హై ర్మాత్రాసన కై ర్వృకైః । కర్ణాధ్వానం ప్రవిశద్భి స్సా పౌలోమ్యంబా పరితృప్తాస్తు ॥ చతుర్థం దార్హతం శతకమ్ సంపూర్ణమ్. శ. 4. స్త. 4. 21. 22. 23. 24. 25. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ సాథి శీర్ష స్థానమందు నిన్నా లోచనరూపముగాను, నేత్రస్థానమందు చూపుగాను, హృదయస్థానమందు చైతన్యముగాను, కుండలినీ స్థానమందు దీపనుగాను, (ముందటి శ్లోకములో నన్వయము) ఓ తల్లీ ! ఎవడీలోకములో నిన్నట్లు ధ్యానించునో, వానికంటె శ్రీమంతు డింకొకడుండడు. వాని చరణము పవిత్రమై కొలున దగినదగును. వాని చరిత్ర శ్రేష్ఠమై, వర్ణింపదగినదగును. ( ఓ దేవీ ! మాయాబీజముగాని, దోబీజముగాని, రసనా బీజముగాని యే ప్రాజ్ఞుడు మంత్రముతో జపించుకో, నీ కరుణకు పాత్రుడగును. వానికి సర్వకార్యములు హస్తగత వాడు మగును. మాయాబీజము=హ్రీం =క్రీం = హూం రసనా దో 133 99 " ఓ దేవీ! ఛిన్న భిన్న మై క్షీణించుచు, అన్నములేక అంతటను దుఃఖించు భారతభూమిని రక్షించుటకు నాకు శక్తినిమ్ము. లెస్సగా రచింపబడిన బృహతీ ఛందస్సు గల 'మాత్రా సమక' వృత్తము లింద్రాణి కర్ణమార్గమున బ్రవేశించి, యామెకు తృప్తినిచ్చుగాక. ఓం పంచమం పాంకం శతకమ్ B 136 e 1. 2. 3. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 1. మయూరసారిణి స్తబకము A. 5. 6. ప్రేమవాస భూమిరచ్ఛభాన స్థానమాన మజ్జనాఘహా మే ! ఇంద్రసుందరీ ముఖాబ్దభాసీ మందహాస ఆపదం ధునోతు ॥ వీక్షి తైః కృపాన్వితై హారంతీ పాతకాని మంగళం భణంతీ । జంభ భేది జీవి తేశ్వరీ మే జన్మ దేశ ముజ్జ్వలం కరోతు ! అంబరంచ దేవ తానతభ్రూ రంబతే తనుద్వయం యదుక్తం ఆదిమా తయోర్వృషాకపిం తం దేవ్యజీజన త్పరం జయంతం ఏత మేవ దేవి లోక బంధుం సూరయో వృషాకపిం భణంతి । వర్ష హేతు దీథితి ర్వృషాయం కం పిబన్క రైః కపిర్నిరుక్తః ॥ కేచిదింద్రనారి చంద్ర రేఖా శేఖరం వృషాకపిం గదంతి । పండితాః పరేతు శేషశయ్యా శాయినం వృషాకపిం తమాహుః ॥ బ్రహ్మణస్పతింతు వైద్యు తాగ్నే రంశజం మరుద్గణేషుముఖ్యం । విశ్వరాజ్ఞి విఘ్న రాజ మే కే విశ్రుతం వృషాకపిం వదంతి ॥ శ. 5. 1. 2. 3. 5. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 6. 137 ప్రేముకు వాసస్థలమై, నైర్మల్యమునకు నిలయమై, నిత్యము నమ్రజనుల పాపముల నంతముజేయు ఇంద్రాణీ మందహాసమః నా యాపదలను తొలగించుగాక. దయతో గూడిన చూపులచే పాతకములను హరించి, మంగళ ములనిచ్చి, యింద్రాణి నాజన్మ దేశము నుజ్జ్వల మొనర్చుగాక. 4. ఓ దేవీ! పండితులీ వృషాకపిని లోక బాంధవుడనుచున్నారు. వర్ష ములకు హేతువగు కిరణములు గలవాడు గనుక 'వృషా' యనియు, కిరణములచే నుదకములను దా ద్రాగును గనుక 'కపి' యనియు నిరు క్తము. ఓ యంబా ! ఆకాశమనియు, నమ్రమైన భూలతలుగల దేవత యనియు నీ రూపములు రెండుగా చెప్పబడుచున్నది. మొద టిది వృపాశపిని (సూర్యుని కనెను, రెండవది జయంతుని కనెను. ఓ యింద్రాణీ ! కొందఱు పండితులు ప వృషాకపి యనగా చంద్ర రేఖ శిరోభూషణముగా గలవాడని (శివుడని) చెప్పుదురు. మఱికొందఱు వృషాకపిని శేషశయ్యాశాయి (విష్ణువని) యను చున్నారు. ఓ దేవీ ! మఱికొందఱు వృషాకపిని వైద్యుతాంశకు బుట్టి, మరుద్గణములకు ముఖ్యుడై, వేదమంత్రముల కధిపతియైన బ్రహ్మణస్పతియనియు, విశ్రుతిగాంచిన విఘ్నేశ్వరుడనియు చెప్పుదురు. 138 7. 8. 9. 10. 11. 12. ఇంద్రాణీ స ష్తశతీ భాస్కరశ్చ శంకరశ్చ మాత ర్మాధవశ్చ మంత్రనాయకశ్చ । ఆత్మజేషు తేన సంతి నాంత POSTE ర్వ్యాప కాంతరిక్ష విగ్రహాయాః ॥ వాసన్కోపి దేవి దేవతాత్మా వల్లభ స్తవ చ్ఛలాంగనాయాః । ఆత్మజాతఏవ కీ ర్తనీయో దేవతాప ధేన దేహవత్యాః ॥ సా శవ స్యుదీరి తాసి ధీరై the late ేహినీ లింగ భేదఱో నురూపత స్త త్కీర్తనం శనోహి శక్తివాచీ B విహాయసేంద్రసూ స్వం !. నాది ర్విభిద్యతే శవస్యా స్సర్వదేవమాతరం విదుర్యాం । యా మరుత్ప్రసూ రభాణి పృశ్ని స్సాపి భిద్యతే తతోన దేవ్యాః ॥ శక్తి రేవ సా న్యగాది పృశ్ని శక్తి రేవ సాతి ర్య భాణి । శక్తి రేన సా౭భ్యధాయి భద్రా శక్తి రేవ సా శవ స్యవాది I విజనః ప్రకృష్ట శక్తిభాగం శబ్దమేన పృశ్నిమాహ ధేనుం । యా పరైర్బుధై రభాణి గౌరీ మానవేష్ట భాషయైన నారీ ॥ శ. 5. స్త. 1. 7. 8. 9. 10, 11. 12. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఓ తల్లీ ! భాస్కర, శంకర, మాధవ విఘ్నేశ్వరులు (వృషా కపి నామధేయులు) అంతర్వ్యా ప్తమైన అంతరిక్ష మే శరీరముగా గలిగిన నీకు పుత్రులు కారను మాట లేదు. 139 ఓ దేవీ ! దేవతాస్వరూపుడైన దేవేంద్రుడు కపట స్త్రీరూప మును దాల్చిన నీకు వల్లభుడు. ఆ యింద్రుడును ఆకాశశరీరవగు నీకు సుతుఁడనియే చెప్పఁదగును. ఆ నీవు పండితులచే 'శవసి' యనబడుచుంటివి. ఆకాశ శరీరిణి వైన నీవు 'ఇంద్రసూః' (ఇంద్రునికనినది) యనియు పిలువబడు చుంటివి (ఇంద్రునకు మాత్రము వృషాకపినామము చెప్పబడ లేదు). లింగ భేద మువలన, సాదృశ్యమువలన శవసి కీర్తింపబడితివి. 'శవ' శబ్దము శక్తివాచకము. శవసి యని అదితి యనినను, శవసి యనినను నొక్కటే. ఎవ తెరు సర్వ దేవతలకు తల్లిగా గా తెలియుచుండిరో, "యెన తె మరుత్తులకు యీ శవసి తల్లియై 'పృశ్ని' యని పిలువబడుచున్నదో, ఆమె కంటె వేఱుకాదు. శక్తియే పృశ్నిగాను, అదితిగాను, భద్రగాను, శవసిగాను చెప్పబడుచున్నది. పండితులచే గొప్పదిగా నెంచబడిన శక్తి భాగము 'పృశ్ని'. 'ధేను' అను శబ్దములతో పిలువబడెను. ఆ శక్తిభాగమునే యితర పండితులు మనుజుల కిష్టమైన భాషతో 'గౌరీ' యని S యు, యనియు చెప్పిరి. 140 ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 13. వ్యాపకత్వ కల్పితం విశాలం దేశ మేవ శక్తిభాగ మాహుఠీ । బుద్ధిశాలి నోZదితిం సవిత్రీం యాపరైర్విచకుడై స్మృతా ద్యాః M 14. నిత్య మోద రూపశక్తిభాగం 15. 16. 17. 18. o । పండితాః ప్రకీ ర్తయంతి భద్రాం ఉ క్తి భేద చాతురీ ప్రలుబ్ధాః సూరయః పరే శివాం జగుర్యాం వీర్యరూపభాగ ఏవ గణ్యః పండి తై శవస్యభాణిశ క్తేః । ఓజసో న స్కోతిరిచ్య తేంకో భిద్యతే తతోన వజ్ర ముగ్రం । వజ్రమేన భాషయా పరేషా ముచ్యతే 'ప్రచండ చండీకేతి । యద్విభూతి లేశ చుంబితాత్మా జీయ తేన కేనచిత్పృథివ్యాం ॥ సర్వతోగతి శ్శచీతి శక్తిః కీర్త్యతే బుధై రుదారకీ ర్తిః । సర్వభాగ వాచకం పదం తే పావనం పురాతనం ప్రియం నః ॥ యశ్నచీతి నామకీర్తయే న్నా పుష్క రేణ తే శరీరవత్యాః । C దివ్యసుందరీ తనో తాహో తం పరాభవేన్న దేవి పాపం ॥ 11 శ. 5. స్త. 1. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ 1500 13. బుద్ధిశాలులు వ్యాపకత్వముతో గూడిన విశాల దేశమును శక్తి భాగముగా చెప్పుచున్నారు. విచక్షణులైన మఱికొందతేది యాకాశమని చెప్పబడుచున్నదో, దానిని 'సవిత్ర' యనియు, 'అదితి' యనియు పిలచిరి. 14. 15. 16. 141 నిత్యమోదరూపమైన శక్తి భాగమును పండితులు 'భద్ర'యను చున్నారు. చతురోక్తిమంతు లామెనే 'శివ' మ్మనుచున్నారు. పండితులచే గణింపబడు శక్తియొక్క వీర్యరూప భాగమే'శవసి" యని చెప్పబడుచున్నది. ఆ వీర్యాంశ ఓజస్సుకం మించి వేఱుగా లేదు. ఈయుగ్రమగు వజ్రాయుధము కూడ వేఱుగా లేదు. కంటె దా గూఢభాషలో నజ్రమే ప్రచండచండికయని చెప్పబడుచున్నది. ఏ చండికయొక్క విభూతి లేశముచే చుంబితుడైన పురుషుడు వృథ్విలో నెవరిచేతను జయింపబడజాలడో (అట్టి చండికయని ముందు వాక్యముతో నన్వయము) పావన 17. ఉదారకీ ర్తిగలిగి సర్వవ్యాపినియైన శక్తి పండితులచే శచీ దేవిగా చెప్పబడెను. సర్వము నిరూపించు నామముగలది, మైనది. పురాతనమైనదియైన యీ పేరు మాకు ప్రియమైనది. (శచీనామము) 18. ఓ దేవీ ! ఏ మనుజు డాకాశశరీరము దాల్చినట్టి, దివ్య స్త్రీ తనువును బొందినట్టి నీ శచీనామమును కీర్తించునో, వానిని పాపము పొందదు. 142 19. 20. 21. 22. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ అంబరం వరం తావాంబ కాయం యస్సదా విలోకయన్నుపా స్తే । లోకజాల చక్రవర్తి జాయే తం పరాభ వేన్న దేవి పాపం ॥ పూర్ణిమా సుధాంశు బింబవక్త్రం ఫుల్ల వారిజాతపత్ర నేత్రం ! శుభ్రతా నిధాన మందహాసం కాలమేఘకల్ప కేశపాశం ॥ రత్న దర్పణాభ మంజుగండం చంపక ప్రసూనచారు నాసం । కుందకుట్మలాభ కాంత దంతం । కల్పపల్లవాభ దంతచేలం ॥ సద్వరా భయ ప్రదాయి హస్తం సర్వ దేవవంద్య పాదకంజం ! 2012 దివ్యరత్న భూషణై రనర్పై మ ర్భూషితం కనత్సువర్ణవర్ణం I 23. దివ్య శుక్లవస్త్రయుగ్మ ధారి స్వర్గ సార్వభౌమ నేత్రహారి ! యస్మరే ద్వరాంగనావపు _స్తే తంపరాభ వేన్న దేవి పాపం శ. 5. స్త. 1. ఇంద్రాణీ స ష్తశతీ 19. ఓ తల్లీ ! ఎవడు శ్రేష్ఠమైన నీ యాకాశరూపమును జూచుచు, l సదా యుపాసన జేయుచుండునో, వానిని పాపము తాకదు. 20. 21. 22. 23. 143 పున్న మచంద్రుని బోలు ముఖము, వికసించిన పద్మదళములు వంటి నేత్రములు, నైర్మల్యమునకు నిధియైన మందహాసము, వర్షాకాల మేఘమువంటి కొప్పు, రత్న ఖచితమైన అద్దమువంటి చెక్కిళ్లు, చంపకమువంటి సొం పైన నాసిక, మల్లి మొగ్గలవంటి యందమైన పలువరుస, కల్ప వృక్ష ముయొక్క చిగురువంటి రంగుగల యధరోష్ఠము, ఇష్టమైన వరములను, అభయమునిచ్చు హస్తములు, సర్వ దేవతలచే నమస్కరింపబడు పాదములు, విలువ లేని దివ్యరత్న భూషణములచే నలంకృతమై బంగారు ఛాయవంటి వర్ణముగలిగి, దివ్యమైన తెల్లనివస్త్రములు (రెండు-లోవస్త్రము, పైవస్త్రము( ధరించునది. యింద్రుని నేత్రములు కింపయినదియగు వరాంగన యొక్క శరీరము నెవడు స్మరించునో, వానిని వానిని పాపములు తాకవు. 144 24. 25. సద్వసిష్ఠ సంతతే రిమాభి 1. 2. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ భారతక్షి తే రిదం జనన్యా శ్శోకజన్య బాష్పవారిహర్తుం । దేహి శక్తి మాశ్రితాయ మహ్యం పాహి ధర్మ మింద్రచిత్తనాథే ॥ 3. స్సత్క వే ర్మయూర సారిణీభిః । సమ్మదం ప్రయాతు శక్ర చేత స్సంప్రమోహినీ సరోజనేత్రా !! 2. మనోరమాస్తబకము హసిత మాత తాయి పాతక 1921 1 ప్రమధన ప్రసిద్ధ విక్రమం ! అమరభూమి పాల యోషితో మమ కరోతు భూరిమంగళం । కరుణయా ప్రచోదితా క్రియా రతభూమి మక్షయశ్రియం । చరణ కంజరాజ దిందిరా సురనరేశ్వరస్య సుందరీ ॥ న భవనం నవా జగత్పృథ జ్నివసనాయి తే సురార్చితే । యదభిలాని విష్టపాని తే వపుషి సర్వమందిరాణిచ । A శ. 5. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ 24. ఓ దేవీ ! భారతభూ రూత యొక్క- కన్నీటి నాపుట కాశ్రితుడ నైన నాకు శక్తినిమ్ము, ధర్మమును రక్షింపుము. 25. 1. 2. 3. 145 యీ మయూర వాసిష్ఠగోత్రమందు బుట్టిన సత్కవియొక్క సారిణీ వృత్తములచే నింద్రాణి సంతోషము బొందుగాక . దుర్మార్గుల పాపములను శిక్షించుటకు ప్రసిద్ధ పరాక్రమముగల యింద్రాణీ మందహాసము నా కధిక మంగళముల నిచ్చుగాక. చరణకంజములందు లక్ష్మి ప్రకాశించుచున్న ఇంద్రాణీ దేవి యొక్క దయచే ప్రే రేపింపబడి భారతభూమి యక్షయ సంపద లను బొందుగాక. ఓ దేవీ ! నివసించుటకు నీ కిల్లులేదు. జగత్తే నీకు గృహమని నచో, ఆ సమస్తము నీకు శరీరమైపోవుచు, నందున్న సర్వ భువనములు సర్వమందిరము లగుచున్న వి. (ఆమెయొక్క యా కాశశరీరమందున్న భువనములామెకు తిరుగ 146 41. 5. 6. 7. 8. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ మతి దవిష్ఠసీమ భాసురం తవశరీర మేవ పుష్కరం । పరమ పూరుషస్య వల్ల భే భువనమేక ముచ్యతే బుధైః । తరణ యస్సుధాంశవ స్తథా సహభువా గ్రహా స్సహస్రశః । అయి జగంతి వి విస్తృతాని వపుషి పుష్కరే జగత్యజే ॥ బహుభి రుష్ణ భానుభి హృతాత్ బహుభిరిందుభి ర్వళీ కృతాత్ । వియతి లోకజాలధాత్రి తే శతగుణం బలం ప్రశిష్యతే ॥ Po న విభు రేకకస్య భాస్వతో విభవమేవ నా ప్రభాషితుం । కిముత తే దధాసి యోజద రే ద్యుతిమతాం శతాని తాదృశాం ॥ ఇహ విహాయసా శరీరిణీ మతి సమీపవాసినీ మపి 1 న ఖలు కోపిలోకితుం ప్రభు ర్భగవతీం పరామయుక్త ధీః ! శ. 5. స్త. 2. 4. 5. 6. 7. 8. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ గృహములగుట చమత్కారము. ఆమె శరీరము భువనముల కంటె సూక్ష్మము గనుక వాని యంతరమున నాకాశము నివ సించి యుండును. ఆ విధముగా నామె కవి గృహము లగు చున్నవి.) 147 ఓ దేవీ! బుద్దికి దూరమై ప్రకాశించు ఆకాశమును (ఆకాశము నాల్గు విధములని శ. 1, స్త. 3, శ్లో. 19 లో చెప్పబడెను. వానిలో ఆమెకు శరీరమగు పరమాకాశము నిచ్చట గ్రహించ వలెను) పండితులొక లోకముగా చెప్పుచున్నారు. ఓ దేవీ! ఆ యా కాశమ నెడి నీ శరీరమున సూర్యులు, చంద్రులు భూమితో సహ వేలకొలది గ్రహములు, మఱియు ననేక జగ త్తులు నివసించుచున్నవి. ఓ తల్లీ! అనేక సూర్యులచే దహించబడు నుణ్ణశ క్తికంటె, ననేక చంద్రుల వశీకరణశక్తికంటే నాకాశమందున్న నీబలము నూరు రెట్లధికము. ఓ దేవీ! ఒక్క సూర్యుని వైభవము చెప్పుటకే పురుషు డస మర్ధుడైనప్పుడు, నూర్లకొలది యట్టి సూర్యులు సీ యుదరమం దున్న నీ వైభవము నెట్లు పురుషునకు చెప్పశక్యమగును. ఈ యాకాశమును శరీరముగా గొని యెల్లరకు సమీపముగా నున్న పరాదేవి చపలబుద్ధిగలవారిచే చూడబడ లేదుగదా. 148 9. 10. 11. ఇంద్రాణీ స పశతీ తదిద ముచ్యతే జనోజగ ద్వపురమేయ మాదిదేవి తే । జనయ తే యతో౬ఖలందృశో ర్విషయభూతమేత దాతతం ! బహుళతారకా గణైర్యుతం కిమపి ఖం తవేహ వర్ష్మణి । శచి విభజ్య భాషయైక యా సుకవయో మహూజగద్విదుః ॥ ఇద మినేందు భూమిలక్షణ దినకరై సుధాకరై గ్రహైః । బహుజగద్భిరన్వితం మహో జగ దశేషధాత్రి నైకకం ॥ శ. 5. .. 9. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ ఓ దేవీ! అట్టి యచింత్యమైన నీ శరీరము జనోలోకమనబడు చున్నది. అఖిలవ్యా ప్తమైన యీ విశ్వభూత మేవిధముగా(మన) దృష్టికి జనించుచున్నట్లున్నదో, 11. (ఆవిధముగా జనోలోకమనబడుచున్నదని భావము. జననములను గలిగించు జనయితృత్వ ధర్మముచే లోకవాదినులా యాకాళశరీరమును జనోలోకమనిరి. ఇక్కడ ఆకాశనామావళి, లోక నామావళి - యీ రెండింటికి గల సంబంధము చెప్పబడెను. ఆకాశములు నాల్గని పూర్వము చెప్పబడెను. (1) ధూళిరూపమైనది, (2) ధూళిరహితమైనది (3) దానికంటె వేరైనది (4) పరాకాశము. నిజమున కాకాశమంతయు నొక్కటియైన సూక్ష్మరణోభూతమైనను, వ్యాపకత్య పరిణామమునందా రజస్సు సాంద్రతవ్యత్యాసములను బొంది తేజో బన్నము లనబడు త్రివిధములైన అణువులు గలది యయ్యెను. ఈ త్రివిధాకాశములను లోకవాదినులు చూర్భువస్సువర్లోకములనిరి. దీనిని వ్యాప్తమొనర్చిన మహిమను మహర్లోకమనిరి. ఆ మహిమను బొందిన సచ్చిదానంద స్వరూపమఖండమైనను దాని సత్తత్వమును సత్యలోకమనియు, •చి తత్వము తప స్తత్వము గనుక తపోలోకమనియు, విశ్వముల నెన్నింటిన పుట్టించు టకు వస్తుసమృద్ధిచే నానందమనబడు తత్వమును జనోలోకమనియు పిలచిరి. లోకనామావళి యున్నను సచ్చిదానంద స్వరూపమంతయు నలోక మనియు, ఆకాశము మాత్రము లోకసంబంధమనియు, మహర్లోకమనబడిన మహిమ లోకాలోకమనియు నెఱుగ ఈ మహిమ జనోలోకమునుండి వికసించినందున దీనిచే వికసించిన జనయితృత్వ ధర్మము మహద్యుక్త జనోలోకమై మహాజ్జనోలోకమని యీ కవిచేతనే ఉమాసహస్రమను గ్రంథమందు పేర్కొనబడెను. కేవలమహీమనుగాక అట్టి మహాజ్జనోలోకమును జనోలోక మునుండి వేఱుచేసి మహర్లోకమనినట్లు తరువాత శ్లోకమునుండి తెలియగలదు. కాని యాకాశ నామావళియందు మహిమను వేఱుచేయక పరాకాళముగా వికసించిన జనోలోకమును గైకొని నటవగతమగును. సృష్టికొఱకు వికసించిన జనయితృత్వ ధర్మమువల్లనే చిత్పత్తులు జననీ జనకులయిరి.) ఈవిధముగా వలెను. 10. 149 ఓ శచీ ! బహు తార కాగణములతో గూడిన యొకానొక ఆకాశ మును నీ యా కాశశరీరము నుండి విభజించి సుకవులు కొందఱు మహర్లోకమని వచించిరి. ఓ దేవీ! సూర్య, చంద్ర, భూలక్షణములతో గూడిన (అనగా తైజస, అప్, అన్నమాణు భూతతత్వములుగల) చంద్రులు, గ్రహములుగల బహుళ జగత్తులతో నిండిన యీ సూర్యులు, మహర్లోకమంతయు నొక్కటికాదు. (సువర్లోక, భువర్లోక, భూలోక సహితమని భావము.) 150 12. 13. 14. 16. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ అజరమన్యయం సనాతనం మునిజ నైక వేద్య వైభవం । న భవతీం వినా తపో జగ త్పృథ గ శేషనాథ నాయికే । 17. సకల దృశ్యమూల కారణం తవచ సంశ్రయో నిరాశ్రయః । జనని సత్యలోకసంజ్ఞ యా పరమ పూరుషోభిధీయతే ॥ 15. శ చివి రాడ్భ వత్య భాషత శ్రుతి రపీదమేవ నామ తే । వితత విశ్వ విగ్రహాత్మని telugudesa ప్రధిత మేతదాహ్వయం పరం ॥ అయిపురాతనర్షి భాషయా గగన మేతదాప ఈరితాః । అధ యదాసు వీర్యముత తం భగవత స్త్వమేవ తత్ప రే ॥ ఉపనిషద్గిరా విరాడ్వధూః పురుష ఏషభాషయాన్యయా । ఉభయథాపి సాధు తత్పదం భవతి తేన సంశయాస్పదం ॥ న వనితా నవా పుమాన్భవే యోంతరశ్శరీరిణాం । జ్జగతి Ma తనుషు లింగ భేద దర్శనా తనుమతశ్చ లింగముచ్యతే ॥ శ. 5. . 1. 12. 13. 14. 15. 16. 17. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఓ దేవీ ! ముసలితనము, నాశనములేక సనాతనమై, ముని జనులచే తెలియబడు వైభవముగల తపోలోకము నీ కంటె వేఱుగా నుండదు. 151 ఓ తల్లీ! సకలదృశ్య (ప్రపంచ) మునకు మూలకారణమగునది, నీ కాధారమగునది, యితరము నాశ్రయించనిది యగు పరమ పురుషవస్తువే సత్యలోక సంజ్ఞచే తెలియబడుచుండెను. ఓ దేవీ! పురాతన ఋషుల భాషయం దీ గగన ముదకమని (కం=ఆకాశము, ఉదకము) చెప్పబడుచున్నది. పిమ్మట భగ వంతుని వీర్య మా యు దకము లో ప్రవేశ పెట్టబడెననియు, ఆవీర్యము భరించినది నీవేయనియు పల్కుదురు. ఓ శచీ ! ఈ నీ పేరును (వీర్యయుక్తజనోలోకము లేదా జన యితృత్వాకాశమును) 'విరాట్' యనియు శ్రుతి చెప్పుచున్నది. విస్తార మైన విశ్వము స్వరూపముగాగల శరీరమునకు (గర్భమందు విశ్వముగల నీ శరీరమునకు) 'విరాట్' పదము ప్రసిద్ధము. ఉపనిషద్భాషలో చెప్పబడిన 'విరాట్' వధూస్వరూపము నితర భాషలలో (శ్రుతిభాష గాక పౌరాణిక కావ్యాది భాషలలో) పురుషుడని చెప్పబడెను (విరాట్పురుషుడని). స్త్రీ పుంలింగము లలో రెండు విధముల 'విరాట్' పదము సాధువగుటచే సంశ యాస్పదముగా నున్నది. (ఎట్లనగా) లోకములో శరీరమున కాంతర్యముననున్న వీర్య వస్తువు స్త్రీయుగాదు, పురుషుడు కాదు. స్థూలశరీరమునకు గల లింగ భేద దర్శనమువలన శరీరమతముననుసరించి అంతరాత్మకు లింగము చెప్పబడెను. (విరాట్టునకు) 152 18. 19. 20. 21. 22. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ అజలనాథ వీర్యధారణా దగనభూమిరంగనామతా । సకలలోక బీజ భృత్త్వమ గగన దేశ ఏష పూరుషః ॥ స్ఫుట విభ క్తగాత్రలక్ష్మణాం నియతవాదినా మదర్శనాత్ । న పురుషో వియద్యథా నయం న వనితా వియద్యదైవ నః ॥ అభివిమానతో–థనా శచీ విబుధరాజయో ర్విలక్షణాత్ । వరవిలాసినీ వియ త్తను స్పదవికార ముత్తమః పుమాన్ హృదయముల్పము ప్యదో జన న్యనవమం విశాల పుష్కరాత్ । విమల దేహ దుర్గమధ్యగిం సకలరాజ్ఞి సౌధమస్తు తే ॥ . వికసితం నిజాంశు వీచిభి హృదయ మాలయం విశ్రాంబ మే । వికచ సుష్టభానుభానుభి దశశత చ్ఛదం యథా రమా । శ. 5. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ 18. సర్వేశ్వరుని వీర్యము ధరించుటచే ఆకాశము స్త్రీ యనబడెను. సర్వలోక కారణబీజమును ధరించియుండుటచే నాకాశము పురు షుడని వచింపబడెను. 19. 20. 153 SANKABLER నియత వాదినులు (అనగా కంటికి గోచరమగునదియే నమ్ము వారు) స్ఫట శరీరలక్షణము లా కాశమందు గోచరించనందున, దానిని మనవలె పుకుషుడుగాగాని, స్త్రీగాగాని లేదనిరి. ఆలాగున కాకున్నను, సర్వవ్యాప్తమైన అవి కార సద్వస్తువు శచీంద్రుల యభేదముచే శ్రేష్ఠ స్త్రీలక్షణమును, ఆశాశశరీర మును బొందినట్టి యుత్తమ పురుషునివలె గణింపబడవచ్చును. 21. ఓ తల్లీ ! నిర్మలమైన దేవామను దుర్గమునకు మధ్య ముననుండి విశాలాకాశముకంటే స్వల్పమైనను శ్రేష్ఠత్వమందు తీసిపోని యీ హృదయము నీకు సౌధమగుగాక. (ఆకాశమం దుంచబడిన సద్రూపలక్షణమగు వీర్యమే హృదయ మైనట్లు ధ్వనించును. సత్తే ఆకాశమునకు వీర్యలక్షణమైనదని భావము. 'అయితిని' అను సర్ధముగల హృదయము(హృత్ + ఆయం) ఆకాశమునుబొందిన సచ్చిత్ లక్షణము.) విక 22. ఓ యంబా ! స్వకీయకిరణములచే వికసించిన నా హృదయ మ నెడి యాలయమును, వేడి కిరణములుగల సూర్యునిచే సింపబడిన సహస్రదళపద్మమును లక్ష్మీ దేవివలె ప్రవేశింపుము. (హృదయవస్తువు సూర్యునకు సామ్యము. ఈ యాలయమున DETAILS RUOK 154 23. 24. 25. 1. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ హృదయ సాధు సౌధశాయినీం నయన రమ్యహర్మ్య చారిణీం ! భువన రాజచి త్తమోహినీం సమత తాం పరాం విలాసినీం తవ పరే మరీచివీచయ స్తనుగుహాం ప్రవిశ్వ విశ్రుతే భరతభూమి రక్షణోద్యతం గణపతిం క్రియాసు రుజ్జ్వలం గణపతే ర్మనోరమా ఇమా సుగుణ వేదినాం మనోరమాః । అవహితా శృణోతు సాదరం సురమహీపతే ర్శనోరమా ॥ 3. మణిరాగస్తబకము జ్యోతిషాం నృపతిస్సకలానాం శాంతిమేవ సదాభిదధానః । నిర్మలో హరతా త్సురరాజీ మందహాసలవో మమపాపం ॥ శ. 5. . 3. 23. 24. 25. 1. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ కావరణము లక్ష్మీవాసమునకు పద్మమువలె సహస్రార కమ లము కనుక లక్ష్మి యాహ్వానింపబడెను.) 155 హృదయమనెడి యోగ్యభవనమందు శయనించునది, నేత్రము ల నెడి మేడభాగములందు సంచరించునది, ఇంద్రచిత్తమును మోహింప జేయునదియైన ఆ పరా దేవికి నమ్కరింపుడు. (హృదయమందున్న ప్రజ్ఞయే నేత్రములందు దృశ్యమగునని భావము.) ఓ దేవీ ! నీ కాంతితరంగములు శరీరగుహను జొచ్చి (హృద యమును) భరతభూమిని రక్షించుట కుద్యుక్తుడైన గణపతిని ట్రజ్వలింప జేయుగాక. సుగుణములను దెలియు పండితులను సంతోషపరచు గణపతి యొక్క యీ లతో వినుగాక. » 'మనోరమా'వృత్తముల నింద్రాణి జాగ్రతేమ సకల కాంతులకు ప్రభువై, సదా శాంతిని సమకూర్చుచు, నిర్మలమైయుండు ఇంద్రాణీ మందహాసలేశము నా పాపములను హరించుగాక. 156 2. 3. 4. 5. 6. 7. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ దుష్టలోక దవిష్ఠ పదాఔ శిష్టశోక నివారణదక్షిగా । నాకలోక మహీపతి రామా భారతస్య ధునోత్వసుఖాని II దేవమౌళిమణీ కిరణేభ్యో విక్రమం స్వయమేవ దదనా । దేవరాజ వధూపద పద్మ శ్రీ స్తనోతు సదా మమ భద్రం ॥ దేవి తే వదనం బాహుకాంతం సాక్షితత్ర పురందర చేతః । అంబ తే చరణావతికాంతా పత్రసాక్షి మనస్స్మరతాం నమః భాసురం సురసంహతి వంద్యం సుందరం హరి లోచన హారి 1 పావనం నతపాప విధారి స్వర్గరాజ్ఞి పదం తవసేవే ॥ జంఘికే జయత స్తవమా తః సంఘ ఏవరుచాం యదధీనః । వాసవస్య దృశాంచ సహస్రం యద్విలోకన లోభ వినమ్రం 11 సక్లినీ తవ వాసవకాం తే Allaatakam రామణీయక సార నిశాంతే । 20 వందతే వినయే సమయేయే వందిత స్తవ పావని వాణీ II శ. 5. . 3. 2. A 3. 6. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ దుష్టసమూహమున కందరానిది, శిష్టులశోక మును నివారించు సామర్ధ్యముగలది, స్వర్గమునకు రాణియునగు ఇంద్రాణి భారత దేశ కష్టములను దొలగించుగాక. 7. 157 దేవతల కిరీటములందుండు మణుల కాంతులకు స్వయముగా మఱింత కాంతినొసగు ఇంద్రాణి పాదపద్మశోభ సదా నాకు క్షేమమిచ్చుగాక. 5. ఓ తల్లీ ! దేవతలచే నమస్కరింపబడును గనుక ప్రకాశవంత మైనవి, యింద్రుని నేత్రముల నాకర్షించును గనుక సుందర మైనవి, నమ్రుల పాపములను ఖండించును గనుక పావనమైనవి యగు నీ పాదములను నేను సేవించుచుంటిని. ఓ దేవీ! నీ ముఖము బహు కాంతిమంతము. అందుల కింద్రుని మనస్సే సాక్షి. ఓ తల్లీ ! నీ చరణము లతి కాంతిమంతములు. వానిని స్మరించు మా మనస్సే యందులకు సాక్షి. ఓ తల్లీ! కాంతుల సమూహమంతయు నే పిక్కలయందు ఘనీభ వించెనో, ఇంద్రుని వేయి కన్నులు నే పిక్కలను జూచుటకు లోభించుచున్నవో, అట్టి నీ పిక్కలు ప్రకాశించుచున్నవి. ఓ తల్లీ ! వినయసమయమందే నీ తొడలను వాణీ దేవి కూడ వందిజనమువలె నమస్కరించుచుండెనో, అట్టి నీ తొడలు సౌందర్య సారమునకు నిలయములు. 158 8. 9. 10. 11. 12. 13. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఇంద్రనారి కటి స్తవ పృథ్వీ మండల స్యతులా మహనీ యే । మధ్యమం నభసః ప్రతిమానం భోగినాం భువనస్యచ నాభిః ॥ ॥ ధీరతాం కురుతే విగ తాసుం యా సుపర్వ వ తేర్ని శితాగ్రా । సా తవాంబ మనోభవశ స్త్రీ రోమరాజిరఘం మమహంతు ॥ రోమరాజి భుజంగశిశు స్తే దేవి దేవవ తేర్హృదయస్య । దంశనేన కరోత్యయి మోహం జీవితాయ చిరాయ విచిత్రం ॥ పూర్ణ హేచు ఘటా వివశక్రా వాహి తాం దధ తానయి శక్తిం ! విశ్వపోషణ కర్మణి దక్షిణా వంబదుగ్ధ ధరౌ జయతస్తే ॥ లోకమాత రురోరుహ పూర్ణ స్వర్ణకుంభగతా తవ శక్తిః । లోకపాలన కర్మణి వీర్యం దేవి వజ్రధరస్య బిభర్తి అక్షయామృత పూర్ణఘడా తౌ శక్రపత్ని కుచౌ తవపీ త్వా । లోక బాధక భీకర ర 20 ధూననే ప్రబభూవ జయంతః ॥ శ. 5. 8. 9. 10. 11. 12. 13. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఓ దేవీ! నీ కటి పృథ్వీమండలమువలె నున్నది, నడు మాకా శమువలె నున్నది, నాభి పాతాళమువలె నున్నది.. 159 ఓ తల్లీ ! ఏ నీ రోమరాజి దేవేంద్రుని ధైర్యమును గూడ హరించుచున్నదో, మన్మధుని శస్త్రమైన ఆ రోమరాజి నా పాప ములను హరించుగాక. ఓ దేవీ ! నీ రోమరాజి యనెడి పాముపిల్ల యింద్రహృదయ మును కరచి, యతనితో చిరాయుర్జీవితముకొఱకు వాని హృద యమునకు మోహమును గలిగించుచున్నది. విచిత్రము ! ఓ జననీ ! జలపూర్ణములైన స్వర్ణ ఘటములవలెనుండి దేవేం ద్రునిచే నుంచబడిన శక్తిని ధరించు నీ కుచములు విశ్వపోషణ కర్మయందు సమర్ధములై ప్రకాశించుచున్నవి. ఓ తల్లీ ! స్వర్ణ కుంభములనెడి స్తనములందు నీ శక్తిపూర్ణమై యింద్రునితో గూడి లోక పానమందు (అతనికొఱకు) వీర్యమును భరించుచున్నవి. (అనగా నామె కుచము లింద్రునకు పాలకశక్తినిచ్చుచు నితరు లకు పోషణశక్తి నిచ్చుచున్న వని) ఓ దేవీ ! అక్షయమగు నమృతపూర్ణ ఘటముల నెడి కుచములను పానముజేసి జయంతుడు లోకములను బాధించిన భీకరరాక్షసు లను సంహరించుటకు సమర్థుడయ్యెను. 160 14. 15. 16. 17. 18. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ హస్తయోస్తవ మార్దవ మింద్రో భాషతాం సుషమామపి దేవః । దాతృతా మనయో ర్ముని నర్గో వర్ణ యత్యజి రే పటుతాంచ ॥ పుష్పమాల్య మృదోరపి బాహోణి శ్శక్తి రుగ్రతమా శరనా శే । దృశ్యతే జగతా మధిపే తే భాషతాం తవక స్తను తత్త్వం 1 కంబుకంఠి త వేశ్వరి కంఠ స్తారహార వితాన విరాజీ । దేవరాఢ్భుజ లోచన పద్యో దేవి మే భణతా దృహుభద్రం ఆననస్య గభ స్త్రీ నిధేస్తే రామణీయక మద్భుత విస్తే 1 అష్యమర్త్య నుశాఖల సిద్ధే ర్వాసవస్య వశీకరణాయ । నప్రసన్న మలం రవిబింబం చంద్రబింబ మతీవ సభాతి । సుప్రసన్న మహోజ్జ్వల మాస్యం కేన పావని తే తులయామః ॥ శ. 5. . . 14. 15. 16. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఓ తల్లీ ! నీ హస్తముల మార్దవమును గుఱించి కాంతిని గూర్చి యింద్రుడే పల్కుగాక. మును లా హ స్తదాతృత్వ పటుత్వము లను మాత్రము నర్ణింపగల్గిరి. 18. 161 ఓ తల్లీ ! పుష్పమాలికలవంటి నీ మృదు బాహువులశక్తి రాక్షస సంహారమందుగ్రమై గన్పట్టెను. నీ శరీరతత్త్వ మెవడు చెప్ప గలడు ? ఓ దేవీ ! ముత్యాలహారముతో బ్రకాశించుచు, దేవేంద్రుని లోచనముల కింపై యున్న నీ కంఠము నాకుబహు భద్రము. లను బల్కుగాక. 17. ఓ దేవీ! కాంతులకు నిధియైన నీ ముఖము యొక్క అద్భుత రామణీయకమునకు దేవతలచే నుతింపబడు సర్వసిద్ధులు గల యింద్రుని వశ మొనర్చుకొను (వశీకరణ) సిద్ధి కలదు. ఓ దేవీ ! రవిబింబములో నెక్కువ ప్రసన్నతలేదు. చంద్ర బింబములో నెక్కువ యుజ్జ్వలత్వము లేదు. 'సుప్రసన్న ముగల మహోజ్జ్వలమైన నీ ముఖమును దేనితో మేము సరిపోల్చుట ? (సూర్యునిలో నుజ్జ్వలత్వమే కలదు, చంద్రునిలోఁ బ్రసన్నతయే కలదు. రెండు గుణములు నీ ముఖమునఁ గలవు కనుక నిరుప మానము.} 162 19. 20. 21. 22. 23. 24. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ లోచనే తవలోక సవిత్రి జ్యోతిషశ్చ శవసశ్చ నిధానే I వక్తు మబ్జసమే నను లజ్జీ ధోరణీ మనుసృత్య కవీనాం I ఆయతోజ్జ్వల పక్ష్ముల నేత్రా చంపక ప్రసవోపమ నాసా । రత్నదర్పణ రమ్య కపోలా శ్రీలిపి ద్యుతి సుందరకర్ణా అష్టమీ శశి భాసుర ఫాలా విష్ణపత్రయ చాలక లీలా ! స్మేర చారుముఖీ సుర భర్తుః ప్రేయసీ విదధాతు శివంమే ॥ మందహాసల వేషు వలక్షా మేచకా చికుర ప్రక రేషు । శోణతా మధ రే దధతీ సా రక్షతు ప్రకృతి గుణా నః ॥ సర్వలోక వధూజనమధ్యే యాం శ్రుతి స్సుభగామభిధత్తే । యాదినో జగతో రుచిసార స్తాం నమామి పురందర రామామ్ । స్వర్గభూపతి లోచనభాగ్య శ్రీశ్శరీరవతీ జలజాక్షీ ! భారతస్య కరోతు సమర్థం రక్షణే నరసింహ తనూజమ్ ॥ శ. 5. . 3. 19. 20. 21. 22. 23. 24. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఓ తల్లీ ! నీ లోచనములు కాంతికి, సర్వతోగతికి నిధులు. కవుల ధోరణి ననుసరించి వానిని పద్మములతో బోల్చుటకు నేను లజ్జించుచుంటిని. 163 విశాలములై ప్రకాశించు నేత్రములు, సంపెంగ పువ్వుతో సరి నాసిక, రత్న ఖచితమైన అద్దములవంటి చెక్కిళ్లు, శ్రీకారమును బోలు సుందర కర్ణములు, అష్టమీ చంద్రుని బోలు ఫాలము, ముల్లోకములను చలింప జేయు విలాసము, నవ్వుచే సుందరముగుచున్న ముఖముగల యింద్రాణి నాకు మంగళము లొనర్చుగాక. చిఱునవ్వునందు తెలుపు రంగు, తల వెంట్రుకలయందు నలుపు రంగు, అధరోష్ఠమం దెరుపురంగు యీ మూడు గుణములు గల ప్రకృతి మమ్ము రక్షించుగాక. (సత్త్వరజస్తమస్సులు) సకలలోక నారీమణులలో శుభప్రదమైనది అని యేదేవిని వేదము చెప్పుచున్నదో, జగదాకాశములు రెండింటియం దే దేవి కాంతిసారమో, అట్టి యింద్రాణికి నేను నమస్కరింతును. శరీరమును ధరించిన యింద్రుని లోచన భాగ్యలక్ష్మియగు పద్మనేత్రములుగల దేవి భాతరక్షణకై నరసింహ పుత్రునకు సామర్ధ్యము నిచ్చుగాక. ('సర్వభూపతి'కి బదులు 'స్వర్గ భూపతి' యని పాఠాంతరము) 164 25. 1. 2. 3. 4. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ లోకమా తురిమే రమణీయాః పాక శాసన చిత్తరమణ్యాః 81 అర్పితాః పదయోర్విజయం తాం సత్క వేః కృతయో మణిరాగాః ॥ 4. మేఘవితానస్తబకము అమరక్షితి పాలక చేతో. మదనం సదనం శుచితాయాః ! స్మిత మాదివధూ వదనోత్థం హర తాదఖిలం కలుషం మే ॥ సుతరామధనామతిఖన్నా మధునా బహుళం విలవంతీం। పరిపాతు జగ త్త్రియ నేత్రీ భరతక్షితి మింద్ర పురంధ్రీ స్థలమే తదమర్త్య నృపాల ప్రమదే తవ "మేఘ వితానం" । అయి యత్రపరిస్ఫురసీ శే తటిదుజ్జ్వల వేషధరా త్వం 11 తటి తా తవ భౌతిక తన్వా జితమంబుధ రే విలసంత్యా RASI ఉపమా భువి యాలలితానాం MOCKER యువచిత్త హృతాం వనితానాం ॥ । శ. 5. 25. 1. 2. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ గణపతియొక్క రమణీయమైన యీ 'మణిరాగ' వృత్తము లింద్రాణీ పాదములందర్పింపబడినవై ప్రకాశించుగాక. 165 ఇంద్రుని మనస్సును మదింపజేయునది, శుభ్రతకు స్థానమైనది యగు ఆదిస్త్రీయొక్క ముఖమునుండి వెడలు మందహాసము నా యఖిల కలుషములను హరించుగాక. బొత్తిగా ధనములేనిదై, యతిఖన్నురాలై, యిప్పుడు బహుళ నోదనము గావించుచున్న భరతక్షితిని త్రిలోక పాలకురాలైన A యింద్రాణి రక్షించుగాక. 3. ఓ తల్లీ ! మెరుపనెడి యుజ్జ్వల వేషముతో నీ వెచ్చట ప్రకా శింతువో, అట్టి మేఘసమూహము నీకు స్థలమైయున్న ది. (ఈ స్తబకములోనివి మేఘవితానవృత్తములగుట చమతారము) భూలోకమందు లలితమై, యువక చి త్తములను హరించు వనిత లను బోలి మేఘమందు విలసించు తటిద్రూపముతోనున్న నీ భౌతిక దేహము జయప్రదముగా ప్రకాశించుచున్నది. 166 5. 6. 7. 8. 9. 10. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ తవలోచన హారి స్ఫురితం స్తనితం తవధీర గభీరం రమణీయతయా మిళితా తే శచిభీకరతా చపలాయాః ॥ చపలే శచి విస్ఫురసీంద్రం ఘనజాలపతిం మదయంతీ । దితిజాత 'మవగ్రహ' సంజ్ఞం జనదుఃఖకరం దమయంతీ ! ప్రభు మభ్రపతిం రమయంతీ దురితం నమతాం శమయంతీ I హరితాం తిమిరాణి హరంతీ పవమాన పథే విలసంతీ ॥ ఆలఘు స్తనితం విదధానా బలముగ్రతమంచ దధానా । హృదయావరకం మమమాయా పటలం తటిదాశు ధునోతు ! సురపార్ధివ జీవిత నాథే నిఖలే గగనే ప్రవహంత్యాః ! తటిత స్తవ వీచిషు కాచి చ్చపలా లసతీహ పయోదే ॥ విబుధ ప్రణుతే ధనికానాం భవనేషు భవంత్యయి దీపాః । పటుయంత్రబలా దుది తా నాం తవ దేవి లవాః కిరణానాం ॥ శ. 5. 5. 6. 7. 8. 9. 10. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ ఓ శచీ! నీ తటిత్స్ఫరణ దృష్టిని హరించుచు, నీ గర్జన ధైర్య ముతో గంభీర మైయున్నది. మెరుపురూపమున నున్న నీ భయం కరత్వము రామణీయముతో మిళితమైయున్నది. 167 . ఓ దేవీ ! · మేఘాధిపతియైన యింద్రుని మదింప జేయు దాన వై, జనులకు దుఃఖమును గలిగించిన 'అవగ్రహ' మను పేరుగల రక్కసుని ఖండించి నీవు ప్రకాశించుచుంటివి. మేఘాధిపతియగు నింద్రుని రమింప జేయుదానవు, నమస్కరించు వారి పాపములను హరించుదానవు, దిక్కు-ల తిమిరములను హరించుదానవు అయి నీ వాకాశమందు విలసిల్లుచుంటివి. అధిక గర్జనయు, ఉగ్రబలమును ధరించు తటిత్తు నా హృద యము నాక్రమించిన మాయ యనెడి తమః పటలమును శీఘ్ర ముగా నశింపజేయుగాక, ఓ తల్లీ ! సమస్తాకాశమందు బ్రవహించు తటిద్రూప తరంగము లలో నొకటియైన మెఱపీ మేఘమందు బ్రకాశించుచున్నది. (అవ్యక్తముగా నంతటను అలలుగా వ్యాపించియున్న విద్యు చ్ఛ క్తియొక్క ఒక యల యే మనకుఘోరమైన మెఱుపగుచున్నది) ఓ తల్లీ ! ధనికుల గృహములందు పటుయంత్ర బలమువలన బుట్టిన కిరణములుగల దీపములు (విద్యుద్దీపములు) నీ యొక్క లేశ కాంతి యగుచున్నవి. 