UNIVERSITY TRIVANDRUM SANSKRIT SERIES OF TRAVANCORE No. 172 AVANTISUNDARĪ OF ACARYA DANDIN UNIVE ERSITY जिन् SAVANION PUBLISHFD Suranad Kunjan Pillai, M. A.(ENG); M.A. (SANS.); M.A. (MAL. Y Honorary Director, University Manuscripts Library, Teisandrum. 19541 1129 अनन्तशयनविश्वविद्यालयः अनन्तशयन संस्कृतग्रन्थावलिः ग्रन्थाङ्क: १७२. आचार्यदण्डिविरचिता अवन्तिसुन्दरी । प्रकाशकः शूरनाडू कुञ्जन् पिल्ल एं. ए., पौरस्त्यग्रन्थप्रकाशनकार्यालयाध्यक्षः अनन्तशयने भास्करमुद्रालये मुद्रितः १९५४ / ११२९ मूल्यं रुप्यक चतुष्कम् PREFACE It is a matter of immense gratification that we are able to bring out the present edition of, the Avantisundari Katha, a fragment of which was published in 1924 by Sri M. Ramakrena Kavi. The edition of Sri Kavi was based on a very defective, fragmentary manuscript full of lacuna, discovere from Kottakkal, Malabar Only the beginning of the book was available to him and his edition covers only 25 pages in print. The present edition is based on a far fuller manuscript although this too is defective and fragmentary. This runs to 246 pages in print and carries the story to the narration of the tale of Kadambari by Mandakini. It may be seen that this covers nearly haif the story in the Furvapithika cf the Dasakumaracarita, the subjectmatter of which is identical. This work is bound to be of great interest to the students of the works of Dandin, the celebrated rhetorician and story-teller of Sanskrit. Much has bee.1 written about the works of Dandin by several scholars. There is no consensus of opinion regarding his works.* From a verse of Rajasekhara, we know that Dandin was the author of three works. Only about one work viz., the Kavyadarsa, there is absolute unanimity *Kavyadarsa, Dasakumaracarita, Mṛcchakatika, Chandoviciti, Kalaparicchēda, Dvisandhana and Avantisundari are attributed to Dandin by several scholars. of opinion. The majority of scholars favour Dandin's authorship of the Dasakumaracarita also. (See History of Sanskrit Foetics Introduction to Sahitya Darpana by P. V. Kane, p. 89). The third work is taken to be Chandoviciti by some, Dvisandhana, Mrcchakatika, or Kalapariccheda by others. Detailed discussion on the question of identification of the third work may be seen in the Introduction to the present edition. But a more important problem has been raised by the discovery of the Avantisundari Kathā which is specifically attributed to Dandin. The question is whether Dandin wrote cnly three works as stated by Rajiekhara, and whether he wrote both the Dasakumāracarita and the Avantisundari, the latter being only a more elaborate and altered version of the former so far as we are able to judge. From the data available, it is doubtful whether the statement of Raj sekhara can be accepted as correct. as in that case, the authorship of certain works like the Dvisandhana etc. now assigned to him will have to be re-examined. 4 What is, however, more important in this connection is the identification of the authors of the Dasakumaracarita and he Avantisun dari. From the colophons of manuscripts avail. ble here we find that both are works of Dandin. The celophen in the Avantisundari, according to the manuscript available in this library, is as follows:66 " इत्याचार्य दण्डिना कृता अवन्तिसुन्दरी समाप्ता । " It is also stated in the work itself that the story is narrated by Dandin at the instance of his friends. This is sufficient proof that the Avantisandarī is the work of Acarya Dandin. There is also strong evidence to ascribe the Dasakumaracarita to Dandin. Tradition is quite in favour of this attribution. In the colophons of the manuscripts of the Dasakumaracarita, we find Dandin being mentioned as the author of the work. The colophon in one paper manuscript (14035 A of this library) is as follows:'इति दण्डिनः कृतौ दशकुमारचरिते अपहारवर्मचरितं नाम द्वितीय उच्चासः । ' In another palm leaf manuscript (10635), again, we find the name of Dan in being mentioned: 6 ' इति श्रीदण्डिविरचिते दशकुमारचरिते प्रथमं चरितम् ।' On this question, new light is forthcoming from an old Sanskrit work, Abhijñāna Šakuntala Carca, by an anonymous author now being published in the Sanskrit Journal of this institation (vide Vol. VIII. No. 1. p. 9). A passage from the Dasakumaracarita is quoted in the Carca with the preface. This also supports the tradition of Dandin's authorship of the Dasakumaracarita. There is doubt as to the authorship of the available version of the Pūrvapithika of that work, but that question does not require detailed consideration here, as we are nct directly concerned with that. The facts stated above in regard to the authorship of the Avantisundari and the Dašakumaracarita are sufficient to ascribe both the works to Ācārya Dandin. But some scholars and critics cannot willingly accept that both these are works by the same author, on account of the difference in style between them. Dr. A. Berriedale Keith, for example has, in his preface to 'A History of Sanskrit Literature' stated that "if a Dandin wrote the work (the Avantisundari) he was assuredly not the author of the Dasakumaracarita, and its date may be centuries later than the great Dandin, for there is no reason to accept the suggestion that a writer of the Katha lived sufficiently soon after the famcus Dandin to be familiar with his genealogy and to work it into his story." Dr. Keith was greatly influenced in his cpinion by the views of Dr. S. K. De 'that even the most careless reader of the Katha and the Dasakumaracarita should have been struck by the extraordinary difference of style between the two works, the Katha rivalling unsuccessfully the worst mannerisms of the Harsacarita and the Kadambari', (See the Preface to 'A History of Sanskrit Literature by A. B. Keith, p. xvi). But other scholars who have examined the question of authorship of these works have adopted different conclusions. Dr. P. V. Kane in his 'Introduction to the Sahitya Darpana' has stated that "the Avantisundari Katha is the first portion of the whole story, the current Dasakumaracarita is the middle portion, and there is one Ucchväsa for the Uttarapithika (p. 92). Considering all that has been said by several scholars, Dr. Kane is inclined to hold on the whole (though with sorne hesitation) that the Avantisundarī Katha is the work of Dandin, and constitutes the prelude to the current Dasakumaracarita". This view seems to be quite acceptable. Arguments based merely on the style of composition in these works cannot be considered as convincing proof that the works are by different authors when the contrary established by categorical statement. This work was taken up for publication when Dr. P. K. Nārāyaṇa Pillai was the Curator of this Library. The work was edited and prepared for publication by Sri K. S. Mahadeva Sastr, under the direction of of Sri Narayana Pillai. The edition, as above stated is based entirely on one manuscript and that too defective (No. 10863) secured by Sri E. V. Raman Nambatiri. The editors have not, therefore, been able to convince themselves that the readings are quite correct. Several portions of the manuscript have crumbled down, and so the text as now available is full of lacuneæ. Scribal errors are also numerous which make the work of the editors extremely difficult. But they have endeavoured to the best of their ability to present as good an edition of the work as possible. Their apology is that this work, with all the shortcomings of the present edition, IS bound to be of immense interest to the students of Sanskrit literature. We hope that the indulgent scholars will overlook the defects and extend their warm welcome to this publication. Trivandrum 30-3-1954. SURANAD KUNJAN PILLAI, M. A. (ENG.); M. A. (SANS.); M.A.(MAL.) HONORARY DIRECTOR INTRODUCTION ● Like the Kadambari of Baṇabhatta and the Vasavadatta of Sabandhu, the Avantisundari of Dandin is also a valuable prose romance in Sanskrit. The colophon at the end of the manuscript 'इत्याचार्य दण्डिना कृता अवन्तिसुन्दरी समाप्ता' makes it clear that the name of the work is Avantisundari and that its author is Dandin. The statement in the work 'शुश्रूषवे सुहृद्गणाय कथामवन्तिसुन्दरीमाचिख्यासुरित्यभाषत' (p. 17 ) fure ther establishes the name of the work to be Avantisundari. The reference to the Avantisundari of Dandin by Appayya Diksita (different from the famous Vedantin) in his Nāwasangrahamāla 'इत्यवन्तिसुन्दरीये दण्डिप्रयोगात् '# confirms the name of the work and the name of the author. Except for certain incidental elaborations like the genealogy of the lunar race of kings, the descriptions of the islands, world etc., and the stories of Vararuci, Kadambari and Samudradatta, the story is, in the main, the same as that of the purvapithika cf Dasakumaracarita. Though from the colophon garrafõcar कृता अवन्तिसुन्दरी समाप्ता' cited above it wculd appear that the work is complete, an examination of the manuscript would show that the work as it is available here is incomplete. The story ends here with the narration of the tale of Kadambari by Mandakini: the daughter of Namuci when * Vide Dr. V. Raghavan, Annals of Oriental Research, Madras, Vol. V, No. 2. Rajavahana reaches the nether-world along with Matanga. This, therefore, covers only about half the story in the purvapithika of Dasakumaracarita. Still, it is possible to glean from the available portion much matter of historical interest. It is noteworthy that the author himself gives an indication of the main theme of the work in the passage, " प्रतिभातु तवैतदाश्चर्यभूतं सर्वपुरुषार्थोपदेशगुरु सर्वद्वीपवृत्तान्तबहुरसं वकलाकलापगर्भगम्भीरं सर्वसमयरखसम्भेदसम्मतं *सर्वादिराजवंशवर्णन मनोहरकथं सर्वदेवासुरवृत्त कीर्तनाद्भुतं सर्वमनुजगन्धर्वसिद्धविद्याधरेश्वरस्य राजवाहननाम्नो पारमत् ।" **** ***** An anonymous metrical summary of the work by name Avantisundarikathasara has been published from Madras by Sri. M. R. Kavi But this is also incomplete. At the beginning of the work, as in Bara's Hargacarita, the author has given an autobiographical account of himself and the circumstances leading to his composition of the work. These can be summarised as follows:-t There was at Kancipura, in Southern India, a king by name Simhavisnu belonging to the Pallava dynasty. Once a Gandharva came to his court and eulogised him in the following verse" दनुजपतिहृदयभूधर विभेदविज्ञातशक्तिनख कुलिशम् । जगदुदयहेतु विष्णोरवतु वपुर्नारसिंहं वः ॥" * c. f. Dandin's own Kavyadarasa, I. 5, nffaza etc. † See also New Catalogus Catalogorum, Vol. I pp. 308310. which obviously contained the praise of both the king and God Narasimha. Struck by the sweetness of the verse, the king asked him about its author and the gandharva replied as follows:"In the north-western parts there is a place called Anandapura peopled by great Brahmins. A Brahmin family belonging to Kausikagotra and proficient in Vyakarana and Mantrasastra migrated from there to Acalapura, a city founded by Müladeva near Nasik. In this family was born one Narayanasvamin who performed many sacrifices and attained great renown, and to him was born a son named Damodara. This Damodara, through the influence of the great poet Bharavi, became the friend of Prince Visnuvardhana.* Once Damodara accompanied Visnuvardhana during a hunting *Sri M. R. Kavi identifies Damodara with Bharavi in his Introduction to the Avantisundarikathāsāra. This view seems to he based on the verse, 'स मेधावी कविर्विद्वान् भारविः प्रभ (वं )बो गिराम् । अनुरुद्ध्याकरोन्मैत्री नरेन्द्रे विष्णुवर्धनी (ने) ॥' (I. 23 ) in the work, where the Editor has taken at to be the correct reading in consonance with the other words in the fan in the first half of the verse and not as seen in the manuscript. The Ms. of the work in the Travancore University Mss. Library (No. C. O. 1688), reads it as a f. This otherwise, the word must be taken as the correct reading, as cannot be connected with any other word. The passage 66 'यतः कौशिककुमारो महाशैवं महाप्रभावं गवां प्रभवं प्रदीप्तभासं भारवि रविमिवेन्दुरनुरुज्य दर्श इव पुण्यकर्मणि विष्णुवर्धन। ख्ये राजसूनौ प्रणयमम्वबन्नात् । " (p. 10 ) expedition and on the insistence of the prince he was forced to eat meat. Being ashamed to return to his father after this, he started on a pilgrimage to make atonement for the sin. In the course of his wanderings he came across prince Durvinita of Ganga dynasty and attracted by his virtues began to live with him. He was then 20 years old. The verse is composed by him." 7 King Simhavienu was very much pleased and sent several messages to Damodara inviting him to his court. In the end Damodara came and settled at Kancipara and the king treated him equal to his son. He wrote several works like 'Gandhamadana'* and attained great fame. In course of time he married and begot three in the Katha also lends support only to this view. So the identification of Damodara with Bharavi is incorrect. Therefore, the idea we get is that through Bharavi, Damodara came to the court of Visnuvardhana. They were thus contemporaries. *Sri M. R. Kavi observes that Gandhamädana is a work of the prolific royal author Mahendravikramavarman, on the ground that the word at which is an appellation of the Pallava Kings occurs in the passage "स च तथा गृह्यमाणगन्धमादनप्रभृतिभिः श्रीवरकृतैः" in the text. He also cites the Mamandur inscription which speaks of Mahendravikramavarman as an author of many works and the Sūktimuktavall of Rajasekhara which attributes a Gandhamādana to a Sahasanka in the साहसाङ्कः स भूपतिः । सेव्यं सकललोकस्य विदधे गन्धमादनम् ॥" and seems to identify Sahasanka with Mahendravikramavarman. But the reading in our Ms. is स च तथानुगृह्यमाणः गन्धमादनप्रभृतिभिव "" se, 66 Vide Avantisundari kathäsära, Preface, p. 3. ******** Bons Simhavienu,* Manoratha and Atilobha, all of whom became great scholars. Four sons by name Damodara, Bhavadasa, Simhavisnu and Viradatta were born to Manoratha. Viradatta married Gauri belonging to Mathara Gotra and as a result got several daughters and finally a son by name Dandin. At the age of seven the Upanayana ceremony was performed to Dandin, but soon he lost his father. It was a time when Kancipura was attacked by enemies and so Dandin was forced to leave that place. He wandered about in different places studying under different teachers and when peace was restored in Kanci he returned there. Once a renowned architect by name Lalitälaya came to see Dandin at Kancı People assembled there introduced him to Dandin as a great architect who was proficient also in magic and who had written, in Dravidian Language (Tamil), a work by name Sadrakacarita. Lalitālaya then told Dandin that he had jointed a broken forearm of the idol of Visnu in Mahamallapuram on the sea coast and requested him to see if it was done correctly. On hearing this the Commander-in-chief's son Ranamalla who was the ". In the reading adopted by Sri Kavi the expression ag: cannot be satisfactorily construed. So : should be taken as denoting Damodara. Therefore Gandhamadana can be taken to be the work of Damodara. * It may be that it was out of respect for the king that he gave his first son the name of the king himself. 