168 11. 12. 13. 14. 15. 16. ఇంద్రాణీ స పశతీ వ్యజనానిచ చాలయసి త్వం బత సర్వ జగననృప జాయే । విబుధో2భి దధాత్వధవా రో మహతాం చరితస్య రహస్యం ఇహ చాలిత ఈడ్య మనీ పై రయి యంత్ర విశేష విధిజ్జె : । బహుళాద్భుత కార్యకలాప స్తటిత స్తవ మాతరధీనః॥ ఆచర స్తరుగుల్మల తాదిః సకలశ్చచరో భువి జంతుః । అనితి ప్రమదే సురభర్తు స్తటితస్తవ దేవి బలేన II మనుతే నిఖలో2పి భవ్య WARAN మనుజోనితి వ్యక్తి శ్రుణోతి । అవలోకయతేచ భణామః కిముతే జగదంబ విభూతిం ॥ అతిసూక్ష్మపవిత్ర సుషుమ్నా పథత స్తనుషు ప్రయతానాం । com కులకుండ కృశాను శిఖాత్వం జ్వలసి త్రిదశాలయ నాథే ! ఇతరో న సురక్షితి పాలా త్కులకు-డ గతోజ్వలనోయం ! ఇత రేంద్ర విలాసిని సత్వ త్కులకుండ కృశాను శిఖేయం II శ. 5. .. 11. 12. 13. 14. 15. 16. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఓ తల్లీ ! నీవు పంకాలను (వ్యజనములను) తిరుగునట్లు చేయు చుంటివి. ఆశ్చర్యము ! ఏ పండితుడు గొప్పవారి చరిత్రమును జెప్పగలడు ? 169 ఓ మాతా! కొనియాడబడు బుద్ధిచే యంత్ర విశేషములు నెఱిగినవారు చేయు నద్భుతకార్య విశేషములన్నియు తటిత్తు వగు సీ కధీనము లేక దా ! ఓ దేవీ! సంచరించలేని చెట్లు, పొదలు మొదలైనవి, సంచరించు సకల జంతుజాతముకూడ భువిలో తటిద్రూపిణివైన నీ బలము వల్ల నే జీవించుచున్నవి. ఓ తల్లీ ! నీ సహాయమునల్ల నే సర్వమానవులు చింతించుట, కదలుట, పలుకుట, వినుట, చూచుట చేయుచున్నారు. మేము నీ మైశ్వర్యము నేమి వర్ణించగలము. ఓ దేవీ ! అతి సూక్ష్మమైన పవిత్రమగు సుషుమ్నా నా డీ మార్గములో కులకుండాగ్ని శిఖవై, పవిత్రదేహములందు నీవు ప్రకాశించుచుంటివి (తటిద్రూపముతో) ఓ దేవీ ! కులకుండమును బొందిన యీ అగ్ని యింద్రునికం టె వేఱుకాదు, ఆ కులకుండాగ్ని శిఖ నీకంటే వేఱుగాదు. 170 17. 18. 19. 20. 21. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ కులకుండ కృశాను శిఖాయాః కిరణైః శిరసి స్థిత ఏపః । ద్రవతీందు రనారత మేత ద్వపురాత్మమయం విదధానః మదకృద్బహుళామృత ధారా పరిపూతమిదం మమకాయం । విదధాసి భజన్మనుజా ప్తే కులకుండ ధనంజయ దీప్తే ॥ శిరసీ హసతః సితభానో రమృ తేన నపుర్మద మేతి । హృది భాత ఇనస్యచభాసా మతిమేతు పరాం శచి చేతః ! మనుయోగమ దేన నతృప్తి ర్ని జ దేశదేశా వ్యథితస్య । అవగంతు ముపాయ మమోఘం శచి భాసయ మే హృదిభానుం శశినో విదితః ప్రమదస్య విధాతుః జనయిత్రి విలాసః । అహముత్సుక ఈశ్వరి భానో ర్విభవస్యచ వేత్తు మియత్తాం ॥ శ. 5. స్త.. 17. 18. 19. 20. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ కులకుండాగ్ని శీఖయొక్క కిరణములచే శిరస్సునందుండుచు, శరీరము నాత్మమయ మొనర్చు చంద్రు డనవరతము ద్రవించు చుండెను. 171 (ఆ కిరణములచే చంద్రుని ద్రవింపజేసి, తద్దవము చే శరీరము నాత్మమయ మొనర్చునది కులకుండాగ్ని శిఖయే.) ఓ దేవీ ! నా యీ శరీరమును మదింపజేయు బహుళామృత ధారలచే నీవు నాకు పవిత్రత నిచ్చుచుంటివి. (ఆకులకుండధనము భజించు మనుజులందు విస్తరించును.) ఈ శిరశ్చంద్రుని యమృతస్రావముచే శరీరము మదముబొందు చుండ, హృదయమందు బ్రకాశించు సూర్యకాంతివలన చిత్తము జ్ఞానముబొందుచున్న ది. (ఈ రెండింటికి, అనగా సూర్యచంద్రుల వ్యాపారమున కగ్ని శిఖ కారణము) ఓ శచీ । భారత దేశగతిని జూచి దుఃఖితుడనైయున్న నాకు యోగమదముచే తృప్తిగలుగదు. అమోఘమైన ఉపాయము నెఱుగుటకై నాహృదయమందు సూర్యుని ప్రకాశింప జేయు ము. 21. ఓ తల్లీ ! ఆనందముగలిగించు చంద్రకళావిలాసము నాకు తెలిసి నది. సూర్యుని వైభవముయొక్క పరిమితి నెఱుగుటకు నేనుత్సాహపడుచుంటిని. 172 22. 23. 24. 25. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ వరుణస్య దిశి ప్రవహంతీ మదమంబ కరోషి మహాంతం దిశి వజ్రభృతః ప్రవహంతీ కురుబుద్ధి మకుంఠిత సిద్ధిం II b అమలామధిరుహ్య సుషుమ్నాం ప్రవహస్యధునాంబ మదాయ । అమృతా మధిరుహ్యచ కించి త్ప్రవ హేశ్వరి బుద్ధిబలాయ । భరతక్షి తిరక్షణ కర్మ ణ్యభిధాయ మనోజ్ఞముపాయం । అథ దేవి విధాయచ శక్తం కురుమాం కృతినం శచి భక్తం నరసింహసు తేన కవీనాం 35043034 విభునా రచి తైః కమనీయైః పరితృవ్యతు మేఘవితా నై ర్మరుతా మధిపస్య పురంధ్రీ ॥ పంచమం పాంక్తం శతకమ్ సంపూర్ణమ్. శ. 5. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ 22. పశ్చిమదిక్కున బ్రవహించుచు (వెన్నెముకయందున్న సమున్న యందు) గొప్ప మదమును గలిగించుచుంటివి. నీవు తూర్పు దిశ (ముందు వైపున్న హృదయమందు - సూర్యుడు ప్రకాశించు వైపు) బ్రవహించి బుద్ధికి శాశ్వతసిద్ధి నిమ్ము. (పాశ్చాత్య దేశములు, ప్రాదేశములు శ్లేష చే నుద్దేశింపబడెను) 23. 24. 173 ఓ తల్లీ ! నిర్మలమైన సుషున్ను నధిష్ఠించి మదముకొఱకు ప్రవ హించుచుంటివి. అమృ తానాడి నధిష్ఠించి (శిరస్సునుండి ముందు వైపునకు హృదయమువరకు నుండు సూక్ష్మనాడి) కొంచెము బుద్ధిబలముకొరకు ప్రవహింపుమా. ఓ దేవీ ! భారతభూమిని రక్షించుటకై నా మనస్సునం దుపా యములు చెప్పి, భక్తుడనైన నన్ను శక్తిమంతునిగా జేసి, కృత కృత్యుని గావింపుము. 22. నరసింహపుత్రుడైన కవి శ్రేష్ఠునిచే రచింపబడిన కమనీయ 'మేఘవితాన' వృత్తము లింద్రాణికి దృప్తినిచ్చుగాక. ఓం షష్ఠం తైష్ణుభం శతకమ్ 176 1. 2. 3. 4. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 1. ఉపజాతిస్తబకము మందో2పి బోధం విదధ న్మునీనాం స్వచ్ఛో= పి రాగం త్రిద శేశ్వరస్య । అల్పో౬పి ధున్వన్ హరితెం తమాంసి స్మితాంకురో ఛాతు జయంతమాతుః ! అ శేషపాపౌఘ నివారణాయ భాగ్యస్య పాకాయచ దేవరాజ్జీ । శోకాకులాం భారతభూమిమేతాం లోకస్యమాతా హృదయే కరోతు ॥ ధర్మద్విషా మింద్రనిరాదరాణాం సంహారకర్మణ్యతి జాగరూకాం ! దేవీంపరా దేవపథే జ్వలంతీం ప్రచండచండీం మనసా స్మరామః ॥ వ్యాపాతటిద్వా గమనే నిగూఢా నారీ సు రేశాన మనోరమావా । శక్తిః సుషుమ్నా పథ చారిణీవా ప్రచండ చండీతి పదస్యభావం శ. 6. స్త. 1. 1. 2. 3. 4. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 177 మందమైనను నీ హాసము మునులకు జ్ఞానమిచ్చును, స్వచ్ఛ మైనను ఇంద్రునకు రాగమిచ్చును, అల్పమైనను దిక్కుల చీక ట్లను బోగొట్టును. అట్టి యింద్రాణీమందహాసము ప్రకాశించు గాక. సకల పాపనివారణఱకు, భాగ్యమును వృద్ధిగావించుటకు శోకభూయిష్ఠమైన భారతభూమి నింద్రాణి తన మనస్సునం దుంచుకొనుగాక. ధర్మమునకు శత్రువులై యింద్రుని నిరాదరించువారిని సంహ రించుట కతి జాగరూకురాలు, దేవయానమార్గమందు బ్రజ్వ లించు శక్తియగు ప్రచండచండిని మేము స్మరించుచుంటిమి. వ్యాపించునది యనిగాని, గమనమందు నిగూఢ మైయుండు తటి తనిగాని, ఇంద్రసతి యనిగాని సుషుమ్న యందు సంచరించు నది యనిగాని 'ప్రచండ చండీ' పదమున కరము. (యోగశాస్త్రమందు సుషుమ్నయనునది వ్యష్టిశరీరములందు వెన్నెముకద్వారా మూలాధారమునుండి సహస్రారమువరకు ప్రవహించు శక్తి నాడియని పేర్కొనబడెను. నాడి యనగా శక్తి రశ్మియని భావము. ఇది సూర్యునినుండి ప్రతిశరీరమును బొందు రశ్మి. సూర్య రశ్మి యొక్కొక్కటియు శాఖలగుచు నెన్ని శరీరములున్నవో అన్ని శాఖలుగా విభాగమైనను, ప్రతిశాఖయు సమష్టియందు సుషుమ్నయగుచున్నది. ఆకాశమునుండి సూర్యుని బొందిన ప్రచండచండీ యను తేజళ్ళక్తి సూర్యగోళమునుండి యీ విధముగా రశ్మిరూపములచే విభాగమగుచున్నను, ప్రతిరశ్మియందు సంచరించుచున్నందున నీమే సుషుమ్నామార్గసంచారిణి యగుచున్నది.) 178 5. 6. 7. 8. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ సమ స్తలో -కావని నాయి కాయాః సుపర్వమా శ్లేణ శరీరవత్యాః । మాతుర్మహోంశం మహనీయ సారం విజ్ఞానవంత స్తటితం భణంతి ॥ నిగూఢ తేజ స్తను రంబి కేయం ప్రచండచండీ పరితో లసంతీ ! అవ్యక్తశబ్దేన శరీరవత్యాః కల్పాః కవీనాం వచనేషు భిన్నాః ॥ శబ్దం వినానైవ కదాపి తేజ స్టేజో వినానైవ కదాపి శబ్దః । శక్తి ద్వయం సంతతయు క్త మేత త్కథం స్వరూపేణ భవే ద్విభక్తః ॥ Sta ఏకై వశక్తిః జ్వలతిప్రకృష్ణా స్వరత్యపి ప్రాభవతః సమంతాత్ । క్రియావిభేదా దిహ పండితానాం శక్తిద్వయో క్రీస్తు సమర్ధనీయా ॥ 9. ఏకక్రియాగూశ్చ ఫలప్రభేదా త్వసర్విభాగః క్రియతే బహుభైః కాళీంచ తారాం స్వరమగ్ర్యమాహుః ప్రచండచండీం లలితాంచ తేజః ॥ శ. 6. . 1. 5. 6. 7. 8. 9. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ సమ స్త లోక ములకు నాయకురాలైన ఆకాశశరీరిణి యగు తల్లి SCIEN యొక్క మహనీయమైన మహోంశయొక్క సారమును పండి తులు తటి తనుచున్నారు. ( తేజోంశ సారమును. ఇది వస్తువుతో కూడి సహస్సై తిరుగ వస్తువునుండి సారమువలె వస్త్వనుభవరూపిణియై మహస్సుగా నివృత్తియగును.) 179 నిగూఢ తేజోంశశరీరముగా గల యీ అంబిక సర్వత్ర ప్రకా శించు ప్రచండ చండిక యగుచున్నది. అవ్యక్త శబ్దాంశ శరీర ముగా గల దేవియొక్క వికల్పములను (విభూతులను) కవులు భిన్న ( దేవీ) నానుములతో పిల చిరి. శబ్దము లేనిదే తేజస్సు లేదు, తేజస్సు లేనిదే శబ్దముండదు. ఈ రెండును నిత్యము కలసి నీ శక్తిద్వయమగునప్పుడు, వానిచే నీ స్వరూపమున కెట్లు వ్యత్యాసము కలుగును. (శబ్ద తేజములు రెండు శక్తియొక్క క్రియా చిచ్ఛాఖలు. ఈ రెండింటికి మూలశక్తి యొక్కటియే గావున మూలస్వరూపము నెఱుగుటకు రెండు మార్గములు విధింపబడెను.) ప్రకృష్టమై యొకేశక్తి జ్వలించుచు, శబ్దించుచు నంతటను బ్రకాశించునప్పుడు పండితులచే చెప్పబడు శక్తిద్వయము క్రియా భేదమం దే సమర్థనీయమగును. (అనగా శబ్దించుట, జ్వలించుట అను క్రియలవలననే శబ్ద తేజ ములను వేఱు చేయగలమని భావము.) ఒకే క్రియకు ఫల భేదమువలన తిరుగ విభాగము పండితులచే PLA చేయబడెను, శ్రేష్ఠస్వరమును (ఫలభేదమువలన) 'కాళి'గాను, 'తార'గాను చెప్పుచున్నారు; తేజస్సును (ఫల భేదమువలన) చండికగాను, లలితగాను చెప్పుచున్నారు. 180 ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 10. సంపద్యతే శబ్దగ తేరి కాలః శబ్రోవ రేణ్య స్త్యదభాణి కాళీ । ధ్యా తేన శబ్దాన భవంత గేద్య 11. 12. దృధా స్తతః శబ్దముశంతి తారాం ॥ యదక్షరం వేదవిదామృషీణాం వేదాంతినాం యః ప్రణవో మునీనాం । గౌరీ పురాణేషు విపశ్చి తాం యా తాంత్రికాణాం వచనేన తారా ॥ A సంపద్య తే సంహృతి రోజసాయ త్ప్రచండచండీ తదుదీరితౌజః । సిద్ధ్యే ద శేషో౨౬నుభవో యదోడ స్యతో బుధా స్తాం లలితాం వదంతి । శ. 6. స్త. 1. 10. 11. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ శబ్దగతివలన కాలము పుట్టుచున్నది. అట్టి శ్రేష్ఠశబ్దము కాళి యనబడెను (గతిచే కాలమునుబుట్టించు శబ్దశక్తి). ధ్యాసము చేయబడిన శబ్దమువలన సంసారమునుండి తరించుచున్నారు గనుక పండితులా శబ్దమును ' తారా' యనిరి. en (గతివలన పరిణామము లేదా పాచకత్వము ద్యోతనమగును. మఱియు క్రియాశక్తి తెలియబడుచున్నది. కనుక అవ్యక్తమగు శ్రేష్ఠశబ్దమేది క్రియాశక్తిచే నంతటను వ్యాపించి యాకాశవస్తువును వ్యాపింపజేయుటద్వారా యొక స్థితినుండి యింకొక స్థితికి దానిని పాకమొనర్చు చున్నదో, ఆ పాకక్రియాశక్తిచే వస్తురూపముయొక్క పూర్వస్థితి సంహరింపబడినట్లు, క్రొత్తది యుద్భవించినట్లుదో'చును. అది నిజమునకు పరిణామమార్చు, దానికి కారణమగు శ్రేష్ఠశబ్దసంబంధ క్రియాశక్తిని కాళియనిరి. మన యుచ్ఛ్వాసనిశ్వాసలందీ శక్తి వైభవము తెలియబడును. ఇంక తారయనగా అవ్యక్తశబ్దశక్తియే యైనను, సర్వశబ్దముల కాంతర్యమందదియే యుండునను ననుభవము నిచ్చి వికృతులనుండి తరింపజేయును. ఉచ్ఛ్వాసనిశ్వాసలను గైకొసినచో, వాటి యొక్క శబ్దమూలము తార. ప్రణవస్వరూపము తార యగును, కేవల పరిణామక్రియాశక్తి కాళియగును. అనగా ప్రాణము. ప్రాణమందు వ్యాపారమును నిరూపించు శక్తి విఘాతి అని రెండింటికి తాత్పర్యము. దశమహావిద్యలలో మొదటిది కాళి. రెండవది తార. మనయందు పరావాగ్రూపమున మూలాధారమందా వేశించిన కుండలినీ శక్తియే కాళి. పశ్యంతీ వాక్కనబడు నవ్యక్తప్రణవశబ్దరూపిణితార.) 12. 181 వేదవిదులైన ఋషులు దేని నక్షరముగాను, వేదాంతులైన మునులు దేనిని ప్రణవముగాను, పురాణకర్తలు దేనిని గౌరిగాను పిలచిరో, తాంత్రికుల భాషలో నామెయే తార యగుచున్నది. (శబ్దమువలెనే తేజస్సుకూడ ఫల భేదముచే రెండు విధములుగా పిలువబడుట తరువాత శ్లోకములో చూడుడు.) యోజస్సువలన సంహారక్రియ జరుగుచున్నదో (ప్రకాశించు చున్న దో) దానిని ప్రచండ చండిక యనిరి; యే ఓజస్సువలన సకలానుభవసిద్ధి (ఆత్మానుభవ మన్ని యనుభవములకు మూల మను ప్రకాశము) కలుగుచున్నదో దానిని లలిత యని బుధులు పలి. 182 13. 14. 15. 16. 17. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ప్రచండచండీం లఘునాప దేన చండీం విదుః కేచన బుద్ధిమంతః । ఏ కే విదః శ్రేష్ఠమహోమయీం తాం లక్ష్మీం మహత్పూర్వపదాం వదంతి ॥ అతీవసౌమ్యం లలి తేతి శబ్దం ప్రచండచండీతి పదంచ భీమం । దేవీ దధానా సుతరాం మనోజ్ఞా ఘోరాచ నిత్యం హృదిమే విభాతు ॥ ప్రచండ చండీంతు శరీరభాజాం తనూషు యోగేన విభిన్న శీర్షాం । CHANN శక్తిం సుషుమ్నా సరణా చర్యతీం T తాం ఛిన్నమస్తాం మునయో వదంతి కపాలభేదో యది యోగ వీర్యా త్సంపద్యతే జీవతఏవ సాధోః । తమేవ సంతః ప్రవదంతి శీర్ష ఛ్ఛేదం శరీరాంతర భాసిశ క్తేః ॥ ఉదీర్యసే నిర్జర రాజపత్ని త్వం ఛిన్నమస్తా యమినాం తనూషు । assist ఉజ్జృంభణే విశ్వసవిత్రి యస్యాః కాయంభ వే ద్వైద్యుతయంత్రతుల్యం శ. 6. స్త, 13. 14. 15. 16. 17. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ప్రచండ చండిని క్లుప్తముగా కొందఱు 'చండిక' యని వచించిరి. ఆ శ్రేష్ఠ తేజోరూపమునే మఱిశొందఱు విద్వాంసులు 'మహా లక్ష్మి' అనుచున్నారు. 183 'లలిత' యను సౌమ్యపదముగలది, ప్రచండ చండి యను భీకర నామమును ధరించునది, అత్యంత మనోజ్ఞముగానున్నను ఘోరమైనది యగు శ్రేష్ఠ తేజశ్శక్తియైన దేవి నా హృదయ మందు బ్రకాశించుగాక. (మూలానుభవము నిచ్చుటకు) శరీరధారులయొక శరీరములందు యోగముచే శీర్ష కపాలములను భిన్న ముగావించి, సుషుమ్నా నాడియందు సంచరించుశక్తిని మునులు 'ఛిన్నమ స్త' యనుచున్నారు. (మ స్తకమును ఛేదించునది.) జీవించుచున్న సాధువునకు యోగబలమువలన కపాల భేదన మైనచో, దానినే శరీరమందు భాసించు శక్తి యొక్క శీర్ష చ్చేద మైనట్లు చెప్పుచున్నారు. (నిజమునకు శీర్ష చ్ఛేదము సాధకునకైనను, శక్తికైనట్లు ధ్వనించు పే రామెకు ఛిన్నమస్తయని పెట్టబడెనని తాత్పర్యము. ఈ సిద్ధి బొందిన సాధకుడు చనిపోనక్కరలేదు. ఈ కవి యిట్టి సిద్ధిని బొంది జీవిం చెను.) ఓ తల్లీ! నీవు యోగుల (అనగా కపాలసిద్దిబొంది జీవించియుండు యోగుల) శరీరములందు 'ఛిన్నమస్త' యని చెప్పబడుచుంటివి. ఏ నీవిజృంభణమువలన శరీర మొక వైద్యు తయంత్రతుల్యమగునో (అట్టి నీవు ఛిన్నమస్తవని లేదా అట్టి యోగుల శరీరములందు నీవు ఛిన్నమ స్తవైతివని అన్వయము.) 184 18. 19. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ పితు ర్ని యోగా తన యేన కృత్తి మస్తే జనన్యాః కిల రేణుకాయాః ! త్వమావిశః పావని తత్క బంధం తద్వాత్వముక్తాసి నికృత్తమస్తా ॥ ఛిన్నంశిరః కీర్ణ కచం దధానాం క రేణ కంఠోద్ధత ర క్తధారాం ! 20 31-0 రామాంబికాం దుర్జనకాల రాత్రిం దేవీం పవిత్రాం మనసా స్మరామి 9. 20. ధ్రువో రమా చంద్రధరస్య రామా kam వాగ్వజ్ర వైరోచన దీర్ఘనిర్యే ! కూర్చద్వయం శస్త్రకృశాను జాయే విద్యానృపాణాం సురరాజశక్తిః ॥ శ. 6. స్త. 1. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 18. ఓ తల్లీ! తండ్రియాజ్ఞంపై కుమారునిచే (అనగా జమదగ్ని ముని యాజ్ఞ పై పరశురామునిచే తల్లియైన రేణుకయొక్క శిరస్సు ఖండింపబడగా, నీవా కబంధమందు బ్రవేశించితివి. అందువల్ల నైన నీవు 'నికృత్తమస్తా' యనబడుచుంటివి. (ఇక్కడకూడ నికృత్తమ స్తయైనది రేణుక యగునుకాని ఆమెను జీవింపజేయుటకు యోగుల సుషుమ్నయందు బ్రవేశించునట్లు కబంధముందు బ్రవేశించిన శక్తి నికృత్తమస్తకాదు. ఆమె యంశావతారిణియైన రేణుకనుబట్టియు ఛిన్నమస్తా నామము శక్తికి వచ్చియుండునని) 185 19. విడిపోయిన కొప్పుగలిగి ఛిన్నమైన శిరస్సును చేతియందు ధరించినది, కంఠమునుండి రక్తధారలు కారునది, దుర్జనులకు యగు పరశురామ కాలరాత్రివలె భయంకరమై యుండునది జననియైన పవిత్ర దేవిని నేను మనస్సులో స్మరించుచుంటిని. (పరశురామ జననియైన రేణుకవల్ల నే లోకమునకు ఛిన్నమస్తా శక్తివైభవము దెలి సెను. ఆ వైభవ మెట్టిదనిన నిజముగా కంఠ పర్యంతము నరుక బడిన శిరస్సుచే ప్రాణము నిర్గమించక, కబంధము ప్రాణయు క్తమై, తెగిన శిరస్సును చేతితో ధరించి యాశ్చర్యము గలిగిం చెను. కనుకనే రేణుక సాక్షాచ్ఛక్తి రూపిణిగా ధ్యానింపబడుచున్నది.) 