6 bosom friend of Dandin asked him to accept the request of the architect, for by so doing he would be able to meet his friends like the great vedic scholar Matṛdatta and Devasarman who had gone to Mahamallapuram from Kerala with the purpose of seeing him. Accordingly Dandin started for the place accompanied by his friends like Jayantanārāyaṇa and Bhajanananda. When he saw the idol he was amazed at the wonderful skill of the architect, because he could not even make out where the arm was broken. Just then a divine fragrance emanated from the sea and when they all looked round to know its source, they saw a lotus flower being washed ashore by the waves Soon the lotus reached the foot of the idol of Visnu, and was immediately transformed into a Vidyadhara who bowed to the Lord and disappeared in the sky. Wonderstruck at this event, a close friend of Dandin, by name Ramašarman of the Coladesa, asked him to explain this occurrence. But he could only reply that in all probability a Vidyadhara was cursed to become a lotus by some sage, and at the expiry of the curse on the touch of the feet of Visnu, he attained his original form. The party then returned to Kancipara. But in order to understand fully the secret of this and at the insistence of Matrdatta, Ramasarman and others, Dandin performed a special puja for Vianu on a Dvadasi day and in the night, while he was resting in a bed of darbha grass, the Goddess of learning appeared before him in dream and blessed him to get a revelation of the story of Rajavahana, the king of the Vidyadharas. The next morning Dandin began to narrate the story of Avantisundarī to his friends. WORKS OF DANDIN. In the verse, "त्रयोऽमयस्त्रयो वेदास्त्रयो देवास्त्रयो गुणाः । त्रयो दण्डिप्रबन्धाश्च त्रिषु लोकेषु विश्रुताः ॥" Rajasekhara indicates that Dandin is the author of three works and they are all very well known. divided on the identity of these three. But scholars are Dasakamāracarita and Kavyadarsa are taken to be the works of Dandin by most people. It is about the third that there is a wide difference of opinion. * Some people observe that the verse, "लिम्पतीव तमोऽङ्गानि वर्षातीवाञ्जनं नभः । असत्पुरुषसेवेव दृष्टिविफलतां गता ॥" is seen both in Kavyadarsa and Mrcchakatika and so the third work of Dandin must be the Mṛcchakaṭika. This view is untenable because we see the same verse occuring also in Bhasa's Balacarita and Carudatta and if we take Mṛcchakatika to be Dandin's work, on the same ground, these two also must be taken to be his works. Some others take Chhandoviciti to be the third work of Dandin. They base their conclusion on the mention of the Chhandoviciti in the verse, Vide, P. V. Kane, History of Sanskrit Poetics, 1951, pp. 87 ff. "पद्यं चतुष्पदी तथ्य वृत्तं जातिरिति द्विधा । छन्दोविचित्यां सकलस्तत्मपञ्चो निरूपितः ॥" in the Kavyadarsa. Here the absence of expressions like makes it difficult to take this as meaning a work by himself. Moreover we find the mention of Chhandoviciti in earlier works like the Arthasastra of Kantalya and Dharmasutra of Apastamba, and so the work referred to, if at all any specific work is meant must be the Chhandassastra of Pingalanaga. A third view is that Kalapariccheda mentioned in the Kavyadarsa in the verse, "इत्थं कलाचतुष्पष्टिविरोध: साधु नीयताम् । तस्याः कलापरिच्छेदे रूपमाविर्भविष्यति ॥" is the other work of Dandin. This view also is not correct; because, terms like aft, , , etc. are generally used to denote only sections of works and not the names of the works themselves. Moreover, in his commentary on Bhavabhūti's Malatīmādhava, Jagaddhara has cited certain verses as from the Kavyadarsa bat which are not found in the printed editions of the work. So also are some verses cited in Jayamangala, the commentary on Kamasutra. As for instance, " "दंष्टाम्रर्ध्या प्रागू यो द्राकुमामव्वन्तःस्थामुच्चिक्षेप । देवध्रुक्षिद्ध्यत्विक्स्तुत्यो युष्मान् सोऽव्यात् सपत्किंतुः ॥" while explaining the art called दुर्वाचक योगा' and 'आश्वासं जनयति राजमुख्यमध्ये' etc•, while explaining the art called काव्य समस्यापुरणम्. These instances show that at the time when Jayamangala was written, there was a section in the Kavyadarsa dealing with arts and this must have been in all probability Kalapariccheda. This section however might have become lost later. The fourth view is that Dvisandhana is the third work of Dandin since Bhoja in his Srigara-prabasa refers to this work twice in the expression afat gangg वा द्विसन्धाने (7th Prakasa ) and रामायणमहाभारतयोर्दण्डिद्विसन्धानमिव (9th Prakasa). There is also difference of opinion as to Dandin's authorship of Dasakumaracarita as it is now current. It has been pointed cut that as older commentaries are available only for the उत्तरभाग and not for the पूर्वभाग and as the qT shows considerable variations in the text, the IT alone is the original work of Dandin. Sri Ramakrishna Kavi observes that the gat as written by Dandin was lost and the text now available is the one reconstructed from a Telugu translation of the original made by the poet Ketana and that this fact is testified to by the close agreement between the current Sanskrit text and the Telugu version, by the presence of several idicms and usages current only in the Telaga language in the Sanskrit text and by the express mention by Ketana that he is translating Dandin's work.* *Vide Preface to Avantisundarikathäsāra, p. 14. ii 10 After the discovery of Avantisundarl we will be justified in taking the three works of Dandin to The be Avantisundari, Kavyadarsa and Dvisandhana. Avantisundari as available and the Furvapithika now current differ in style and also in the details of the story. The more important points of difference in the story noticeable between the two works are given below:AVANTISUNDARĪ 1. By propitiating Siva Manasara got a sword. p.38. 2. Rajahamsa sent a message that he would have the war either at Malava or at Prayag and then started. pp. 58, 72. 3. At the royal command the ministers started for the forest along with the queens. p. 52. 4 The horses brought the fainting king to the forest and there, on gaining consciousness, he heard the talk of Sumati and cther ministers. p. 116. DAŠAKUMĀRACARITA By propitiating Siva, Manasara got a mace. p. 8. Manasara entered M&gadha along with his army. p. 8. The ministers accommodated the royal ladies in the forest with the help of the army. F. 8. The ministers, who were wounded in the battlefield searched for the king and unable to find him out approached the queen in great distress. p. 9. 5. Since the child (Hamsavahana) born in the forest was stolen by the swans, Vasumati prepared to commit suicide. p. 126. 11 6. The four ministers and the priest got a son each. The sons of the ministers were named Pramati, Mantragapta, Mitragupta, Visruta and the son of the priest was named Somadatta pp. 164, 166. 7. When the king was living in the forest, cne day Sabarasena, the mother of Vindhyasena, came to him with a baby in her arms and accompanied by an old hunter, told him that she had brought the child as a playmate to Rajavahana and that her escort would tell him how the child came to her hands. Thereupon the old man told the king as follows:Vasumati resolved to commit suicide hearing from the ministers that the king was missing and the army was all destroyed in the battle. p. 9. The four ministers got a son each (The birth of a son to the priest is omitted). p. 14. . When once during a holy day, the king was passing along the street of the hunters for bathing, he saw a huntress fondling a beautiful little boy. The king asked her wherefrom she got the boy, and she replied that when a garg of hunters plundered the possessions of the king of Mithila, her husband stole away the child and gave it to her. The king persuaded her to part with "When the king of Mithila, was returning through this forest after the Malava-Magadha war, a gang of hunters attacked him and plundered all his Fossessions. The leader of entrusted the the gang whole booty to me and As I pursued the king. was coming back after this, I saw a lady lying wounded and heard the cry of a baby nearby. On asking her she told me that while the king of Mithila was attacked she was separated from him, and while she was going about with his child she saw an elephant and that she placed the child on its back in accordance with its own desire, tut that the child fell down from its back. She implored me to see if the child was alive. I found the child 12 the child and he succeeded in his attempt by giving her a lot of money. He then named the boy Apaharavarman and entrusted him to the care of Vasumati. p. 17. still breathing and took it in my arms. Just then the leader of our gang arrived and asked me to take the child to Vindhyasena. I did SO, but Vindhyasena directed me to take the child to you." On hearing this the king accepted the child and named him Apahāravarman. pp. 166-173. 8. Once a sage presented a child to the king and told him as fol lows :"In the course of my pilgrimage, as I was coming across a forest after taking bath in the Ganges, I saw at the foot of a caitya tree in a village an old man, who told me that the whole village was affected by plague, and that the inhabitants were trying to find out methods of fighting it. On proceeding a little further I saw a 13 Once a sage presented a child bearing a royal appearance to the king and told him as follows:"When I went to the forest to collect darbha grass and sacrificial twigs, I saw a wailing old woman. She said that she was the nurse of the child of the king of Mithila and, when the latter was overpowered by the hunters, while he was returning after the Magadha-Mālava battle which was fought when he had been to 14 wounded old woman who told me that she was the nurse of the child of the king of Mithila, whom she could not follow when he was attacked by a gang of hunters, and that when she was in such a distress, a tiger approached and wounded her and the child was thrown from her arms near a dead COW attached to a trap. She continued that, as the tiger went near the child to kill it, it was itself killed by an arrow from the trap. Then the hunters came there and took away the dead tiger, and along with it, the child also. She requested me to rescue the child from them somehow. I agreed and started in search of the child. I soon saw the hunters discussing the method of killing the child. I offered to be their adviser and told them that in the night the child should be well-dressed and withMagadha to attend the simanta ceremony of Va sumati, she was unable to accompany him; and, while she was in that distress, a tiger attacked her and she fell down and the child was dropped down from her hands near the dead body of a cow attached to a trap: bat when the tiger tried to kill the child, it was itself killed by an arrow from the trap. Just then the hunters came there and went away with the child. She also said that her own wounds were dressed by a hunter, but she was quite ignorant of what happened to the other son of the king and his nurse who is her daughter. She also expressed her resolve to reach the king somehow though she had no guide to help her. I then went in search of the child and soon met the hunters who were engaged in serious out hurting it in the least it should be placed before the goddess Candika and if the deity announced that she is pleased they should all run away from there without turning back. They all agreed and by the time they brought the child to the temple, I hid myself inside the temple and announced in the voice of the deity the acceptance of the offering with pleasure. They then went away from there and I have brought the child to you." The king gladly accepted the child and named it Upaharavarman. p. 174. 15 9. Once an ascetic by name Somadevašarman placed a child before the king and told him as follows:"As I was returning from Ramatirtha, I saw a Siva Temple in a forest near Kalinga. After gathdiscussion as to how best they could make an offering of it to the Goddess. I then told them that I left my child at the foot of a tree and went out to find the pathway, but on my return, the child was missing, and asked them if they had any news of it. They then showed me the child in their possession and permitted me to take it away if it was mine. I thus saved the child and brought it to you." The king received the child and named it Upaharavarman. p. 14-16. An ascetic by name Somadevasarman placed a child before the king and told him as follows:"While returning from Ramatirtha I saw a woman with a baby. When I asked her how she happened to ering some flowers and placing them at the foot of a tree, I started for taking bath in a nearby river. Then I came across a wearied woman with a baby in her arms enquiring whether there was any place nearabout where she could get fire. On asking her how she happened to be in the forest she told me as follows:am the nurse of Savrata, the daughter of Kalagupta, the merchant magnate of the island of Kalayavana. She was married by Ratnodbhava, the son of Padmodbhava, a leading merchant of Puspapari. The couple were living at Kalayavana. On hearing of the accession of Rajahamsa he started in a ship accompanied by his pregnant wife and me with the object of meeting him and his brothers. But on the way the ship was wrecked. 16 come to the forest with the baby she replied as follows :'Ratnodbhava, the son of a minister of Magadha, married Suvratā the daughter of a merchant by name Kalagupta, in the island of Kalayavana. In due course, Savrata became pregnant. Ratnodbhava started with her and me her nurse in a ship to see his brothers. But on the way the ship was wrecked. Suvrata and myself swam ashore catching hold of a log. What happened to Ratnodbhava is not known. Savrata gave birth to a child today and is lying unconscious at the foot of a tree. Since it was difficult to remain in the forest, I started in search of the path-way to the country, and as it was improper to leave the baby with its mother who was lying very much Catching hold of a log of wood Savrata and myself reached the shore. What happened to Ratnodbhava is not known. Suvrata has just been delivered of a child in a nearby hermitage. The baby and its mother are shivering with cold due to heavy rain and I have come here to get fire.' Just then a bison came there and attempted to kill the woman. A wild elephant followed it and killing the bison, turned towards the baby and caught hold of it. A lion appeared just then and, afraid at its sight, the elephant threw up the child. It was caught by a monkey thinking it to be some sort of a fruit, but finding it to be something else, placed it on the branch of a tree and went away. This tree was the one 111 17 wearied, I took it also with me. Jast then an elephant came there. Terribly afraid she dropped the baby there and ran away. I hid myself behind some creepers and was looking on. As the elephant was taking the child, a lion appeared, and afraid at its sight, the elephant threw up the child and ran away. Just then a monkey caught hold of it thinking it to be a fruit, but finding it to be something different, left it on the branch of a tree. Then I came out and took the baby from the tree and archi. the woman who b. i. it there. But being able to find her, I brought it here at the suggestion of my preceptor." pp. 18-19. under which I had placed the flowers. The child fell down from the tree into my flower basket. I then took the child to the old nurse who brought it there, but she was lying there unconscious. My search for its mother did not prove successful. So I brought it here." p. 192. 10. Once a Brahmin by name Kirtideva came with a boy from the hermitage cf Vamadeva and stated as follows:"In the course of my pilgrimage to Kanyakumari I came to the banks of the river Kaveri and on hearing that a Brahmin by name Satyesarman of Fatalīputra was living there, went to see him. On my return I saw a wcman attempting to commit suicide. On asking her the cause of her action she narrated as follows: 18 A disciple of Vamadeva laid a child before the king and told him as follows:"In the course of my pilgrimage, I came to the banks of Kaveri. I saw there a wailing woman with a child in her lap. On my asking her the cause of her wailing and the circumstances that brought her to the forest, she replied as follows:'Satyavarman, the young. er scn of Sitavarman the minister of Rajahamsa, came here on a pilgrimage I am the nurse of the son of Satyasarman, living on the bank of the river Käveri, by his younger wife. His elder wife pushed me down into the river, along with the child. As I was drifting away in the current with the child on my head, I saw an uprooted tree coming down the stream and caught hold of it. I was bitten by a serpent which was present on the tree. While it was trying to bite the child also, a valture snatched it away. Then I reached the bank with the child, but soon fell down unconscious. On waking up I saw a sage making some gesticulations, but not the child. I asked the sage. but he could not give me any information as to what happened to the child but said that he was only testing on me the efficacy of his knowledge of poison cure. So, 19 and married a Brahmin girl by name Ka' As no child was born to them he married her sister Gauri also and got a son by her. I became the nurse of the child. Oat of jealousy Kali threw the child along with me into the river. Holding the child in one arm I was swimming towards the bank. An uprooted tree was coming down the current and when it came near me I placed the child on it holding myself fast to it. A serpent which was present on the tree bit me, and the tree itself dashed on the bank. I am now lamenting for the fate of the child as I may die soon of the poison.' Soon she fell down. I went in search of suitable medicine, but before I could return, she was dead. I performed her obsequies and unable to find out the in atter disappointment, I resolved to put an end to my own life.' Hearing this I started in quest of the child and though it had changed several hands, finally I got it from a woman of the hunter tribe and brought it here." The king received and named it Devarakṣita. 11. The family ministers of Rajahamsa are Dharmapala, Padmodbhava and Matisarman. 12. The son of Matisarman is named Satyasarman, and his son is Devarakrita. 13. The sons of Dharmpala ate Sumitra and Kāmapāla. 14. The sons of Padmodbhava are Sagrata, Sumantra and Ratnodbhava. 20 abode of Satayvarman, came here with the child," The king received the child, named it Somadatta and handed it over to Sumati. Dharmapala, Padmodbhava and Sitavarman. The son of Sitavarman named Satyavarman and his son is Somadatta. Samantra, Sumitra and Kāmapāla. Sugrata and Ratnodbhava. 21 we find the Besides the differences noticed above, arrival of the messenger with a message declaring war, the account of the birth of Hamsavahana as the first child of Vasumati and its removal by a swan, the meeting between Vasumati and Vindhyasena in the forest, the account of the birth of Simhadamana to Vindhyasenă etc in the Avantisundarī, but all these are absent in Dasakumaracarita Conversely, the dream of Vasumati before her conception, the simanta ceremony of Vasumati, the blessing given by Vámadeva relating to the birth of Rajavahana and its confirmation by an aerial voice, are episodes which we find in Dasakamāracarita but not in the Avantisundarī, where, however, we find Siva appearing before the king when he was fainting and telling him that he would get two sons, the incarnations of Pradyumna and Samba and that the second son should be sent on a conquest of the world in his sixteenth year. We also find in the latter work the mention of a dream by Vasumati before her second conception in which it appeared to her that she was swallowing the whole earth. The first Magadha - Malava battle which is indicated by a single word 'उत्खातप्रतिरोपित ' in the Avantisundarī is described in 14 lines in the Das akumaracarita. We also find a variation in the order of the acquisition of the children. While in the Avantisundari, the order is Apaharavarman, Upaharavarman, Purpodbhava, Devaraksita and Arthapala, in the Dasakumāracarita it is Upahāravarman, Apahāravarman, Puspodbhava, Arthapala and Somadatta. The differences of the sort and to the extent noticed above between the Purvapîthika of Dasakumaracarita and 22 the Avantisundari, are proof enough of the fact that it is not likely that both are the productions of one and the same author. We also notice slight discrepancies between the Purvapithika and the Uttarabhaga of the Dasakumaracarita, thereby indicating the possibility of their authors being different from each other. In a manuscript of Dasakumaracarita (No. 412 of the University collections in this Library) we get the colophon ' इत्यवन्तिसुन्दर्या दशकुमारचरिते प्रथमं चरितम् '• All these show that the Uttarabhaga of the Dasakamaracarita forms a part of the Avantisundari and the Purvapithika is a later addition. The work is written in a majestic style and it is interesting throughout. But in the story certain miraculous and improbable incidents have been freely introduced. The narration of the details of the life of Damodara by a Gandharva, the communication to Potapa of the message of Kubera by a Yaksa disguised as a Brahmin, the antecedents of Potapa and Candragupta etc., are 'instances. So also is the fact that Padmodbhava, the son of Potapa who is a contemporary of Candragupta, becomes the minister of Ripunjaya, who comes after about one hundred and fifty kings since the reign of Candragupta. It is also incredible that after 2000 years of penance Ripunjaya got back his lost kingdom. It may also be noted that while according to the Avantisundarī Ripunjaya re-established the kingdom after nearly 2000 years, according to Visnupurana, Riponjaya was killed by his minister Manika and his own son Pradyota was placed on the throne. 23 WORKS AND AUTHORS REFERRED TO IN THE WORK Subandhu, Sarvasena, Mayura, WORKS Ramayana, Mahabharata, Setubandha, Kadambari, Ausanasa, Barbaspatya, Bahudantika. AUTHORS Sūdraka, Kalidasa, Bāņa. DATE OF DANDIN. .. Bṛhatkathā, Manovati, Vaisālākṣa, Bhasa, Nārāyaṇa, Different views are current about the date of Dandin. According to some, he belonged to the 6th century A.D., and according to others, to the 8th century A.D. Bat from internal evidence in the Avantisundarī his date can be fixed to the close of the 7th or the early part of the 8th century A. D. The Gandharva states before the Pallava king Simhavisnu that Damodara, the great-grand-father of Dandin, acquired the friendship of Prince Visnuvardhana through Bharavi and that he was twenty years old when he was staying with King Darvinita of the Ganga dynasty. This makes Simhavisnu, Darvinita, Visnuvardhana, Bharavi and Damodara contemporaries. Since in the literary history the only author known by the name Bhātavi the author of Kiratarjuniya, and since the epithets महाशैव, महाप्रभाव and गवां प्रभव well apply to him, the Bharavi mentioned in this work should be identified with him. From the Aihole inscription in A.D. 634, 24 we are able to know that at that time Bharavi was as famous as Kalidasa. Therefore the Visnuvardhana mentioned here should be identical with Kubja Vienuvardhana who ruled between 615 and 633 A.D. and who was the founder of the Eastern Chalukya Dynasty and the brother of Pulikesin II. The word in the sentence fafar etc., indicates that Damodara got the friendship of Visnuvardhana when the latter was quite young and therefore this might have been before A.D, 615. We also find from the Mysore Archaeological Report for 1921 that the Ganga king Durvinita ruled between A.D. 605 and 650. The word भ्रमणशीलकीर्ते: qualifying Durvinita shows that Damodara stayed with him before he had become the ruler, for if he had become the actual ruler then, it would not have been possible for him to be frequently travelling away from the capital. Therefore it must have been sometime about 600 A.D. that Damodara came into contact with Durvinita. And since Damodara was twenty years old at that time, he must have been born towards the close of the 6th century. The Pallava king Simhavienu is known to have ruled between 575 600 A.D. So the date of Damodara should be taken as the close of the 5th and the first half of the 7th Century. It follows, therefore, that the date cf his great-grand-son Dandin must be the close of the 7th or the former half of the 8th century A.D. TRIVANDRUM, 25-3-54. K. S. MAHADEVA SASTRĪ, SUPERINTENDENT. ॥ श्रीः ॥ आचार्यदण्डिविरचिता अवन्तिसुन्दरी [हिरण्यगर्भमीशानमाद्यं च पुरुषं हरिम् । त्रीनप्यसत्यनानात्वान् वन्दे विश्वशरीरिणः ॥ १ ॥ हृद्यो रामायणं नाम यन्मुखान्मधुनिर्झ(रः) । ........................................................................ ॥ २ ॥ मर्त्ययन्त्रेषु चैतन्यं महाभारतविद्यया । अर्पयामास तत्पूर्वं यस्तस्मै मुनये नमः ॥ ३ ॥ बभूव जिह्वाभिनयः कवीनां यदनुग्रहात् । अनुशासितृशब्दानां तन्नमामि ............. ॥ ४ ॥ ................................................................ पराः । येषां जगत्त्रयालेख्यविचित्राश्चित्तभित्तयः ॥ ५ ॥ सुबन्धुः किल निष्क्रान्तो बिन्दुसारस्य बन्धनात् । तस्यैव हृदयं बद्ध्वा वत्सराजो .......................... ॥ ६ ॥ .................................................... तमानवदेव या .... । गोमुखान्वितया जातिः का बृहत्कथयोज्झिता ॥ ७ ॥ सनारायणदत्ता या देवदत्ताश्रया कृतिः । मूलदेवोदि ................................................ ॥ ८ ॥ (शू) द्रकेणासकृज्जित्वा स्वच्छया खड्गधारया । जगद्भूयोऽभ्यवष्टब्धं[^1] वाचा स्वचरितार्थया ॥ ९ ॥ अप्यतिक्रम्य लोकस्य श्रुतिवर्त्मनि ................. । .............................................................................. ॥ १० ॥ सुविभक्तमुखाद्यङ्गैर्व्यक्तलक्षणवृत्तिभिः । परेतोऽपि स्थितो भासः शरीरैरिव नाटकैः ॥ ११ ॥ राज्ञा श्रीसर्वसेने(न) ......................................... । ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, विजयं हरेः ॥ १९ ॥ सेतुरूपेण तिष्ठन्तो लोके सद्वस्तुदर्शिनः । षट्पञ्चाशन् प्रमाणत्वं गता नः कविपुङ्गवाः ॥ १३ ॥ स्वयं मदु ....................................................... । ............................... कियान् भारोऽवगच्छतः ॥ १४ ॥ लिप्ता मधुद्रवेणासन् यस्य निर्विवशा गिरः । तेनेदं वर्त्म वैदर्भं कालिदासेन शोधितम् ॥ १५ ॥ चक्षुः क्षति ............................................... । .................................................................... ॥ १६ ॥ व्याप्तुं पदत्रयेणापि यश्शक्तो भुवनत्रयम् । तस्य काव्यत्रयव्याप्तौ चित्तं[^2] नारायणस्य किम् ॥ १७ ॥ ----------------------------------------------------------------------------------------- [^1]. भूयोऽप्यवष्टब्धं seems to be more probable. [^2]. Could this be चित्रम् ? सर्वतोमुखमप्याद्यं कविमद्य ......................... । कस्तं न स्तौस्यनुन्मत्तः कवीनां चक्रवर्तिनम् ॥ १८ ॥ भिन्नस्तीक्ष्णमुखेनापि चित्रं बाणेन निर्व्यथः । व्याहारेषु जहौ लीळां न मयूरः .......................... ॥ १९ ॥ ..................................................... चित्रीयते मम । वर्णहीनापि या जाता जात्युत्कर्षगुणास्पदम् ॥ २० ॥ धवलप्रभवा रागं सा तनोति मनोवती[^1] । कविगन्धगजैरेभिः .............................. ॥ २१ ॥ ..........................................न्न दामोदरवंशजः । आवर्जने तिरश्चामप्येति हृद्य इव ध्वनिः ॥ २२ ॥ धिगस्तु कविकाकस्य तस्य तद्वक्त्रदर्शिनः । प्रसारयति ......................................................... ॥ २३ ॥ स्खलका कमुखालीढा प्यमलैव सरस्वती । तत्किञ्चि .........................................ढुं दुरुक्तं नाम दुष्करम् । क्षालयिष्यति कः कार्ष्ण्यं द्विजातेः कौशिकद्विषः ॥ २४ ॥ स्वलकाकमुखालीढाप्यमलैव सरस्वती । तत्किञ्चि ................................................... ॥ २५ ॥ ...................................... र्वां परस्परमनुग्रहात् । एधन्तामृद्धिकीर्तिभ्यामितरेतरवल्लभाः ॥ २६ ॥ असुराः पराजयन्तां जयन्तु देवा: सरस्वती जयतु । जयतु महाकविसार्थ: ............................................. ॥ २७ ॥ ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. This line with the preceding one seems to form a complete stanza. ................................. दिगङ्गनामुखे पत्राङ्गुलिरिव सकलोज्ज्वलवर्णशोभिनी सन्निविष्टा श्रवणचामरमञ्जरीवाक्षीणदानसन्तानजनितसौरभसमृद्ध्या दक्षि.........................वोत्तमाङ्गनाहिता चक्रवर्तिक्षेत्रलक्ष्म्याः कामप्रसवोपदानक्षमा[^1] कल्पद्रुमयष्टिरिव जम्बूद्वीपनन्दनस्य हेमरलाचितप...........कोशसञ्च................ सदलिनीपीतगन्धक्षमुद[^2]पुण्डरीकावदातगाढसलिलया सुरानैकवासानवासवत्यागिनी चेयमित्यवज्ञाय वस्वोकसाराकोश.......................... तया मदमञ्जुलहंसगद्गदरवया युवतिजनक्षच[^3]क्षोदजनितवीचीवेगया वेगवत्या विरचितस्वातकृत्या क्रोडीकृत्य सर्वसरित्समुद्रद्वीपत्तनोत्पन्न..........................................तुभूतमुत्सृज्य जलत्वं स्वयमचलेभ्योऽपि स्थिरतरेणाबद्धपरिकरं स्थितेन शीतकालवदातसुधा[^4]]न्वितेन दुग्धजलधिनेव, कैलासशिख[र] मालाविडम्बिना प्राकारवलयेन स(र्वैश्व)र्यग्रहग्रामं गगजाभोगमिव [ग्रसमाना, दिग्गजैरिव दिगन्तस्थापितैरम्बरसरिदम्बुधौत कुम्भमण्डलैश्चतुर्भि]र्गोपुरद्वारैरुपेता, गोपुरगुरुफ(ला? णा) मण्डलस्फुरन्मणिस्त (म्ब ? ब)करागरञ्जितवियद्विशालार्णवैर्बहुगुण[भागविस्तार-] वाहिभि[रनेकनागाङ्गनागमजनितर्द्धिभिः प्रशस्ततक्षकादि]घटितैर्भुजगराजैरिव भोगवतीमहापथैरुपशोभिता, मणिमयसमग्रभूत[^5]लत्वादपरवियद्वितर्का[^6] ..........