20. ధ్రువః = ఓం; రమా - శ్రీం; చంద్రధర స్యరామా = = హ్రీం; వాక్ = ఐం; వజ్రవైరోచన దీర్ఘనిః యే = వజ్ర వైరోచనీయే ('న' కారమునకు దీర్ఘని అనగా 'నీ'. అట్టి యంతమునకు 'యే' అను సంబోధనము జేర్చుట); కూర్చద్వయం = హూం హూం ('హూం' అనుదానిని కూర్చయనియు ధేనుబీజమనియు కూడ 186 21. 22. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ మాయా ద్వివారంయది సైకవర్ణా విద్యెకవర్ణాయది ధేను రేకా ధేన్వాది సంబోధనమస్త్ర మగ్నే ర్విలాసినీ చేతి ధ రేందువర్ణా ॥ చతుష్టయే తాన్యతమం గృహీత్వా మంత్రం మహేంద్రస్య మనోధినాధాం । భజేత యస్తాంత్రిక దివ్య భావ మాశ్రిత్య సిద్ధిః సకలాః సవించేత్ । శ. 6. . 1. 21, 20 వ శ్లోకములో చెప్పబడిన మంత్రములో 'హ్రీం' అను మాయాబీజము "రెండుసార్లు వచ్చిన దింకొక మంత్రము; ధేను బీద మొక్కటియు నింకొక మంత్రము; ఆదిని ధేనుబీజము, S తరువాత సంబోధింపబడిన వజ్రవైరోచని, తరువాత అస్త్ర బీజము, చివరను 'స్వాహా' కలవి మఱియొక మంత్రము. ఈవిధముగా పూర్వశ్లోక మందొక మంత్రము చెప్పబడి దానిలో చేయబడిన మార్పులచే మఱి మూడు మంత్రము లిచ్చట పేర్కొనబడెను. మొత్తము మంత్రము లిట్లుండును. నాలుగు ఇంద్రాణీ సప్తశతీ పిలుతురు); శస్త్ర, కృశానుజాయే = శస్త్రబీజమగు 'ఫట్', అగ్ని భార్యయగు— లేదా అగ్నిశక్తియగు 'స్వాహా' యు-కలుపగా వచ్చు మంత్రము-నృపాణాం సురరాజ శక్తిః విద్యా (భవతి) = శ్రేష్ఠమైన సురరాజ శక్తియగు ఇంద్రాణీ విద్యయగును. (ఇంద్రాణీయే ప్రచండచండిక లేదా ఛిన్నమస్త. ప్రచండ చండిక యొక్క తాంత్రిక మంత్రమిచ్చట చెప్పబడెను, (1) ఓం శ్రీం హ్రీం ఐం వజ్రవైరోచనీయే హూం హూం 22. (2) ఓం శ్రీం హ్రీం హ్రీం ఐం (3) హూం (ఏకాక్షరి) (4) హూం వజ్రవైరోచనీయే ఫట్ స్వాహా (11 అక్షరములు) 187 ఫట్ స్వాహా (16 అక్షరములు) (17 99 99 ) పైని చెప్పబడిన నాల్గింటిలో నొక్క మహావిద్యామంత్రము నైనను గ్రహించి యెవడు దేవిని తాంత్రిక దివ్యభావము నాశ్ర యించి భజించునో, సకలసిద్ధులను బొందును. (మంత్రాక్షరములే దేవి కంగములని యెంచి మంత్రరూప మామెకు రూపమగునట్లు ధ్యానించుట తాంత్రిక దివ్యభావము) వాడు 188 23. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ సంహోత్ర మిత్యద్భుతశక్తి యుక్తం వృపాక పేర్దర్శన మంబ మంత్రం । యోవైదికం తే మనుజో భజేత కించిన్న తస్యేహ జగత్యసాధ్యం ॥ శ. 6. స్త. 1. 23. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ అద్భుతశక్తియు క్తమై, వృషాకపికి దర్శనమైనట్టి 'సంహోత్ర' మనెడి నీ యొక్క వేదమంత్రము నెవడు భజించునో, ఓ దేవీ! వాని కీ జగత్తునం దసాధ్యమైన దేదియు నుండదు. నారీ సమనం వావ ఆ మంత్రిమిది :- "సంహోత్రం స్మపురా గచ్ఛతి, వేధా ఋసత్య వీరిణీంద్ర పత్నీ మహీయతే, విశ్వ స్మాదింద్ర ఉ త్తరః" 189 (వృషాకపికి నామాంతరమగు గణపతికి (అనగా నీ కవికి) ఒక వేదమంత్రము దర్శనమయ్మెను. అది యింద్రాణీ యనబడు చండీ మంత్రమై, అగ్నిహోత్రమునందర్పిత మగు సంహోత్రసంబంధము గలది గావున నీ శ్లోకమందు శ్లేషచే కవి దానిని ధ్వనింపజేసి నట్లును భావించవచ్చును. వైదిక మంత్రములందు తాంత్రికమంత్రములందువలె బీజాక్షరము లుండవు. ఎందువల్లననగా, తాంత్రిక మంత్రములు శబ్ద ప్రధానములుకాగా, వైదిక మంత్రము లర్థ (తేజ) ప్రధానములు. అప్లైనను, తాంత్రిక మంత్రములలో శ్రేష్ఠమైన వాటికి తత్త్వార్థము లుండకపోవు. దర్శనమైన వేదమంత్ర మింద్రాణీ మహావిద్యయనియు, విరాణ్మహా మంత్ర మనియు, వజ్రాస్త్రవిద్యయనియు, రేణుకా విద్యయనియు బహువిధములుగా వేదమందు స్తుతింపబడి, యిహపరముల రెండింటియందును సకలార్ధ సిద్ధిదాయకమగుచున్నది. గాక, మంత్రార్థముచే సహస్రారసిద్ధికి మించిన హృదయసిద్ధినిచ్చునది యగుచున్న డి అంతే ఆ మంత్రమిది:-) "రాయసామో వజ్రహ స్తం సుదక్షిణం పుత్రోన పితరం హు వే." (స్త్రీలు జపించునప్పుడు 'పుత్రీణ' అని 'పుత్రోన' కు బదులుగా మార్చవలెను. ఈ మంత్రమునకు 'స్వాహా' అనిచేర్చి, దీని చే సగ్నియందు హోమములు చేయబడును.) అర్థము ::- రాయస్ = సకలార్థ కామమోక్షములను, కామో=కోరు చున్నవాడనై, వజ్రహస్తం = వజ్రాయుధమును హస్తమందు ధరించువాడును (ఇంద్రుడు) - లేదా ఆధ్యాత్మికార్థముచే వజ్ర దండ మనబడు సుషుమ్నా శక్తియుతమగు వెన్నె ముకను హ స్త ముచే హృదయస్థానమునుండి ధరించువాడును, సుదక్షిణం= దానముచేయుటకు సుప్రసిద్ధమైన దక్షిణహ స్తము కలవాడును 190 24. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ప్రచండచండీ ప్రమదే పురాణే పురాణవీరస్య మరోధినాథే । స్రయచ్ఛ పాతుం పటుతాంపరాం మే పుణ్యామిమా మార్యనివాస భూమిం I శ. 6. స్త. 1. 24. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ (అర్ధనారీశ్వర రూపమందు పురుష దైవ మే కుడిచేయి కలవాడు)— అధ్యాత్మార్థ ము చొప్పున సుప్రసిద్ధమైన దక్షిణభాగమునసుండు సూక్ష్మహృదయము స్థానముగా గలవాడును అగు సచ్చిదానంద ఆత్మస్వరూపుని, పుత్రో న పితరం = తండ్రిని కొడుకువలె, TRAILER హు వే = పిలుచుచున్నాను- (అనగా సర్వార్థముల కధికారియైన నింద్రు నా సంపద లర్ధించుటకు హక్కు గల పుత్రునివలె కోరుదు నని తాత్పర్యము. 191 (ఈ యర్థములు బాహ్యమందు ధనధాన్యాది సంపదలకును, ఆంతర్యమం దాత్మ సంపద యనదగు జ్ఞానమునకు, నితర సిద్ధుల కును జెందును. ఈ మంత్రము ద్విపాద విరాట్ ఛందస్సు గలదియై, వసిష్ఠ ఋషికి దర్శనమయ్యెను. ఈ కలియుగ మందిది విస్మరింపబడి, తిరుగయుగము మార్పును సంకల్పించిన వాసిష్ఠ గణపతిమునికి దర్శనమైనందున రెండుపక్షములందును దీనికి ఋషి వాసిష్ఠుడే యగుచున్నను గణపతి నామధేయుడైన యీ వాసిష్ఠుడు వృషాకపినామాంతరము గలవాడగుటయు గమనింప దగును. ఈ మంత్ర మద్భుత శక్తియుక్తమని వాసిష్ఠుని యను భవమే ప్రమాణము, శ్రీరమణు డుపదేశించిన హృదయవిద్య కేవల విచారణ మార్గమునకు చెందినదై యుండగా, భక్తి మార్గముచే మంత్రధ్యానమువలనను హృదయవిద్య కుపాయ ముండవలెనని వాసిష్ఠ గణపతిముని చింతించు సమయమున రేణుకా కృపచే నీ మంత్రదర్శనమయ్యెను. పరశురామ దర్శ నముతోకూడి యిది విదితమై శ్రీరమణోప దేశమునకు కవచ మంత్ర మగును.) ఓ ప్రచండచండీ ! నీవు పుణ్యమైన యీ ఆర్యభూమిని రక్షిం చుటకు నా కధిక పటుత్వము నిచ్చెదవుగాక. 192 25. 1. 2. 3. 4¹. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ప్రపంచరాష్ట్రం ప్రదిక ప్రభావాం ప్రచండ చండీం పరికీ ర్తయంత్యః । ఏతాః ప్రమోదాయ భవంతు శక్తే రుపాసకానా ముపజాతయో నః ॥ 2. రథోద్ధతానస్తబకము కాలనాయ హరితాం విభూతయే -8 విష్టపస్య మదనాయ వజ్రిణః । తజ్ఞయంత జననీ ముఖాబ్జతో నిర్గతం స్మిత బఘం ధునోతు నః ॥ అన్నలో పకృశ భీరుకప్రజాం భిన్న భావ బలహీన నేతృకాం । వాసవస్య వరవర్ణినీ పరై రర్దితా మవతు భార తావనిం ॥ పాణిపాద మనిమేషరాజ్ఞి తే పారిజాత నవ పల్లవోపమం । అక్షపా విరహ మంగభా సరి ద్వాసి చక్రమిథునం కుచద్వయం ॥ పూర్ణిమాశశి యశోపహారకం 2 సంప్రసాద సుషమాస్పదం ముఖం । జ్ఞానశక్తిరుచి శేవధీ దృశా రక్తవర్ణకసుధా ఘనోధరః । శ. 6. A స 22. 25. 1. 2. 3. सं ఇంద్రాణీ సప్తశతీ ప్రపంచమునకు రాణియై, యధిక ప్రభావముగల ప్రచండచండిని కీర్తించు నా యీ ఉపజాతినృత్తములు దేవి నుపాసించువారికి సంతోషము నిచ్చుగాక. 193 దిక్కులను శుభ్రపరచుటకు, లోకముల కైశ్వర్య మిచ్చుటకు, ఇంద్రునకు ముద మిచ్చుటకు వెడలు ఇంద్రాణీ ముఖహాసము VYL మా పాపములను తొలగించుగాక. అన్న లోపముచే కృశించి, భయభ్రాంతులై యున్న ప్రజలును; భిన్న భావములచే దుర్భలులైన నాయకులును గల భారత భూమిని పీడించు శత్రువులనుండి యింద్రాణి రక్షించుగాక. ఓ తల్లీ! నీ పాణిపాదములు నూత్న పారిజాత పల్లవములను బోలి ప్రకాశించుచున్నవి. నీ కుచద్వయము రాత్రియందు విరహము లేనివియై, అంగ కాంతియనెడి నదియందు వసించు చక్రవాక మిధునమువలె నున్నది. ఓ దేవీ ! పూర్ణిమచంద్రుని కీర్తి నపహరించు నీ ముఖము ప్రస న్న తాశోభ కాస్పద మైయున్నది. నీ దృష్టులు జ్ఞానశక్తి కాంతు లకు నిధులు. నీ యధర మెరుపురంగుగల అమృతము ఘనీభ వించినట్లున్నది. 194 5. 6. 7. 8. 9. 10. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ మర్దయ మిర ముద్ధతం దిశా మల్ప మప్యధిక వైభనం స్మితం । ప్రావృడ న్త యమునాతరంగ వ న్నీలచారురతి పావనః కచః ॥ నల్లకీంచ పరుషధ్వనిం వద నుఃఖతస్యచ ముదావహః స్వరః । చారు వశ బలాలసాగతి. । కాయ ధామ వచసాం నపద్ధతౌ । యోగసిద్ధి మతగతా మతి శ్చాతురీచ బుధమండలస్తుతా । విష్టపత్రితయ రాజ్యతో=ప్యసి త్వం సుఖాయ మహతే బిడౌజసః । శ్వాముదీక్ష్య ధృత దేవతాతనుం దీ పపక్మల విశాలలోచనాం ! ఆదితో జనని జన్మినా మభూ ద్వాసవస్యరతి రాదిమేర సే ॥ ఆదిమంరస మసాదివాసనా వాసితౌ ప్రథమ మప్యగృహతాం ! సమ్మదస్యనిధి మాది దంపతీ చల త్రిభువనే తతః క్రమః ॥॥ జ్యాయసా దివిషదాం పురాతనీ నీలకంజ నయనా విలాసినీ । యద్విహారమతనో త్ప్రరోచనం తత్సతా మభవ దాది మేరసే తా శ. 6. స్త. 2. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 5. ఓ దేవీ! నీ నగవు దిక్కులయొక్క యధికములగు చీకట్లను మర్దించుచు, కొంచెముగా వెడలుచున్నను అధిక వైభవము గలదై యున్నది. నీ కొప్పు శరత్కాల యమునాతరంగమువ లె నీలవర్ణ ముతో గూడి అతిపావనమై యున్నది. 6. 7. 9. 195 10. ఓ దేవీ ! నీ స్వరము వీణాస్వరమును పరుష మనిపించుచు, MEE దుఃఖంచువారి కానంద మొసగుచున్నది. మనోహర విలాసవశ మగు నీ నడక మందముగానున్నది. నీ శరీరకాంతి వర్ణింప నలవి గాకున్నది. 8. ఓ తల్లీ! దేవతాశరీరమును ధరించి, ప్రకాశించు పక్షములతో (అనగా రెప్ప వెండ్రుకలతో గూడిన నేత్రములను బొందిన నిన్ను జూచినప్పుడు దేవేంద్రునకు శృంగారమనెడి ఆదిమరసము పుట్టెను. ఓ దేవీ ! నీ బుద్ధి యతులమైన యోగసిద్ధులను బొందియున్నది. నీ చాతుర్యము పండితులకు స్తుత్యమైయున్నది. దేవేంద్రునికి త్రిలోకాధిపత్యముకం టె నీవేయెక్కువ సుఖము నిచ్చుచున్నావు. అనాదియైన వాసనచే వసించు నాదిదంపతులు సంతోషనిధి యగు శృంగారరసము నాదియందు బొందిరి. అందువల్లనే ముల్లోకములందా క్రమము ప్రాకెను. నీలోత్పలములవంటి నేత్రములుగల ఆ పురాతన స్త్రీ దేవతా ప్రభువైన యింద్రునితో విహారమే కారణమువలన జేయుచుం డెనో, ఆ కారణమువల్లనే సత్పురుషుల కాశృంగారరసమునం దభిలాష గ ల్గెను. 196 11. 12. 13. 14. 15. 16. ఇంద్రాణీ సస్తశతీ నత్వదంబ నళినాననా ధికా నాపి నాక పతితో ఒధికః పుమాన్ । నాధికంచ వనమ స్త్రీ నందనా న్నాది మాదపి రసోధికోరసాత్ II నాయికా త్వమసమాన చారు తా తా నాయకః స మరుతాం మహీపతిః । నందనంచ రసరంగభూః కధం మన్మధస్య నభ వేదిహోత్సవః । దేవి వాం మృతిక దైవ దూరతో జాతు చిద్దశతి నైవ యౌవనం । కాంక్షితః భః కిం రసః పరిణమేదిహాన్యధా ॥ *** విష్ట పస్య యువ రాజ కేశ వే Argo to t త్రాణభారమఖలం నిధాయ వాం । క్రీడతో రమరరాజ్ఞి నంద నే క్రీడితాని మమ సంతు భూతయే ॥ యద్యు వామమర రాజ్ఞి నందనే కుర్వతో రహసి దేవి మంత్రణం । తత్ర చేన్మకు కృతిర్మనాగియం స్పర్శమేతి భువి కోను మత్క-ృతీ ॥ 8 క్రందనం యది మమేహ వండినో నందనే విహరతో స్సవిత్రి వాం । అంతరాయకృదధాబ్దకాంతి తే సంప్రగృహ్య చరణం క్షమాపయే 1 శ. 6. . 2. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 11. ఓ యంబా ! నీకంటె నధికురాలైన పద్మముఖ లేదు; నాకపతి కంటె నధికుడైన పురుషుడు లేడు; నందనవనముకంటెనధిక మగు వనములేదు; శృంగారరసముకంటెనధికరసము లేదు. 12. 13. 15. 197 16. సాటి లేని సౌందర్యముగల నీవు నాయికవు. "దేవ తా ప్రభువగు ఇంద్రుడు నాయకుడు. నందనవసము రసమునకు రంగస్థలము. ఇక్కడ మన్మధున కింక ఉత్సవము ఠా కేమి? 14. ఓ తల్లీ! యువరాజైన విష్ణువునకు సర్వవిష్టపభారము విడచి, నందనవనమందు మీరు సల్పు క్రీడలు నా మైశ్వర్యమున కగు గాక (గణపతి జన్మకని). ఓ దేవీ ! మీ యుభయులకు మృత్యుకథ దూరమైయున్నది. మీ యౌవన మెప్పటికి జారదు. కోరిన పరికరములు మీకు లభించకపోవు. ఇంక రసమునకు లోపమేమున్నది? ఓ దేవీ ! నందనవనమందు మీరు రహస్యాలోచనలు సల్పు నప్పుడు నా యీ కృతి కొంచెము మిమ్ము స్పృశించినచో నాకంటె ధన్యుడీ జగత్తునం దెవడుండును. 'ఓ దేవీ ! ఇప్పుడిక్కడ నమస్కరించుచున్న నాయొక్క మొఱ నందనవనములో విహరించు మీకేమైన విఘ్న ము కలుగ జేసి నచో, నీ పాదపద్మములుబట్టి నేను క్షమాపణ వేడెదను. 198 17. 18. 19. 20. 21. 22. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ యోషి తాచుపి విమోహ నాకృతి ర్మోహనం పురుషసంహ తే రపి । బ ఇంద్రనుంబ రమయాం బభూవిధ త్వం రసార్ద్రహృదయా లసద్రసం । దివ్యచందన రసాను లేపనైః పారిజాత సుమతల్పకల్పనై ః । చారుగీతకృతిభిశ్చ భేజి రే నాకలోక వన దేవతాశ్చ వాం ॥ స్వర్ణ దీసలిలశీకరోక్షి తాః పారిజాత సుమగంధ ధారిణః । నందనే త్రిదశలోక రాజ్ఞి, వాం కేపి భేజు రలహః సమీరణాః ॥ ఆదధాసి సకలాంగ నాది కే పద్మగంధిని సుధాధరాధ రే I మంజువాణి సుకుమారి సుందరి త్వం సురేంద్ర సక లేంద్రియార్బనం ॥ ఆది దేవి. వదనం తవాభవ త్కాంతిధామ మదనం దివస్పతేః । ఆననాదపి రసామృతం కిగ న్ని ష్క్రమం విలసితం కలం గిరాం ॥ చాకువాగ్విలసి తొచ్చ నిస్తుల ప్రేమవీచికుచిరం విలోకితం I విశ్రమ వీకి తాదపి విలాస వి స్థాన మల్పమలసం శుచిస్మితం 1 శ. 6. స్త. 1. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 17. ఓ తల్లీ ! స్త్రీలనుగూడ మోహింపజేయు నా కారము, రసార్ద్ర మగు హృదయముగల నీవు పురుషులు సుందరుడును, ప్రకాశించు రసముగల్గువాడు నగు నింద్రుని రమింపజేసితివి. మోహింపజేయు 18. 19. 20. 21. 22. 199 స్వర్గమందుండు వన దేవతలు మీకు దివ్యచందన రసాను లేప నము, పారిజాత పుష్పపు పాన్పులు, సుందర గా నకృతులుకూర్చి సేవించుచుండిరి. ఓ తల్లీ ! ఆకాశగంగతో తడుపబడుచు, పారిజాతపుష్ప గంధ ములను ధరించిన నందనవనములోని పిల్లగాలులు కొన్ని మిమ్ము సేవించుచున్నవి. ఓ దేవీ ! నీ వింద్రుని సకలేంద్రియములు కర్బన రసార్చన) గలుగ జేయుచుంటివి. పద్మగంధిని గనుక ఘ్రాణమునకు, సుధా ధరాధరణగుటచే జిహ్వకు, మంజువాణి కావున శ్రోత్రమునకు, సుకుమారి యగుటచే త్వగింద్రియమునకు, సుందరి కనుక చక్షువునకు సంతృప్తి నీయగలుగుచున్నది. (పరిక రాలం కారము) ఓ దేవీ ! నీ ముఖ మింద్రునిగూడ మదింపజేయునదై, కాంతు లకు నిధియై యున్నది. ముఖముకంటె నీ వాగ్విలాస మధిక రసము నిచ్చుచు మరింత మధురముగా నొప్పుచున్నది. ఓ దేవీ ! ఆ సొగసైన వాగ్విలాసముకంటె నీ చూపు నిరుప మాస ప్రేమ రమ్యము. చూవుకంటె మందమైన నీ నగవు నిర్మలమై, విలాస విశ్రాంతి స్థానమై యున్నది. 200 23. 24. 25. 1. 2. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ భాసు రేంద్ర దృఢ బాహుపంజరీ లజ్జయా సహజయా నమన్ముఖీ । తద్విలోచన వికర్షకాలకా పాతుమాం త్రిదివలోక నాయికా ॥ భారతక్షితి విషాద వార ణే తత్సతం గణపతిం కృతోద్యమం । ఆదధాతు పటుమర్జున స్మితా దుర్జన ప్రమథనక్షమాశచీ ॥ చారుశబ్ద కలితాః కృతీరిమా సత్కవిక్షితిభుజో రథోద్ధ తాః ! సాశృణోతు సుర మేదినీప తే ర్నేత్రచిత్తమదనీ విలాసినీ II 8 3. మౌక్తికమాలా స్తబకము నిర్మలభాసాం దిశీదిశి కర్తా పుణ్యమతీనాం హృదిహృది ధర్తా । పాలయతా న్మామనఘవిలాసః శక్రమహిష్యాః సీతదరహాసః ॥ ॥ పుణ్యచరిత్రా మునిజనగీ తా వాసవకాంతా త్రిభునన మాతా । వత్సలభావా దవతు విదూనాం భారతభూమిం ధనబలహీనాం ॥ శ. 6. . 3. 23. 24. 25. 1. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ దేదీవ్యమానమైన ఇంద్రుని దృఢ బాహు పంజరమును బొంది, సహజలజ్జచే వంగిన ముఖము, ఇంద్రుని నేత్రముల నాకర్షించు ముంగురులు గల యింద్రాణి నన్ను రక్షించుగాక . 