णै ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. The word may be उपादान. [^2]. This may be read कुमुद [^3]. Read कुच. [^4]. The first folio in our manuscript is missing. The corresponding passage put in the double brackets is taken from the Avantisundari kathā (A) edited by Sri. S. K. Ramanatha Sastri, Dakshinabharati Series No. 3, 1924. Other passages taken from the same book to fill up the lacuna are also put in double brackets. [^5]. A (Sri Sastri's edition ) reads भूमि and omits तलत्वात् to दिव्य, page 4. [^6]. Lacuna [L] about 6 letters. र्दिव्यविमानैरिवा[ मरगणाध्यासितैर्नलिनकादिभिर्महा]प्रासादैरितरैश्च महापुरुषोचितैर्महापुरुषैरिव लक्षणोपपत्नपादजानुबाहुग्रीवा(क?)नासिकाललाटशिरोभिjर्दृढप्रकोष्ठस्क[न्धकूटैरश्लथक्षञ्ज]राक्षैश्च[^1]तुरवृत्तजातिभिरत्युदारैरु[द]ग्रशक्तिभिः कृतवेदिभिरग्राम्यालङ्कारैरलङ्कृता सञ्जाततिलकैः लक्ष्यसुरभिनागैरशोकरागवहैर्महा[भव्यै]र्विजृम्भितपलाशैः केसरिभिरर्जुनललितैर्माधवीमनोहरैः कामरथैरिव कान्तक(र्ण?र्णि)कारचक्रैः, प्रीति(प्र? प्रा)सादैरिव चारुपारावतान्वितैः, रतिनगरैरिव कृतसालपरिकरैः शृङ्गारान्तः पुरैरिवामलजातिकान्तिभिः, लीलाचित्रकारैरिव नानावर्णवल्लिकापरिवृतैः रागसमुद्रैरिव स्फुरत्प्रवालपटलैः, धर्मबालापत्यैरिव घात्रीसमधिष्ठितैः,? कामुकैरिव रचितप्रियालकैश्चारकोद्देशैरिव सहकारालयैः कौरवैरिव पाण्डुच्छायोदयदमनकैः, गौरीचरितैरिव प्रसवसम्पदावर्जितश्रीकण्ठमनोहरैः भारतसमरैरिव कौरवकारणदलितरणोद्धतरसस्थूलकरवीरबिहारैः, अङ्गैरिव चारुचम्पकै: मगधैरिव कान्तपुष्पपुरजनवल्लभैः, भवाङ्गैरिव नागवल्लीपूगशोभितैः, सत्सङ्गतैरिवाम्लानकरमणीयैः, गिरिभिरिवोन्निद्रपुण्डरीकवनैरिन्द्रनगरविजिगीषया नन्दनवनैरिव सङ्गृहीतैर्बाह्यैराभ्यन्तरैश्च वर्धितप्रमदाजनप्रमदैः प्रमदवनैर्निदाघभिया शरणागतं शिशिरमिवाभिपालयन्ती, मथनायासगलितलावण्यैर्वर्धितपृथुरोमभिरमृतहठापहारसाहसकृते सर्वसुरगणेन स्वभवनकुटुम्बिना युगपदेव धर्माधिकरणे व्यवहर्त्तुमम्बुराशिमिवागत्य बहिर्निविष्टैः, ज्वलतेव बडवामुखेन कमलकाननेन परिगृहीतैः, रविकररसभरणविहतिकृतबहलकलकलमिव कलविरुतिमदकलमनिभृतगतिजलविहगकुलं वहद्भिः, अनेकपकुलविहृतिभिः अवनतमिव जलधरजालमम्बुपा(ट?न)लम्पटं दर्शयद्भिर्नभःस्थलविशालैस्तटाकमण्डलैर्भाव्यमानसस्यपरिकरा, मरतकवेदिकाहरितकमलिनीपला----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Read कुञ्जराक्षैः. [^2]. A reads नस्यपरि. page 4. शस्थितेव विततसितभवनसालमालापक्षराजिनी राजहंसीविलम्बिविक्रमललितनितम्बिनीकदम्बकनितम्बबिम्बप्रलम्बितमञ्जुशिञ्जानकाञ्चीदामा काञ्चीपुरं नाम राजधानी । यया सह पितामहेनोन्मीयमाना सारलाघवादिवोपर्यभ्रमदमरावती[^1] । यस्यां च भौमसुधासमुचिता दिव्यसुधास्वादलालसा [इव] रजनीषु रजनीकरमुल्लिहन्ति[^2] लोलध्वजदुकूलजालरसनाः प्रासादपङ्क्तयः । यस्यां च मञ्जुवाचां[^3] कुञ्चित[केश]पक्ष[^4]च्छायातर्जितानि[त्रासादिव सतत]माक्रन्दन्त्युत्तंसमधुकरकुलानि । लीलाकटाक्षलङ्घितानि शोकादिवाश्यामलिमानं (अ? ) दर्शयन्ति श्रव[णेन्दी]वराणि । स्मित[चन्द्राणि विहसितानि वैलक्ष्यादिव कु]ण्डलितान्यावृतश्रवणं शेरते[^5] दन्तपत्राणि । दन्तच्छद्रच्छायाकदर्शितानि दुःखादि(व त)निमानमुद्वहन्ति स्तना[वरणारुणांशुकानि । करकिसलयविडम्बितानि तापादिव शनैर्म्ला]यन्ति विभ्रमाम्भोरुहाणि । नखमणिमरीचिमञ्जरीपरिभूतानि खेदादिव मुहुर्मुहुरुच्छ्वसन्ति वि[लाम]कुसुमानि श्रोणिबिम्बला[वण्याभिभूतवर्णोत्कर्षाणि विषादादिव दशामन्त्यां दधत्युत्तरीयाणि पादप][^6]ङ्कजसहजरागावधीरिता रुजेव च पदे पदे पतन्ति पिण्डालक्तकरसः । यस्यां चक्रमक्षितमिव चन्द्रकान्तशिलातलेष्वन्धकारकबलित[मिवेन्द्रनीलाजिरेषु तदवमानलज्जाकृताग्नि]प्रवेशमिव पद्मरागभूमिषु तद्दाहवेदनावगाढसलिलमिव स्फटिकभित्तिभागेषु सकलमिव दिवसमतितरलं भ्रम(न्ति?ति) प्रतिबिम्बपतङ्गमण्डलम् । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. A reads उपर्यभूदमरावती. page 5. [^2]. A reads उल्लिहन्ति रक्तया .......... page 5. [^3] Our Ms. reads वार्यां. Page 5. [^4]. A reads पक्ष्म॰ page 5. [^5]. A reads शोरते रते दन्तप॰ page 5. [^6]. A reads पञ्जर॰ page 5. या चा[ङ्गीकृतानङ्गभा]वयोग्याभिरनेकशतपुरुषोपग्रहप्रकाराभिरपि पूतोष्मभि[^1]रपरप्रत्ययविधिभिरशेषसम्प्रदानकर्मकारकविभक्तिभपण्डिताभिरक्लिष्टगम्ययोगाभिरविकारागमोद्भवानभिज्ञाभिरनुपसर्ग[^2]वेदिनीभिरपूर्वाभ्यासकरणकुशलाभिर्गुणवृद्धिपदविषयितसर्ववर्णाभिश्चतुराकारवचनाभिरपरशाब्दि (की)भिरिवाकालप्रत्याख्यायिनीभिः वेशविलासिनीभिर्विलासदेवताभिरिव सञ्चरन्तीभिः अवधीरितरूपलावण्यवैदग्ध्यसौष्ठवतया शोकनिश्चेतनीभूतमिवापरिस्पन्दममरभवनभित्तिचित्रेष्वादर्शयति दिव्यसीमन्तिनीजनम् । यस्याश्च विशालतया नास्ती(प?व) हि भुवनम्[^3], उच्चतया सौधानां लोष्टका इव गिरयः, रत्नबहुत्वादापणानां रिक्ता इव जलनिधयः, चातुर्येण पौराणां ग्राम्य इव मकरकेतुः, गाम्भीर्येण दीर्घिकानामुत्तानमिव सागरतलम्, अतिशयेन शिल्पकृतामकिञ्चिज्ज्ञ इव विश्वकर्मा, मतिबलेन शास्त्रविदां (अ)पक्वा इव काव्याङ्गिरसरौहिणेयाः । तस्याः पतिरपर इव पाकशासनो न पाता सुराणां, न क्षपयिता सपक्षभूभृतां, न कर्त्ता गोत्रबलविध्वंसस्य, न वर्तयिता वर्षोपद्रवाणां, नाभ्युपेता पापरुच्यनुरोधस्य, नाभिलषिता दीर्घतपःपरिग्रहस्य, नाभिषेक्ता जनार्दनस्य, दिनकर इव दीप्तविग्रहो, हर[^4] इव परशुक्रियाविशारदः, शशधर इव तारकेशः, केशव इव स्निग्धघोषः, यक्षराज इव नित्योदग्ररदः, प्रत्यूष इव पद्मरागप्रभाधरो, धराभोग इव पृथुललाटभूमिः, उमागुरुरिवायतभुजगभोगः कपिकेतुरिव कर्णान्तदर्शनः, सालपादप इवातिपीवरस्कन्धः, प्रासाद इव प्रशस्ततुङ्गनासिकः, समरोद्यत इव सदासन्नाभियोगी जाङ्गलोद्देश इव समसूरस्थलो[^5], रागीव ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. A reads वृतोष्णाभि: page 5. [^2]. A reads अनुरूपसर्ग॰ page 5. [^3]. A reads नास्ति बहिर्भुवनं॰ page 5. [^4]. A omits हर to धराभोग॰ page 5. [^5]. A omits समस्तरस्तलः ?. page 5. सुतनुमध्यवृत्तिः, दर्दुराच(ल) इव घनोन्नखरपृथुनितम्बरत्नरञ्जिताम्बरः, किङ्करेश इव स्थिरोरुदण्डधरः, सामाम्नाय इव शुभकरचरणलक्षणः, क्षणदाकरादिव राजशब्दामर्षादाकृष्टकान्तिसर्वस्वः सर्वराजकहरिणयूथमथनराजसिंह: सिंहविष्णु(चर्मकि ? वर्मेति) नाम्ना नयसम्भावनाना (?) पल्लवेषु राजा बभूव । यः सम्भ्रमचलनचलितनारायणनाभिनलिनोद्धूतधूलिसङ्गधूसरितया राज्याभिषेकदिष्टि[^1]वृद्धिपिष्टातकरजोराजिपिञ्जरितशरीरयेवानन्दरभसमादिसिंहासनाक्रमे समालिङ्ग्यत श्रिया । यस्य च सकलजलधिजलवलयसमुल्लङ्घनाभिलाषुकेण सलिलतरणाभ्यासहेतोरभिषेकपयसि बहल......[^2]षि स्फुटितमिवासकृत् प्रतापानलेन । यस्य च क्रोधदहनदह्यमानक्वथदरातिजीवितकबलग्रहसंभृत[^3]सन्तापयेव[^4] प्रकामपीततोयया[^5] .....[^6] मौक्तिकोपलतलेषु मुहुरलुल्यत घनकठोरया खड्गलतया । येन च प्रथममेवाभिनवयौवनापू[र्यमाणभु]जशिखर .... वदेव[^7] शरणमितरस्य रणपयितस्य(?)। यस्मिंश्च भूभुजि भुञ्जति भुजस्तम्भेन भुवं भोगभङ्गो भुजङ्गमानां न (च भुजङ्गमाः) । .... [^8] कुण्डकानां न च कुण्डकाः । परस्परपातो गोलकानां न च गोलकाः । सूक्तातिक्रमो नक्तञ्चराणां न च नक्तञ्चराः । तमःप्रसरः प्र[ दोषाणां न च प्रदोषाः] । .... [^9] नां, न च निस्त्रिंशाः । पादापीडा कण्टकानां न च कण्टकाः । द्विजिह्वाभ्यवहार्यता प्रभञ्जनानां न च प्रभञ्जनाः । रूपध्वंसो लुब्धानां न च लुब्धाः [चित्रमासी]....[^10] प्रजानाम् । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. A reads दिष्ट. page 5. [^6]. L. about 20 letters. [^2]. L. about 16 letters. [^7]. ,, 26 letters. [^3]. A reads कबलसम्भृत॰ [^8]. ,, 26 letters. [^4]. A reads सन्त्रपयेव. page 6 [^9]. ,, 16 letters. [^5]. A reads वितते....कठोरया. page 6. [^10]. ,, 8 letters. अथ स राजा सर्वदेवताराधनपरः परं धिषणोपपन्नोऽपि दिव्यानन्दजननेषु कविगुणेषु प्रीतिमानभूत् । अविबुधोऽपि क(या?था) मृतरसं कलावृतमेषावण[^1] (?)। एकदैनं सभागतमभिनवो गन्धर्वस्तुम्बुरुरिव जम्भशत्रुमित्युपावीणयत्- दनुजपतिहृदयभूधरविभेदविज्ञातशक्तिनखकुलिशम् । जगदुदयहेतु विष्णोरवतु वपुर्नारसिंहं वः ॥ स इमामार्यामाकर्ण्य गुणकुतूहली तमप्राक्षीत्-- 'भद्र ! कस्यैतान्यक्षराणि विकटबद्धान्योजस्वीनि च लक्ष्यन्ते, कस्य चेयं वर्णरचना माधुर्यवती प्रसन्ना चेन्दुकरकलिकेव श्रवणानन्दमुत्पादयति' इति । स तु सम्प्रणिपत्य व्यज्ञापयत्-- देव ! परमनुगृहीतोऽस्मि, क्षणमवधानदानादनुगृहीततमः क्रियतामयं जनः । "अस्ति दिशि पश्चिमोत्तरस्यामार्यादेशशिखामणिरानन्दपुरं नाम ब्राह्मणानां महानावासः । ततो हि निस्सृता सरस्वतीव ब्रह्मलोकादगस्त्यमूर्त्तिरिव पीतोद्गीर्णगम्भीरशब्दसमुद्रा दक्षिणादिशमनुगृह्णन्ती सकलकितवसिद्धान्तप्रपञ्चमूलेन मूलदेवेन सख्युरचलस्य कृते निवेशितमचलपुरं नाम गवप्रोदकपुष्पवासितकलमकाननायासिकभूमौ ( १ ) नगरमपरमिव धरणिगोचरममरलोकम्, आस्पदं पुण्यकर्मणामलघु विविक्तमन्त्रविस्तारसम्भृतधृतिरधिवसति कुशिकवंशवर्धनी सर्वातिथिरप्रतिग्रहीत्री महत्युदाररूपा ब्रह्मराशिर्ब्रह्मसन्ततिः । तत्रोदपादि भगवतो विधिवदाहृतसर्वसप्ततन्तुरूपिणो नारायणस्वामिनो नाभिपद्म इव ब्रह्मैकघाम दामोदरस्वामिनामा तेजो(यमः ? मयः) कुमारः । स यौवनारम्भ एवातिसुभगाकृतिरकृतकवाक्यदर्शितपुण्यसद्भावया सर्वाङ्गमनो ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. A reads मेणापन्न॰ page 6. हरया सर्वकलाविदग्धया सर्वभाषाप्रवीणया प्रमाणयुक्तया ललितपदविन्यासया चतुरहद्यालङ्कारया विशुद्धजातिवृत्तया सरस्वत्या स्वयंवर (ए ? इव) कन्यकया स्वयमुपेत्य सस्नेहमस्वज्यत । को हि नाम भगवतीं भवितव्यतामतिक्रम्य यथासमीहितेन साधयति पथा, यतः कौशिककुमारो महाशैवं महाप्रभावं गवां प्रभव प्रदीप्तभासं भारविं रविमिवेन्दुरनुरूप्यदर्श[^1] इव पुण्यकर्मणि विष्णुवर्धनाख्ये राजसूनौ प्रणयमन्वबध्नात् । एकदा च मृगयां गच्छतामुना नीतस्तन्निर्बन्धादस्वकुलसमुचितमहुतशेषं मांसमा ....[^2] नयैव लज्जया पित्रोरन्तिकमनु(प)सृत्य तीर्थयात्रा प्रसङ्गेन दिगन्तराण्यभ्रमत् । भ्रमणशीलकीर्तेर्गाङ्गेयकुलध्वजस्य दुर्विनीत इति वि[परीतनाम्नः].... [^3]गुणनिधिरमृतधाम्न इव कुमुदाकरो गोचरमगमत् । अमुना च साधुलङ्घनमूलमात्रमात्मनिवेदनादिसौजन्यं दर्शयता यशीकृत[स्तदभ्याशे वसति । आर्येयमियं च व]....[^4] (त)स्य द्विजकुमारस्य मतिविलसितम् । विदितं नाम तस्य सदसद्विद्यमानकं भुवनेषु वयसा चासौ विंशतिवर्षदेशीयः" [इति क्षितितलनिहितमौलिः प्रणम्याचार]......[^5]भृति भूपतिर्जातकौतूहलो हलधर इव सरस्वतीतीर्थानि सम्भावयन् अनेकश्रीमुखपरम्परानुकृष्टमेनमात्मसादकरोत् । [माहात्म्यादतिशय[^6]दर्शिताराधितपुरु].... [^7]चतुराननस्यादिकवेर्द्विजोत्तमस्य प्राकृतानां च वस्तुभेदानां तत्पूर्वं[^8] प्रकटयितुस्तस्य पुत्रीकरणेन दर्शितातिप्रसादस्तदनुरूपमन[ल्पपत्रपरि].... [^9]प्रादाच्च ब्रह्मदेयपरिमितम् । एकदा च प्राकृतगानानि कानिचित्तेन प्रेषितानि श्रुत्वा परं प्रीतः स्त्रीसहस्रकुलं च काञ्चनाममत्रे[^10] सुरभि ....[^11] ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Shall we read अनुरुध्य. See Avantisundari kathasara - अनुरुध्याकरोन्मैत्रीं॰ I. 23. [^2]. L. about 8 letters. [^7]. L. about 10 letters. [^3]. ,, 6 letters. [^8]. Areads पूर्वकं. page 7. [^4]. ,, 8 letters. [^9]. L. about 10 letters. [^5]. ,, 12 letters. [^10]. May be read काञ्चनाभमति॰ [^6]. May be read माहात्म्यातिशय.... [^11]. L. about 12 letters. मापूर्य त्वद्गुणप्रेमप्रस्नुतानां त्वन्मातॄणां स्तन्यमिदम् । अतिबहुत्वादासां प्रत्येकं स्तनपानयत्नगौरवं तव स्याद् अतोऽस्माभिरेकत्रैव संभृतमिति प्रजिघाय । एवंविधाश्च सम्मानभाजः[^1] प्रतिमासं प्रतिपक्षं प्रतिदिनमित्यवर्त्तयत् पृथिवीपतिः । स च तथानुगृह्यमाणो[^2] गन्धमादनप्रभृतिभिश्च[^3] वरकृतैः संस्कृतप्राकृतानां च काव्यानां लक्षणैर्दक्षिणापथं सनाथमकरोत् । नृपतिनिर्बन्धपरिणीतश्च ब्रह्ममयान् समग्रवाङ्मयाधारभूताननन्तमूलानचलकुलस्थितिविहितसन्निवेशानम्बुराशिगम्मीरानुज्ज्वलराजहंसोपग्रहप्रकाशतेजसो लोकानिव श्रीन् सिंहविष्णुमनोरथातिलोभनाम्नस्तनूजानजीजनत् । येषां गृहेषु प्राधीतपटुब्रह्मघोष: स्थानव्याख्यायमानसर्वशास्त्रध्वनिः अङ्गनाजनचरणपद्मजल्पाकनूपुराहृतभवनदीर्घिकाकलहंसकोलाहलः सकलातिथिसार्थसन्तर्पणकलकलो, गन्धपरिमळभ्रान्तभृङ्गमण्डलीझङ्कारालङ्कृतिरभिमतगृहदेवाराधनपरपुरन्ध्रिमण्डलारब्धबहुविधोत्सवस्वनश्च पल्लवदानशक्तिघोषणापटह इव दिवानिशमिञ्चितत्पदचतुरसञ्चर[^4]त्सरस्वतीभूषणरवमन्थरो दध्वान । मध्यमस्तु तेषां मनोरथ[^5] इव चिरेणोपपन्नः कलिजिगीषोधर्मस्य माहात्म्यवतो महितमहाशब्दौघपूरितान् महीभृन्मानितान् मर्यादारक्षणोचितान् महागुणरत्नराशिभाजो महासत्त्वान् महोदधीनिव मध्यमो लोकश्चतुरो दामोदरभवदाससिंहविष्णु(वीर)दत्तनाम्नो ब्रह्माधिष्ठितान् सुतानलभत । तेषां तु कनीयसो निसर्गशुद्धवृत्तस्य वीरदत्तशर्मणो ब्रह्मर्षेर्वसिष्ठस्येवारुन्धती सतीनाम[ग्र]गामिनी[^6] गौरी नाम माठरसगोत्रा ब्राह्मणी गृहिणीपदमध्यतिष्ठत् । स तस्यामनेकदुहितृजन्मजातोद्वेगशान्तये तन्तुमेकं ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. May be read सम्माननाः॰ [^4]. Read अञ्चितपद. [^2]. A reads तथागृह्यमाणगन्ध॰ [^5]. A reads तेषां मनोरथो मनोरथ॰ page 7. [^3]. ,, प्रभृतिभिः श्रीवर॰ page 7. [^6]. ,, नाम कामिनी॰ दण्डिनामानमविन्दत । पितुरस्य प्रेयसी सपत्नीपुत्र इत्यकृत्वा मत्सरं महानुभावा सप्तमाद्वर्षादारभ्य सरस्वत्येव सुप्रसन्ना दण्डिनमवर्द्धयत् । तस्मिंश्चोपनीते पठति तद्गुरुर्गुरुदिदृक्षयेव स्वरगात् । तस्मिंश्चान्तरे परचक्रपीडया पर्याकुलेषु द्रमिळचोळपाण्ड्येषु, परामृष्टासु कुलवधूषु, विरतेष्वग्निहोत्रेषु, विलुप्तेषु धान्यकूटेषु, विद्रुतेषु कुटुम्बिषु, जृम्भितेष्व....[^1]भिन्नासु मर्यादासुछिन्नास्वारामपङ्किषु, भग्नानु सभाप्रपासु[^2], पर्यस्तासु सत्रशालासु, निहतेषु धनिषु, प्रहतेषु कापयेषु, द्रमिलेण्बवलीढेषु ....[^3]दिव कलौ कारयत्येकराज्यमुपरतप्रनष्टबन्धुवर्ग: प्रद्रु (म ! )तप्रायपरिजनः प्रवृत्तवृत्तिक्षयो दुर्भिक्षक्षीणकोशः कौशिकदारको दण्डी... [^4]या देशान्तराण्यभ्रमत् । अवसच्च चिरमभिलक्षितेषु गुरुकुलेषु, अलमत चानवद्यां विद्याम् । गरीयसीषु च ब्रह्मक्षत्रसंसत्स्वितरदु....[^5] स्वातमाव....[^6] कस्य कल्पवृक्षक्रियाविस्मापितदुर्जयस्य मान्धातृनाम्नः स्थपतेः प्रशस्तवास्तु, शास्त्रार्थसारसामस्त्यसंहारोन्मीलितप्रयोगतन्त्र....[^7]विस्तारकुशलः[^8] षण्णवतिप्रासादविधिविशारदो यानासनशयनादिनानाविकल्पनापटुः स्थितचरधार[^9]द्वीपज्वरव्यामिश्रसंज्ञानां षड़िघानां यन्त्रा[णाम]....[^10][तीय प्रयोक्ता षट्त्रिंशदाचार्य]गुणैरलङ्कृतो ललिताळयनामा समस्तसूत्रगृही[^11] वर्द्धकी तक्षकपक्षप्रती[क्ष्यं क्ष्यः] क्षत्रियैश्च संस्कृतः स्थपतिरभ्येत्य विरचिताञ्जलिरार्द्रदृष्टिर्निर्दिष्टायां भूमावुपाविशत् । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 6 letters. [^7]. L. about 18 letters. [^2]. A reads समादिप्रपासु॰ page 7. [^3]. L. about 10 letters. [^8]. A reads विस्तारषण्णवति॰ page 7. [^4]. ,, 18 letters. [^9]. May be read धारा... [^5]. ,, 16 letters. [^10]. L. about 4 letters [^6]. ,, 4 letters. [^11]. Read ग्रही॰ दृष्टेऽपि तस्मिन् विस्मयस्पृशो जनस्य, 'अयं किल यन्त्र पुरुषैर्द्वारयुद्धमहीनमादर्शितवान्, अनेन किल अलीकजलधरधाराजलजालदन्तुरमन्तरिक्षं कृतम्, एष किल यन्त्रमयमिन्द्रजालिकं कृतवान्, एष किल संख्येष्वसंख्यानां युगुपदेव भिनत्ति शत्रुहस्तिनां मस्तकस्थलानि मुसलमात्राभिरिषुभिः, अमुना किल द्रमिडभाषया शूद्रकरचितमुपनिब[न्ध ? द्धम् ], अस्य किल पित्रा यवनानप्यतिशयानेन क्षुधितोऽयमिति यन्त्रेणाभिधापितम्, अयं ततोऽप्यधिकः किल" इत्येवमासन् विकसितकुतूहलाः प्रलापाः । प्रशान्ते च कलकले सकले स दण्डिनमवादीत्--"अस्ति किञ्चिद् विज्ञाप्य (म् । अ)वसिता एव सर्वे नित्यप्रमादशैथिल्याभ्यां शिल्पातिशयाः । यतोऽद्य त्वेवं प्रयोगलेशोऽपि विस्मयाय लोकस्य । युष्मादृशां तु ब्रह्मेन्द्रपराशरप्रभृतिप्रणीतशास्त्रहृदयवेदिनां कियदिवैतस्मिन् नैपुणमपि । तदनुग्रहार्थमेव केवलम् अनुग्रहामल्लपुरम् उरुतरङ्गहस्तसंवाह्यमानपादपङ्कजस्योर्मिमालिनो भगवतो भुजगवरशयनमनुगृह्णतः शैलस्य शार्ङ्गधन्वनः केनापि कारणेन मणिबन्ध एव भग्नो दक्षिणः करः स तु मया प्रतिघटितः । किमसावतिमहद्भिः पूर्वाचार्यैस्तस्या दिव्याकृतेर्घटिताया अनुरूपं घटते न वेति द्रष्टुमर्हथ । न हि वः शक्यमस्मादृशामसाधारणेनाभ्यर्थितमकृत्वा स्थातुम्" इति । अथ सन्निधावेवोपविष्टाऽधिष्ठानमिव सर्वसद्गुणानां, सर्वस्वदानदीक्षयाप्यसन्तु(ष्ट। ? ष्ट)त्यागशक्तिः स नित्य[^1]कलासमागमसभागृहं, सर्व(न्ना? ना)गरिकानुकरणीयलीलासौष्ठवः सर्ववीराग्रेसरो वीरवतामपरनामा [^2]रणमल्लसेनापतिकुमार: सहपांसुकीडासम्भृतस्नेहराशिरब्रवीत्--"आर्य, सम्भाव्य एवास्य शिल्पिवरस्य प्रणयः । बह्वाश्चर्याणि गिरिसमुद्रकाननानि । मित्रं च तवैष विश्वब्रह्मराशेः कल्पसूत्रटीकाकारस्य सकलविद्यानदीपूरवारिधेस्त्रिंशत्क्रतुविभूतिभावितत्रयस्त्रिंशस्य ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. A reads नीत्या॰ page 8. [^2]. Should we read रणमल्ल: सेना.... शापानुग्रहसमर्थस्य ब्रह्मर्षेर्भवरातनाम्नः पुत्रः, तत्पुत्राणां तत्समान मेषा दिसर्वसम्पदां द्वितीय स्त्रय्यामङ्गेष्वै [तिकलासु] कवितायां चाद्वितीयः सुहृन्मतनिर्विकार दत्तहृदयो गुरुपरिचर्यापरः परममाहेश्वरो लब्धवर्णकर्णधारः कर्णमपि नापरा.....[^1] कस्त्यागशक्त्यातिक्रान्तो मन्त्रार्थतत्त्वव्याख्यान चतुरश्चतुर्वेदवित् सर्वजनमातृभूतकरुणावृत्तिर्माहृदत्तः तदा चैषा ....[^2] [ करस्वामिनो देहमज (?)सहजकीर्त्तिरराम्नायनिधिर . . . . भूमिदेवनिवह चूडामणिर्देवशर्मा त्वदर्शनाय केरलेभ्यः काः तदेषामपि सङ्कल्पानुकूलोऽयमारम्भो निर्विचारम परेयुः सह मित्रजनैः श्रीजयन्तनारायण भजनानन्दप्रभृतिभिः सह लीनक्ष्माभृत्पक्षच्छेदाक्षमसहस्राक्ष दे मदनेकपपोतकाकुलितवनं कूटसाक्षिणमिव कालकूटादेरिण फणारलचक्रवालकरालितं वैरिणम मरगणमसुरसैन्यस इन्हो वनषण्डमिवोद्. श्चर्योद्भवनभसो भासुरभुजङ्गराजस्फुट] सरिदननाभिसरणप्रकाशसौभाग्यरराशिमम्बुराशिम्, आशीविषभोगभीषणैश्च रावणभुजदण्डैरिव राजताचलं कैलासमुल्लासिभिरुदन्वदुर्मिभिः स्पृश्यमानमूलं राजमन्दिर मुदीक्षमाणः, तरलतरङ्गभङ्ग भग्नगर्भशुक्तिगर्भोन्मुक्तमुक्ताफलदलशबलवालुकेन शीतलगम्बोद्गन्धिमालिनापि मुकुलबकुलचक्रप्रवरलाञ्छितेन प्रचुरचूतपरिमलेन स्फीतसुरभिचम्पका शोक वृक्षोत्पलपुत्रागतिलक सालसिन्दुवा रवारितामोदेन क्रमुकनालिकेरमालिना जलधिवेलापथेन किञ्चिदन्तरमतिक्रम्य व्याकोशकुवलयदा मश्यामला भिलक्ष्मीकटाक्षमालाभिरिव लवणसागरतरङ्गराजिभिर्लङ्यमानशरीरं दूरोत्थितफणासहस्रस्फुरितताम्रदृष्टि मालेन[^3] पुनरपि मधुकैटभदानवाभिपतनशङ्कानिरूप्यमादिशेव[^4] शेषेणोह्यमानं योगनिद्रामन्थरमुकुलितेक्षणप्रभावप्रवाहेण नामिरन्ध्रमुक्तेनाश्चर्य सहस्रपत्रेणानुगृह्यमाणकमलासनं भगवन्तमुत्फुल्लेन चक्षुषैक्षत । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about two letters. [^2]. Space for about ten lines is left blank in the manuscript. [^3]. May be read जालेन॰ [^4]. Read आदिशतेव॰ स्वं च हस्तयुगलमयत्नेनैव कु (डू) मलितमधापति(?) गुरुभक्तिभारनम्रमूर्धा निर्घोतात्मक (र्व ? लम) ष इव तदनस्पर्शपावनैः पारावारशी कर सलिलबिन्दुभि रवहितेन चक्षुषान्ततस्तद्र्चाशरीरमभिनिरूप्य क्वचिदप्यन घिगतघटनाप्रस्थानमेदस्तमेव स्थपतिमालोक्य 'अपचयितस्य पुस्तकर्मणः काष्ठेयम् अत्र तु कस्त्वया प्रतिसंहितःकर' इत्यभाषत । स तु विनीतश्रमः शिल्पिवर्यः कृतार्थोऽहमेतावतेति रचिताञ्जलिरनंसीत् । अस्मिन्नेव चान्तरे झटितिकारिभिरदभ्रसंभ्रमभ्रमितपक्षपालिमिर्वेलोद्यानभ्रमरमण्डलैर्युगपदेव प्रत्युद्गतो, भगवन्नाभितामरसवासोद्भव भ्रान्ति[^1]हेतुरपरपारिजातोद्भेदसन्देहदायी, योगनिद्रा चिरनिरुद्धरत्युत्सवोत्कण्ठमानलक्ष्मीनिःश्वासप्रसरसौरभ्यसंशयावहः शतमखपरिभुज्यमानदिग्वधू परिमलायमानः प्रत्यङ्मुखो घ्राणलेपी कोऽपि दिव्य; सौरभातिशयोऽम्यागमत् । किमिदमिति प्रबलविस्मयप्रहितदृष्टयः सर्व एव ते किमप्युल्लसत्प्रवालवल्लरीवलयपाटलमिवोन्मिषदुरगफणारत्नलावण्यलेप ....[^2] दौर्वपावक[^3]ज्वालोपरक्तमिवोत्पतत्सपक्षपर्वतशिखर रामलक्ष्यकल्पवृक्षस्तबकताम्रमिव च सन्ध्यायमानं समुद्रोद्देशमद्राक्षुः । क्षणादिव....[^4][च पश्यतां तेषां] [^5]लोलकल्लोलमालोल्लासितोपत्रस्तं स्यन्दनचक्राधिक प्रमाणमुत्केसरपङ्क्ति किञ्चित् पङ्केरुहं तदासीत् । आसीच्च पुनरच्युतचरणारविन्दस्पर्श[^6]....[र ? त्रेणैव दिव्यस्रगनुलेपनाभरणः] कृपाणधारामरीचिमञ्जरीभासुरैक बाहुरितरकर कलि तरलोच्चित्रचर्ममण्डलः प्रतिघ्नन्निव स्वतेजसार्कभासं कोऽपि विद्या[^7]... [सच भगवन्तं ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. A reads कान्ति॰ page 7. [^5]. A reads लोक॰ page 9. [^1]. L about 6 letters. [^6]. L. about 4 letters. [^3]. A reads दौर्मिपावक॰ page 9. [^7]. ,, 8 letters • [^4]. L. about 4 letters. प्रदक्षिणीकृत्य हेतिगर्भमञ्जलिमुपा] रचयत् । उत्पतनरंहः मेङ्गोलितप्रालम्बहारजाल चलबाला कमाला बह लखन प्रभाम्बुवाहवाही सहसैव दिवस[^1].... [तेस्तु लोकोऽतिमात्रविस्मयविस्मृता]न्तरात्मा निरन्तरोदञ्च दुचरो (त! मा)ञ्चपुञ्जकबुकितश्चिन्ताम् । अथ चित्रीयद्वलात्कृतचित्तसङ्गतः कथेतिहासरसास्वादरसिकः स्मितपूर्वामिभाषी विशे[^2]...[ल्यवन्ध्यवागलभ्यरन्ध्रस्थूललक्षो ]वि (ल ? )क्षणः[^3] कलासु, विनीतो विद्यासु, विस्रब्धः सुहृत्सु, विमुखः पापेषु, सुभगः सुकुमारचतुरः संबिभागी कृपालु शीलवानुदारसत्त्वः सत्यरतियोलाभिज [नो विश्वामित्र]गोत्रः कृती रामसर्मा नाम बालमित्रं चित्तानुवर्तनेषु[^4] दा(धो ? सो)[^5] दुर्नयनिवारणेषु गुरुर्विम्भेषु हृदयमसुभिरपि स्पृहणीयायां प्रियभूमौ किल दण्डिनमवादीत् । ननु गौरीपुत्रस्यापि प्रत्यक्ष एवायम् । अध्यक्षयद्भिरप्यश्रद्धेयो गरीयानतोदयो यथेदमभेसर: कुसुमितलुज्जिहानेन ( ? ) मिहिरमण्डलानुकारिणा रक्त पुण्डरीकेण पुनरमुष्य पुष्करस्य परिणतिः पुष्करेक्षण चरण पद्मसम्पातानन्तरं केयूरिणी किरीटिनी मण्डलिनी मण्डलामणी (चे? चो) दगान्मरुत्वत्पथम् । अद्यत्वेवं पुनरीहृशानामसुलभदर्श नत्वादलघुविस्मयप्रसरभारपीडितं नो हृदयमलमसि खल्वनुमानगत्या विदूरमुनेतुम् । अत इह कथमवकल्पयत्यत्रभवतो मतिरिति । स तं प्रत्यवोचत् – सखे ! न (तु ! नु) सर्वेषामेव नः समानं दर्शनम् । इयदिह शक्यमुनीयाबगन्तुम् – 'एष कोऽपि नभश्चरेश्वरः कस्यापि रोषणस्य महर्षेः पुष्पसम्बन्धापराघापकारितादनुव्याहारादम्बुरुहत्व मवाप्याम्बरादम्भसां निधौ पतितः ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 4 letters. [^2]. ,, 2 letters. [^3]. May we read विचक्षणः॰ [^4]. A reads चित्तावर्जनेषु. page 9, [^5]. ,, दाने॰ ,, स्रोतोभिर्वा स्थलादुपहृतः कालकल्पमनरूपं वारिधेः क्षारवारिणि [^1]परिभ्रम्यस्यापि हि मेऽस्मिन् विस्मयवस्तुनि जिज्ञासया समाक्रान्तमेव हृदयम् । तदेहिं गच्छाम इति सह सहायैः काञ्चीमेव न्यवर्त्तत । तदाश्चर्यश्रवणरागावर्जितमनोभिस्तु मावृदत्तरामशर्मप्रभृतिभिः प्रियसखैर्मुहुर्मुहुः प्रेर्यमाणो गणरात्र कृतात्मशोभनो[^2] द्वादश्यामश्रान्त भक्तियोगः कल्पोक्तेन विधिना विधाय विष्णुपूजां दर्भशयनमध्यशेत । तथा शयानं चाशरीरा सरस्वती स्वप्ने एनमन्वग्रहीत् । " वत्स ! समृद्धं ते समीहितम्, सुप्रसन्नस्ते सुरासुरगुरुस्त्रयी शरीर स्त्रिभुवनपतिविधामा । प्रतिभातु तवैतदाश्चर्यभूतं सर्वपुरुषार्थो पदेशगुरु सर्वद्वीपवृत्तान्तबहुरसं सर्वकला/कलाप गर्भगम्भीरं सर्वसमबरस सम्भेदसम्मतं सर्वादिराजवंशवर्णनमनोहरकथं सर्वदेवावृत्तीनासर्वमनुजगन्धर्वसिद्ध विद्याघरेश्वरस्य राजवाहननाम्नो [....[^3]पारमत् । उपारमत यामिनी । विस्मयप्रतिबुद्धस्य चास्य लोत्] देवजलाप्लुतः सुचिरोपस्थितपूर्वसन्ध्यः स्वनुष्ठितभगवदाराघनः स्वादु चतु:समान ( ? ) सन्तर्पितद्विज ( प ? व )रः स्वयं च प्राशितहविष्याशनः प्रशस्तमङ्गल्यवेषः शुश्रूषवे सुहृद्गुणाय कथापवन्तिसुन्दरीमाचिरव्यासुरित्यभाषत । युष्मस्प्रार्थितानुष्ठितप्रयत्नेन मया मधुनरकारिष्टकेशिकंसध्वंसनस्य त्रिभुवनैकमङ्गलस्य भगवतो भक्तभयहरणविधिविचक्षणस्या[म्बुजेक्षण ]स्य प्रसादादम्बुनिघावम्बु जस्याम्बरेचरत्व प्राप्त्यवसान मद्भुतमतिमहत् कथाशरीरं दृष्टम् । अस्ति चेत् कुतूहलमयमहं कथयामि । श्रूयताम् :[ आर्णविविक्तवर्णाश्रमा...... र्यपश्या असूर्यपश्याः सुन्दरपुरन्धयो निरवगहनि ] स्वारम्भगुरुकुटुम्बिवर्गा (?) रमोसन ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. The text is defective. We may read परिभ्रम्यति । अस्यापि॰ [^2]. शोधन: is more probable. [^3]. There is no lacuna in our Ms. But obviously some portion is missing. तायतुङ्गागारशीफराः सरलका कुसैरिकजनाः सर्वजनीन सर्वजनास्स्वा... [^1]वग्रहं निर्मयाः निराधिव्याधिसम्भवाः स्तम्बकरिहरितसरिभतः (!) तामरसविसरसुरभयो नाव्य नदीप्रवाहा यव्ययवक्यषष्टिक्योद्देशपेशलाः शा.... [^2]केदारभागा गोधूमीनक्षेत्रकाण्डाः पृथुलतिश्यस्थल्याभोगाः प्रशस्त कौलस्थ (ली की )नस्थला महितमाष्यभक्तय उद्धमौ(गी ? द्गी)नोवेरा मासुरीण [वरभुवः प्रचुरमञ्जीरकपरिय ]....[^3] तराजमाषाः निष्पावनिकर कर्बुरा गौरसर्षपतषीपरिकरा ( ? )जरठ कुसुम्भकुडुलविज़म्भणारुणप्रदेशाः प्रसुपानमसुरकरप्रेटक(?)[^4] प्रकटयो [ निपोषा गो]जाविमहिषपोषिणो बाप्पच्छेयशष्पकवचित विविधवीषयः प्रासादादीयदाकु (?) वर्धनद्रव्यवनराजयो बहुफलेमाहिद्रुमसम मोदमप्रामसीमानः सारस कलहंसावतंस सर सवि कटतटाकमण्डलाः प्रच्छायसुखप्रपापङ्कयः प्रस्निग्धतलसुगसद्भावकाः प्रत्युदपानप्रक्लप्साटहारिणः (?)[^5] पुण्या[^6]राममालिनो मगधा नाम जनपदाः । तस्मिन्नामापि नागृह्यत राजद्रोहस्य । वार्त्तापि नावर्त्ततोपद्रवाणाम् । कथापि नाक्रियत कलेः । स्मृतिरपि नाजायत जन्यस्य । चिन्तापि नासीत् ज्ञास्कर्यस्य । प्रसङ्गोऽपि नाभवदभिषङ्गाणाम् । तस्मिंश्च पकः [^7]पङ्कस्योपकारमात्रको, न हि न ह्यधिकोऽप्यस्ति वधूनां कुचतटेषु कुङ्कुमपङ्कः । केवलमाक्रीडा चलतलेषूपलाः । कण्टकः कमलनालेष्वेव दृष्टः, आतिष्ठतुपुनरपि दृष्टः प्रियतमानामालिङ्कनेषु । श्रेणिः प्रासादशि खरारोहणेष्वेवासीत् । [^8]दुरवधृतमिदमासन्नं च विहरत्सु जलविहमेषु तेन (?) चान्योन्यसन्निकृष्टधनधान्यशैलकूट सह खलङ्घनायास मया दिवाप्रवेशक्षमो दुर्भिक्षकालकलिकश्च कल्याणोचतदुन्दुभि ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 16 letters. [^5]. A reads प्रक्ऌप्ताभवहारिण॰ page 10. [^2]. ,, 16 letters. [^6]. ,, पुष्पा॰ ,, [^3]. ,, 6 letters. [^7]. Shall we read पङ्कजस्य ? [^4]. A reads खेटक॰ page 10. [^8]. Here the text is mutilated. सुरभवनीभूतानि ध्वनिप्रबन्धविद्रावितः सरमसमहास्यतेव बिकस्वरेण हस्रेण । तस्मि शङ्के कलशोद्भवपानमयादिबोधस्सु क्षीरसागरः । हरिकुलिशव्यसनशङ्कयेव तिरस्कृस्यात्मानं मूघरकुलानि । राहुमुख विषनिषेकदूषणभियेव सोमेन सुधारसः पुण्डेक्षुषु क्षिप्तः । प्रबलपवनपर्यासत्रासेनेव चापहाय मरुत्पथमबनिलम्नानि तरुबण्डच्छ लेन मेघमण्डलानि तस्य चैवंविधस्य मण्डनं मगधविषयस्य मयाः स्वर्गविजयसाधनं, अपवर्गसुखतिरस्कारकारणं जीबोज्जीवस्य, जाहबी परिभोगरागरोषितेनोर्मिमालिनेव महता [^1]खातवलयोपरुद्धम् उत्तुङ्गषवलप्राकारमध्यवर्तितया पौरतरुणसुन्दरीकान्तिभावनाहेतोरिन्दुमण्डलादिवोत्कीर्य क्षिप्तम् अमलमणिभूमिगर्भ संक्रान्तविततमणिमयूखजालपक्षैस्ताक्ष्यैरिव रसातलमुरगोद्धरणहेतोप्रतिबिम्बतया विंशद्भिर्दा रुसारमयैः महाप्रासादैरुपशोभितम् उदय समुद्रगावदर्शनोस्क्षिप्तपुरदेवतामुजलतानुकारिमिः खातवलयपिन द्वैर्मणितोरणैः समुल्लासितम्[^2], उन्मीलदने करत्नरागवलयिभिरतिर भसरतिविह। रविच्छि नैर्लक्ष्मी मेखलागुणैरिव विपणिपथैरुपेतम् उम्मदहंसमण्डलचलितेन्दी....[^3] राजिमि रुन्मित्तारकागण करालितान्धकारसन्ध्यारागैरम्बरैकदेशैरिव मण्डलीकृतैः मणित ( द ? ट) रश्मिजालसन्दिग्धवारिभिः कुमुदकोकनदसरस्सघेनूनां लीनः सरोमिरुद्भ्राजमानम्, उपवन....[^4]तबहुविध कुसुमधूलिपाटलपटम् उपरिलममुष्णीषमिव सकलनगराधिपत्यचिह्नमुद्वहद्भिः[^5], ग्रहणोपरिगमनावलेपवारणायेव [^6]प्रकङ्कमानोच्छिनप[ ताकव्यस्तम् अखिलजम्बूद्वीपलक्ष्मील] तैककुसुमं कुसुमपुरं नाम समग्रस्त्रीपुरुषरत्नसारसंभूतिसागरायमाणं नगरमभवत् । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Read खातवलयेनोपरुद्धं॰ [^4]. L. about 4 letters. [^2]. A reads समुद्भासितं॰ page 10. [^5]. The clause is incomplete. [^3]. L. about 4 letters. [^6]. A reads प्रकम्पमान॰ page 10. अभ्रंलिहभवनसहस्रोपरुद्धगतिरमर्षज्वलित इवो [ सर्पदरुण मणिप्रभाप्रवाहोपरक्तवपुर ]म्बर मध्यस्थितोऽप्यमुक्त शैशवच्छाय इव यत्र लक्ष्यते भगवान् भानुमाली । यस्य च सारगौरवादिव सप्तसागरतरङ्गसङ्घात घोरा मिघातायासिता [पिन कदाचन चलति भूतधात्री । (यं च? यच्च)] निवसता धनपतिसहस्रेणाराघयत्यलकापुरम्, उपहसत्यनष्टात्ममिश्च वसुभिरमरभवनम् अनन्तैश्च भोगिभिभगवतीम् । यस्मिंश्च पौरा न मधुपायिनो दानरुचयश्च, न कृशानुगामिनः प्रकटितभूतयश्च, न भङ्गुरमोगवृत्तयो भोगिनश्च, न [^1]बहुभाषिणो बृहत्कथाव्यसनिनश्च, न जलाशयाः सेतुबन्धलमाश्च न प्रमदस्पृशः [^2]कादम्बरीरसावितृष्णाश्च, न सुरद्विषः काव्यदर्शनाभिरक्ताश्च, न मन्दृष्टयः[^3] समन्दाक्षाश्च[^4] विश्रुतबहुश्रुताश्च रामायणविदो रामाशुभापातानभिज्ञाश्च, दृष्टमहाभारता भीमगदामिघातवार्त्तामुग्धाश्व, प्रमाणविदश्कलव्यवहा(र?रा) पण्डिताश्च सर्वविरोधैकायतनम घिवसन्तो निर्विरोधरमणीयमभ्यस्यमानपुण्यकर्माणः प्रतिवसन्ति । यत्र च सरसि चित्रः यण्यां कात्यायनस्त्र भगवतो हुताशनस्यात्मजस्या. मिषेकडे तोर मर लोका दंशे नावततार नन्दाकिनी । यस्मिंश्च बहाश्चर्ये सप्तच्छदपादपः कामयमान का मिनीकपोलपाण्डुवति[^5] मधूक पुष्पम् (?)। पुष्पपुरं च तत् पुष्कर इवानन्तभोगमुत्कृष्ट सैन्यवाहनो हरिवाहन इव सुकृतिनां पदं कृतागस्थिरपक्षच्छेदनः, नरवाहन इव पुण्यजनाश्रयं निधीश्वरः, हरिदश्व इव उदयस्था(न) मर्च्य महाप्रभावर्षिपादः, गन्धवह इव घनक्षयमशेष क्षि(त ? ति)पर।गविकारविध्वं ( सि ? स )न:, हैमवत इव रलाकरमखण्ड पक्षः, शेष ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. A reads बहुल॰ page 11. [^2]. ,, रसा न दृष्टय: page 11. [^3]. This may be amended as न मन्ददृष्टयः॰ [^4]. Our Ms. reads समदाक्षाश्च॰ [^5]. A reads पीत॰ page 11. अवन्तिसुन्दरी । इव भोगिनिलयमखिललोकधृतिकरः, कुसुमायुष इवोज्ज्वलप्रमदवनमात्सगुणाभिभूतफाल्गुनश्रीः, चक्रवाक इव पद्मालयं मण्डलैकगतिरध्यतिष्ठद् आत्मयशःकुमुद्भूषण भुवनसरः क्रीडैकरा जहंसो राजहंसो नाम राजा । 1 यमतिमानुषाकारसम्पदमसह्य(पा पौ) रुषं च हरनयनहुतवहोष्मानुबन्धसम्भूतप्रतापशमनं[^1] पुनर्जातमिव मीनकेतुं मेनिरे प्रजाः । येन च गोवर्धनघरणीधरघारणोद्दामदामोदरदर्पदमनायेवारोपितभुवनभार मघरी कृत मे रुगौरवं भुजभूघरयुगलमनारतं बिभराञ्चके । यश्च नयनाघरकरचरण प्रभाभिरभिनवबन्धुजीवपाटळा मिर्निजवक्षःस्थलनिवासलाभनिर्वृत लक्ष्मी विस्मृतानि कदर्थयाञ्चकारेव कमलकाननानि । यस्य च मत्तमातङ्गतुङ्गकुम्भकूटपाटनेषु सुभटमण्डलपृथुलोरः कवाटभित्तिभेदनेषु वरतुरगबलप्रलयसागरोमिव्यावर्त्तनेषु स्यन्दन वृन्दबज्रपञ्जरभञ्जनेषु च व्यापारितः तदायासपिपासित इव समरमण्डलेषु बाहुदण्डो मण्डलाग्रमेचक....[^2] पुञ्जकचकितः केतकीमुकुलधूलिधवक्रमरियशः क्षीरसागरमशेषमाचूचुषत् । यश्च सम्यक्प्रणीयमानवर्णचतुष्टयोऽपि क्षीरसागरप्रलयपू.... [^3]यशाः सर्वश्वेतं जगच्चकार । यस्माच्च सर्वस्वमर्थिनोऽभयमरयः पराजयमिन्द्रियाणि कदर्थनां कलिरास्यं सरस्वती, हृदयं मित्रवर्गः, सर्वमेव च शरीरं मह। [ पुरुषलक्षणानि प्रत्यव].].....[^4] दन्धगजघटाभिः कण्ठरज्जुकपणखण्डितत्वचो गण्डमद सिन्धुरंहो जर्जरितजटिलमूलसंहतयः स्थूलकरावऌनकवालप्रवालमुण्ड[ मूर्द्वानो द्धृतप्रसून मुकुलपल्ल]...[^5]लक्षङ्कार मिलितवल्लरीविश्लेषविषण्ण मदविदाइविनोदाम्य[^6]मस्तकषात भग्नस्कन्धमुक्तरटिताः ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. A reads व्रत.... पुन॰ page 11. [^3]. ,, 4 letters. [^2]. L. about 2 letters. [^4]. L. about 6 letters. [^5]. ,, 14 letters. [^6]. A reads विनोदाज्य. page 11. We may read अभ्यस्तमस्तकाघात॰ पटुतर[^1]पीडोविप[त्ते व्यस्मरन्नपि मन्ये काकुत्स्थकपि ](?)....[^2]मुद्रवेलावनद्रुमाः । यश्च के (पद्म ? वल)मवनेरेव गोत्वमापाद्य गर्वितो वेनसूनुरिति ऊर्जिताशयः शशिकरशिशिरगुणैर्दिवं पृथिवीं दिशब्ध सर्वाः सुरभीच....[^3]न्वाय्यातिक्रमश्च न वर्णव्यतिकरो नवर्णव्यतिक (रंच ? रश्च) न राजाविनयशङ्का नराजाविनयशङ्काश्च नाशनचिन्ता नाशनचिन्ता चाजनि प्रजानाम् । यस्मिंश्च .....[^4]पाकशासनोऽपि नावग्रहं शशाक कर्तु किमङ्ग पुनरन्ये स च राजा सकलराजमण्डलमा सराहुजिह्वया संरम्भदज्वलनसंभारधूमलेखया मानमत्तमतङ्गजदानपट्टिकया प्रतिबलरभसाभिपात[^5]विहतिवेला वनरेखया रिपुजीवितमधुचूषण भ्रमर मालया भुवनमहानिधानरक्षणभुजङ्गबध्वा युद्धामृतमंथनप्रथमकालकूटोद्गमश्यामिकया निजभुजाचलशिखरनिलीन मेघराशिकया वीरकामुकविजयलक्ष्मीसङ्केताभिसरणात्रेयामया यममहिषविषाणभीषणाकारया खड़रेखया कामदूत्येव चतुस्समुद्रमेखलां सङ्कुलशैलकु (ञ्च ! न्न)डां सकलकुसुम संभार (इ? भ)रितारण्यधम्मिल्लबन्धाम् अन्तरिक्षनीलांशुकोत्तरीयां विश्वामेव विश्वभरां प्रसाध्य विश्रान्तः प्रेमवत्सु पितृपैतामहेषु समस्तशास्त्र विस्तारविविक्तबुद्धिषु सकलकलाबगाढवैचक्षण्येषु (दृ?'दु)ष्टराजलक्ष्मी करेणु काविजयनिवारणा कुशेषु दण्डनीति प्रयोगचतुरेषु महावराहचरणेष्विव पदबन्धविधुरितभुजङ्गलोकेषु तरङ्गमालिविव प्रवरगुणरत्नराशिसंमवेषु निसुम्भसूदन बाहुदण्डेविव निसुम्भसूदनबाहुदण्डेष्विव श्रीरत्नहरणकारणभूतभूभृम्मण्डलावलम्बनेष्वैरावतविषाणकाण्डेष्विव गुरुप्रतिमानेषु सुमतिसुमित्रसुश्रुतसुमन्त्राख्येषु मन्त्रिमुख्येष्वासज्य राज्यभारमभिनवयौवनोपदिष्टेन रागवर्त्मना मन्मथप्रतिमकान्तिरन्तः पुरेष्वरमत । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. A reads पीडावि. page 11. [^2]. L. about 8 letters. [^3]. ,, 10 letters. [^4]. ,, 8 letters. [^5]. A reads अभिघातवेला. page 12. आसीच्च तस्य महीपतेः समस्तसीमन्तिनीवर्गदेवतायमाना मालतीकुसुमदामकक्ष्यामप्यतिक्रम्यान्योन्य सदृश सौकुमार्यैरवयवै [^1][रसाधारणमार्दवाभ्यां च .... मानसाभ्यामुपेता तथा सुकुमा... ध्रुवै ]व कार्मुकं, मुखच्छाययैव चन्द्रमसं, श्वासेनैव सुरभिपरिमलं मलयमारुतमवधून्वती, बिम्बाधररागबाळातपभीतकुण्ड लितान्धकारभारनिभेन स्वभावसुरभिणा[^2] नवाभ्रजालेनेव सरजमेखलविपुल शिलीच्चयनितम्बचुम्चिना मदनव्या लहस्तिवालहस्तेन [^3]पत्यभिसारदुर्दिनमिव दर्शयन्ती, वदनचन्द्रमण्डलहठाव कृष्टपुण्डरीक लक्ष्मीस्मेहाना दुकाभ्यां ( १ ) मृणालिकाभ्यामिव शिरीषदामकोमलाभ्यां भुजलताभ्यामुद्भासमाना, सर्वशरीरसंविभक्तशेषाभ्यां सौन्दर्यपुजाभ्यामिव स्थापिताभ्यां हरदग्धमनोभवौद्धत्यसारकोशाभ्यामिव तथाकृतोपयोगाभ्यां धात्रा चन्दनधवलसुघालेपौचित्याभ्यां निवासकुम्भाभ्यामिव रागस्य स्वच्छमानसरसातिरे कपूरिताम्यामिव गुरुतराभ्यां पयोधराभ्यां आजमाना, गजकुम्भकठोरपीवरकुचातिभारसाधर्म्य विपरमाणुस्वादे (?) ध्रुवमभङ्करां बिभ्रती मध्ययष्टिम् अतिघनजघनाभोगभारखिन्नो[ रुदण्ड ]स्थिरीकियोपयुक्त[^4]भूयोवयवत एव तनुतरीभूतेन जङ्घाद्वितयेन राजमाना, प्रणयकलड्ताडितप्रियतमहृदयोज्ज्वलितरागलिप्त योरिव न [खचन्द्रदश करश्मिनालीकसहस्रचूषि ]तेनाशेषभुवनवारिजवनप्रभासञ्चयेनैव सततमाप्यायमानपाटलिम्नोरमलरागलावण्यच्छलाद[रुणाशोक पादपेभ्यः स्तबकराशीनिवं दोहदपूरण ]ताडनेषु दातुं संगृह्णतोः मुखकमला मोदनिर्जित वसन्त करदत्तमिव सर्वपल्लवसौकुमार्यमुद्वहतोश्चरणारविन्दयोर्द्व[ न्द्वेन सैन्धूरीरिव दूरभवः (१) कुर्वती, तरङ्गमयी भ्रूपताकयो:], इन्दीवरमयी नयनयुगे, रक्तोत्पलमयी दन्तच्छदे, कुमुदमयी ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. There is no lacuna in our Ms. But obviously some portion is missing. [^2]. A word like कुन्तलभरेण॰ denoting the hair seems to be missing here. [^3]. A reads पर्यभिसारदुर्दिनमुपसारयन्ती॰ page 12 [^4]. ,, भुक्त॰ page 13. ईषस्स्मितेषु, सौगन्धिकमयी श्वसितेषु अमृतमयी वचसि, प्रसादमयी मनसि, चक्रवाकमथी पयोधरयोः [ आवर्त्तमयी नाभिरन्ध्रे, पुलिनमयी ] नितम्बतटेषु, पुष्करमयी च पादतलयोः, अमरसन इव राजहंसोपभोगायावतीर्णा मन्दाकिनी लीला (करा ? कला) कान्तिरागचातुर्याणि पञ्चैव प[श्चभूतस्था]ने प्रतिविधाय निर्मितेव प्रजापतिना, प्रावृडिव घनगम्भीरस्तननाभिरमणीया, शरदि सरसां कान्तिमुद्वहन्ती, हेमन्तवृत्तिरिव प्रालम्बिनीहारमालिनी, शिशिरश्रीरिव नवनवमालिका, बसन्तबलेव चारुभुजवल्युल्लासभूषिततनुलता, धर्मसम्पदिव कोमलपाटल।धरा, सर्वर्त्तुसमवृत्तितयेव नन्दनस्वभावा, सर्वावरोध- जनप्रधानभूता रतिरिव कन्दर्पकस्य, शचीव शतमखस्य शैलसुतेव विश्वेश्वरस्य, लक्ष्मीरिव पुष्करेक्षणस्य, बुद्धिरिव धनाधिपस्य, देवसेनेव सेनापतेः, गौरिब प्रचेतसो, रोहिणीव बुधभवनस्यारुन्धतीव शक्तिगुरोरसुभ्योऽपि वल्लभा देवी वसुमती नाम ॥ 1 तस्मिंश्च सम्राजि राजीवलोचनया तयान्यामिरप्यविकलकलाशालिनीभिरविरुद्धानेक धर्मार्था (भ्य ? द्य) नतिसङ्गमङ्गजसुखम नुवाने कदाचिदभिषेक्कुमिव दिग्जयाय [^1]पुष्पजमाजगाम द्रुमलताघृतैर्मधुनित्रहवाहिभिः कुडुलपुटघटसहस्त्रैः कुसुमलक्ष्म्याः समयः । मध्ववतारवेगोद्भूतमिव हिमजलं जगाल। दक्षिणामप्युपेक्ष्य दिग्वधूमुपेयुषि पौ पतङ्गेऽतीवोरुतरभुत्तराशा सौभाग्यमुवा (च?)ह । दिनकरविरहे [^2]समगृहीताया दिशो दीर्घनिश्वास इव मन्दमन्दमुत्ससर्प तप्यमानपान्थजनो मलयम।रुतः । मलयमरुत्प्रेरितेन स्मरँवैश्वानरेणैकभवन इव त्रिभुवने सुरासुरमुनिमनुजमादीप्यमाने तद्दाहमतोकारक्षमाणि पयोधरकलशसहस्त्राणि शरणमेकम चकमत का मिजनः कामिनीसमाजस्य । [^3]चित्तोपसृतप्रियोष्ण ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Does this word denote Madana ? [^2]. Shall we read तमगृहीताया:॰ [^3]. A reads चित्रोपसृत॰ page 14. माष्पवारिपूरलतेषु प्रोषितानां हृदयेषु पाययितुकाम इव कामज्योत्करः [^1]प्रकामदीप्तानिषून् चिक्षेप सहकारतरुतलास्तीर्ण कितलय शयनशायिनीनां कामय [^2](मान)कामिनीनां कामश(री ? )रक्षतेषु क्षारक्षेप इव मर्मसु मधुरसविसरः परभृतनखमुखोद्दलितकुडुलगर्भनिर्गल्तिः पपात । तस्मिंश्च समये रतिसमरविधिविशारद कुसुमशरशिबिर[^3]नीराजनज्वलनज्वालावलीषु च [^4]राजपुरन्ध्र(ज?) माहारजतोवरी यांशुकःपदीषु[^5] सकलजगत्प्लावनोद्वेलरागसागरतरङ्ग वेणिकासु विकसन्तीषु [^6]रक्तकुरवाशोकशरमलीपलाशर्वादिभद्र[^7]डाडिमजपाराजिषु प्रोत्साहिताशेषवनसमाहृतश शिकरकला विभ्रमेषु, [^8]रमणीचरणनलिनताडिताशोकरोषनिरन्तर पतच्छिली मुखप्रकरअन्धकमथनमन्धुसन्युक्षितेच जर्जरितन्यक्ष[^9]वनविविधवृक्षविग्रहधवळर्क्षपटुबन्धेषु णाशुशुक्षणिक्षपितहृच्छ्रयोच्चयभस्मभासुरेषु स्मेरेषु करीरकेसरेषु, सतविन्दु वारवकुलसा[ लतिलक ]नवमालिकादिषु, ललितमाधवपीनवाससि [^10]मधूकवनस्थी. दिष्टिवृद्धिपिष्ट।तक[^11]प्रकरेस्सुदन्तिक टकिङ्किरातकर्णिकार चम्पकत्र करे (?) स गंज । मत्तवा[रण इव वशामिर्मतकाशिनीभिः परिवृतो ] मधुमत्तमधुकरकम्बकान्ध कारितक्रोडानि क्रीडावनान्यवगाहत । तत्र च मदरक्त (कत ? तम)[^12] कामिनीकपोलराग सन्ध्यागमविधुरितसरश्च[ कवाक मिथुनकानि बघ्नत्पानगोष्ठीमण्डलानि ] त्रिदिवमेदिनी (म? मा) नोज्ञकान्तर ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. A reads प्रकामानिषून्॰ page 14. [^7]. A reads पारिभद्र॰ page 14. [^2]. See supra कामयमानकामिनी॰ page 20. [^8]. ,, रमणीय॰ ,, [^3]. Our Ms. reads शिल्पिबिर॰ [^9]. ,, न्यश्मपवन॰ ,, [^4]. A omits ज after राजपुरन्ध्रि॰ page 14. [^10]. Our Ms. reads मधुक्त॰ [^5]. A reads अंशुकवतीषु॰ ,, [^6]. ,, कुरवक॰ ,, [^11]. A reads वृद्धिविघातक (पिष्टातक?) प्रकरे (र)स्फुटन्निकट॰ page 14. [^12]. ,, ततकामिनी॰ ,, दिदृचया कौतुकादिवाव्यवस्थितगगनानां खेदस्वेदि[वा ? ता]लक्तकरक्तमेघ[^1]पलवानि भ्रान्तकुन्तलभ्र[ मितदुर्दिनो गीयमानखवि ]क्रमापदानानि पश्यन् यन्त्रदोला[^2]प्रेङ्खितानीर(?) कोमलकु (सु) मकिसलयोत्तरच्छदासु विलोलपल्लवान्तरप्रविष्टपवनाछोलितत्रत।गृहोदरमाणे वे [.. [^3]तची ]नांशुकान्तरीयाणामपि करनस्वमणिरश्मिसंवलितरत्नमेखला मयूख जालजल्पित दुकूल कर्मणामन्तःपुरसुन्दरीणामारणितरत्नश करीतुलाकोटिपारिहार्याङ्गदानि प्रेहोलितहारदीधितिप्रकरकर्पूरचूर्णावमुच्यमानश्रम स्विन्न कुचतटानि मधुरविवाददत्तदन्तच्छद च्छिन्न सन्धिप्रतिसमाधानदत्तसदयलीलाचुम्बनानि गाढालिङ (न)मृदितकण्ठदामप्रतिनिधी कृतप्रियतमेक्षणकुवलयसजि मञ्जुविह भङ्गिरातिप्रपञ्च मूच्छिताङ्गजविदाहवेगानि रागमञ्जुविहङ्गभङ्गिरातिप्रपञ्चमूच्छिताङ्ग माम्यसमाहितरसोत्कर्षाणि राजवृषो रतानि निर्विशत्रुपवनविषयिणीमृतु विभूति मनुबभूव । प्रवृत्तयोश्च विचित्रपुष्पयोश्चैत्रवैशाख योर्दैत्यराज्यमित्र शुचिशुक्र मयं, यमसौराज्यमिव प्रतिदिनचरुणायमानेन करविरसीक्रियमाणलोकं, रक्षोराज्यमिव परिलघुप्लवङ्गलङ्घयमानही नवाहिनीमलं, किंपुरुषराज्यमिव द्रुमगणगुरूष्मवारणवनोत्सेकरागडप्तकिंपुरुषं, मन्मथराज्यमिव मरुद्गणभ्रमितपत्रमण्डलोपरुद्वसुरभव(न) मुमातपमनुबुभूषुः उत्फुल्लकमलरक्तोपलानि प्रदीप्तानीव घर्ममयप्रविष्टेन कन्दर्पानलेन दलशीतलजालिकाजातशीतलजलवला नि (?) दारुणनिदाघगलितशिशिरकारागृहाणीव मधुकर कुल चड् लकालान्धकार कालोदराणि करतलोदरीभिः सह सरांस्यवजगाई । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. A reads अलक्तकमेघ॰ page 14. [^2]. ,, प्रेङ्खितानां कोमल॰ page 15. [^3]. L. about 7 letters. प्रविशन्तीषु च प्रणयिनीषु प्रियसखीष्विव प्रत्युदस्थुः प्रसारितोर्मिहस्तदत्तगाढकण्ठग्रहा वाप्य: । प्रबलविपक्षविक्षेपवारिदुर्गप्रतिस्तव्धैः प्रसभमिवोदीर्णदण्डैः पुण्डरीकैर्विमुक्तास्तत्प्रतिद्वन्द्विषु मन्दशई सुन्दरीमुखेषु शिलीमुखा निपेतुः । [^1]निजमज्जनाभ्युपायव्यसनितस्य पुरुषपात निष्षधंरगणस्य भोघा भ्रान्तिदिदृक्षवः [^2]कटाक्षा जम्बामो ( ? ) गर्भशायिनीनां पक्ष्मलाक्षीणामुदवर्तन्त क्षोमतरवितास्तरुणशफरकाः । नृपनितम्बिनीबिम्बाधरचुम्बिनो नामिजसुरति चपलाः सरस्तरङ्गाः [^3]अर्थमानमानमानसम् ( ? ) अपितु विलसन्त विसर्पिणां रागमूहुः[^4] । प्रतिमुखस्थित कुबळय[^5]कोपादिवातिवामानि भामिनीनामरज्यन्त लोचनानि । चकोरलोचना कुचारोह चक्रसम्मर्देऽपि कलुषीभवद्भिरम्बुमिरौत्पत्तिकत्वं जलत्वमनक्षरमाचचक्षे । गुरूनपि निरपेक्षो जघान बारिवेगो वरोरूणामुरोरुहभरान् । न हि विवेकः क्षुमितस्य । जलमध्ये मौनमाचरन्तो मेखलाकलापाः स्थान एव गुणत्वं समर्थयाम्बभूवुः । [^6]अपास्ताळक्तकैरपि रागेणैव दशनच्छद किसलयैर्व्यजीयन्त रक्तकुवलय वनानि । ह्येषामनेकशो रतिरणप्रणीतोत्थितानां प्रतिस्पर्धिजये सहायकृत्यम् ( ? ) । इत्थं च वर्त्तमानासु वरपवतुणीतीनां वॠव्यतिकीर्णापि विकीर्णितोर्मिषु करपुटसलिल से कलीलाभूतालिकासु प्रहेलिकासु ( ? ) महीशोऽपि महावराहू इव वहन् वक्षसा वसुमती देवीमाकुलाकुलामालोलयन्नप[श्चचाल । चिकुरांसलटश्चिक्रीड] क्रीडासु प्रकीर्ण प्लतनिम्नगाघवस्यास्थलव्यचारपतितद्रव्यविचयव्यतिकरमेदादष्ट मार्गया जल ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. A reads निमज्जनाद्युपाय॰ page 15. [^2]. ,, कटाक्षानम्भोगर्भ॰ page 16. Shall we read कटाक्षा इवाम्भोगर्भशायिनीनां॰ [^3]. ,, अर्द्यमानानामाननमपि॰ ,, [^4]. ,, मार्गमृदु: ,, [^5]. ,, कोडादिव॰ ,, [^6], ,, अपास्तालक्तकैः केनापि निराशेनेव. page 16. कीडया । तत्प्रधानाङ्गेषु च [स्फुटगद्गदगम्भीर मेदादिस्वरेण] निगृहीतामुक्त संज्ञेन सलिल[^1]वाद्येनानेकमधुरकरणरमणीयेन रममाणं रमण्यः काश्चित् करपल्लबसम्पुटोत्पीडितमुक्तैः [प्रीतिपल्लवद्रवैरिवैनं धाराजलैः] ....[^2]गुरशृङ्गकोणमुखमुक्ताभिः कुङ्कुम जलधाराभिरनपन्नगमुख शिखिशिख भिरिवाबचकरुः । अपरा [^3]विपक्षव्यञ्जितवि[लासरागरोषितः रक्त ] कटाक्षमालाभिरेव जिह्मनाम्नीभिः कौसुम्भसरिद्भिरिव सरभसा विधुरायमाणमाचकृषुः[^4] । इतरास्तमसीव पयसि दुर्विभागगतयः करतलकमलावष्टम्भप्रसृप्ता यादृच्छिकैर्नाम तच्चरणमूलघट्टनैः स्पर्शातिशयानुमेयमानप्रार्थनाप्रणिपाता न कृपणमन्वतिष्ठन्त । [^5]अवनिपो गर्विता व्याकुलयन् मुग्धाः सन्तारयन्, भीताः समाश्वासयन्, कुपिताः प्रसादयन्, मुदिताः प्रोत्साहयन्, प्रस्थिताः प्रतिरुन्धन् कासांचिदुत्पलाशां वल्लीमिव सफलयन्, कासांचित् पद्मरागं रत्नमिव सम्पादयन्, कासांचिदमन्दमारममनो(?)रंशुकान्यलक्ष्यगतिराक्षिपन्, कासांचित् कमलरजस्सङ्गधूननच्छलान्निरञ्जनस्निग्धताम्र तरळताराणि नेत्रोदराणि चुम्बन्, कासांचित् कामायतनेषु कामशरानिवादृश्यपातान्नखानपयन्, निबिरीसविलासश्चण्डातकपरिहितः पर्याकुटिलकुन्तकोत्तरापाङ्गलोचनः कुङ्कुमरागलोहि तौघलताङ्गः सन्त्रासितसकलराजहंस निवहो विहृत्य समरादिव सरसः सह (प्रयाभिज्ञं ? प्रियाभिर्जय)श्रीभिरिव निर्जगाम जगाम च । [^6]मज्जनानन्तर मनुष्ठितयथोचिताभिषेक मङ्गलो यथाविध्युपस्थाय तिग्मभानुं, भगवन्तमुपास्य चित्रभानुम्, अभिराध्य च देवं देवकीसूनुं सह सुहृद्भिस्त्वगनुसारिणा सुरभिचन्दनरसेन कृतसमालम्भनः कुशलसूदसाधितेन शोषनकरूपनप्रक्षा ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Our Ms. reads वाद्यानेक॰ [^4]. A reads आचुक्रुशुः॰ page 16. [^2]. L. about 14 letters. [^5]. ,, अवनिपोsपि ,, [^3]. Our Ms. reads विलक्ष॰ [^6]. ,, आमज्जना.॰ ,, लनप्रतिस्तम्भनमार्दवकरणशीतीकरणप्रसादन स्नेह ग्रहणवर्णकिया गन्धोपसंहारषदुर्गसम्पादनस्नेहविचारपङ्किसंज्ञाभिस्त्रयोदशविघा भरनेकावान्तरविकल्पाभिः 'क्रियाभिरुपसंस्कृतेन स्वात्मोचितेन सरसं खाद्येनामृतातिशायिना पटुपाटलपरिमलामोदनिरिणा स्पर्शानुमेयेन पानीयेनाहितधृतिराधाय धूमवर्तिमाचान्तो बहळपारिजात सौरभोद्गारिक्रमुक फलशकलानि शकबघूटीगण्डपाण्डुरां च ताम्बूलवीटिकां जरठपाटलीपुटक्रोडपाटलं च शङ्खचूर्ण त्रयं च तिक्तकटुकविशद विमर्दोर्पणं लपन लाघवकरं चोपयुज्य रज्यमानदशनावरणो मणिकुट्टिमपथेन गत्वा प्रसाधितं भुक्त।स्थानमण्डपमतिमृदुनि क्षौमपाण्डुनि स्थानदत्तचीनपट्टोपधानके पुष्पवाससुरमिणि हैमप्रीतिपादुका प्रतिष्ठि (त) प्रवररत्नचित्रपादे पादपीठसनाथपार्श्वे प्रत्यासन्नसौवर्णप्रतिग्रहे शयनपर्यङ्कतले मुहूर्तलब्धविश्रमः सन्निहितेष्टसामन्त(ः) चित्रालापचिरविनोदिनो विसृज्य णद् (?) विलम्बमाने कदम्बमुकुलकिलरकपुञ्ज ( ? ) स्विषि त्वरितप्रवर्तितस्यन्दने सन्ध्यामुखचुम्बनाभिलाषिणि क्रमेण मन्दाय [^1]मानोष्मणि मणिशिखासुकालोकलोपनेव[^2] (?) सुखविविक्तोद्गन्धिनै पथ्य रमणीयेन विजृम्भमाणमल्लिका मुकुलदामप्रकम्बोत्तरीयरमणीयेन मुन्दरीजनेन चन्दनसलिल संक्षाळनशिशिरेषु स्मेरमल्लिको पहारेषु सौंधहर्म्येषु (सुस ) मगस्त[^3] । सङ्गीतगीतगोष्ठीभिश्च प्रियविदग्धसुहृत्सखः प्रदोष मनैषीत् । [उत्तरयामद्वयमुन्मद] मञ्जुवादिनौजनमनोविधेयवृत्तिरगमयत् । एवं च परिसमापितग्रीष्मस्याशेष शिरीष श्रीमुषः क्षपितकरञ्जमञ्जरीत्विषस्त्वि बिमत्सोमगो[लकरतिरस्क्रियारम्भजजम्भकाजनाभिनिच]र्हणाज्ञा[विजृम्भि ]ताम्भोद कोटयः कुटिलकोमलतटितो विघटमानकुटचकुडुला मोदलितककुभ: केसरसुरभित ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Following this there should have been a synonym of sun in the locative case. [^2]. A reads सुखालोकलोचनेन॰ page 17. [^3]. ,, सुमंस्त संशित॰ page 18. नभसः सुरचाप....[^1][चन्द्रकिबर्होत्तरारसिता भूम्योपगुप्तार्कगोगणा]गणतिथहप्तातकस्त्रजः (?) सुजातजातिजातयो मुदितमुग्घयूथिकावर्षन्नववार्षिकीलता ललितलाङ्गलीकलिका मुकुलितनिचुळवथयः फलितपूतजम्बूपङ्कयः [विकचकदम्बचुम्बि]वाचालमधुलिहः सलिलकणस्यन्दिमन्दमरुतो रुतमुखर भेक भेरी भीमागमनिशीथा निशिथिनीभेदाब्बदुर्दिनदिना(?) द्रुतमनोभिसारिकाभिद्रुतदयितोदवसिता विकसि तवलाका[ लीध ]बलितभुवो मिन्नसिलिन्धबन्धनाः सिन्धुरमा [^2]मन्दगर्जितघनाघनस्तनयित्नवो नवजलसेकनिर्वृतिविनीत केतकी गर्भखेदाः पादचारक्षमश्यामल शाडूलवनस्थला नीलकण्ठनृत्तलीला विलासिनः सन्नपन्नगकुलाः कूलमुटुजो[^3]दकोद्रवत्सरित्तरङ्गिणीशताः शतमखगोपावलीप्रवालमेखलाघृतवनस्थलीनितम्ब[^4]पार्श्वविश्वविश्वम्भराङ्गाररूढसरसः स्य यौवनावनज[^5]पनवस्य सनदायिनो (?) दीयमानदानवारियोगनिद्रासुखाः सुखमया इव प्रादुरासन् प्रावृषेण्या वासराः । (तासु ? तेषु) च ग्रीष्मातपातुर त्रिलोकलक्ष्मीविश्रान्तिधारागृहेषु वर्षावासरेपु कुटचकुडुलहारमालिनीमिर्लम्बकदम्बकाञ्चीदा मभिः [^6]केतकबर्हदन्त पत्र भूषित श्रवणपाशाभिर्मदमयललामलाञ्छितळला टिकाभिरागैरिक रागरञ्जितचरणपल्लवाभिः कुतलबलयिनीभिः सुन्दरीभिः कृतकिरातनितम्बिनीवेषविभ्रमाभिरटन्मृगेषु नटच्छिखण्डिपु स्फुटन्नीपेषु, रटन्निर्झरेषु, वर्षजलधाराघौतरलोपलतले पु क्रीडापर्वतेपु बिजहार । धारारवद्विगुणबृंहितमदरागं च वार्षिकवृक्षवल्लीगुल्मगुलुच्छकच्छन्नमार्गेषु कृष्णागरुमार धूप सञ्चारोष्णेषु मणिदरीगृहेषु मत्तरामाद्वितीयो रेमे । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 3 letters. [^2]. A reads मन्द्र॰ page 18. Shall we read सिन्धुरामन्द्र॰ [^3]. ,, दकीद्रवत्॰ ,, [^4]. Areads पार्श्वापार्श्वविश्वम्भराङ्गावरूढ॰ page 18. [^5]. ,, पवनस्य.... सन॰ ,, [^6]. ,, केतकदन्तबर्हपत्र॰ ,, मण्डल चतुरश्रायसासु चावर्तवतीषु च रत्नमण्टपगर्मवापिकासु कदुष्णवारिपूरितासु कनकपद्मशतावतंसितासु धर्म इव लीलया गन्धगजगामिनीमिः समं समक्रीडत । निविडितासु च निशीथिनीषु मन्मथमथितघृतीनां दुर्दिनामिसांरिकाणामासारजलापर।घक्लिष्टनैपथ्येषु गात्रेष्वावरप्रति समाधीयमान मण्डनस्तासां च स्वजनवञ्चनापदेशकौशलेषु श्रूयमाणेषु संहर्षेणेवातन्त्रकृतकलीकानीलांशुकाव गुण्ठनस्यान्धकारराशेरुपक्रियायामुपन्यस्तायामात्मनि पुरुषाभिमानमारोपयन्, कचिद्भवनभित्तिस्पर्शपरम्परोन्नीतपद्धतौ कचित्तरलसौदामिनी दामदर्शितपुरोभागे कचिनागरिकपटहशब्दगम्भीरगर्जितमुहूर्तमात्र विलावस्थाने कचित्प्रतिरोधकानामिवाम्बरग्राहिणां प्रथमाभ्राणामविरलशरवर्षासारसम्भ्रमाश्लिष्टमन्दिराङ्गणमार्गपादपस्कन्धे प्रसङ्गोदीरितरागाभिसरण साहसे सानुकम्पप्रम ( प ) दमापद्यमानः स्वसिशयोपचार सान्स्वनमहल (?) रसमनेकधा सुरतलास्यमत्युदारतरलितविभ्रमं बबन्ध । बन्धागारगर्भादिवाभ्रपञ्जरान्निर्गच्छति पुनरुच्छासमाजि भुवनेऽन्तर्गतैरावतप्रवम इव स्वस्तेमवने ( ? ) चिरनिरोधसम्पीडिकास्वतामामर्षितार्तकर प्रतीकेष्विव (?) प्रक्षीणवारिषु वारिधरमहाहदोदरेषु, स्व.... [मोद्धोष]णविराममूकेषु स्तो (कि?क)केषु, गलितपयोघरांशुकासु लज्जयेव क्वापि लीनासु ड्रादिनीषूद चिमहाबलाहका चूषितवर्षवारिपूरस्यान्तरिक्षसरसो [ मरकतकुटीचिव स्फुटीभवन्तीषु ] नीलकण्ठकण्ठ मे चकासु दिक्षु शुनासीरशरा सनकलवर्णेषु शीर्णेषु शिखिबर्हेषु प्रतिबद्धसंहर्षेणावसन्न. ----------------------------------------------------------------------------------------1. A reads चरणमण्डप. page 19 5. A reads र्गतैरापतप्रभम इव ध्वस्ते मेघवने. page 19. 6. सम्पीडितस्वधामामषीतार्त. 7. L. about 5 letters. " प्रमदामापद्य. " महत्वरस. We may read बहलरसं. मुकुन्दले(चनार विन्दवारितवारिधर[^1]भयेष्वि[व प्रवृत्तण्वितस्ततो विजृम्भितमम्भोरुहवनेषु पन्नगेभ्य]इव निर्विषेभ्यः पयोदेभ्यो विहाय भयमतिपतत्सु रात्रिन्दिवमध्वनोऽध्वनौनेषु, सकळाब्दकलुषितासु बहुमुखासारपा[तावि... दत् स्वयमेव क्रमादु]पागत[^2]प्रसादासु चिरक्षोभानुबन्धलज्जयेव मन्दमन्दं वरुणालयमुपसर्पन्तीषु प्रतनीयसीषु फेनमालिनीषु मधुपोन्मादबन्धने मदगन्धविदग्धविशारदे शारदे विदारयति मनांसि मानवतामनवारणानीके सप्तपर्णवने, कुसुमधवलमूर्तिषु कुसुमशरशराबलीष्विव (वि) रहि (त?) जनहृदयदारिणीषु समन्ततः पतन्तीषु हंसमालासु, वसुधाबिभ्रमद्देमचूर्णैरसनरेणुभिरभिनवमनभिजातुरास्त्रि (भव) [^3]सुभगदर्शनासु वनस्थलीषु बाणमालिनीरिषुधिरिव मनोभुवो भुवः परिहरस्सु[^4] माघिच्छेदशङ्किषु (!) स्वमुखानेकवारोदीरितमधुरशास्कृतिग्राहिणीनां शुकश्रेणीनाम चकितमुक्तमञ्जुल प्रतिशात्कारशासितास्वनुमन्यमान कलमकणिशभङ्गासु कलमगोपिकासु, सकलकामुकानीकोत्कम्पकारिणीं खड्गधारामिव श्यामामालम्बमाने द्विगुणतेजसि ज्योतिषामधीशे, शान्तगर्जितानि शशाङ्कपादच्छायाश्रयीणि शरमलीतूल परिलघूनि मेघकुलानि विलोक्य दर्पादिव मत्तमधुकरीमधुरध्वान गर्भ हसन्तीषु कुमुदिनीषु, विशदायाँ शरदि शारदशशि करसित चन्द नधवलहिम जलबिन्दुशीकरशीतलासु लथमा नशिशिरशेफालिको पहारहासिनीषु हर्म्यमालासु मधुभाषिणीमधूनि माधवानुभावपूर्णेष्वपि मनोमणिचषकेषु स्वकरतलोपधानच्छायोपरक्ता रिक्ता इति मुग्धयुवतयः क्षणमनीहमानाः पातुमधु: (१) प्रहसता पुनः प्रियेणावार्यन्त । [^5]मत्तकाशिनीवक्राम्बुजचुम्बनाशयेवासव (ता ! तर) ङ्गमालासु छायामयः पपात राजहंसः । सह मधुना [^6]सुवदनाभिपीत एव प्रतिमासु शशीत्युन्मदानां तासां ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. A reads मयेष्वि॰ page 20 [^4]. A reads हरत्सु समाधि • page 20. [^2]. ,, प्रसादसुचिर॰ ,, [^5]. ,, मत्तमत्तकाशिनी॰ ,, [^3]. ,, सुभगासु वन॰ ,, [^6]. ,, सुवदनान्निपीत एव प्रतिमाशशी॰ page 20. रुरुद्रिव स्वादापदेशा(दा) ननेन्दवः । तथा स्निग्धाः सन्तोऽपि पश्यन्त एव तारापतेरात्मनि [^1]संक्रमास्तीस्तरलता रास्तारका (?) न प्रत्याचचक्षिरे मृगाक्षीणां प्रक्षरितस्वेदबिन्दवो मुखेन्दवः । कस्य वा स्त्रीनिमित्तं न हि विद्यन्ते प्रीतयः । सोऽपि सोमत्ता इवानुसरन्निपत्य तत्रै (व) सममज्जत् । न त्वशकत् प्रत्याहर्तुम् । स तैरपि तारान्तरसङ्क्रान्तिमन्यरैर्वलम्बल[^2] (?)