201 భారత భూవిషాదనివారణ విషయమై ప్రయత్నించు గణపతిని ధవళస్మితవదనయై, దుర్జనశిక్షణయందు పటుత్వముగల శచీదేవి సమర్ధుని గావించుగాక, ఇం పైన శబ్దములతో సత్కవియైన గణపతిచే కూర్చబడిన యీ 'రథోద్ధతా' వృత్తముల నింద్రాణి వినుగాక. ప్రతి దిశయందుకు నిర్మల కాంతులను కలిగించునది, ప్రతి హృదయమందును పుణ్యబుద్ధులను ధరించునది, పాపకళంక ము లేని విలాసములు గలదియైన ఇంద్రాణీ మందహాసము నన్ను రక్షించుగాక. 2. పుణ్య చరితములుగలది, మునులచే కీర్తింపబడునది, త్రిభువనము ఆ లకు జననియు నగు నింద్రాణి ధనబలములు రెండును గోల్పోయి దుఃఖతమైన భారతభూమిని వాత్సల్యముతో రక్షించు గోవుత, 202 3. 4₁. 5. 7. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ కోటితటిద్వత్తవ తనుకాంతిః పూర్ణ సమాధౌ తవహృది శాంతిః । వాసవభామే భగవతి ఘోరః శత్రువిదారీ తనభుజసారః ॥ 8. ఆశ్రయభూతం సుమధుర తాయాః ఆలయభూతం జలధిను తాయాః । వాసవదృష్టే. స్తవముఖమబ్దం కింకరదృష్టే స్తవపదమబ్జం I 6. జ్ఞాపకశక్తిః ప్రతినరమస్తం కారకశక్తిః ప్రతినరహస్తం ॥ వాసవ చక్షు స్ఫుకృతఫలశ్రీ ర్భాతు మమాంతః సురభవనశ్రీః । పాదసరోజం వృజినహరం తే యో భజతే నా సురపతికాంతే । 大 తత్రకటాక్షా అయి శతశ స్తే తస్యసమస్తం భగవతి హస్తే । మంత్రపరాణాం వచసి వసంతీ ధ్యానపరాణాం మనసి లసఁతీ ! భక్తిపరాణాం హృది విహరంతీ భాతి పరాంబా సభసి చరంతీ ॥ సేవక పాపప్రశమన నామా ది క్తిమిరౌఘ ప్రమధన ధామా । ఉజ్వలశస్త్రా రణభువి భీమా పాతు నతం మాం హరిహయరామా ! శ. 6. స్త. 3. 3. 4. 5. 6. 7. 8. ఇంద్రాణీ స ష్తశతీ ఓ భగవతీ ! నీ శరీర కాంతి కోటి మెఱువుల ప్రభన లె ప్రకాశించు చున్నది. పూర్ణ సమాధిగల నీ హృదయమందు శాంతికలదు. నీ భుజబలము ఘోరమై శత్రుసంహారము చేయునది. 203 మిగుల మాధుర్యమున కాశ్రయమై లక్ష్మీనివాసమున కాల యమువంటిదిగా ప్రసిద్ధి జెందిన పద్మ మింద్రదృష్టిలో నీముఖమే యగుచున్నది. భక్తులదృష్టిలో నీ పాద మట్టి పద్మమగుచున్న ది. ఓ దేవీ ! పాపమును తొలగించు నీ పాదపద్మము భుజించునో, వానికి నీ కటాక్షశతములు (ముఖపదానుగ్రహము) లభించును. వానికి సమస్తము హస్తగత మగుచున్నది. నెవడు ప్రతి మానవ శిరస్సునందు జ్ఞాపకశక్తిగా నున్నది. ప్రతి నర హస్తమందు కారకశక్తిగా నున్నది, యింద్రుని చక్షువునకు సుకృతఫలసంపదయై యున్నది యగు ఇంద్రాణి నా యంత రంగమున బ్రకాశించుగాక. మంత్ర వేత్తల వాకున బ్రకాశించునది, ధ్యానపరుల మనస్సున వికసించునది, భక్తిపరుల హృదయమందు విహరించునది, గగన మందు సంచరించునది యైన పరా దేవియగు అంబ భాసించు చున్నది. సేవించువారి పాపములను నశింపజేయు నామముగలది, దిక్కల చీకట్లను నశింపజేయు తేజస్సుగలది, రణభూమియందు భయ మును గలిగించు నుజ్వలశస్త్రముకలది యైన ఇంద్రాణి నము డనై యున్న నన్ను రక్షించుగాక. 204 9. 10. 11. 12. 13. 14. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ యోగినిశ క్తి ర్విలససి దాంతిః యోషితిశక్తి ర్విలససి కాంతిః । జ్ఞానినిశక్తి ర్విలససి తుష్టి ర్ధన్వినిశక్తి ర్విలససి దృష్టిః ॥ సంగినిశక్తి ర్విలససి నిద్రా ధ్యాతరిశక్తి ర్విలససి ముద్రా । వాసవకాం తే సనిశాంత భాషితుమిశః క్వను విభవంతే ॥ యద్దితిజానాం దిమనమవక్రం కేశవనాస్తే విలసతిచక్రం । COLY S తత్రకళా తే భగవతి భద్రా 562 కాచన భారంవహతి వినిద్రా దుష్టనిశాట ప్రశమన శీలం యత్సిత భూభృత్పతికరశూలం । తత్ర మహోంశ సవ జగదీశే రాజతి కశ్చిత్పటు రరినాశే ॥ యన్ని జరోచి గ్దృత రిపుసారం వాసవహ స్తే కులిశ ముదారం । తత్ర తవాంశో విలసతి దివ్యః కశ్చన భాసో భగవతి భవ్యః ॥ అంబర దేశే సుమహతి గుప్తా పంకజబంధౌ విలసతి దీప్తా । రాజసి దూత ర్హి మరుచిశీతా వేదికృశానౌ క్రతుభృతిపూతా ॥ శ. 6. స్త. 3. 9. 10. 11. 12. 13. 14. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ యోగియొక్క శక్తివై నీవు దమముగాను (ఇంద్రియ నిగ్రహ శక్తిగాను), స్త్రీయొక్క శక్తివే నీవు కాంతిగాను, జ్ఞానియొక్క శక్తివై నీవు తృప్తిగాను, ధనుర్ధరుని శక్తిపై నీవు లక్ష్యశుద్ధిగాను ప్రకాశించుచుంటివి. 205 ఓ దేవీ ! సంగదోషముగలవానియందు నీవు నిద్రాశక్తి నైతివి, ధ్యానించువానియందు ముద్రాశక్తివైతివి. నీ వైభవమును వర్ణించుట కెవడు సమర్థుడు? ఓ దేవీ ! రాక్షసులను ఖండించునట్టిది, యవక్ర మైనదై విష్ణు హస్తమందు బ్రకాశించునట్టిది యగు చక్రమేదికలదో, అది 'భద్రమైన, జాగరూకమైన నీయొక్క ఒకానొక కళాభారము నే వహించుచున్నది. FOR ఓ దేవీ! దుష్టరాక్షససంహారమే శీలమై యొప్పు కైలాసాధిపతి హస్తమందుండు శూల మేదిగలదో, దానియందు శత్రునాశన పటుత్వముగల నీ తేజముయొక్క ఒక యంశమే ప్రకాశించు చున్నది (విష్ణుచక్రమందును, శివశూలమందును నున్న అస్త్ర శక్తి యామె వైభవమే అనుట) తన జ్వాలలచే శత్రువులను హరించునది, యుదార మైనది (అనగా సంహారమేగాక మంగళములకొఱకు రక్షించు నుదార లక్షణముకూడ కలది)అయి యింద్రహ స్తమందే వజ్రమున్నదో దానియందును దివ్యమగు నీ తేజోంశయే యున్నది. ఓ తల్లీ ! మహిమచే వ్యాపించిన ఆకాశప్రదేశమందు గుప్తము గాను, విలసించు సూర్యునియందు దీ ప్తముగాను, చల్లని కిరణ ములుగల చంద్రునియందు శీతలముగాను, క్రతువులనుభరించు వేదికాగ్ని యందు పవిత్రముగాను నీవు ప్రకాశించుచుంటివి. 206 15. 16. 17. 18. 19. 20. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ సూక్ష్మరజోభి ర్విహితముదారం యజ్ఞగ దేత ద్గగన మపారం । తత్తవ వేదః ప్రవదతి కాయం పావని భాను స్తవ తనుజోసైయం ॥ ఈశ్వరి నైక స్తవ ఖర తేజా పిచ సర్వే జనని తనూజాః । ఉజ్వల భేటాః కువదతి కాయాః పావని కలిగిస్తే ప్రవదతు మాః ॥ యా మహిమానం ప్రధయతి భూమి పావనకీ _ర్తిర్జలనిధి నేమిః । సేయమపీ శే భవతి సుపుత్రీ వాసవజాయే తవ జనధాత్రీ ॥ అంగ ! సఖాయో ! విరమత సంగా దుర్విషయాణాం కృతమతి భంగాత్ । ధ్యాయత చిత్తే ధుతభయబీజం వాసవజాయా చరణ సరోజం ॥ పాపమ శేషం సపది విహాతుం Nome శక్తిమనల్పామపి పరిధాతుం । చేతసి సాధో కురు పరిపూతం వాసనజాయా పదజలజాతం ॥ ఈశ్వరి వంద్యద్యుతి భృతిమేఘే కాంక్షిత నీరాణ్యసృజతి మోఘే ! నిర్మలకీ ర్తే స్తవ శచి గానం శక్ష్యతి కర్తుం తదుదక దానం ॥ శ. 6. . 3. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 15. ఓ దేవీ ! సూక్ష్మరబస్సులతో నిండి శ్రేష్ఠమై యే యీఅపార గగనమనబడు (నూక్ష్మ) జగత్తు కలదో, అది నీకు శరీరమని వేదములో చెప్పబడుచున్నది. అట్టి నీకీ సూర్యుడు కుమారుడు. 16. 17. 18. 19. 20. 207 ఓ జననీ : తీక్ష తేజస్సు గల సూర్యు డొక్కడే నీకు పుత్రుడు కాడు. భూమివలె పెద్దకాయము గలిగి గగనమందు బ్రకాశిం చుచు జ్యోతిర్గోళములు అను పుత్రులు నీకు పెక్కుమంది గలరు. నీ మాయల నెవడు చెప్పగలడు. తల్లీ ! పావనకీర్తి గలిగి, సముద్రమును కమ్మిగాగల యే భూమి విశాలమై యున్నదో, అదియు నీ పుత్రికయే. ఓ సఖులారా ! మతిని భ్రష్టమొనర్చు దుర్వ్యసన సాంగ త్యమునుండి విరమింపుడు. జన్మభయబీజమును నశింపజేయు నింద్రాణీ పదపద్మములను మీ చిత్తమందు ధ్యానింపుడు. TSR సాధువా ; వెంటనే సర్వ పాపములనుండి విముక్తుడ వగుట కును, అధికశక్తి బొందుటకును నీ వింద్రాణియొక్క పవిత్ర చర ణములను చిత్తమందుంచుకొనుము. SE ఓ శచీ ! అందరిచేతను పూజింపబడు శాంతిని ధరించు మేఘము వ్యర్ధమై, కాంక్షింపబడిన జలము నది సృజింపజాల నప్పుడు, నీ నిర్మలకీర్తి గానము జలము నీయగలుగుచున్న ది. 208 21. 23. 24. 25. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఆమయవీర్యా ద్విగళతి సారే జీవతి కించిద్రసనగనీ రే । రక్షతి జంతుం తవ శచినామ ప్రాజ్ఞజనైర ప్యగణితధామ I మధ్యమలో కేస్యతి శుచి రుగ్రా రాజసి నా కీ విభవ సమగ్రా । ప్రాణి శరీరే భవసి విచిత్రా వాసవజాయే వివిధ చరిత్రా !! 69 నోమ్ని వపుస్తే వినివాత పాపం విశ్రుతలీలం తవ దివిరూపం ! కర్మవశాత్తే భవతి సభోగః ప్రాణిశరీ రే భగవతి భాగః ॥ భారతభూమేః శుచ మపహంతుం 2012 శేషముపాయం పునరవగంతుం వాసవజా యే దిశ మమబుద్ధిం పావని మాయే కురుకురుసిద్ధిం సమ్మదయంతీ ర్భుధజన మేతాః స్వర్గధరిత్రీపతిసతి ! పూతాః । మౌక్తిక మాలాః శృణు నుతికర్తు ర్భక్తినిబద్ధాః కవికులభర్తుః ॥ శ. 6. . 3. ఇంద్రాణీ స పశతీ 21. ఓ శచీ ! రోగబలమువలన రోగియొక్క బలము జారి, జిహ్వ యందున్న నీటితో నతడు కొంచెము జీవించియుండగా, లకు గూడ గణింపనలవిగాని యుత్తమస్థితినిచ్చు నీ నామమే యా జంతువునప్పుడు రక్షించగలదు. 22. 23. 24. 25. 209 ఓ యింద్రాణీ ! నీవు గగనమందు (మధ్యమలోకమందు) వి శేష పవిత్రముగను, సుగ్రముగను నుందువు; స్వర్గమందు సమగ్ర వైభవముతో రాజిల్లుచుందువు. ఇంక ప్రాణిశరీరమందు విచిత్ర ములతో గూడి వివిధములగు చరిత్రలుగల దాని పగుచుంటివి. నీ శరీర మా కాశమందు పాపవర్జితమై, సూర్యునియందు విశ్రుత లీలలుగలదై యున్నది. ప్రాణి శరీరములో కర్మవశమువలన నీ రూపభాగము భోగయుక్తమై యున్నది. ఓ మాయారూపిణీ ! భారతభూమియొక్క దుఃఖమును తొల గించుటకును, శ్రేష్ణోపాయమును తిరుగ (వేదకోశమునుండి) తెలిసికొనుటకును నాకు బుద్ధినిమ్ము, సిద్ధిని తప్పక చేకూర్చుము. ఓ యింద్రాణీ ! బుధజనులను సంతోష పరచునది, పవిత్ర మైనది, భక్తితో గూడినది, కవికులపతిచే నుతింపబడినదియైన యీ 'మౌ క్తిక'మాలను నీవు వినుము. 210 1. 2. 6, 3. 4. 5. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ 4. సుముఖీ స్తబకము అజితమినాగ్ని తటి చ్ఛశిభి ర్మమహృదయస్య తమః ప్రబలం । అమరపతిప్రమదా హసితం విమల ఘృణిప్రక రై హరతు ॥ సురనృపతేర్ధయి తా విన తా హీతశమనీ లులితా మితరైః । వరకరుణా వరుణాలయ దృ ఙ్మమజననీ మవతా దవనిం ॥ పటుతపసో జమదగ్ని ము నే రిహ సహధర్మచరీం భువనే I తనయ నికృత్తేశిరఃకమలాం వరమతి మావిశ దింద్రవధూః ॥ యదుకులకీ ర్తి విలోపభియా బత వినిగుహ్య ఋతం కవయః । మునిగృహిణీ వధ హేతుక థా మితర పథేన భణంతి మృషా ॥ న సురభి రక్జునభూమిపతి ర్భృగుతిలకస్య జహార స యాం । ఇయమమృతాంశు మనోజ్ఞ ముఖీ పరశుధరస్య జనన్యనఘా ॥ అతిరథ మర్జునభూమిపతిం సహపృతనం జమదగ్ని సుతః । యుధి సవిజిత్య విశాలయశాః పునరపి మాతర మాహృతవాన్ ॥ శ. 6. 1. 2. 3. 4. 5. 6. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 211 సూర్యాగ్నులచే గాని, తటిత్తుచే గాని; చంద్రునిచేగాని జయిం పబడజాలని నా హృదయ తమస్సు నింద్రాణీ వాసితము తన నిర్మల కాంతిపుంజములచే హరించుగాక. ( మొదటి నాల్గును బాహ్యతమస్సులను మాత్రము జయించును.) నమ్రుల కిష్టము లేనిదానిని నశింపజేయు కరుణా సముద్రమగు దృష్టిగల యింద్రాణి యితర మతస్థులచే చీకాకు గావింపబడిన నా యీ జననియగు భారతభూమిని రక్షించుగాక. ఈ లోకములో కుమారునిచే ఛేదింపబడిన శిరస్సు గలది, శ్రేష్ఠబుద్ధి గలదియైన జమదగ్ని ముని భార్య నింద్రాణి యావే శించెను. యదుకులమున కవకీర్తి వచ్చునను భీతిచే కవులు నిజమును గప్పిపుచ్చి, యీ మునిపత్ని యొక్క వధ హేతు కథను వేఱు మార్గమున నసహ్యముగా చెప్పుచున్నారు. (కార్తవీర్యుడు యదుకులమువాడు.) ఆ కార్తవీర్యార్జునుడు భృగుకుల తిలకుని సురభి నపహరింప లేదు. అతని పశ్నియు, చంద్రముఖియు, పాపరహితు రాలునగు పరశురామ జననినే యపహరించెను. ఆ జమదగ్ని సుతుడైన పరశురాము డతిరథుడైన అర్జున మహా రాజును సేనా సమేతముగా యుద్ధమందు జయించి విశాల కీర్తిగలవాడై, తల్లిని తిరుగ తీసికొనివచ్చెను. 212 7. 8. 9. 10. 11. 12. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ పరగృహవాస కళంకవశా న్ని జగృహిణీం జమదగ్ని మునిః । బత వినిహంతుమనాకలయం స్తనుభవమాదిశ దుగ్రమనాః । పితృవచనాదతి భక్తిమతా DULAM E వ్యసురవదాత్మను తేన హతాం । మునిగృహిణీ మన ఘేతి వదం స్తవ వర దే— విశదంశ ఇమాం ॥ ఇదమవికంప్య మతిప్రబలం ప్రభవతి కారణ మార్యనుతే । మునిగృహిణీ మనఘాం భణితుం శచికలయా యదిమామవిశః ॥ ఖలజన కల్పిత దుష్టక థా శ్రవణవశా ద్యధితం హృదయం । అధ చరితే వగ తే విమల be స్మృతి వశతో మమ యాతి ముదం తవ మహసావిశతా కృపయా మమ శచి సూక్ష్మశరీరమిదం । 'నృపరిపుమాతృ పవిత్రకథా స్మరణపథం గమితా సపది I విదధతు రాసురకృత్య ముభౌ బహుళగుణామపి యద్ధృహిణీం । to సముని రఘాత యదచ్చక థాం దశరధజశ్చ ముమోచ వనే I శ. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ పరగృహమందు వసించెనను కళంకము నెంచి తన భార్య నీ జమ దగ్ని ముని చంపుట కుగ్రమనస్కుడై, మనస్సునం దాలోచిం చనివాడై, తన కుమారు నాజ్ఞాపించెను. ఆశ్చర్యము ! (తాను చంపక, కుమారుని చంపుమనుట యాశ్చర్యము.) 213 ఓ వరదా ! అతి భ క్తిమంతుడైనను (తల్లి యందు), తండ్రి వచనమువలన రాక్షసునివలె తన కుమారునిచే చంపబడిన యీ ముని పత్ని పుణ్యాత్మురాలనుచు నామెను నామెను నీ యంశ ప్రవేశిం చెను. ఓ శచీ ! ఏ హేతువువలన నీవు నీ కళచే నీ మెయం దా వేశించి తివో, ఆ హేతువువల్లనే మునిపత్ని పవిత్రురాలని చెప్పుట కిది ఖండింపనలవిగాని యత్యంత ప్రజలకారణ మగుచున్నది. దుర్మార్గులచే కల్పితమైన యీ దుష్టకథ వినుటవలన నా హృద యము తొలుత దుఃఖభరితమై, పిదప నిర్మల బుద్ధిచే నిజమగు చరిత్రను తెలిసికొని సంతోషమును బొందెను. ఓ శచీ ! నా యీ సూక్ష్మశరీర మును కృపతో బ్రవేశించిన నీయొక్క తేజస్సువలన పరశురామ జననియొక్క పవిత్ర కథ తత్ క్షణమే స్మృతిపథమును బొందెను. బహు గుణములుగల భార్య నా జమదగ్ని ముని యే హేతువు వల్ల చంపించెనో, స్వచ్ఛమైన చరిత్రగల భార్యను దశరధ పుత్రు డే హేతువుచే వనమందు విడచిపుచ్చెరో, ఆ హేతువు వలన నుభయులు రాక్షసకృత్యమే చేసిరి. 214 13. 14. 15. 16. 17. 18. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ అపి వినికృతశిరాః శచి తే వరమహసా విశతా సపది । అలభత జీవిత మంబ పున ర్భువన శుభాయ మునేస్తరుణీ॥ యది శిరసా రహితే వపుషి ప్రకటతయా విలసంత్యసవః । యది హృదయం సహభౌతిధియా కిమివ విచిత్ర మితశ్చరితం ॥ పరశుధరస్యసవిత్రి కళా త్వయి పురుహూత సరోజదృశః । స శిరసి కాచిదభూద్రుచిరాజ విశిరసి భీమతమా భవతి ॥ పరశుధరోర్జున భూమిపతిం యదజయ దంబ తపో అభజత కారణతా మన ఘే వరమునిగేయ పవిత్రక థే !! త్ర తవ ! భగవతి కృత్తశిరా భవతీ మధితవతీ నృపతీ నశుభాన్ । ప్రధన భువి ప్రగుణం భుజయోః పరశుధరాయ వితీర్య శుభతమ కుండల పూ ర్వసతిః పదనతపాతక సంశమనీ దిశతు నికృత్తశిరాః కుశలం మమ సురపార్ధివశక్తికళా ॥ శ. 6. 13. 14. 15. 16. 17. 18. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఓ యంబా! కృత్తశిరస్కురాలైనను జమదగ్ని భార్యయైన రేణుక తనయందు తత్ క్షణమే ప్రవేశించిన నీ యొక్క గొప్ప తేజస్సుచే లోకశుభముకొఱకు తిరుగ జీవితమును బొందెను. 215 శిరస్సు లేని శరీరములో స్పష్టముగా ప్రాణములు ప్రకాశించిన హృదయము బుద్ధితోగూడ బ్రకాశించినది. ఇంతకంటె విచిత్ర మేది యుండును ? ఓ రేణుకా ! శిరస్సుతో నున్న నీయందు శచీ సంబంధమైన శిరస్సు లేని నీ యందామె నొకానొక మోహన కళయు, యొక్క భీకర కళయు నుండెను. ఓ యంబా ! పరశురాముడు కా ర్తవీర్యార్జున మహారాజును జయించినప్పు డా విజయమునకు నీ తపస్సే కారణత్వము బొందెను. ఓ భగవతీ ! కృత్తశిరస్సుగల నీవు యుద్ధభూమియందు పరశు రాముని భుజముల కమిత బలమునిచ్చి, దుర్మార్గులైన రాజులను చంపించినదాన వైతివి. శుభమైన కుండలీపురము వాసము గలది, పాదములకు నమ స్కరించువారి పాపములను పరిహరించునది, కృత్తశిరస్కురాలు ఆయిన ఇంద్రాణీకళ నాకు కుశలమిచ్చుగాక. (కుండలీపురమే పడై వీడను క్షేత్రము. ఇది వేలూరు సమీప మందున్నది. 216 19. 20. 21. 22. 23. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ నిజసుత రంగపతేర్నిక టే కృతవసతి ర్నత సిద్ధికరీ । దళితశిరాః ప్రతనోతు మమ ప్రియ మమ రేశ్వరశక్తికళా ॥ భువితతసహ్య నగాంతర గే శుభతమచంద్రగిరౌ వరదా । కృతవసతిః కురుతాన్మమ శం భృగుకుల రామజన న్యజరా ॥ అవతు నికృత్తశిరాః పదయో రజక మనింద్య విచిత్రకథా । దినకరమండలమధ్య గృహా సురధరణీపతిశ క్తికళా । గగన చరార్చిత పాదుకయా ge పదనత సన్మతి బోధికయా । మమ సతతం శుచి రేణుకయా All పరవదిదం కుల మంబికయా శమయితు ముగ్రతమం దురితం ప్రథయితు మాత్మ నిగూఢబలం । గమయితు మగ్ర్యదశాం స్వకులం తవచరణాంబుజ మంబ భజే ! శ. 6. స్త. 4. 19. 20. 21. 22. 23. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ తన కుమారుడైన రంగపతియొక్క సమీపమున వాసము చేయుచున్నది, నమ్రులకు కార్యసిద్ధి నిచ్చునది, ఛేదింపబడిన శిరస్సు గలదియగు నింద్రాణీ కళ నాకు బ్రియములు సమ కూర్చుగాక. 217 రఘురామాలయ (ఈ క్షేత్రములో రేణు కాలయమునకు కొంచెము దూరములో ముండుట వింత. ఒకప్పుడిది పరశు రామాలయము కావచ్చును లేదా పరశురాముని యుత్తర చరిత్రమే రఘురామ చరిత్రమై యుండవచ్చును.) ఓ సహ్య పర్వతనివాసినీ ! శుభప్రదమైన చంద్రగిరియందు వాసము జేయునది, వరము లిచ్చునది, ముసలితనము లేనిది యగు భార్గవరామ జనని శుభము లొసగు గాక. కృత్త శిరస్సు కలది, పవిత్రమైనట్టియు, విచిత్రమైనట్టియు కథ కలది, సూర్యమండల మధ్యభాగము గృహముగా గలదియైన యింద్రాణీ కళ తన పాదములను భజించు నన్ను రక్షించుగాక. ( దేవయాని మార్గమునుండి సూర్యుని బొందునది యింద్రాణీకళ.) దేవతలచే పూజింపబడు పాదుకలు కలది, పాదములకు నమ స్కరించువారికి మంచి బుద్దులిచ్చునది యైన అంబిక యగు రేణుక పరాధీనమైన నా యీ భారతకులమును సతతము శుచిగా నుండునట్లొనర్చుగాక. ఓ యంబా ! ఉగ్రతమమైన పాపములను ధ్వంస మొనర్చుటకు, నిగూఢ మైన ఆత్మబలమును ప్రకటన మొనర్చుటకు, స్వకుల ము నుచ్చ దశ బొందించుటకు నేను నీ పాదములను సేవించు చుంటిని. 218 24. 25. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ పరవశగా మశి వేనవృతాం భరతధరాం పరిపాతుమిమాం । పటుమతి వా వాక్రియ మాతను తా ద్గణపతి మగ్ర్యహయప్రమదా ॥ గణపతి దేవ మహోంశజుషో గణపతినామ కవిప్రక వేః । సురపతి జీవసఖీ శృణుయా దశశత పత్రముఖీ సుముఖీః ! షష్టం క్రైష్టుభం శతకమ్ సంపూర్ణమ్. శ. 6. 219 ఇంద్రాణీ సప్తశతీ 24. పరులకు వశమై, యమ గళముతో గూడియున్న యీ భారత భూమిని రక్షించుట కింద్రాణీ దేవి గణపతిని పటుతర బుద్ధి వాక్రియలు గలవానిగా జేయుగాక. 25. గణపతి దైవముయొక్క తేజమును బొందిన గణపతినామ కవిచే రచింపబడిన యీ 'సుముఖీ' వృత్తముల నింద్రాణి వినుగాక. ఓ సప్తమం జాగతం శతకమ్ 222 1. 2. 3. 4₁. 5. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ 1. ద్రుతవిలంబితస్తబకము సురమహీరమణస్య విలాసినీ జలచరధ్వజ జీవితదాయినీ । హరతు బోధదృగావరణం తమో హృదయగం హసి తేన సితేన మే నమదమర్త్యకిరీటకృతైః కిణైః కమఠ సృష్ఠనిభే ప్రపదేంకితా ! పరిధునోతు శచీ భ ర త క్షితే ర్వృజినజాల మజాలమకంపనం । అతితరాం నతపాలన లోలయా విబుధనాధ మనోహరలీలయా । కిరిముఖీ ముఖ శక్త్యుపజీవ్యయా2 విదితయాఒదితయా గతిమానహం ॥ ఘనహిరణ్య మదాపహ రోచిషా ననరుహాననయా2వన దక్షయా । గతిమదింద్ర మనోరధ నాథయా భువనమేవ న మే కులమత్రకా ॥ తనుషు వామనమూర్తిధ రే విభౌ తమనుయాచ విరాజతి వామనీ ! ।శరణవా ననయాంబికయా లస. త్కరుణయా2రుణయా పదయోరహం ॥ శ. 7. 1. 2. 3. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 5. 223 మీ నధ్వజుడైన మన్మధునకు జీవితమిచ్చిన జననియై, సురపతి యైన యింద్రున కర్ధాంగియైన యింద్రాణీ దేవి తన స్వచ్ఛమైన నావరించి, నా హృదయమం దలముకొనిన తమస్సును హరించుగాక. (ఇది మీనావతారస్మృతి) హాసముచే నా నమస్కరించు దేవతాకిరీటముల తాకుడువలన కాయలుకాచి rem తాబేలు పృష్ఠముతో సమమగు పాదములుగలిగిన శచీ దేవి GRAHA యధికమై తోలగింప నసాధ్యమగుచున్న భారతభూమియొక్క పాపములను నశింపజేయుగాక. కూర్మావతారస్మృతి.) నమ్రులను బాలించుటయం దత్యంతాసక్తికలది, విభుని చిత్త మును హరించు విలాసముకలది. వరాహముఖ మొదలగు శక్తి C మాతృకల స్వరూప జీవనాధారమగునట్టి యవ్యక్తమహిను గలదియైన ఆదిమచే నేను గతిగలవాడనగుదునుగాక. (వరాహావతారస్మృతి.) 4. హిరణ్య సంబంధమగు మదమును హరించు ఘనమైన తేజస్సు గలది, పద్మముఖయు, రక్షించుటయందు దక్షురాలునగు ఇంద్రాణివలన నీ భూమియందు నా కుల మొక్కటియేగాక భువనమంతయు గతి బొందుచున్నది. (నారసింహావతారస్మృతి) విభుడైన యింద్రుడు వామనమూర్తివేషమును ధరించగా నతని ననుసరించి వామనియై విరాజిల్లినది (మూ ర్తిసంక్షి ప్తమైనప్పుడు మూర్తియందు శక్తియు సంక్షిప్తమగును), ప్రకాశించు దయ కలది, యెఱ్ఱఱని పాదములు కలదియైన యింద్రాణిని నేను శరణు 224 6. 7. 8. 9. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ సకరుణా కుశలం మమ రేణుకా తనురజా తనుతా దుదితో యతః । యుధి ముని ర్విదధౌ పరశుం దధ జ్జనపతీ నపతీవ్ర భుజామదాస్ I సుజన శత్రురమాధి ఘనధ్వని: శచి స రాత్రిచర స్తవతేజసా ! జనని రామసహోదర సాయకం ప్రవిశతావిశతా దధికాజసః ॥ తవ మహః కళయాబలమా ప్తయా జనని శుంభనిశుంభ మదచ్చిదా । జగదరక్ష్యత గోపకు లేశితు సనుజయానుజయార్జునసారధేః । న వినిరూపయితుం ప్రబభూవ యాం కలిజనో వివిధం కధయన్నపి । మునిహృదంబుజ సౌధత తేందిరా జయతి సా యతిసాధుజనావనీ ॥ శ. 4. 2/ . . 6. 7. 8. 9. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ బొందుదును. (వామనావతారస్మృతి - చిద్దుహలోని పర మా కాశ స్వరూపమంతటను నిండియున్న స్వరూపమున కవిభ క్త మైనను ప్రతివ్య క్తియందు చిముహనధిష్ఠించుట కంగుష్టప్రమాణ మగుట వామనవైభవము.) 225 ఏ రేణుకకుదయించిన (శక్తిగల) పరశువును (పరశువన గొడ్డలి గాక అస్త్రవిద్య గావలయును లేదా వేదభాషయందు కపాల భేదన మొనర్చు వైభవముగల సుషుమ్న కర్థమై యుండును.) na na ధరించిన ముని యుద్ధమందు రాజులు తీవ్ర భుజగర్వమును హరించెనో, దయామయియైన ఆ రేణుక నాకు కుశలము జేయుగాక. (పరశురామావతారస్మృతి) శ్రీ ఓ తల్లీ, శచీ ! శ్రీరాముని తమ్ముడగు లక్ష్మణుని బాణమందు బ్రవేశించి, సూర్యశతముకంటెను నధిక తేజస్సు గలిగిన నీ జ్యోతి సజ్జనులకు శత్రువైన రాక్షసుడుగు ఇంద్రజిత్తును (మేఘనాధునికి) చంపెను. (రఘురామావతారస్మృతి) ఓ తల్లీ ! బలమును బొందినది, శుంభనిశుంభుల నెడి రక్కసుల మదమును హరించినది. గోపకుల ప్రభు వైన నందునకు N జన్మించి నది, కృష్ణుని సోదరియై మాయా దేవిగా పుట్టినదియైన ' నీ తేజః కళవలన జగత్తు రక్షింపబడెను. (కృష్ణావతారస్మృతి) ANTARA కలికాల జనులే దేవిని గుఱించి యెన్ని విధములుగా జెప్పినను నిరూపించు కొనజాలకుండిలో, ముని హృదయ పద్మ సౌధము లపై (అసంగబుద్ధిరూపమున) విహరించుచు యతులైన సాధు జనులను రక్షించుచున్న ఆ దేవి ప్రకాశించుచున్నది. (ఇదియే శుద్ధబుద్ధి లక్షణము గనుక బుద్ధావతారస్మృతి) 226 10. 11. స్మరదమ్య నృపాల విలాసినీం ప్రబలపాతక భీతి వినాశినీం । ప్రవణయాంత రనన్య ధియా లస ద్వినయయా నయ యామవతీర్మనః । 12. 13. 14. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 2 ఇమమయి త్రిదివేశ్వరి కల్కినం రుషమపోహ్య సవిత్రి విలోకి తైః । సురపతే ర్ద్విషతో ఒఘనతో 'లస న్మదనకైరవ కైరవలోచనే ॥ 15. భగవతీ గగనస్థలచారిణీ జయతి సంగరరంగ విహారిణీ । VIL సుకృత శత్రు మతిభ్రమ కారిణీ హరిహయారి హయాది విధారిణీ । శరణవాసహ మర్జునహాసయా భువనభూపతిహారి విలాసయా । A దివి పులోమజయా ధవళాచలే గిరిజయా2రిజయా విత దేవయా । చరణయోర్ధృతయా విజయామహే నయమ శేష జగన్నృప జాయయా దివిపులోమజయా ధవళాచలే నగజయా గజయానవిలాసయా ॥ అరివధాయ విధాయ బుధాధిపం పటుభుజాబల భీషణమాజిషు । న భవతీ శచి గచ్ఛతి దుర్గతః క్వచన కాచన కాతర ధీరివ SA శ. 7. స్త. 1. 10. 11. 12. 13. 14. 15. ఇంద్రాణీ స ష్తశతీ ఓ త్రిలో కేశ్వరీ ! నీవు కోపమును విడచి, యింద్రుని మోహ పరవశుని జేయుదృష్టితో పాపాత్ముడైన యీ జనుని (నన్ను) పాపియగు శత్రువునుండి రక్షింపుము. (కల్కి = కల్కము కలవాడు గనుక కల్క్యావతారస్మృతి.) 227 ఓ మనస్సా ! ప్రబల పాపభీతిని దొలగించు నింద్రాణిని నీయంత రంగమున నిశ్చలమైనట్టి, వినయముతో గూడినట్టి, యనన్యమై ప్రకాశించునట్టి బుద్ధితో స్మరించుచు రాత్రులు వెళ్లి బుచ్చుము. గగనమందు సంచరించునది, యుద్ధమందు విహరించునది, పుణ్యమునుండి శత్రువుల మతిని భ్రమింప జేయునది, యింద్రుని శత్రువులైన హయుడు మొదలుగాగల రక్కసులను భేదించు నది యగు భగవతి ప్రకాశించుగాక. తెల్లని నవ్వుగలది, ఇంద్రు నాకర్షించు విలాసముగలది, స్వర్గమం దింద్రాణీ రూపిణిగా నున్నది, ధవళాచలమందు గిరిజాంబగా నున్నది, శత్రువులను జయించి దేవతలను రక్షించినది యైన అంబికను నేను శరణుబొందుచున్నాను. చరణములందు మాచే ధరింపబడినది, ఇంద్రునకు భార్యగా నున్నది, స్వర్గమం దింద్రాణియై యున్నది, ధవళాచలమందు పార్వతిగా నున్నది, యేనుగు గమనమువంటి గమనవిలాసము గలది యగు దేవివలన మేము ప్రకాశించుచుంటిమి. ఓ శచీ! యుద్ధమందు దేవేంద్రుని శత్రువధశొఱకు సమర్ధ భుజబలయుక్తునిగా జేసి, నీ వొకానొక పిఱికి దానివలె దుర్గము (కోట) నుండి యెచ్చటికిని వెడలవు. AN 228 16. 17. 18. 19. 20. 21. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ సపది మానస ధైర్యహృతో జగ జ్జనని వజ్రతనోర్జ్వలి తార్చిషః । అరిజనే ప్రథమం తవ వీక్షయా సురపతే రప తేజసి విక్రమః ॥ న మననోచితమ స్తి పరం నృణాం । విబుధ రాజవధూ పద పద్మతః జగతి దర్శన యోగ్యమిహా న రమణీ రమణీయముఖాబ్దతః ॥ పరం శరణవానహమస్మి పురాతన ప్రమదయా మునిగేయ చరిత్రయా । . VISITS స్వబలచాలిత నాకజగన్న భో వసుధయా సుధయా సురరాదృశాం ॥ అయమహం గతిమా నతిశాంతయా త్రిదివభూమిపతి ప్రియ కాంతయా । మనసి మే నిజనై రతిభ క్తితః నిహితయా హీతయా సుకృతాత్మనాం ॥ వినయతః స్మృతయా గమయామ్యహం జనిమతాం జనయిత్రి నిశాస్వయా । ప్రసృతయా కులకుండ ధనంజయా దృతతనూ తత నూతన వేగయా ॥ సకృదమోఘ సరస్వతి సాధుధీ హృదయవేద్య పదాంబుజ సౌష్టవే । మను శివం సుమనఃపృధివీపతే స్సవదనే వద నేత్రలసద్దయే శ. 7. స్త. 1. 16. 17. 18. 19. 20. 21. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఓ జననీ ! వజ్రతనువు, ప్రజ్వలించు తేజస్సుగల నీ వొక వీక్ష ణముచే శత్రువును తొలుత విగత తేజస్సుగలవానిగా జేసి, వాని ధైర్యమును నశింపఁజేయగా, బిదప వానిపై సురపతి పరాక్ర మమును చూపును. 229 ఇంద్రాణీ పాదపద్మములకంటె జగత్తులో మానవుల మననమున కుచితమైన దింకొకటి లేదు. రమణీయమైన ఆమె ముఖపద్మము కంటె దర్శన యోగ్యమైనది నరుల కింకొకటి లేదు. మునులచే గానముచేయబడు చరిత్రగలది, స్వర్గ మధ్య ములను (స్వర్గమ నెడి దివ్య తేజోలోక మును, ఆకాశమ నెడి మధ్యమలోకమును, భూమిని) నిజబలముచే చలింపజేయునది, యింద్రుని దృక్కుల కమృతప్రాయమైనది యగు నింద్రాణి నాకు శరణము. అతిశాంతరూపిణి, పుణ్యాత్ములకు హిత మొదర్చునది, తనయందు గల సంతత భక్తిచే మనస్సునందుండునది యైన ఇంద్రాణి నన్ను గతిగలవానిగా జేయుగాక, ఓ జననీ! నమ్రతతో గూడిన వినయముతో స్మరింపదగినది, కుల కుండాగ్ని నుండి ప్రసరించునది, ఋతశరీరములందు నూత్న వేగ ముతో వ్యాపించునదియైన నీ కళచే నేను రాత్రులను వెళ్ల బుచ్చెదను. ఓ దేవీ ! (నీ వొక్క సారియైన నాకు మంగళవాక్యము వేగ T ముగా జెప్పుము. 230 22. 23. 24. 25. 1. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ దురవగాహపథే పతితం చిరా జ్జనని గమ్యవిలోకన లాలసం । స్వయ మమర్త్యనృపాలమనోరమే సునయనే నయ నేయమిమంజనం ॥ అవతు నః స్వయమేవ పటూన్ విప ద్వివధనాయ విధాయ బుధేశ్వరీ । సకలమర్శసు వీతదయైః పరై ర్వినిహతానిహ తాపవతః శచీ ॥ సురధరావతి జీవిత నాధయా. స్వజననక్షితి రక్షణకర్మణి । పటుతమో జన ఏష విధీయతా మిహ తయా హతయాతు సమూహయా ॥ గణప తేః శ్రుణుయాదిమముజ్జ్వలం ద్రుతవిలంబితవృత్తగణం శచీ । సలిల రాజసు తాభవనీ భవ ద్భువనపావన పాదసరోరుహా 2. జలోద్ధతా స్తబకము 200 హరిత్స పరితః ప్రసాదమధికం దధానమమల త్విషాం ప్రసరణైః । మహేంద్రమహిళా విలాసహసితం మదంతర తమో ధునోతు వితతం ॥ శ. 7. 22. 23. 24. 25. 1. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ ఓ జననీ ! దురవగాహమైన మార్గములో చిర కాలమునుండి పడిపోయి, గమ్యస్థానము బొందు నాసక్తి గల యీ జనుని నీవా స్థానమును స్వయముగా పొందింపుము. 231 విబుధేశ్వరియగు శచి దయలేని శత్రువులచే సకల మర్మస్థలము లందును కొట్టబడి సంతాపము జెందియున్న మమ్ములను విపన్నాశనముకొఱకు సమర్ధులుగా జేయుచు స్వయముగా రక్షించుగాక. రాక్షస సమూహమును హతము గావించిన ఆ యింద్రాణివలన భారతభూరక్షణకొఱకీ జనుడు సమర్ధుడు గావింపబడుగాక. లక్ష్మి కాలయమైనట్టి, లోక ములను పావన మొనర్చునట్టి పాద పద్మములుగల శచీ దేవి గణపతికవియొక్క యుజ్జ్వలమైన యీ 'ద్రుతవిలంబిత' వృత్తములను వినుగాక. నిర్మల WE కిరణములను ప్రసరింపజేయుచు, నన్ని దిక్కులందును నైర్మల్య మొనర్చు తేజశిప్రసాదము నధికముగా ధరించుచున్న యింద్రాణీహసితము విస్తరించియున్న నా యాంతర్య తిమిర మును హరించుగాక. 232 2. 3. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ప్రసూ స్త్రిజగతః ప్రియామఘవతః కృపాకలితయా కటాక్ష కళయా । నితాంతమగ తే ర్వికుంఠితమ తే ర్ధునోతు భరతక్ష్మి తే రకుశలం ! పురా శచి మతి స్వమిశితు రధో నభస్తను మితా పృథఙ్మతిమతీ ! । HOM అనంతర మభూః సరోజ నయనా తనుః సురపతేర్విలోచన సుధా ॥ శ. 7. . . 29 2. 3. ఇంద్రాణీ 'స -ప్తశతీ 253 ముల్లోకములను; కనిన యింద్రవేయసి యత్యంత గత్తిహీను రా లైనట్టి, నష్టబుద్ధియైనట్టి యీ భారత దేశము యొక్క దుస్థితిని తన కృపతో గూడిన కటాక్ష కళచే నివారించుగాక. కన్నబిడ్డ ననుగ్రహించు తల్లివలె.) 23 ఆదియందు ( అనగా విశ్వసృష్టికి పూర్వము) సచ్చిదానంద త త్వస్వరూపుడై న 'యీశ్వరుని చిత్తువైయున్న నీవు విశ్వసృష్టి కొఱకు పృథఙ్మతి వైతివి (ఇక్కడ 4 రూపములు చెప్పబడెను. (1) కర్తయైన యీశ్వరుని యందభిన్నయై, తత్త్వస్వరూపముతో నున్న చిత్తు తానేక ర్తయై ప్రభుత్వరూపిణియై'మూలమందున్నది. (2)తరువాత సృష్టికొఱ కీశ్వరస్వరూపము తన మహిమచే వ్యాపించగా, మహిమా లక్షణమం దీశ్వరునే కర్తవలె ప్రచురించుట కహమ్మహమ్మను స్ఫూర్తులనిచ్చునొ కానొక భాసమానలక్షణ యయ్యెను. ఇదియే సగుణ బ్రహ్మలక్షణము. 'అయితిని' అను నర్థమిచ్చు హృత్ + అయం=హృదయమను నామముచే ప్రసిద్ధమైన రూపమిదియే. (3) తరువాత ( మహీమయొక్క వ్యాపారముచే చిమ్మబడుచున్న యీశ్వర సంపదనుధరించుటకు) ఆకాశశరీరిణి నైతివి. (4) అటు తరువాత (యీశ్వరునినుండి విభాజ్యమై చిమ్మబడు వీర్య వస్తు సంపద మహిమయుత మైయున్నను, ఈశ్వర చైతన్యము నీయనిదై జడత్వస్థితినిబొంది యీ కాశగర్భమందుండగా, 'అహరి' చైతన్య మును బ్రవేశ పెట్టిన అనుగ్రహ వ్యాపారమనెడి మాతృలక్షణ ముచే) సురపతికి 'నేత్రామృతమగు పద్మనేత్రమైన స్త్రీరూపిణి వైతివి. (ఇదియే యనుగ్రహ దేవతా స్వరూపము) 234 ఇంద్రాణీ స స్తశతీ 4₁. పరత్ర విగుణా సతో2సి ధిషణా సభ స్తనురిహ ప్రపంచ మనసి । అస్తి స్వరబలా ప్రియా సురపతే రియ త్తవ శచి స్వరూప కథనం ॥ 5. 6. 7. 8. ప్రజాపతిపదే పురాణపురు పే తా. స్మృతా త్వ మదితిః సురాసురనుతే । జనార్దన పదే రమాసి పరమే సదాశివపదే శివా త్వమజ రే ॥ ఉషా ఇనపదే స్వధానలప దే పురందరపదే త్వవిశ్వరిశచి । యథా రుచి విదుః పదాని కవయ శ్చితిశ్చ చితిమా న్యువామృజుగిరా ॥ అమేయ మమలం పురాణపురుషం తదీయ విభవాభిదాయిభిరిమే । వదంతి కవయః పదైర్బహువి ధై స్తధైవ భవతీం తతో మతభిదాః । నభశ్చపవనః స్వరశ్చపరమ స్తటిచ్చ వితా పతిశ్చ మహాసాం । సుధాంశురనలో జలంచ పృథివీ సవిత్రి యువయో ర్విభూతిపటలీ । శ. 7. . . 4. 5. 6. 7. 8. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ పరా కాశరూపమందు గుణముతో గూడనిదానవే నీవు మూల మైన సద్రూపునకు బుద్ధి లక్షణ వైయుంటివి (కర్తప్రచురణబుద్ధి), యిచ్చటనున్న ఆ కాశ తనువుతో నీవు ప్రపంచమును పోషిం చుచు రక్షించుచుంటివి. స్వరమనెడి గుణమునకు బలమునిచ్చు ప్రాణేశ్వరి నై నీవు స్వర్గమం దింద్రుని ప్రియురాలి వైతివి. ఓ శచీ! స్వరూప కథ యిది. 235 ఓ సురాసురస్తూయమానులాలా! పురాణ పురుషుడైన ప్రజాపతి స్థానమందు నీవు 'అదితి' వై స్మరింపబడుచుంటివి. ఉత్కృష్ట జనార్దనపదమందు 'లక్ష్మి' నై నీ వుంటివి. నాశనరహితమైన సదాశివపదమందు నీవు 'శివ' నై యుంటివి. సూర్యుని స్థానమున 'ఉష' వై, అగ్ని పదవియందు 'స్వధ' వై, యింద్రపదమందు 'శచి' వే కవులచే నా యా స్థానముల కుచితపదములతో పిలువబడితివి. వేదవాక్కులో మీ రుభ యులు జ్ఞాతృ, జ్ఞానము లగుదురు. అమేయుడు, నచింత్యుడు నగు పురాణపురుషునినీ కవులతని సంబంధమగు వైభవములను దెలుపు పదములతో పిలుచు చున్నారు. దేవీ ! నిన్ను గూడ నిన్ను గూడ వారట్లే పిలచిరి. మతభేద మందుల కే (అనగా వైభవ నామములందున్న భేదముచే) గలి ఓ సవిత్రీ ! అకాశము, వాయువు, పరావాక్కు, వ్యాపించిన తటిత్తు, సూర్యుడు, చంద్రుడు, అగ్ని, జలము, పృధ్విసర్వము మీ యిద్దరియొక్క మైశ్వర్య స్వరూపమే. 236 9. 10. 11. 12. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ అపారబహుళ ప్రమోదలహరీ 200 సతః కీలచితిః పరత్ర విత్రతా । పునర్వియదిదం పరీత్య నిఖలం * జగంతి దధతీ పరా విజయతే 11 14. నయద్యపి పరాత్ప రే నభసితే సరోజనయనా వపుః పృథగజే । తిధాపి నమ తాంమతీ రనుసుర -స్త్యమేయ విభవే దధాసిచ తనూః ॥ -సహత్రిభువన ప్రపాలన కృతా సమస్తమకుతాం గణస్య విభునా । సదాశి - శశి ముఖీ శరీర add జగత్యదురి తే శచీ విజయ తే ॥ కులం బహు భేదం బలం నభుజయోః కధంను విపద స్తరీమ భరతాః । సమర్థ మధునా విపద్విధుత యే ప్రజామి శరణం తవాంబ చరణం 13. సమస్తమపిన స్వదేశ విముషాం విధానపటలం బభూవ విఫలం !. CAKE NOSE అభాగ్య దమన క్షమం తదధునా తవాంబచరణం ప్రజామిశరణం ॥ నిజో మమజనో నితాంతమగతి PRASANNA ర్నకు భరణే వ్యయం ప్రభవతి । మహేశ్వరికృపా మరంద మధునా తవాంబ చరణం ప్రజామిశరణం । 11 శ. 6. . . 9. 10. 11. 12. 13. 14. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ అతి విపులమైన ఆనంద లహరియై పరలోకమందు సద్వస్తువు నుండి వ్యాపించిన చిత్తు తిరుగ నిఖిలమయిన యా కాశమున వ్యాపించి, జగత్తును ధరించుచున్నది. అట్టి పరాశక్తి ప్రకాశిం చుగాక. (4వ శ్లోకములో చెప్పబడినట్లిక్కడను గ్రహించవలెను) 237 ఓ పరాత్పరా! ఆ హేతువు వలన ఆకాశముకం ఒ పద్మనేత్ర టె శరీరము (స్త్రీరూపిణి) నీకు వేఱుగా లేదు. అప్లైనను, నమస్క . రించువారి బుద్ధి ననుసరించి నీవు శరీరములను దాల్చుచుంటివి. ముల్లోకములను పాలించుచు, సకలమరుద్ధణమునకు బ్రభువైన దేవేంద్రునితో సహ చంద్రముఖముగల్లి పుట్టుక లేనిదై, శరీర మును ధరించిన శచీదేవి పాపరహితజగత్తునందు (స్వర్గమందు) సదా ప్రకాశించుచున్నది. (ఆర్య) కులము బహు భేదములను బొందియున్నది. భుజబలమా లేదు. భారతీయులు విపత్తుల నెట్లు దాటగలరు? ఓ తల్లీ ! PROD ఇప్పుడీ విపన్నా శనముకొఱకు సమర్థమైన నీ చరణమును నేను శరణు బొందుచుంటిని. స్వ దేశ పండితులయొక్క విధానపటలము గూడ సమస్తము విఫలమైనది. కనుక (ఆధునితోపాయముకొఱకు ఓ తల్లీ! దౌర్భాగ్యమును ఖండింపగల నీ చరణమును నేను శరణు పొందుచుంటిని. ఓ మహేశ్వరీ! నా జనులు నితాంతదుర్గతిని బొంది, 724 కుక్షిని బోషించుకొనుటకు గూడ నసమర్థు లగుచున్నారు. ఓ తల్లీ! ఇప్పుడు దయ యను మకరందము కొఱకు నీ పాద SUZANA మును శరణు పొందుచుంటిని. వారి 238 15. 16. 17. 18. 19. 20. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ అదృష్ట కనకం కులం మమ చిరా న్ని రాయుధమిదం నిరాశమభితః । స్వభావత ఇవ ప్రబుద్ధమభవ త్తవాంబచరణం వజ్రామిశరణం । అవీరచరితం విపాలక కథం నిరార్హ విభవం చిరాన్మముకులం । ఇదం మమమనో నికృంతతి ముహు స్తవాంబచరణం వజ్రామిశరణం । చిరాత్స్మృతిపథాదపి చ్యుత మజే తపోబలభవం తమార్షవిభవం । స్వదేశమధునా పునర్గమయితుం తవాంబచరణం ప్రజామిశరణం । హతంచ విహతం ధుతంచ విధుతం రుదంత మభిణో విశిష్టకరుణే । ఇమం స్వవిషయం శివం గమయితుం తవాంబచరణం వ్రజా.మిశరణం ॥ క్షయాయ సుకృత ద్విషాం విహర తాం శివాయచ సతాం ప్రపంచ సుహృదాం ! నిజస్యమనసో బలాయచ పరే తవాంబచరణం ప్రజామిశరణం జయత్సు సుకృతం ద్విషత్సు పరితః సతామపి కులే బలేన రహీతే । ఖలప్రియయుగే కలౌ పరిణతే తవాంబచరణం ప్రజామిశరణం I శ. 7. స్త. 2. 29 15. 16. 17. 18. 19. 20. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ బంగారమదృశ్యమైన నాయీకులము చాలకాలమునుండి నిరా యుధమై, సర్వత్ర నిరాశజెందెను. ఓ తల్లీ ! స్వభావము చేత నే మేల్కొన్నట్లున్న బుద్ధిచే వికాశముకొఱకు నీ చరణమును శరణు బొందుచుంటిని. 239 ఓ అంబా ! వీరుల చరిత్రనశించి, పరిపాలకుల కథపోయి, ఋషి వైభవము శూన్యమైయున్న నాయీకులము చిరకాలమునుండి నా మనస్సును మాటిమాటికి వేధించుచున్నది. నీ చరణమునే శరణు బొందుచుంటిని. ఓ తల్లీ ! చిరకాలమునుండి (నిజ) స్మృతి మార్గమునుండియు జారిపోయి, తపోబలమువలన గాని బుట్టనిదియునగు ఋషి వైభవము నిప్పుడు తిరుగ నా స్వదేశము పొందుటకు నీ చర ణమును శరణు బొందుచుంటిని. ఓ కరుణామయీ ! కొట్టబడి, యణచబడి, కదల్పబడి, కల్లోల పెట్టబడి యంతటను 1 రోదనముచేయు నా యీ స్వ దేశము మంగళయుతమగుటకు నీచరణము నేను శరణుబొందుచున్నాను. ఓ పరా దేవీ ! విహరించు పాపాత్ముల నాశనముకొఱకు, ప్రపం చమునకు మిత్రులయిన సత్పురుషుల మంగళముకొఱకు, స్వకీయ మైన (మా) మనోబలము (మేము పొందుట) కొఱకు నీ చర ణము నేను శరణు బొందుచుంటిని.. పాపాత్ములంతటను విజయము బొందుచుండగా, పుణ్యాత్ములు బలహీనులై యుండగా, దుర్మార్గులకు ప్రియమైన యీ కలి యుగము పక్వమై యుండగా, తల్లీ ! నీ చరణమును నేను శరణు బొందుచుంటిని (కాలము మార్చుకొఱకు) 240 21. 22. 23. 24. 25. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ అభాతి సుకృతే నిగూఢ విభ వే విభౌతి దురితే ఫలాని దిశతి । విధాన విక లే మనస్యభయ తవాంబచరణం వ్రజామిశరణం యదే దే పటౌ ప్రతిభ పే గదే ప్రతిభ యే నతావన విధావతీవ నిపుణం । సుపర్వ భువన క్షితీశదయి తే తవాంబ చరణం ప్రజామి శరణం అమర్త్యపటలీ కిరీట మణిభా భుజంగ కిరణం నితాంతమకుణం OPRAN విపత్తి దమనం తమః ప్రశమనం తవాంబ చరణం ప్రజామి శరణం వినష్టవిభవా మిమాం పునరపి శ్రియావిలసి తాం విధాతుమజ రే ! స్వజన్మపృథివీం స్వరీశదయి తే ది శేర్గణపతేః కరాయపటుతాం ॥ సుపర్వ వసుధాధి నాథసుదృశో జలోద్ధతగతి స్తవోయమనఘః । కృతిర్గణపతేః కరోతు విధుతిం PLEA భయస్య భరతక్షమాతల జుషాం శ. 7. . . 21. 22. 23. 24. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ నిగూఢ వైభవముగల పుణ్యములు ప్రకాశింపకుండగా, ఫల ములనిచ్చు పాపములు ప్రకాశించుచుండగా. మనస్సు విక లత్వము బొందియుండగా, తల్లీ. నీ చరణమే శరణు బొందు చుంటిని. 241 ఓ యంబా ! శత్రువు సమర్థుడై యుండగా, రోగము భయం ·కరమై యుండగా, నమ్రులను రక్షించుటకు నిపుణురాల వైన నీ చరణమును నేను శరణు బొందుచుంటిని. ఓ తల్లీ ! దేవతాసమూహములు కిరీట మణికాంతుల నెడి కుండ లినీ కిరణములను బొందినట్టి, మిగుల యెఱుపుగా నున్నట్టి, విప త్తులను తొలగించి యజ్ఞానమును నశింపజేయునట్టి నీ చరణము నాకు శరణము. ఓ యీశ్వరీ ! వైభవము గోల్పోయిన నా యీ జన్మభూమిని తిరుగ లక్ష్మీప్రధము గావించుకొనుటకు గణపతి హస్తమునకు పటుత్వమునిమ్ము. 25. ఇంద్రాణీ దేవిపై గణపతి చే రచింపబడిన నిర్దుష్టమగు 'జలోద్ధత' గతి గల యీ స్తనము భారతదేశ జనులు భయ మును బోగొట్టి వారిని రక్షించుగాక. 24,2 Ex 1. 5. 2. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ 3. ప్రమితాక్షర స్తబకము ఉదిత్తం మ హేంద్రమహిళా వద్దనే ప్రసృతం కరైర్దేశిదిశి ప్రగుణైః । అహితం తమః ప్రశమయ ద్యమినాం - హసితం కరోతు మమభూరిశివం 1: 5. భరతక్షి తే . స్తిమిర మాశుహర త్వరిచాతురీకృత విమోహము తేః । రవిలక్షతో వ్యధికమంశుమతీ పవిపాణి చిత్తదయితా -వనితా ॥ ´3.. శశిలక్ష శీతలకటాక్ష సుధా తరుణార్క కోటి రుచిపాదయుగా …! హృది మే విభాతు మునిగేయగుణా --విబు ధేంద్ర చిత్తరమణీ తరుణీ ॥ on! కమనీయదీ స్ఠ సుకుమార తను ర్మననీయ పావనపదాంబుకుహా । విదధాతు మే శివ మసద్విముఖ విబుధేంద్ర జీవితసఖీ సుముఖీ ॥ అనుమాన మూఢ పితృవాఖ్యవశా తనయేన దేవి వినికృత్తశిరాః ! తవ రేణుకా విలసితాకళయా గణనీయశక్తి రభ వద్దశసు ॥ శ. 7. .. 1. 4₁. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ 5. . ఇంద్రాణియొక్క ముఖమం దుదయించి, ప్రతిదిక్కున విశేష గుణముగల కాంతులతో ప్రసరించుచు, మిగుల సప్రియమగు తమస్సును ఖండించు హసితము నా కధిక మంగళముల నిచ్చు గాక. 2. లక్ష సూక్యులకంటే అధిక కాంతులుగల ఇంద్రాణి శత్రువుల చాతుర్యమునకు మోహవశమయిన భారతభూమి యొక్క (మోహ) తిమిరమును తత్ క్షణమే పరిహర్షించుగాక. 243 7 3. లక్షచంద్రులిచ్చు శీతలసుధాకటాక్షము గలది, కోటిసూర్య ప్రభాకలితమైన పాదయుగళము గలది, మునులచే నుతింపబడు నది, ఇంద్రుని చిత్తమును రంజింపజేయునది యగు స్త్రీ (శచి) నా హృదయమందు 'బ్రకాశించుగాక. J కమనీయకాంతితో నొప్పు సుకుమార శరీరముగలది, మననము చేయదగిన పాదములుగలది, ఇంద్రుని ప్రాణసఖ, సుముఖురాలు, అసత్యపకులకు విముఖురాలు అగునట్టి దేవి నాకు మంగళములు చేయుగాక. ఓ దేవీ! అనుమానించిన పితరుని యొక్క మూఢ వాక్య మువలన కుమారునిచే ఛేదింపబడిన శిరస్సుగల రేణుక నీ యొక్క కళచే ప్రకాశించిన దశలో గణనీయమగు శక్తి (రూపిణి) యయ్యెను. (ఇంద్రాణీ యవతారస్వరూపిణి యయ్యెను.) 244 6. 7. 8. 9. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ సకలామయప్రశమనం దురిత క్షయకారి కాంక్షితకరంచ భవేత్ । సురసుందరీ జనసమర్చిత యో వృది రేణుకా చరణయోః కరణం ॥ విసివాంతి పాపపటలం స్మరణా ద్విధునోతి రోగనివహం భజనాత్ । విదధాతి వాంఛితఫలం స్తవనా న్మనుజస్య రామజననీ చరణం శరణం ప్రజామి నవరవ్యరుణం చరణం తవాంబ నృపజాతిరిపోః । భరత క్షితే రవనతః ప్రథమం మరణం మమేహ ।నభవత్వధమం స్మరణం చిరాదవిరతం విదధ చ్చరణస్య తే తరుణభానురుచః । అయమస్తు రామజనయిత్రి పటు సుర కార్య మార్యవిను తే చరితుం ॥ శ. 7. స్త. 3. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 6. దేవతలచే పూజింపబడు రేణుకా చరణసేవ (లేదా ధ్యానము) సకల రోగములను శమింపజేయును, పాపములను నశింప జేయును, హృదయ కామ్యములను నెరవేర్చును. (ఈ స్తవమునకుగల పారాయణఫలము గూడ నిట్టిదే యని తెలియునది.) 7. 8. 9. 245 పరశురామ జననియైన రేణుక యొక్క పాదములమ స్మరించుట వలన మనుజుల పాపపటలము నశించుచున్నది, భజించుటవలన వాంఛిత ఫలము సిద్ధించుచున్నది.. ప్రథమమున భారతభూమికొఱకు నమ్రుడనైన నేను (అనగా ప్రథమమున భూమియొక్క శ్రేయస్సును గోరి, దేవిని సేవించు MIGANES నేను), ఓ రేణుకా, బాలసూర్యునిబోలు నీ చరణమును శరణు బొందుచుంటిని. ఇచ్చట నాకు నీచమృత్యువు గలుగకుండుగాక ( దేశవిముక్తి పోరాటములో) ఆర్యులకు స్తుతిపాత్రనైన రామజననీ! (బాల) మార్తాండునివలె బ్రకాశించు నీ చరణమును చిరకాలమునుండి యవిరళముగా స్మరించుచున్న యీ జనుడు దేవ కార్యమును వహించి చేయు టకు సమర్ధుడగుగాక, దానికొఱకు ( దేశవిముక్తి నీశ్వర కార్యముగా, కవి తల చెను. నిర్మాణమైన గాంధీయోద్యమము నట్లే భావించి కొంత చేయూత నిచ్చిన స్వవిషయమును గుఱించి కవి యీ శ్లోకమందును పూర్వశ్లోకమందును స్మరిం చెను.) 246 10. 11. 12. 13. 14. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ అవ భారతక్షితి మమోఘ దయే కరణం భవత్విహ తవైషజనః । నిజయోః సవిత్రి చరణాంబుజయో ర విహాతుమర్హసి చిరాద్భజకం ॥ అవిశ స్త్వమిందయితే కిలతా మపి యజ్ఞ సేన తనయాం కళయా । అనఘవ్రతా సుకవయః ప్రథమాం ప్రవదంతి యాం బహుళవంద్యగుణాం ! భువి భారతంపఠతి యః సుకృతీ కలుషం ధునోతి సకలం కిల సః ॥ ఇయమంట శ క్తికులరాజ్ఞి తవ ద్రుపదస్యనందిని కథా మహిమా ! అభిమన్యుమాతర మనల్పగుణా మతిలంష్యు చైక్షత హరి ర్భవతీం । అతిసౌహృ దేన యదిహార్యను తే తవ హేతు రీడ్యతమ శక్తికళా ॥ గృహకార్యతంత్ర చతురాగృహిణీ సక లేంద్రియామృతఝరీ రమణీ ! వరనీతిమార్గకథనే సచివో వ్యభవస్త్వమంబ కురువంశభృతాం ॥ శ. 7. 8 . 3. 10. 11. 13. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ ఓ యమోఘదయావతీ ! ఈ భారతభూమిని నీవు రక్షింపుము. అందుల కీ జనుడు సాధనమగుగాక (గాంధీవలెనే వేఱక రంగమున). నీ నిజ(పాద)పద్మమును చిర కాలమునుండి భజించు వీనిని విడచివేయకుము. (కవి తన కార్యశ క్తిని నిరూపిం చెను.) 14. 247 ఓ యింద్రాణీ ! పూజనీయమగు బహుగుణములుగల యెవరిని కవులు పతివ్రతలలో ప్రథమురాలని, శ్రేష్ఠురాలని చున్నారో, ఆ యాజ్ఞ సేనియగు ద్రౌపదిని గూడ నీవు నీ కళచే బ్రవేశించితివికదా. చెప్పు 12. పుణ్యాత్ముడైన యెవడీ లోకములో భారతమును పఠించునో, వాడు సకల పాపములను నశింపజేసికొనిన వాడగును కదా ! ఓ యంబయైన ద్రౌపదీ! ఇది నీ కథయొక్క మహిమమే కదా! (రేణుకయందు శిరశ్ఛేనమైనప్పు డింద్రాణి యావేశించిన ప్లే ద్రౌసదియందు కేశములచే నీడ్వబడినప్పుడు శక్తియా వేశించి దేవ కార్య కారణము వహించెను.) ఆర్యులకు పూజ్యురాలపైన ద్రౌపదీ! కృష్ణు డధిక గుణములు గల సుభద్రను మించి నిన్నధిక ప్రేమభావముతో జూచిన విషయమునకు నీయొక్క కొనియాడదగిన శక్తి కళయే కార ణమై యుండును. ఓ యంబా ! నీవు పాండవులకు భార్యపై గృహకార్య తంత్రము లందు చతుకు రాలవై, సకలేంద్రియముల కమృతఝరీవంటి రమణివై నీతిమార్గకథనమందు సచివురాలవుగూడ నైతివి. 248 15. 16. 17. 18. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ న యుధిష్ఠిరస్య వరఘోరతపో న ధనంజయస్య పటు బాహుబలం । అరిసంక్షయం కృతవతీ బహుళం తవ వేణికా౬ప చరితా ఫణినీ ॥ అసితాపి కాంతి వసతి ర్మహతీ S వనితాజనస్యచ విమోహకరీ । కుశలం మచూభ్రపతిశ క్తీకళె* ద్రుపదశ తీంద్ర దుహితా దిశతు । శిరసా "సమస్తజనపాపభరం "వహతా భయాయ భువియా మవృణోత్ । అమరాధిపః పతితపావని తాం భువి కన్యకాం తవ వివేశ కళా ॥ కళయాతవాతిబలయా కలితో పురుషస్య యోగమఖిలాంబ వినా । అఖిలేశ్వర ప్రహిత తేజ ఇయం సుతజన్మనే కీల దధావనఘా॥ శ. 7. . 3. 15. 16. 17. 18. ఇంద్రాణీ స పశతీ శత్రునాశనము గావించినది ధర్మరాజుయొక్క ఘోరతపస్సు కా అర్జునుని పటుతర బాహుబలము కాదు. అపచార మొనర్పబడిన నీ వేణీపన్నగమే బహుళశత్రునాశము గావించెను. 249 కృష్ణవర్ణమైనను కాంతిమంతమై, మహిమగలిగి, వనితా జన మును మోహింపజేసిన ఇంద్రశక్తికళా భరితయగు ద్రౌపది నాకు కుశల మొనర్చుగాక. । ఓ పతిత పావనీ ! సమస్త జన పాపభారమును (నుపలక్ష్మితగా) వహించి శిరస్సంబంధమగు నే వేణియందు(కృష్ణునిడైన) ఇంద్రు నిచే నభయమీయబడుటకు భూమిపై నీ వవతరించితినో, ఆ (వేణి గల) కన్యకను భూమియందు నీకళయే ప్రవేశించెను. (ధర యనగా భూమికి, మెదడుకు గూడ నిర్థమున్నందున ద్రౌపదియొక్క శిరస్సు సమస్త జన పాపభారమును వహించు భూమి కుపలక్షణము. అభయ మొసగబడిన వేణి భూమియందు పాపముచే పీడింపబడిన జనకోటిని నిరూపించును. అట్లు నిరూ పించు లక్షణములను శిరస్సున వేణియందు బొంది పుట్టిన ద్రౌపది కభయ మొసగిన సమయమున నామె 'నింద్రాణీ కళ యా వేశించి న టైంచవలెను. ఆయా వేశావతరణమున కుపాధి యగుటకై పుట్టిన పవిత్ర వ్యక్తి ద్రౌపది యని భావము.) ఓ యఖిలాంబ ! అతి బలమైన నీ కళతో గూడిన అనఘ చరిత్రు రాలగు రేణుక పురుషావతరణము వేఱుగా లేకుండగనే పురుషు డైన అఖలేశ్వరుని తేజస్సును గూడ కలిగియున్న ట్లా తేజమును తన కుమారునియందు బొందగ లెనుగదా ! 250 19.20. 21. 22. 23. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ సురరక్షకస్య మదయిత్రి దృశాం నరరక్షకస్య జనయిత్రి పరే । కులరక్షణాయకృతబుద్ధిమిషం కురు దక్ష మద్భుత పవిత్రక థే । ముముచుః కులే మమ సుసర్వప తే సవచాభిధేయ మిహ మందధియః । అపరాధమేత మతిఘోరతరం జనని క్షమస్వ మమవీక్ష్యముఖం । ఇహ శౌర చేతి యతిభిర్విను తా ప్రథితాసు రేశ్వరమనోదయితా । భువిభాతి కీ ర్తివపుషా శచి యా సుక థాపి సా తన సవిత్రికళా । అరుణాచలేశ్యరదరీ వసతే ము నేర్గణపతేః కుశలం । వివిధావతార విలసచ్చరితా వితనోతు సొ విబుధరాడ్వనితా । అరుణాచలస్య వరకందరయా ప్రతిఘోషితం కలుషహారి యశః । విభుధాధినాధరమణీ శృణుయా దణనాథగీతమతిచారు నిజం ॥ శ. 7. . 3. 19 19. 20. 21. 22. 23. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ నరులనురక్షించు నో తల్లీ, యింద్రాణీ! కులరక్షణమందు బుద్ధి గలిగియున్న వీనిని (కవిని) సమర్థునిగా జేయుము. 251 ఓ జననీ ! ఈ నా కులమందున్న మందబుద్ధు లింద్రనామమును, నీ నామమును గూడ విడిచి పెట్టిరి. నా ముఖముజూచి యతి ఘోరమైన యీ యపరాధమును నీవు క్షమింపుము. ఓ శచీ! 'శారద' యని యీ లోకములో యతులచే నే దేవి పొగడబడుచున్నదో, ఇంద్రుని భార్యగా ప్రసిద్ధిజెందిన యే కాంత భూమియందు బ్రకాశించుచున్నదో, శుభ చరిత్రగల నా మెయు నీ కళగానే యున్నది. (అనగా శంకరాచార్య ప్రతిష్ఠితమైన 'శారద' యను విద్యా రూపిణి భూమియందు బ్రకాశించు నింద్రాణీకళయని భావము) వివిధావతారములందు బ్రకాశించు చరిత్రగల ఆ యింద్రాణి యరుణాచలేశ్వర గుహను వసతిగా జేసికొని తపమొనర్చు గణపతిమునికి కుశలము చేయుగాక. ఓ రమణీ ! అరుణాచలగుహచే ప్రతిధ్వనింపబడుచు, గణపతిచే కలుషహరణముకొఱకు రచింపబడిన యీ కథాస్తవము చాకు (తరమై, నిజమై, నీ యశస్సంబంధమై, నీచే శ్రవణము చేయ బడుగాక 252 24. 25. 