निम्नां वदनपङ्कजैः कुमुदबान्धवः। फलितं हि गुरुतल्पगस्य तस्मिन्नेव देहे पात कमर्हति (?) । (हि) मकरपराभवदर्शनपविष्टा इवान्धकाराकृतयो ननुतुर्नतभ्रुवां ध्रुवः । सुधीरोऽपि रिपुव्यसने हर्षाद्विक्रियेत, किमुत निसर्गचञ्चलाः[^3] । कपोलसङ्क्रान्तचन्द्रश्चन्द्रोदय इवोन्मदानामुम्मीलित कुमुदकाननो वरानना (न।) माविरासीदमृतसम्मितः स्तनः। मदिरातरङ्गभङ्गरङ्गं मृगाङ्कलक्ष्मणि चक्के दूरमग्नसहचरघिया कृपणचद्धदृष्टिपु करुणमारसन्तीपु भ्रमरकामिनीषु कलगिरोऽपि मदकलास्तथैवा[^4]न्वशोच(य ? )न् । प्रहसत्प्रियप्रबोध्यमानाश्च याथार्थ्य[^5]ज्ञानयोगात् [^6]लोकितकुरङ्गलाञ्छनाः तमपि प्रबुद्धबन्धुजीववनवि (ल?ड)म्बिन स्वलोचनप्रभासञ्चयेन सञ्च्छाद्य तत्राप्यदृश्यमानमृग[^7]कलङ्का भङ्गुरिताञ्चीभ्रुवो(?) वञ्चकास्मान् वञ्चयस इति कर्णकुवलयैः कान्तमंसयोरतडायन् । असा[ वपि प्रियतमोपहृता ] ननवन जवारुणीगण्डूपवानरक्तगण्डो गण्डलग्नरजतपुण्डरीकमिव कर्णचामरविभ्रमं प्रतिबिम्बमृगाङ्कममलं दधानश्चन्दन. घवलमूर्ति [ रिन्द्रवारण इव मन्दाकिनीपयसि चन्द्रिकाजादफे] विजहार । ---------------------------------------------------------------------------------------- [^1]. A reads संक्रामन्ति तरल• page 21. [^5]. A reads ज्ञानायोगात्॰ page 21 [^2]. ,, र्व्यलम्बत नितम्बिनीनां ,, [^6]. ,, योगितकुरङ्ग॰ ,, [^3]. ,, चपला: ,, [^7]. ,, कलङ्को भङ्गुरिताञ्चीभुवो ,, [^4]. Our Ms. reads तथेत्येव॰ हरिणघरकरपुटावसिच्यमानामृतलवापनीयमानखेदश्च राजपेशलातिशिजानवलयमञ्जुलमीर काचीगुणानि [^1]गर्जदनजानि ब.... [^2]रतानि [^3]रात्रिश (?) वतान । तदनु तामरसवनानि पाणिवदनपुनरुक्तदोष परिहारार्थमिव संहरन्नबलालोचनथुतिविलम्बन दुरवलितानि कुवल [ यवनानि मृङ्गन्दारुण] [^4]शरदातपद्भावितजलीकृतानि घनकुलानि तुहिनशीकरव्याजा दिवा (ब) फिरन् हिमकरगृह्यतयेव सर्वौषधिषु गौरबमारोपयन्नीहारद्रोहादिव नित्योपगूढपावकान् वनस्पतस्विरयन् निजरिपुवा रिजन्मवर्धन रुषेव जलान्युद्वाप्पयन्, सपक्षानुजिघृक्षयेव निसर्गशी तलानि मौक्तिकामरणानि [^5]विश्रमयन्, अखिलजीवलोकतस्कुलताषण्डफलभर । काण्डलुण्टाकडामरीकदमनदीक्षित इव पतिमण्डलानि सङ्कोचयन् सकलत्रिभुवनरस[^6]हठापहारपराभवदुर्विकस्थनं तस्करमिव भास्करं निरुन्धन् दिवि, नतवाल्लभ्यवर्धितानि दिनविदाइविस्फूर्जितानि वर्तयन् निगृहीत सर्व सत्त्वस्वच्छन्द पर्यन्तः संवृतप्रायसवरम्भो व्यजृम्भत स्वभावशीतलो हेमन्तसमयः । तस्मिन्नपि समये दलित हिमजालिम द्भिः (?) अनलज्य लाकबलितमलयजैघसामायसीनां हसन्तिकानां सहस्रैः सन्निहितविलासिनी यौवन विदाहावाहित निदाघेप्विव महत्सु मन्दिराभ्यन्तरेषु तुहिनपटलातिभारभयनिलीननभस्तलास्विवान वरतदश्चमानकृष्ण । गरु बहळधूपदुर्दिनान्धकारासु मलिनदिगङ्गनामुख[^7]विलोकनाक्ष (म)तयेव गाढविवृतगवाक्षेक्षणास प्रासादपङ्किषु गन्धसैलाव से कसुरभिगन्धिभिः करतलकलिताभिदीपिकाभिर्लोकसङ्कोचकृतो हेमन्तरजनीरिवान्विच्छता परिजनेन परिवृतो यथर्तुवेषः स (ह) महिष्या महार्हं शयनमारोह । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. A reads गर्जदङ्गजानिव भङ्गिमन्ति भङ्गुरितमाद.... वलिप्तानि page 21. [^2]. L. about 12 letters. [^3]. Shall we read रात्रिषु॰ [^4]. A reads शरदातदपत्राणि कज्जलीकृतानि घन॰ page 22. [^5]. A reads विभ्रमयन्॰ page 22. [^6]. ,, हठापाहर॰ ,, [^7]. A reads विलोकनाकुलतयेव॰ ,, तस्मिंश्च रक्तनीलघवलकान्तिना [^1]प्रियतमेक्षणार्धप्रभासञ्चयेन चित्रक चुकेने व छाद्यमानो, हृदयविजृम्भमाणमन्मथ हुताशनोद्गार कल्पेन तत्कालोचितेन कुङ्कुमाङ्गरागेणेव रागेणाघरपल्लवस्यानुलिप्यमानः कर्णकथनीयमन्मथगुह्याख्यानेषु कु कलिकाभिरिव स्मितमयूखमञ्जरीमिः क्रियमाणावतंसः, क्षणमधिवास प्रणयकथाभिरुपपादितरतोत्सबोपकरणासु निर्गतासु परिजनवधूषु मधुरचुम्बनोपकमप्रवृद्धरागाबेशो विवशस्फुटपतितदशनपद्धतिरुद्धू तवेदना कलहितलामपल्लवा (?). द्विगुणपीडिताघरमणिमुखग्रहणविग्रहोपयुज्यमानशिखरनखरलीलायुधः सललितविसंवादनिर्गमप्रतिबद्धरुद्धनीविकांशुक परिपन्थिकोपलीलाकुञ्चित भ्रुकुटितर्जितो, रमसकचग्रहव्याकुलविलोलघम्मिल्लबन्बसन्धुचितमन्मथातिस[^1](म्भ्रा ? भ्रमा)न्तरितविरो धावरोधनपयोधरानिगाढो (!) गुरुनितम्बसम्मर्दवर्धिताकन्दचलतुला कोटिकमुद्धतस्तनतटनिबिड[^3]पीडा कम्प्र मध्ययष्टि दष्टाघरसम्भ्रमभ्रान्त मुग्धलोचन मञ्चितकररुहलिख्यमानकपोलविह्व(न?)लाननव्य वितस्तनित कूजित मलके चुम्बन विमृदितागरुतिमाङ्गपारिप्लवखेद बिन्दुरेख मुद्दामरागदीयमान युवतिपौरुषमुपोढालक्तकपदपालीरक्त. भङ्गुरतरङ्गोत्तरच्छदमुच्चलितचिकुर पल्लचि... [^4]परितगर्भगृहतल मळकवासचूर्णविसर. धूसरितोपधानमग्राम्य विकल्पविभ्रमरमणीयमायतायतं सुरतमाचचार । गमितहेमन्तश्च हेमन्तातिग..... [^5][शत्ये शैत्यशान्तशकुन्तकान्ता ]मुक्तकोटरशते शीतालुजगत्प्रतीक्ष्यमध्यन्दिनात पे तापसतपः सम्भारभावनोवितेऽपि तुहिनद्रोहदुर्मुखपथिकजनप्राणा[ पालनज्वलितपुण्यानलसकलसहे ( ? ) सुपगभासुरहसन्तिकासहस्रे ] सहस्ररश्मिश्रितशीतघृणिशिले श्लाघनीयपक्षमणि मृग[^7]रोमणि ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. A reads प्रियतमेक्षणप्रभा॰ page 23. [^2]. A reads सम्भ्रान्तान्तरितविरोधनपयोधराविगाढो॰ ,, [^3]. ,, पीडिता कम्प्रमध्य. ,, [^4]. L. about 7 letters. [^5]. ,, 10 ,, [^6]. A reads रोमणि मणिदास॰ दामाबद्दल तो बहुलितबहळपवारस्पृहे प्रियप्रियनुजन्म [ नि मन्मन्नवकुलवृन्दानन्दिकुञ्जकु पञ्जरजात्रकाररीपुट ] घननयाच्ञावाचाट[^1]हिमजलध (?) जठरपुष्करे पुष्कराद्गजिरोधसम्पदि (?) गतिघृतकन्दराशयालुशयुश्वासोष्ठनिश्चलसुखायम। [नमृगशिशौ शश]विचयाक्षप्वकुण्डयके (?) शय्यातलमुक्त्यशक्त कामुक मिथुने नूतनगमभारमन्थरमाधवीलते[^2] ललितमा रुताकर्षण सुकरणपरिणमत्तरुपलाशे शीते (?)[^3] इतर वटा ककीलाल मग्ननग्निकाकुलतुमुलधूमुकधूमधूमळोषसि दुस्सहप्रदोषदुर्भगोडुवे दुर्भेदस्फटिक दलबहुतुहिनघनघन[^4]सारहरितपुष्कर हरिणशफरुके शिशिरकाले मील यति भुवनमग्निकदूष (?) रोमकम्बलकृतावगुण्ठनः परिमृदुत्राण चर्मक खुकितचरणपद्मो हिमसत्रासिसारित ( ? ) प्रमदवनप्रासादवेदिकादत्तसङ्केत मङ्कजातलतिभामिनीभयमन्तः पु (न! ) र नाटकीय कन्यकाजनमभिनवरसास्वादलालसोऽभिसृत्य सुसङ्गीतपरिजनागत प्रतीहार भूमिकेषु घटितगवाक्षावरणसम्पुटेषु लीलाप चकरेषु (!) मधुराश्वासन मितवल्लभाशङ्कमङ्का[^5]श्रवणाय च क्षणविहस्तास्थानमा यस्तहस्तपल्लवव्यवहिताघरपुट[^6]विघटितस(र? ) रसचुम्बनारम्भरागविवलिततनुलतोल्लसत्काठिनकुचमुकुलमुद्भिन्न पुळकजाल जर्जर कठोरपाण्डुरेखम सकलगळदंशुक श्रोणिबिम्बझणझणाय मानप्रवाळकाञ्चीगुणम् अविरल वर्मवारि वर्षदृषितविशेषकन्या समदर्शितपथप्रलब्धसदयदन्त. . .[^7]वसनास्वादमा[^8]कम्पमानप्रथम यन्त्रणोन्माथमन्थरोरुदण्डमकाण्डवलनमनुरितरतिलयमङ्गस्तम्भितान्तरक्षीणविरामदचाश्वासमश्श्रुगर्भतरळतार केक्षण भ्रमणकारितकरुणमा(तु)रलृपणको मलाञ्जलिघटन[^9]याचिताव सान मनलसोपलभ्यमान [^10]सद्भवरसं चोरिकासुरत[^11]र(स)तृप्तिमन्त्रगच्छत् । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. A reads हिमजडजठरे पुष्करे॰ p. 23. [^2]. ,, लतेव॰ ,, 24 [^3]. We may read either शीतलतर or शीतेतर॰ [^4]. A reads सारहरिण॰ page 24. [^5]. ,, श्रवणाय च न क्षण॰ ,, [^6]. A reads विघटितसमरस. page 24. [^7]. L. about 1 letter. [^8]. A reads कम्पमानमप्रथम॰ page 24. [^9]. ,, यापितमसनमनल॰ ,, [^10]. ,, सद्भवनसञ्चारिकासुरतसतृप्तिं॰ ,, [^11]. Our Ms. reads रसमतृस्तिरन्वगच्छत्॰ शीलज्ञवल्लभापसर्पविदितविभ्रमश्च समरदुर्लभं भयमुबाह । प्रकुपितप्रधानावरोधसङ्गृहीतश्च तज्जधननिरवकाशरशना गुण निगळितचरणः प्रणयकोपकुञ्चिताभिर्भूलतामिराहत इव तासामासादितहृदयवेपथुररुणाशोकपल्लवैरिव[^1] चरण किसलयैरुरसि ताड्यमानो मदनशरश्चरितैः क्षतजैरिव सामर्षस्वेदसलिल क्षालितैः तेः पादालक्तक (दप्रै ? द्र) वैरामेडितकुङ्कुमाङ्गरागो बहुरसमहरवाहयत् । अनुकूलतुहिनमारु(त) स्पर्शवेजितानाम[ व ]श्रवानामन्यमेपजत्वा ( ? ) पुनरनुनीय स्वयमसितलोचनाभिर्वा सभवनमनीयत शिशिरमरुत्परामर्शपरुषिताघरवणरुजाभिश्चा। कृतापराघोऽपि भ्रुकुटिबन्धकुटिलतकटाक्षमायताक्षीभिरैक्ष्यत । एवं च निरन्तरायरमणीयान् निजभुजबलसंभृ....[^2] नियार्थान् यथाकाममनुवानः कदाचिदग्रमहिषी वसुमनी[^3]मासन्नसत्त्वपरिननादन्तर्वजमिशृणोत् । आरूढहर्षश्च वि(की ? ती)र्णपूर्णपात्रः स्वप्नदोहलादिकम.... [^4]शेषां यशोवतीं नाम पप्रच्छ । सातु विज्ञापयामास -- 'देव । देव्याः खलु वृत्ते चैत्रमासे सुस्नातायाः शुचिदुकूलवासिन्याः स्वप्ने सुरमिपरिमळाकृष्ट.... [^5] राप्य शातकुम्भकुम्भसम्भृतैरम्भोभिः कृतोऽभिषेकः । स्पृहयन्ती चेयमानीलगुरुपयोघरमुखमन्थरदर्शन.... [^6]ष्विव स्नेहवतीषु निस्त्रिंशधारासु पतति बद्धरागा दृष्टिः इति । आकर्ण्य दिव्यानुभावं गर्भमाकलयन्नमृतवर्षेणव सर्वांगसमा..... [^7]शनीकाशासु स्पर्शानुमेयास्वाकाशस्फटिकहर्म्या (दि) भूमिप्चा काशविहारदोहलमस्या निरवर्तयत् । उत्सवोचरेण च यथाविधि प्रयुक्ते.... [^8]वर्धमाने गर्ने क्रमेणाभ्यर्णप्रसवसमयायां च देव्यामहरहरभिवर्धमानानन्दमवनि पालमेकदा भुक्त/स्थानमण्डपगतमाप्तकतिपयमित्रामास्य....[^9]भ्येत्य महाप्रतीहारः प्रणामपूर्वं व्यज्ञापयत् । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. A extends only upto this. [^6]. L. about 22 letters. [^2]. L. about 2 letters. [^7]. ,, ,, [^3]. Could this be आसन्नसत्परिजनात् ? [^8]. ,, 20 ,, [^4]. L. about 11 letters. [^9]. ,, 5 ,, देव । देवदर्शनमभिलषामीति ब्रुवाणः कोऽपि मस्करी परिव्राड् द्वारभूमौ वर्तत इति । अनुज्ञातेन च प्रवेश्यमान (म ? मा)घिमिर्नियमैश्च क्षाममध्वधूळिसिर्दुःलेश्च मलिनीकृतविग्रहमागृहीत पाद कादित नुपुस्तकाक्षमालिकाकमण्डलुत्रिदण्डादि कोपकरणमु चघोणमल्पकर्णमानिन्नदृशं कृशकपो हमवनिपालः परिव्राजमपश्यत् । कृतयथोपचारश्च वेत्रासनोपविष्टमुत्सारित परिजनस्तमुपहरे सहा-' कथमसि (त्वे ? त्व) मेवागत' इति । सोऽब्रवीत् – 'विदितमेव देवस्य यथाइमेवंलिङ्गो मालवेषु नगर्यामनेकशिष्यगणपरि (ठु ? वृ)तस्त्वदादेशेन प्रतिवसामि । तत्र च माळवेश्वरो मानसारो नाम नरपतिरुस्खातप्रतिरोपितस्त्वया त्वच्चरणकमळरेणुनिकर निचितम तिभरमिव दुःखदुःखेन शिरोऽवहत् । अमर्षज्वरजरितराज्यसुखारोचकः परित्यज्य सुरयुवतितुलितलावण्यमधिगतललितकथामपञ्चमञ्चितमृदुकथितहसितमभिजन विनयवन्तमन्तःपुरसुन्दरीजनमतनीयास तपस्यवर्तत । तपसा च पुनरन्यजन्म फलदानोचितेन, दुःसाधमाकलथ्य फलमैहिकं, महाकाळे महामांसविक्रय मकरोत् । आमर्दकेन भगवता शौर्यातिशयसन्तोषितेन मवद्विजयाय कोऽपि निस्त्रिंशो दत्तः । स चोद्भिरति विषधर इव हुतवहार्चिष:पक्षिराज इव पतति पतनवर्त्मना, सुभट इव च खाम्बादेशेन दृष्टिपथे तिष्ठतामनपहृत्य जीवितं न निवर्तते । तं च भुजसहायमासाद्य मन्दीकृतभवरप्रभावशङ्कः शङ्करगतमपि पारमैश्वर्यमाक्रमोपलभ्यमानमेव मन्य (मान) स्तवो. पर्यमियोगाय (फ? ब)लसमुत्थानं करोति । परं तु देवः प्रमाण 'मिति । राजा तु जातवैमनस्योऽपि स्वभावधीरतया निगृह्य विक्रियां तु – ननु श्रुतमविसंवादितात्मनोऽस्य वचनम् । अनुरूपं हि मानमयस्य महाभुजां हृदयस्यारिपरिभवासहिष्णुत्वम् । उत्तमानां चात्मनिरपेक्षाणि साहसानि समर्थान्येव दैवतान्यपि विस्मापथितुम्। अवन्ध्यसन्तोषाश्च देवता दुर्लभानपि कामानुपहरेयुः । अतोऽमुष्मिन्नौपयिकममर्त्योपस्थितेऽतिपातिन्यर्थजाते विचिन्त्यताम् । आगमानुसारप्रवृत्ता च बुद्धिरनुगच्छति सर्वत्रैवावकाशम् । आकाशेऽपि विचरन्ति, अम्बुनाथमध्यतितरन्ति, पाताळमपि प्रविशन्ति, असुरविवराण्यव्यावसन्ति, मेरुशिखरमध्यारोहन्ति, विषधरैरपि कीडन्ति कुपुरुषैरपि व्यवह (र)न्ति कुंशरानपि वशीकुन्ति मृगपतीनपि बघ्नन्ति विलासिनीहृदयाम्य प्यावर्जयन्ति... [^1] प्याराधयन्ति नियतमुपायपृष्ठोषमा मनुष्याः । निरुपायस्य करगतमध्यश (क? क्य)मेवोपयोक्तुमित्यविह्वलमचलबन्धमचलं गुहासिंहबृहि.....[^2] तेषां तु ... [^3]पथचिरविचारितमतिः सुमतिरभाषत - 'देव दैव (म) चिन्त्य[^4]मिति यदभिहितमर्थशास्त्रका रैस्तदेवेदमापतितं....[^5]मसाध्यं च सर्बपुरुषकाराणामामर्दकप्रसादः । तदेवंगते परबल सम्भूतानुभावस्य रिपोरात्मार्पणेन प्रसादनमु....[^6] संशयकरम्, इतरद् भोगात्यन्तविरोधि । तथापीदमेव शाखे....[^7]ययात्रोन निदर्शनेन निदर्शितम्, एकान्तपराजये सत्युभयतः प्रजाक्षयादधर्म्ये... [^8]स्तदादाय...[^9] सारभूतं कोशवाहनमनभिज्ञेयं कश्चिद् दुर्गवनमाश्रिताः कालमेव प्रत.... [^10]देवीं वा विन्ध्यगिरि(का ? कन्ज)रालयां [^11]शबराकुलित ( ? ) रचितनर पशुपिशितोपहारतुष्टामिष्टवरप्रदान पण्डितां चण्डिकामाराधयिष्याम' इति । अपरे च मन्त्रिणो जीविते ( व ? च) सति भद्रमित्यस्यैव मतमुच्चावचामिरुपपत्तिभिरु चिन्वत । श्रुत्वा तु सत्त्वगुणमिव लब्धवृत्तिमच्छस्मित चन्द्रिकाच्छलेन दर्शयन् विशांपतिः रामानुशयानुरूपां गिरमिमामुपादत्त वक्तुम् – 'अस्तीदमात्मशरीररक्षाकृते जनपदपुरमालिनी रत्नाकरवलयमेखला क्षितिरपि अनन्यमेव त अयं त्वस्यर्णायस्य (?) गौरवातिशय स्त्रिवर्गसाधनोपकरणतयाभ्यनुज्ञातः कृतात्मभिः, अन्यथा ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 6 letters. [^2]. ,, 16 ,, [^3]. ,, 4 ,, [^4]. See 'अचिन्त्यं दैवम्' Kautaliyarthasastra VI-ii. [^5]. L. about 20 letters. [^6]. L. about 20 letters. [^7]. A space for 3 letters is left blank here. [^8-9]. The two lacunae cover about 17 letters [^10]. L. about 8 letters, [^11]. We may read शबरकुलरचित॰ पुनरधन्यस्यास्य कर्मभूमिसमुद्भवस्थाने कशाखा भेदसञ्चितात्मनः बर्षितस्य, स्नायुसिरालतावितानगहनस्यास्थिस्थाणुशतनिचितस्य, मृगगणविचरितस्य कुसुमशराशीविषाधिवास भीषणहृदयकोटरस्य, पवनबल चलितस्य, विजृम्भमाण तृष्णापिशाचिकाधिष्ठितस्य, रुधिरपटलपलवस्य, पलितकुसुमजन्मनः परिणाम निदाघशोषणीयस्यान्तकवनगजभञ्जनीयस्य, कायसंज्ञस्य शून्यारण्यस्य कीदृशं सारं, क्व चोपयोगः । दृश्यतां च तावच्छरीरयन्त्रम्, त्रिशत्यास्थिकीलानां, सषष्ट्या वा सप्तशत्या सिरारज्जूनां, पञ्चाशता पिशितपेशीप्रलेपानां, चतुर्विंशत्या रसवाहानां धमनीस्रोतसां, सप्तमिर्धातुमिस्त्रभिर्देषैिः पञ्चभिर्मरुद्भिरेकादशमिरिन्द्रियैः सप्तभिश्च त्वग्रिन्थेन चैवमात्मकेन दुष्प्रपञ्चेनाविचारप्रसिद्धरामर्णायकमुपरचित(मि : म)तिविचक्षणेन कर्मशिल्पिना मर्मणां किल शतेन सप्तोत्तरेण । यत्रकचिदवघट्टितमप्रतिघटनक्षमं तत्क्षण एवं व्यापद्यते । शक्ये चैत(द) धर्मयन्त्रमस्थिपञ्जरं विरागहनं रुधिरहृदं पिशित राशिमेदः कुम्भमलजम्बाळं रोगनीडमित्यन्यतमेन नाघ्ना व्यपदेष्टुम् । अत्र दुष्कदिरेन्दुः खलासं(?) वसति ज्ञानदरिद्रः पुरुषः । अत्र मबल्ली के ( ? ) भोगविकारानुषहरति नैकमुखस्तृष्णामहाहिः । अत्र विषवृक्षे जन्मफलानिं भक्षयन्ति लोलुपाः पञ्चेन्द्रियशकुनयः । अत्र कासारे प्रज्ञासलिलमावृणोत्य मेद्य (मित्य ? म)विद्या म्रपटलम् । अत्र श्मशाने ददाति सान्निध्यमुद्भूत मूतिपरुषितः रिपुषडुर्गपितृगणः । कष्टं बन पापपार्थिवस्यास्यानवस्थितं बलमनभिमुख दुःखोपद्भुताश्च विषयाः, नियतमायासभूयसी यात्रा, नैकविधव्याधयः प्रतिहन्तारः, मुखमेकम्, अनेकमुखानि छिद्राणि, अनवस्थिता वर्णस्थितिः कोशैकाधिद्वानं दर्शनम् आशयो दोपग्राही, रक्तस्य तिरस्कारोऽन्तर्गताः प्रभञ्जनाः शिरस...[^1] रुणन्नोपरमत्यक्षकीडत्वमार्गदण्डतिरपरिणीतस्य अत एव यै कान्तिक नश्वरत्वं शाश्वती प्रदीपशिखा, निश्चलो नवजलौवः स्थिरतराणि सलिल बु....[^2]पि नायं रवस्थास्नुः(?) । अस्यैव च दुरालनः कृतघ्नस्य कृते (?) रपरभवना ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 4 letters. [^2]. L. about 18 letters, द्वारस्थगळमहाननुभवन्ति, असीक्षेपनिरस्तितिक्षु ( ? )....[^1]सुपरचयन्ति, गात्राणि सङ्कोचयन्ति, मस्तकेन महीं मसृणयन्ति, दास्यमव्युपगच्छन्ति, उच्छेषणमुपभुञ्जते, मि.... [^2] धूनपवदन्ति, माहात्म्यमपहुचते, मित्राण्यमिद्रुह्यन्ति, गुरूनपक्षिपन्ति, प्राणान् विक्रीणते, स्तेयमाचरन्ति, मायाः प्रवर्तयन्ते, वृद्धिमुपजीवन्ति, कुष्य....[^3] मांसपिण्ड महानितपीति...[^4]त्(?) क्षपयितुमभिनिविष्टा दुर्मतयः । तदेवमेतदनेकातिप्रयासपरम्परावर्थ्यमान मध्यकस्मादेव क्षुद्रसङ्गतमिव विभज्यते, नोव....