2 ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ భరతక్షి తేః శుభవిధాయిషు సా విబుధక్షి తీశదయితా దయరు ! ధనశక్తిబంధు బలహీనమపి ప్రథమంకరోతు గణనాథమునిం I 4. సులలిత తామరస స్తబకము 1. దిశతు శివం మమ చంద్రవలకు స్తిమిరసమూహ నివారణ దక్షః । కృతగతి రోధక పాతక నాశః సురధరణీశవధూ స్మిత లేశః ॥1 3. ముది తామిమా విదధతు ప్రమదాం త్రిదివాధిపస్య నిపుణశ్రవణాం । అమితప్రకాశగుణశ క్తినుజాం ప్రమితాక్షరాః సుకవిభూమిపతేః ॥ అవిదిత మార్గతయాతి విషణ్ణం గతిమ హాయ చిరాయ నిషణ్ణం భరతధరా మనిమేష ధరిత్రీ పతి గృహిణీ పరిపాతు సవిత్రీ । భువన మిదం భవతః కిల పూర్వం యదమలరూపమనాకృతి సర్వం । ప్రకృతిరియం కురుతాద దరిద్రా మతిమతి శాతతరాం మమ భద్రా ॥ శ. 7. 24. 25. 1. 2. 3. ఇంద్రాణీ సప్తశతీ ఆ యింద్రాణి ధనశక్తి బంధుబలము లన్నింట హీనుడై యున్న గణపతిమునిని కృపతో జూచి, భారత దేశ శుభము నొడగూర్చు వారిలో బ్రథమునిగా జేయుగాక. 253 సుకవిరాట్టైన గణపతియొక్క యీ 'స్రమితాక్షర' వృత్తము లధిక కాంతి గుణ శక్తులు గలిగిన ఇంద్రాణీదేవిని సంతోషము తోడను, నేర్పుతోడను వినునట్లు చేయుగాక. చంద్రునివలె ధవళ మైనది, చీకటి సమూహములను నివారింప సమర్ధమైనది, యెన్ని జన్మములు పాపములనైనను నశింపజేయు నట్టిదియైన యింద్రాణీ మందస్మితలేశము నాకు శుభము గూర్చుగాక. దేవేంద్రుని రాణియైన సవిత్రి-మార్గము తెలియక విషణురాలై చిర కాలమునుండి గతికోల్పోయి స్తంభించియున్న భారత భూమిని రక్షించుగాక. ఈ భువనసృష్టికి పూర్వము నిరాకార నిర్మలమై యేది యంత టను నుండెనో, మంగళప్రదమైన ఆ ప్రకృతి నా బుద్ధిని తీక్ష మొనర్చుగాక. (అట్టి ప్రకృతినే పర దేవతయందురు) 254 4. 5. 6. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ సృజతి జగంతి విభౌ పరమే యా సు బహుళ శ క్తిరరాజత మాయా । ప్రదిశతు సా మమ కంచన యోగం ఝటితి నిరాకృత మానసరోగం II FRAN ప్రతీ విషయం వికృతీ తవ సత్తా విలసతి యా మతి మద్భిరుపాత్తా ॥ ఇయమనఘా పరిపాలిత జాతిం వితరతు మే వివిధాంచ విభూతిం ప్రతి విషయగ్రహణం పరిపూ తా మతిరఖలస్య జనస్యచ మాతా ! మన విదధాతు శుభం శుభనామా త్రిదివ నివాసి న రేశ్వర రామా । శ. 7. స. 4. 4. 5. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ జగత్తును అనగా కదలిక లేదా చలనముగలిగి య చలస్వరూ పముకంటె వేతైనదానిసి) సృజించుచు విభునియం దధికశక్తిగల యే మాయ (దీనినే కొందఱు చాలక మహిమను ధరించు ప్రాణశక్తి యందురు) రాజిల్లుచున్నదో, ఆమాయ మనస్సులోని రోగములను దొలగించి, నా కనిర్వాచ్య యోగము నిచ్చుగాక. 255 ప్రతివిషయమందు బుద్ధిమంతులచే స్వీకరింపబడు వికృతిభిన్న సత్తేదికలదో, ఆ పుణ్యప్రదమైన సత్తు సర్వజాతులను పాలిం చుటకు సమర్ధమైన నానావిధ వైభవమును నా కిచ్చుగాక. (అనగా వికృతులైన విషయరూపములనుండి నిర్విషయమైన బుద్ధి వికృతజాతుల సర్వమును వశమొనర్చుకొను వైభనము గలదియగును. కవి యట్టి బుద్ధియోగమును సాధించి కపాల భేదనముతో గూడిన యోగసిద్ధి బొందెను.) 6. ప్రతివిషయమును గ్రహించు సామర్థ్యమునిచ్చుటకై జనులంద రికి ( దేవమానవ పితృగణము లందరికి తల్లివలె వారియందు బుద్ధి రూపిణియైయున్నది, శుభనామముగలది యగు నింద్రాణి నాకు శుభము గూర్చుగాక, (శక్తి స్త్రీరూపిణిగను, ఆకాశరూపిణిగను విశ్వమందున్నట్లు పూర్వము చెప్పబడెను. వానిలో స్త్రీ రూపము నిక్కడ ప్రస్తు తించి, తరువాత శ్లోకములో ఆకాశరూపమును కవి స్తుతించు చుండెను.) 256 7. 8. 9. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ గగనతనుర్జగతో విపులవ్య ప్రభుపదమగ్ర్యమితా సకలస్య । ప్రతిజన దేహమజా ప్రవహంతీ మమహృది నందతు సా విహరంతీ పటుకులకుండ ధనంజయకీలా సముదిత హార్ద్ విభాకర లీలా ! ద్రుత శిర ఇందు కళామృత ధారా జన మవతా న్ని జిభ క్త ముదారా ॥ విషయ సమాకృతి రత్ర పురస్తా ద్విమలతమా కిల తత్ర పరస్తాత్ భవన మయీ ధువనాచ్చ విభక్తా మతిరనఘాపతు మామతిశక్తా శ. T. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ 7. ఆకాశశరీరిణియై ఆమె విపులముగా వ్యాపించిన సకల జగత్తుల కంటె శ్రేష్ఠమైన (జగత్తులకు మించి వ్యాపించుటచే నాకాశము శ్రేష్ఠము, జ్యేష్ఠము కూడ అగును) ప్రభుపదమును బొంది ( యున్నది. ప్రతిమా నవ దేహమందు ప్రవహించుచు విహరించు చున్నను పుట్టుక లేక యున్న ఆయా కాశరూపిణి నా హృదయ మందు క్రీడించుగాక. 8. 9. 257 (అనిత్యమైన వికృతచలనకూపములకంటె నిత్యచలనాత్మక మైన ఆకాశము శ్రేష్ఠము. ఇదియే సర్వప్రవాహములకు మాతృక వంటిది.) సమర్థమైన కులకుండాగ్ని జ్వాలలుగలది, లెస్సగా నుదయించిన భానునివంటి హృదయప్రభావమే లీలగాగలది, శిరస్సునందు ద్రవించు చంద్రకళామృతధారలు గలదియైన ఉదారమగు దేవి తన భ క్తజనమును రక్షించుగాక. (ప్రతిమానవునియందు నా కాశరూపిణియై వ్యాపించియున్న దేవి తదాకాశముద్వారా చైతన్య మునిచ్చి యనుగ్రహించునప్పుడు మాతృలక్షణము త్రివిధములై మూలాధార, హృదయ మస్తక స్థలములం దెట్లుండునో వచింపబడెను.) ఇక్కడ ముందున (సృష్టియందు, లేదా శరీరక్రియలందు) విషయాకృతిగాను అక్కడ వెనుకను (ఆకాశమున నుండు నిర్గుణ పరాస్థితియందు) మిగుల నిర్మలముగాను నుండి (ఇది దివ్య స్త్రీరూప చైతన్య ము), విశ్వమును గృహముగా బొందినను భువనములకం టె వేఱుగా నిర్దోషమై యతి శక్తివంతమైయుండు (బుద్ధిసంబంధమగు) రూపము నన్ను రక్షించుగాక, 258 10. 11. 13. 13. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ । విషయ పరిగ్రహణేష్వతి సక్తా విషయ విధూతిషు కాపీ వివి అఖలప తేర్మయి దీవ్యతు శక్తి ర్విమలతమా విధు తేతర సక్తిః । దృశిదృశి భాతి యదీయమపాపం దిది గంతృవ వేతృచ రూపం । భవతు శివాయ మమేయ మనింద్యా భువనప తేర్గ ృహిణీ మునివంద్యా ॥ జడకులకుండదరీషు శయానా బుధకులనహ్నీషు భూరి విభానా । హరిహయశక్తి రమేయ చరిత్రా మమ కుశలం విదధాతు పవిత్రా ! దహరగ తాఖల మాకలయంతీ ద్విదళగతా సకలం వినయంతీ । దశశతపత్రగతా మదయంతీ భవతు మయీంద్రవధూ ర్విలసంతీ ॥ శ. 7. 10. 11. 12. 13. 259 ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ విషయపరిగ్రహణమందు మిగుల ఆసక్తికలది, విషయములను వీడుటలో ననిర్వాచ్యమైన పవిత్రతకలది, మిక్కిలి నిర్మలమైనది, యితరా పేక్షలు లేనిదియగు నఖలలో కాధిపశక్తి నాయందు బ్రకాశించుగాక. ప్రతి దృక్కునం దెవ తే నిర్దోషరూపముచే (దృశ్యమును విడచిన దృష్టిరూపము) ప్రకాశించుచునదో, ప్రతిదిక్కున నవ తె (బుద్ధి) రూపముగా వ్యాపించి తెలిసికొనుచున్నదో, అట్టి యనింద్య యైనది, మునివంద్యయైనది యగు నింద్రభార్య నాకు మంగళము జేయుగాక. జడుల. కులకుండమందు శయనించునది (అనగా తిరోధాన మైనది), పండితజనులందు - నిర్మలబుద్ధితో గూడి-కులకుండాగ్ని యందు విశేషముగా బ్రకాశించునది (చిదగ్ని రూపము నుద్దార మొనర్చు బుద్ధి జ్యోతియగునది), సవిత్ర చరిత్ర గలదియైన యింద్రాణి నాకు కుశలమిచ్చుగాక. (అజ్ఞానులలో నిద్రించునదియు, విజ్ఞానులలో మేక్డొనునదియు నని భానము.) దహరగుహయం దుండి సకలమును బోషించుచున్నది, ఆజ్ఞా చక్రగతమై సకలమును శిక్షించుచున్నది (అనగా శాసించునది) సహస్రారగతమై యచుృత మదముగలిగించునది (అనగా నిర్వి షయ నిరతిశయానందము నిచ్చునది) యైన యింద్రాణి నా యందు విలసించుగాక. (అనగా మూడు ప్రకారములగు విలాసములను జూపుగాక). 260 14. 15. 16. 18. 17. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ గృహయుగళీ శ్రియ ఆశ్రితగమ్యా పదకమల ద్వితయీ బహురమ్యా । మమహృది భా త్వవికుంఠి యానా హరి సుదృశ స్తరుణారుణ భానా ॥ ఉపరి తతా కులకుండ నిశాంతా జ్వలిత ధనంజయ దీధితి కాంతా । హరిహయ శ క్తిరియం మమ పుష్టా ద్రవయతు మస్తకచంద్ర మదుష్టా ! నభసి విరాజతి యా పరశక్తి గ్మమ హృది రాజతి యా వరశక్తిః । ఉభయ మిదం మిళితం బహువీర్యం భవతు సుఖం మమసాధిత కార్యం I త్రిభువనభూమిస తేః ప్రియయోషా త్రిమలహరీ సురవిష్టప భూషా । మమ వితనోతు మనోరధపోషం దురిత విపత్తి త తేరపి శోషం పవన జగత్ప్రభు మోహనమూ ర్తి క్షలధర చాలన విశ్రుతకీర్తిః । మమ కుశలాయ భవ త్వరిభీమా జననవతాం జననీ బహుధామా ॥ శ. 7. 14. 15. 16. 17. 18. ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ లక్ష్మి నివసించుటకు రెండు గృహములవలెనుండి, యాశ్రిత భక్తజనులు చేరదగినవై, బహురమ్యమై, యడ్డులేని గమనము గలిగి, బాలసూర్యప్రకాశమానమై యొప్పు ఇంద్రాణీ పదకమల ద్వయము నా హృదయమందు బ్రకాశించుగాక. 261 శరీర ముయొక్క మీది (స్థూల) భాగమందు వ్యాపించి, కుండ లినీ గృహముగాగలది, జ్వలించు నగ్ని కాంతులచే మనోహర మై యున్నది, పుష్టిగలది, పవిత్రమైనది యగు నీ యింద్రాణి నా శిరఃకమల చంద్రుని ప్రకాశింపజేయుగాక. ఏ పరాశక్తి గగనమందు రాజిల్లుచున్నదో, ఏది నా హృదయ JAN మందు ప్రకాశించుచున్నదో, బహు వీర్యవంతమైన ఆ రెండు శక్తులు నా హృదయమున మిళితమై (బాహ్యాంతర భేదములేక దేవతలందువలె) నా కార్యసాధన జేయుచు నాకు సుఖము నిచ్చుక (అహంకార మమకారములను దొలగించవలెనని భావము.) మనోవాక్కాయ కర్మలు మూడింటిని హరించు నింద్రాణి (అన్న మయ మనోమయకోశములను బాలించునది యను భావముగూడ కలదు), నా మనోరధమును బోషించి నెర వేర్చు గాక, నా పాపఫలమును నశింపజేయుగాక, మేఘములను చలింప జేయుటవలన ప్రసిద్ధ కీర్తినొందినది, విస్తార తేజస్సుగలది, జన్మగల వారికి జనని యగునది, యింద్రుని మోహింప జేయు నట్టిదియైన మూర్తి నాకు కుశలము జేయుగాక. 262 19. 20. 21. h ఇంద్రాణీ స ప్తశతీ మమ సుర రాజవధూ కళయోగ్రా ఖలజన ధూనన శక్త నఖాగ్రా దమయతు కృత్తశిరాః కలుషాణి ప్రకటబలా హృదయస్య విషాణి ॥ WA 23. కులిశివధూకళయా పరిపుష్టా బుధనుత సద్గుణజాల విశిష్టా ! మమ పరితో విలసద్విభవాని ద్రుపదసుతా విదధాతు శివాని 22. అమరన రేశ్వర మందిర క్షేత్రీ సుమశరజీవన సుందరగాత్రీ ! భవతు శచీ వితత స్వయశస్సు ప్రతిఫలితా గణనాథ వచస్సు ॥ సురజన రాడ్డయి తాంశ విదీప్తే పదకమలాశ్రిత సాధుజనాప్తే । దురితవశాదభితో గతభాసం మనుజకుమారజనన్యవ దాసం I వికసతు మే హృదయం జలజాతం విలసతు తత్ర శచీస్తుతిగీతం । స్ఫురతు సమస్తమి హేప్సిత వస్తు ప్రధితతమం మమ పాటవమస్తు ॥ శ. 7. స్త. 4. 19. 20. 21. 22. 23. 263 ఇంద్రాణీ స స్తశతీ ఇంద్రాణియొక్క కళను బొంది (ఉగ్రకళ, శాంతకళ యని శక్తి రెండు విధములుగా నుండును. ఈ శ్లోకమం దుగ్ర కళను స్తుతించి, తరువాత శాంత కళను కవి పేర్కొనును.) యుగ్రమైనది, దుష్ట జనులను నాశన మొనర్చు పటుత్వము గల గోళ్ల కొనలు గలది, అతి బలమైనది, కృత్తశిరస్సు గలదియైన ప్రచండచండి నా హృదయమందుగల విషతుల్య పాపములను సంహరించుగాక. ఇంద్రాణీకళతో గూడినది, పండితులచే పొగడబడు సద్గుణ గలది యగు ద్రౌపది నా కంతటను వైభవముతో ములు గూడిన మంగళములను సమకూర్చుగాక. ఓ మనుజకుమార జనిని ! పాపవశమువలవ నంతటను ని సైజు డనై దాసుడనగు నన్ను రక్షింపుము. ఇంద్రుని మందిరమునకు నాయకురాలై, మన్మధుని బోషించు సుందర శరీరముగల శచీదేవి యొక్క- కీర్తి గానముచే వ్యాపిం చిన గణపతి వాక్కునందామె ప్రతిఫలించుగావుత. నా హృదయమను పద్మము వికసించుగాక (ఈ స్తుతిగీతము వలన), అందు శచీదేవి సంబంధమైన యీ గీతమా మెకు విలాసము నిచ్చుగాక, సర్వేష్ణార్ధములు నిహమందు (తత్ఫల ముగా) వ్యక్తమగుటకు స్ఫురించుగాక, (ఆ యిష్టార్ధ ప్రాప్తిచే) నా సామర్ధ్య మధికమగుగాక. 264 24. 25. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ కురు కరుణారససి క్ష నిరీక్షే వచనపథాతిగ సద్గుణలక్షే । శచి నరసింహజ మాహితగీతం భరతధరా మవితుం పటు మేతం సులలిత తామర సైః ప్రసమాప్తం వరనుతిబంధమిమం శ్రవణా ప్తమ్ । జనని నిశమ్య సుబద్ధ మశేషం హరిలలనే మమ కుర్వభిలాషమ్ సప్తమం జాగతం । శతకమ్ సంపూర్ణమ్. శ. 7. స. 4. 24. 25. ఇంద్రాణీ స స్తశతీ ఓ కరుణామయీ! వర్ణనాతీతములైన లక్షలకొలఁది గుణములు కలదానా ! భారతదేశ రక్షణార్ధ విగీతములను రచించిన నరసింహసుతుడైన గణపతిని సమర్ధుని గావింపుము. ఓ తల్లీ! 'సులలిత తామరస' వృత్తములచే సమా ప్తము గావింప బడి, చెవులకింపగునట్లు నిబద్ధమైన యీ వరనుతిబంధమును నీవు పూర్తిగా విని నా యభిలాషను నెర వేర్పుము. ఇట్లు, శ్రీ భగవన్మహర్షి రమణాం తేవాసియు, న ర సిం హ పుత్రుడును, కావ్యకంఠ బిరు దాంకితుడును, వాసిష్ఠగోత్రనామకుడును అగు గణపతిమునిచే విరచితమైన ఇంద్రాణీ సప్తశతి సమా ప్తము. ఓం ఇంద్రాణ్యర్పణమస్తు. 265 జయంతి ప్రింటర్సు, కాకినాడ. మా యొద్ద లభించు గ్రంథములు నాయన (కావ్యకంఠ శ్రీ వాసిష్ఠ గణపతి ముని సంపూర్ణ జీవిత చరిత్రము - తెలుగున - 800 పేజీలు. రచయిత :- శ్రీ గుంటూరు లక్ష్మీకాంతము) పత్రికాభిప్రాయములు 10-00 గణపతిముని జననం మొదలు (17-11-1878) వారు కీర్తిశేషు లగు వరకూ (25_7_1936) విస్తృతమైన వారి సమగ్ర జీవితకథన మే ' నాయన ' అనే గ్రథం. ఈ సమగ్ర కథనంలో అబ్బురపాటు కల్గించునవీ, ఔరా అని పించునవీ, అయ్యో అనిపించునవీ, ఆనందబాష్పములను రాల్పించునవీ, ఆవేదనతో.. కనుల చెమఱింప జేయునవీ - అ నేక సంఘటనలు కానవస్తాయి. —(ఆంధ్ర ప్రభ) s ఒక ఆంధ్ర మహాపురుషుని జీవిత చరిత్ర తెలుగులో ఇంతవరకూ ఈ విధంగా వెలువడ లేదు. (ఆంధ్ర పత్రిక) అనేక విచిత్రగాధలతో కూడిన ఈ మహనీయుని జీవిత చరిత్ర నవలకంటే ఆకర్షణీయంగా చదివిస్తున్నది. ఇది యీ సంవత్సరం వచ్చిన జీవిత చరిత్రలలో తలమానిక మైనది. —(స్వతంత్ర) It is a big work of 783 pages, replete with thrilling episodes. Written in simple and faultless style, it is a valuable contribution to Telugu literature. —(The Weekly Mail) [P. T. O. (శ్రీ గణపతిముని రచనలు - తెలుగు తాత్పర్యములతో) 1.(ఎ) మహావిద్యాది సూత్రగ్రంథావళి (దశమహావిద్యలకు, యోగాది యితర తత్వములకు, రాజ యోగ సారమునకు వ్యాఖ్యలు) గాయత్రీ (బి) మహావిద్యాది సూత్రగ్రంథావళి (నాగరి లిపిలో మూలము మాత్రమే) 2. 3. 4. 5. 6. సి --- 9, D ఖండకావ్యద్వయము (పాండవ ధార్తరాష్ట్ర సంభ వము, సుకన్యాదస్ర సంవాదము) సదాచార బోధిని ... విశ్వమీమాంస (విశ్వసృష్టి, జీవసృష్టి, వివిధ అధిష్ఠాన దేవ తా తత్వములు, అవతారములు వచ్చు విధము, ఉపనిషద్విద్యలు మొదలగు 50 విషయములున్నవి.) ఇంద్ర సహస్రనామ స్తోత్రము (ఋఙ్మంత్రములనుండి యేరిన నామములైనందున ఇవి మంతతుల్యములు) 8. భారతచరిత్ర పరీక్ష (ఈ చరిత్ర వేదయుగ మధ్యకాల తత్త్వఘంటా శతకము (ద్వాదశాదిత్య, ఏకాదశ రుద్ర, అష్టవసువుల సమష్టి వ్యష్టి సామరస్యము) గీతమాల (వైదిక దేవ తాస్తుతి గీత సులు) ... 1-50 స్తోత్రచతుష్కము (ప్ర్రచండచండీ, ఉమా, శివ, దేవీ స్తోత్రములు.) (పోస్టు ఖర్చులు ప్రత్యేకము) 0-50 0-25 0-25 0-50 1-50 3-00 0-50 ములో సంభవిం చెననియు, భారతవీరులు ఋషులవ లె మంత్రద్రష్టలనియు ఋగ్వేదమునుండి ప్రమాణము లతో రుజువొనర్చి, వ్రాసిన మహ త్తర విమర్శగ్రంథము) 6-00 1-00 శ. స. శ్లో. 1-1-18 1-3-16 3-3-6 3-4-13 4-2-13 4-4-7 5-1-19 5-3-4 ,, 6-1-10 6-3-23 7-3-13 7-4-7 7-4-9 తప్పు. తమ శబా భజిష్యః ధ ర్శేపరీ విభవ మహాంతం మాంతర్భవతీ తావాంబ బాహు నమః స్వదభాణి వోమ్ని అతిలంష్యు విపులప్య భవవ స. 2. 41 పేజీ 94 " 98 "" 199., స్త. 1 తప్పొప్పులు కముల లోని వి శ. 4 ఆనుష్ణుభం శతకం ఒప్పు. తను శబ్దా భుజిష్యః ధ ర్మేపరి విభవమపి మహాంతం మాత ర్భవతీ తవాంబ బహు నః భా వ్యోమ్ని అతిల విపులస్య భవన . శ. 3 అనుష్టుభం శతకం స్త. 1-1-16 1-2-3 1-2-8 యొక్క 2-1-19 మదు 2-2-9 3_1-19 3-4-10 3-4-14 4-2-6 4-2-12 4-4-9 4-4-18 4-4-17 5-4-7 6-1-23 6-2-8 6-3-5 7-3-7 7-3-10 7-3-17 PD తప్పు. 7-4-171 7-4-18 అకాశ తాత్పర్యముల లోనివి ఒప్పు. స్థితి కర్చించ నిరూపమాన ఋతు ముఖవిలాస భాషించు దనగి ప్రత్యేకముకా వినువు పాపములను హరించుదానవు వేథాఋసత్య పక్ష భుజించ భజించుటవలన వాంఛిత కార్యశక్తి వహించి కృష్ణుని డైన అన్నమయ మనోమయ ప్రసిద్ధ కీ ర్తినొందినది ఆకాశ సృష్టి యొక్క మందు సిద్ది కల్పించ నిరుపమాన ఋత ముఖ వికాస భాసించు దణగి ప్రత్యేకముగా వినుము పాపములను శమింపజేయుదానవు వేధాఋతస్య పక్ష్మ భజించునో భజించుటవలన రోగపటలము హరించు { చున్నది, స్తుతించుటవలన వాంఛిత కార్యాసక్తి వహించిన కృష్ణున అన్నమయ ప్రాణమయ మనోమయ ప్రసిద్ధ కీ ర్తినొందినది, శత్రువులకు భయంకర మైనది