[^5]न्ति, नोवलालितं गणयति नानुवृत्तिमवबुध्यते न पक्षपातं पश्यति, न बहुमानं मन्यते, सुलभविनाशकारणत्वाच्च निषेक एव व्यापद्यते, गर्म एव वा स्रवति, शवीभूतमेव वा जायते, जातमात्रमेव वा नश्यति, शैशव एवोपरमति, यदि कदाचित् कर्मबलेन कालसामर्थ्यादीश्वरेच्छया यहच्छया वा तावन्तमतिपतति क्षेमेण नतिबंध्य (?) मध्वानमन भिरामया गभीरकासच्छलेन तर्जयन्त्या काळरा वाजस्रस्रुतलालास्यन्दिवित्रसया सुनियोगतः रुकचग्रहं हटादाकृष्यते । कष्टं जराभिभूतस्य जन्तारन्त कसन्निकर्पोपसर्पण मयादियोपत्रे यात्रा । महाप्रयाणप्रयासचिन्ता(दिव ?) वैक्लव्यादिव जायते गतिसादः । दोण ( ? ). दर्शनकर्माधिकारिणी जीवित एव कालदू ( त ? ता) गमन निवेदनार्थमन्तर्विशति दृष्टिः। अक्षिगूहनहेतुजिज्ञामार्थमिवानुपतति स्थानभ्रंशदुःस्थिता भ्रुः । भूयोवयव शैथिल्यादचिरघवळरोमजालशबलायाः शयनैकरसायाः कम्बळ इव (ल )म्बते चर्मसञ्चयः । पञ्जर इव राशकुन्त्यास्तातश्वासकासिन्या (?) स्फुटीभवत्यस्थिराशिः । विशदायन्ते नवयौवनक्षरण कुल्यावल्यः । परिणामदहनदग्धस्य यौवनस्य ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 20 letters. [^2]. ,, 25 ,, [^3]. ,, 3 ,, [^4]. L. about 10 letters [^5]. ,, 3 ,, भस्मेव पतिरशिरत्यासादुत्तमोते। प्रतिमुखापतितपण्डवार्धक्यघट्टना दिव प्रविशीर्यन्ते दन्ताः । प्रेतविषयप्रयाणारम्भप्रहत गम्भीरका सदुन्दु (भि) मिर्जीवितस्य मार्गालोचनदूता इवामतः प्रसर्पन्स्युत्कथितरतिरबानुकर्षणा इव पूतिगन्धयः श्वासाः । नोपयाति विकृत रूपमप्रत्यभिज्ञान (व) तीव स्मृतिः । अस्येवमिति व्यपदेशादपत्रपमाणेवापसर्पस्यपत्रपा । पापीयसी चेयं जरा नामावमानस्य माता, विकृतानां धात्री, कार्पण्यस्य भगिनी, भयस्यायतिः, अभावस्य प्रागवस्था, धैर्यस्य विरतिः, अहङ्कारस्यावसानमनित्य (स ! )तायाः सखी, सम्मोहस्य सन्ततिः, अशौचस्यावतारवीथी, नरकवेदनानां पूर्वरूपं शृङ्गारविलसितानामपथ्यभूमिः, दीपिकमदनं रक्षिकदर्थिन ( ? )मनुद्धृतनयनमन्धीकरणमशल्यवाक्यं कर्णशक्यवसादनमभीमयुद्धं गदाभिघातसङ्कुलमन बलामुख तिल काळकप्रसाधनममोघमेतदन्तकायुधम् । एवं जातिजरा मृतिमिस्तिमिस्त्रिखण्ड कल्पाभिरतिभयानकमाजवं जय (?) जलधिमवगाहमानस्य नौरिवे (यत् ? यं) प्रतिक्षणाशङ्कनीयभङ्गा तनुः । तथा चास्य देहस्य त्रिदोषस्यापि दोषानुदाहरन्तो नाद्यापि पारं पश्यन्ति महर्षयः । रसमयमध्येकान्तविरसमेवं विजानतामनेकजन्तुसहससम्बाघसकुलमपि शून्यमेवैतदालोच्यते । तच्चेदमनेकसारयोगमप्यसारमनेकान्तजाल वेष्टितमध्यबन्ध मसह्यसन्तापकारणमप्यशुचि रूपं अभयङ्करप..[^1]क्ततरं सरोमारूयव्य वार्या (?) स्वादर समन्तर्गुरुशुकमप्यनाथमध्यन्तर्गलमसम्भ (?) मध्यनवस्थानमन्तश्चरपवनपञ्चकमपि सतत ....[^2]लमन्तर्गतम... [^3]मतिस्फुटसन्धिमपि (वि) ग्रहव्यपदेश्यम शिव मशान्तमनर्थमूलम् । अथच किलैत हुस्स्यजम् । अत्र किलायं कृताभिष्वङ्गः पु... [^4]योदुरपकारयेSमुना (?) किमपि साध्यमध्यवस्यन्ति । अस्य तु मे बभूव युक्तोऽयं भूतसमवाय ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 5 letters. [^2]. ,, 5 ,, [^3]. L. about 10 letters. [^4]. ,, 34 ,, स्तथापि क्षत्रकुलकुं..[^1]त्मब देव्या वसुमत्या राजलक्ष्मीर्युष्मति दीपिकाप्रकाशिकेन (!) च यथासुखमसम्बाधरमणीयेन वर्त्मना मुक्ततद्रत न्द्रिताः प्रमोदनभाजा.. [^2]मिष्टानि वसूनि स्वरतोऽर्थिवर्गः सुहृद्गणाश्च संव (र्जि : र्षि) ताः स्वनिर्विशेषं भोगप्रपञ्चैः । पश्यामि नातः परं करणी ( ये ) ष्वन्यतरम् । उत सन्ततिप्रतिष्ठा .... [^3]स्वप्नदोहलप्रत्ययेन स्निग्धादेशव्याहृतेन स्वचित्तवृत्तिप्रामाण्येन च महानुभावः कोऽपि देव्या गर्भवर्ती कुलस्य निस्चारकस्तन्तुरिति शक्य मध्य (वानु ? वसातु)म् । अयमसावहम्, अस्ति हि वचनम् 'आत्मा वै पुत्र: ' इति । असावेव यथाचिन्तितेन श्रेयसा योजनीयः । ततो मम च मस्पितॄणां च प्रजानां च बहूपकृतं भवति । स खश्व इमनालोचन (र) मणीयमकाण्डमगुरं शरीरमाहवशिरसि क्षत्रकुलोचितेन वर्त्मना व्ययीकृ(त ? त्य) शरदिन्दुमनोहरमासंसारस्थायि पुण्यतमं य (श:) शरीरममरलोकबिहारि चानेकाध्वरपरम्परा प्रार्थ्यमानम (य?) श्रमेण ( शरीरम् ! ) आसादयितुमिच्छामि । नेच्छामि दुःखायावर्णाय चैतरफळेबरं घारयितुम्' इति । अभिहितवत्यवसिते मनुजभर्तरि जानन्नपि भर्तृस्नेहपरवता धैर्यस्तम्मिताभि पङ्गेण चेतसा सुमित्र: तव्यवसायमप्रावये (?) प्रत्यवादीत् – 'देव ! ज्ञात एव कातरस्य जीवितव्यमिवेतरस्य प्रियमरणे मर्तव्यमि(ता ? ति) । आर्तत्राणदीक्षया चाद्यापि न्यायनिर्व्यूढया यथार्थमूढः क्षत्रशब्द इत्येतदध्यनपलापमेव । न चेदमनारतं (धि ? नि)जगुरुसुहृद्वन्धुकृत्योपयोगात् कृतप्रयोजनेन स्वतः पुनरधन्येनानियेनाशुना ( ? ) दुःखरूपेण चेतसा सम्प्रति रणयज्ञातां गतेनाम्मना सङ्घाते(?) । न खल्वमहावराहो महीं समुद्धरति नाशम्भुरभ्रगङ्गां धारयति, नाहिरण्यगर्भो भुवनत्रयीमुद्भावयति, नादुग्धोद घिस्सुधा माविष्करोति । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]: Labout 25 letters. [^2]. ,, 15 ,, [^3]. ,, 3 ,, न चाभवान् भवस्सन्ततिमुत्थापयितुं समर्थः । न ( न्व? ह्य) नन्तादन्येनानू (ढमरो ! ढो) भरः कैटमारेः । विदितमेव खलु विदितवेदितव्यस्य यथेमाः प्रतिपदसुलभातराया दुर्योधनसाधनसमवायाश्च सम्पत्तयः । प्रार्थ्यमानदुखापा समाराध्यमानदुःखशीला रक्ष्यमाणप्रपलायिनी च लक्ष्मीः । लक्ष्मीविडम्बनम् – प्रत्यक्षमेव चास्याश्चापलम् । एषा खलु देवस्य पितृपितामह संवर्धितापिरिर्गसम्बाधमुक्तचितेन सुचिरलालितापि प्रवीरकरदण्डमण्डलीकृतप्रचण्ड चापचक्रटङ्कारमुखरितेषु शरीरं जीवितमप्यनवेक्ष्य रक्षितापि यथेष्टलाभसंवर्धिता तुष्टद्विजवराशीर्वाांदा भिनन्दितापि नित्याराधनप्रसन्नकुलदेवताधिष्ठः पि(तापि) नित्योयुक्त विद्याधरवृद्ध समाजाजस्त्रग्राह्यमाणविनयापि चतुरुदधिवलयमध्यवर्तिसकल नरपतिकुलविरचिताञ्जलिकमलवन विहारमानित मनोरथापि स्वभावदोषेण दुर्मतिरपरिचिता जीवत्येव तस्मिन्नरिजीवि (ते?त) लेह लोलखड़ ज महाहिमोगभीषणे भ.….….[^1]मेतस्यामिन्दुकरदलितकुमुद कुडुलोदरदलावदातामपहरितबृहस्पती (?) तिष्ठस्येव तस्मिन् भयपलायनोद्विग्न सकलक्षत्र कीर्तिमानिनी... [^2]रिचेयं पतङ्गरथमयीव भुजङ्गभोगिनी मुहूर्तमध्यविश्रम्य परिभ्रमति । उपनतापि दैवादुरसि च मद ... [^2]विदितकृत्याकृत्यमा कुलीकृत। क्षमनक्षरमनुभवदुःखमङ्गनिर्भोगैरा चक्षाणमारूदशङ्कासाध्वसैरवस्थानुरूप... [^4]रुषमप्रत्यपेक्षाप्रधानपति ( ? ) मधुकद्भिरिव मक्रिनवर्णैः क्षुद्रात्मकैः शिक्षित कर्कशपुरुषसाह मैकार्यमनास्या(?) दुर्ग्रहेष्वे.....[^5] द्वःरोहति दुष्ट मर्कटीयं तमकस्मादेव क्षो (प?म)यित्वा विच्युतफलमुद्धूतपत्रमुत्सृज्य विटपम (ो ? न्यं) सङ्क्रामति । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 8 letters. [^2]. ,, 24 ,, [^3]. ,, 25 ,, [^4]. L. about 25 letters. [^5]. ,, 6 ,, यत्र च लग्ना ज्वलनशिखेव तमवश्यं .... [^1]त्यैव प्रशाम्यति । मन्ये च कालकूटस्यास्याश्च भगवत्या निप्पता ( ? ) निर्विषीभूतः स्वस्तिमानिदानीं दुग्धसिन्धुः । अथवा नेयं काळकूटतुल्यकक्ष्या लक्षयितव्या, यदमुनैकस्येश्वरस्य कण्ठमात्रं दूषितम्, अनया शतसहस्राणीश्वर राणां सर्वाकारं दूषितानि । सैषा मन्दरोद्धृत महासमुद्रत्रीचिवलयवेगाम्फालन विजृम्भिताङ्गभङ्गज्व(रे ? रा ) महान्तमूष्माणमुद्वमति स्थानासनशयनेषु धृतिमुपगच्छति मुहुर्मुहुर्वेष्टते. भक्तं द्वेष्टि, दृष्टिमुछ्रमयति, जीवितं च पर्यस्यमाना भयानकां दशामावाहयति, अचलक्षोभतुमुल जलधिगर्भमूर्च्छमारुतातिरेक स्वीकृतेव ( क ? ) जातवातप्रकृतिर सङ्कसशीका चानवस्थिता च क्षुद्रा च निष्ठुरप्रलापकारिणी च कृशवर्णा च कृतप्रलोभना च स्वप्नरूपैर्विभ्रमैर्भृशं दुनोति । (कारता ? ) मुरगनायकस्य वासु केर्मन्दराकर्षण खेदविह्वलस्य निःश्वासनिज्वरविषाग्निधूममण्डलाग्मिकृतेव(?) सदसच्च न पश्यति, परप्रणेयासतीमजखमालम्बते, महापयेऽपि स्खलति, नरपशुनपि समापतति, अस्पृश्यानपि स्पृशति, अशुचिमप्यधितिष्ठति, चक्षुष्पद्रिश्च परिभूयते । सत्यमचलवृत्तेरप्युदग्रस्यापि भूभृतोऽस्याः समुद्भवे द्विजिह्वसंवेष्टनमतिघोरा च भ्रान्तिरासीत् । सर्वानेव देवान् ब्रह्ममुखान् परिभूय समस्तमाया सिद्धान्ततन्त्रतीर्थकरं नारायणमात्मनोपसृत्य भजमानयानयोद्धोपितमसाधारणं धाम् । अमुनातिमाये (न?ने) मां रक्षता घोक्षजेनारभूतवमानतादिं नानाविधा (?) विडम्बनार्थपरा चेयं दुग्धराशेरपसृत। चटुलकटाक्षदृष्टिक्षेपोन्मादित पुरुषा स्वनिमित्तसङ्कल्पितानि विग्रहसंग्रहाणि पश्यती वश्येव राजकुलेषु लीलावष्टम्भर सगल भ्रगति । सोप्म ( त ) येव जातिं भ्लापयति । तेजोरूपतयेव वंशसन्ततिं दहति । तमोमयत्वादिव सद्भवनानि मलिनयति । व्यभिचारितयेव महाकुलानि पांसुलयति । चित्रमिदम् अयशोदापि बर्धयति (म?) बलम्, असुभद्रापि विजयमानुगुण्येनाकर्षति, अदमयन्त्यपि लोकपालानवधूय नलसारङ्गगुरुकरोति (?) । अमरैकसत्वाद ( ? ) पारिजातं रत्नाकरमपि ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 4 letters. नाधिवसति, विरतविग्रहं मकरध्वजमापे पुरुषबुद्ध्या नाभिनन्दति । कुलासंग्रह शीलकुलिश (?) इत्यसुखोयमानव शके शशाङ्केऽपि नवसति । सुरभिगन्धसम्पन्नमन्यमसहमाने(नै?)व मन्ये महोत्पलेऽपि न पातयति पदम् । अङ्गीकृतमसुरस्नेहोपचार मित्यसूययन्त्येव नूनमसिधारातलेऽपि न चङ्कगते । तर्कयामि चास्याः सन्निधानादेवावदातेऽपि चन्द्रमण्डले स्फुटीभूतः कळङ्कः, पावनेष्वपि कमलवनेषु प्रदीर्यते रजोविकारः । स्वच्छेऽपि च कृपाणधाराजले ज....[^1]षभेदनशक्तिः । त्यागशक्ति मुत्कर्षिणीमिव दर्शयन्ती त्यागशीलानेव त्यजति । शूरैः सह शौर्यमिव प्रकाशयन्ती विगृश्चैव तिष्ठति । विनीतेऽपि विनीततरेव तिरस्करोत्यनुराग.... [^2]व न सुखमास्ते । ह्रीमत्सु नितान्तह्रीतेव न रूपमात्मनोऽभिव्यनक्ति। धर्मरतिचण्डरागारतियन्त्रणासहिष्णुतयेव(?) नावेशयति विद्वत्सु जळप..... [^3]म्युपैति प्रणयम् । अदीनेषु दीनसत्वा शोलभेदादिव नावलम्बते मैत्री म ( ? ) (उ) च्छूितेषु क्षुद्रारोहितयेव ना(द्धि ? धि)रोढुं क्षमते । शाकट.... [^4]प्रतापम्लानं प्रश्रयमनुवेलमव किरन्ती प्रवर्तते । अम्बुगर्भा रागमिव विदाहदूषितलमाभिजात्यं प्रतिक्षणमवमृकाति (1) चरणमिवानुरक्तमत्यधस्ताद्वर्तयति.... [^5]तनुतरं दधाति । ऊरुदण्डमिव स्थितमुपहित रुजालं क्लेशयति । जघनमिव महानोगमावृणोति । उरमिव मध्यस्थं भग्नकलुत्वमुद्वति (?)। नाभिरन्ध्रमिव गम्भीरं बावर्तमुपस्थापयति । स्तनतटमिव प्रवृद्धं बन्धयति । भुजपाशमिव मृदुमवाङ्मुखयति अधरमिव परिस्पन्दवन्तं क्षतवस्थन (!) मापादयति। दशननिवेशमित्रा मलमघरतिरस्कार्यमारचयति । लोचनयुगळमिव स्निग्धं विभ्रमेण योजयति। केशहस्तमिवाय तिमन्तं संयमयति । खरतरेषु चासौ खलेषु पातिता धान्यपूलीव (?) दुर्जनवरणमात्रसंहृता निःशङ्कतां गता विफलीक्रियते । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 3 letters. [^2]. ,, 15 ,, [^3]. ,, 15 ,, [^4]. L. about 22 letters. [^5]. ,, 12 ,, निर्मयादविभ्रमा च मतमात ज्ञानपि भ्रमरीवाभिसरति । विद्युद्विलातरळा मेघराजिरिव रा (ज) हंसानप्युद्वेजयति । जळानव्यन्धानपि मूकानपि क्षयिणोऽपि श्वित्रिणोऽपि व्यङ्गानपि विरूपानीप वृद्धानपि क्लीबानपि कृपणानपि लुब्धानपि मुग्धानपि निष्ठुरानपि स्वैरि (जीन जोड )पि हरति । असदृशानेकदुर्जनोपभोगनिर्दयकदर्शितापि नापत्रपते । किंबहुना । न गुणमपेक्ष्याभिवर्धते, ना(भिभषेपि दोषेण व्या वर्तते । तथाहि-अजातशत्रोर्घार्मिकतामनिलसम्भवस्याध्यवसायसामर्थ्य मर्जुनस्य पराकमं, यमयोस्त्वतिमानुषरूपमनुरुध्यमाना शकुनिरचितमक्ष (प्यू? द्यू) तकपटं चारीकृत्य क्षुद्रम(लो ? ली)काभिमानगर्वं दुर्योधनमतिनिर्भरमालिलिङ्ग लक्ष्मीः । किमनया नाचरितमिन्द्रजालेषु किमनभ्यस्तं प्रलम्भनेषु, किमु शेषितं महापातकेषु, किमगणितमकार्येषु, किमप्रवर्तितं वर्णसङ्करेषु, किमभिन्नं मर्यादासु, किमनुद्भावितं मोहविलसितेषु, किमप्रतिहतं जालवर्मसु । रज्जुरियमुद्वन्धनाय सत्यवादितायाः, विषमियं जीवितहरणाय माहात्म्यस्य, शस्त्रमियं विशसनाय सत्पुरुषवृत्तानाम्, अभिरियं निर्दहनाय धर्मस्य सलिलमित्र निमज्जनाय सौजन्यस्य धूळिरियं धूसरीकरणाय चारित्रस्य । चित्रीयते चेदं सीमन्तिनी विसंवादि वृत्तमस्याः । य ( ता? तो) यमेव पुरुषमेषा समाश्लिष्यति स्वयमेव तमुद्दामकामं परस्त्रीसहस्रेषु योजयति । स (जापी ? दापि ) वारुणी हतेयमात्मनः स (म)क्षम सेवमानमुत्साहयति । गुणानपि दोषीकरोति, दोषानपि गुणीकरोति । अस्याश्च चापलातिशये प्रकान्ते प्रस्तावोऽपि (नाचिराधीषा ? चिंषाम् ) । न वार्तापि करिकळमकर्णपल्लवानाम् । न कथापि कदलिकाप्रान्तचारिकाणाम् । केवलमनार्यबु द्वेरेवैनामन व स्थितत्वेनानुस - मस्ति श(स्ति ? क्तिः) । एवंविधापि चेयं दुराचारासकृयभिचारितापि स्वभाव- चापलेन भूयोऽप्यसाधारणपुरुष कारभूषणैर्भवादशैरेव श (क्ष्य क्य) ते प्रत्यार्तुम् । धार्तराष्ट्रानुच्छ्रिष्मित (!) कपटद्यूत हारितापि खवरण्य वासविनिवृत्तैः पाण्डुपुत्रैः प्रस्युद्धृतैवेयमपरिमित महामभृिभूतवाहिनीवर परिबृंहितमनेक शतसहस्त्रनाग संकुलं कुरुकुलबलजलधिमनुप्रविश्य शुक्ति (? क्ते) रिव वृतमुक्कालक्ष्मीः । दुर्लभश्च स ......[^1] यस्येयं निश्चला । चलितामेव खल्चिमां दुष्टचेटीमिव पुनः पुनरव · गृह्य निगळयित्वानीतवतं कालम् (?) अचलशिखा कूट विकटमांसळांसपीठाः पीठी कृतसप्तद्वीपसकलाराज.... [^2]चरणा धरणिभुजः । भ्रूयते च नवनळिननालतन्तु- गर्भलीनो नहुषप्रभावसमयं समग्रमेव चक्षमे सहस्राक्षः । पुनरमुष्मिन् पुलोमकन्य- कारुचिर .....[^3]धिरूढे निग्रहामर्षितस्य महर्षेर गस्त्यस्य शापादजगरभूयं गतवत्यनबवृत्तं कळत्रमनायकां च नाकलक्ष्मी प्रापद्यत । ननु च ..... [^4] ह्यताम्बुज- श्रियं प्रत्याकर्षन् प्रत्यक्ष एव देशे दिवाकरः । लक्ष्मीविडम्बनं समाप्तम् ॥ प्रसीद देव । निवर्तस्व साहसादपहर्तस्तय परिकर .....[^5] रचलदुर्गमलङ्घ्यमाश्रितः प्रतीक्षस्व कालम् । उत्पन्नवरबलोपयोगसन्तुष्टो राष्ट्रपलब्धिसिद्धयात्र।फलः फलबद्धमिरामणीयकाकृष्टचितवृत्तिरत्रैव वर्तेत बासमेव जनपदम्(!) । अवसितप्रयोजनस्यापि च विषमशैलदुर्गजुषस्त्यक्तात्मनश्च नास्माननु प्रहत्य शत्रोः फलम् । प्रभविष्णु हि प्रहरणममरप्रसादोपलव्धं तदपि दृष्टिगोचरस्थितेषु श्रूयते । श्रतोपपन्ने च भिन्नशैशवे शासनक्षमै कमायावमेहरे कुमारे करिव्य(ति ? सि) कदनमात्मनिरपेक्षः प्रतिपक्षस्य कक्षेषु वा कालमक्षयेण तपसा क्षपयिष्यसि । न साम्प्रतमेवेदमद्य कन्यकास्तथा हीति द्विषा हने (?) स्वदेहाहुते रतिसञ्जनम् । अथ यदि यहच्छामात्र साध्य मशेष रु(ष) कारगोचरानीतमेत्र मन्यसे महदरतु ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 4 letters. [^2]. ,, 14 ,, [^3]. ,, 20 ,, [^4]. L. about 24 letters. [^5]. ,, 15 ,, यढच्छवकस्यार्ति(?)दशायामात्मेच्छया परिवर्तेत देवस्य कल्याणी कुलसन्ततिः । एतेऽपि वयमिह निरुपयोगमात्मानमग्रमरणेनोपयोक्ष्या मह इत्युपर चितप्रणा माञ्जलिः प्रचलचूडेन मस्तकेन महीं जगाम । मशित (?) मधुरप्रश्रयस्तु पृथिवीपतिरुत्थाप्य तमूर्जितार्थं वचनमाचचक्षे-यद् ब्रवीषि मानम्लान मलमसानपि प्राणानरण्यानीनिलीनः स्वस (नृत्यु ? तत्यु ) पक्रियायै धारयेति तत्र च चि (न्त ? ते) यं - परभृतबलावलेपो रिपुः किमितो मुक्तपुरजनपदमपगतप्रधानसाधन मनुचितप्रजोपको शपांसुलमुपरततापतया प्रोषितारमच्छायमुष्णकरप्रतापवारणाय कामपि कान्तारपादपच्छायामुपास नमन जनं नानुबघ्नीयात् । आत्मशरीरैक शेषः शफर इव सलिलमूलतलनिलीनोऽपि किमनभिद्रुतो दुर्योधनः पूर्वनिकारस्मरणदारुणेन रुधिरपूरितोदरेण वृकोदरेण ? । मानी मानसारः प्रसारितप्रतापः कृतोपकारश्च पुरा मयास्मरस्यं मन्यमानोऽपसार्यतया ह्येव राष्ट्रादिना धृतिमनुबद्धस्य वारिणा सुचिरोपार्जितसन्निहित स्वतेजसि प्रकाश के न शक्यमदृश्येनात्मका बहळतमतमस्सस्सवीव (?) गहनेषु स्थातुम् । नहि नोय ( ? ) निजापदानो छ्रितयशःशरीरः शशक इव क्वचित् सम्भवति गुल्मकुक्षौ । तथा च सत्यनुद्रुतस्य द्विषा सुदूरमपि गत्वात्ममैकान्तिकः[^1] शरीरव्ययः । सन्निहि (तं निहि ! ) तकळत्रस्य मे व्यापत्तौ साथि सन्ततिः संशयमापद्येत । यदर्थमर्थित्वमवर्णोपहते जीर्णतृणलवलघुनि जीवितेऽपि कुर्यायाः संपर्यामपदिशद्भि(!)र्बलबद्भिरागृहीतसारकोशैरपरिभावयद्भिः कालमनुगतप्रधानमूलभृत्यामविदित स्मद्व्यसनवृत्तान्ततया परिसृतगर्भ खेदामितोऽपवास देवीं यथोपपत्नैरुः।यैरवगृह्य।र्थयोग्यानाट विकानस्तान् मोदन्ते[^2]स्तावदासितव्यं 'यावतो ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Shall we read गत्वा स्यान्ममैकान्तिकः ? [^2]. We may read मोदमानै॰ पपत्स्यते प्रकृतार्थसिद्धिः । अस्त्येव चेदमनेकप्रत्यूइनित्याप्राता बिपनाब्ध सम्पदः । दुर्लमा च दुरभिरक्षा च क्षपितशीला च खलैकवल्लभा च निष्करुणा च निष्कारण विलोभनी चालक्षणा लक्ष्मीः । प्रबुद्धजनंप्रहत एष पन्थाः । नात्र संशयः । तथापि का गतिः । जातेन जगति जीवितार्थे नियोगतो यल....[^1] पायवर्गस्य सामादेः शास्त्रदृष्टेन वर्त्मना वार्तादीनां चानुष्ठानम् । तथानुष्ठीयमानस्य चार्थस्य सिद्धिदैवमेवोपक्रोशयति न पुरुषम् । अत्रे........[^2] जाये नास्या न पोषणे रक्षणे च विनयाधाने च यतितव्यम् । एतावति पुरुषस्याधिकारः परं तु दैवं न तत्र पौरुषं श्रमते.... [^3]श्रियम् । श्रूयन्ते हि कुशलबादयो बनमृगैः स ( ग ) हाश्रमेषु वृद्धाः पुनरुपेत्य राज्यं गृहीतवन्तः । प्रतीपयन्ति भव्यमर्थं रमणीयमरमणीयं वा ( ? ) । यतमानस्तु यावच्छक्ति विद्वानात्मानमत्राच्यमापादयति । तद (मु) मिनकृतप्रज्ञदुष्करे कर्मण्यप्रतिपत्तिनिष्ठुरेण रागपृष्ठप्रस्थितेन चेतसा कुलक्रमाद्वागतस्याप्तभावस्य, सहपांसुक्रौढोपबृंहितस्य स्नेहसम्मारस्योत्तरोत्तरापतित माधुर्यप्रकर्षस्य परिचयस्य, सर्वरहस्पनिःशङ्कलाप संभृतस्य विलम्भस्य, स्वदेहनिर्विशेषानुष्ठितस्य निरुपस्कारकान्तस्य संव्यवहारस्यैकपदे भवद्भिः प्राकृतैरिवानात्मभिरिवाविचारक्षमैरिवानभ्यस्तनय प्रयोगैरिव चन परिम्लानिरानेया । न हि ममैकमालम्बन पति इत्युपारूढा या युष्मासु सम्भावनायाः प्रलघूनि प्राणतृणान्यवकीर्य प्रतिकृतं भविष्यति । क्षणिकेन हि समाधिना साघनीयो जीवितस्य व्ययः । यावज्जीवितेन निक्षेपरक्षणम् । अतोऽसौ रक्ष्यतां निक्षेपः, स्थिरीक्रियतामात्मा, मुच्यतां कातरत्वम् उत्थाप्यन्तां यशःपताकाः, प्रदर्श्यतां श्रुतप्रभावः, प्रस्थाप्यतां सत्पुरुषवृत्तम् उद्घो (ष्य) तां तत्त्वदर्शित्वम् आराध्यतामात्मस्वामिवंशः, ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 12 letters. [^2]. ,, 24 ,, [^3]. ,, 16 ,, सुदृष्टश्व क्रियतामपुनर्दर्शन सम्भवादुपनतपरलोकप्रयाणो जनोऽयम् । अस्त्वयमव्याज गर्जयोर्जित्य (?) निर्जित मरुत्त कार्तवीर्यस्य स्फीतकीर्तेस्तातस्य पुत्रः, पौत्रश्च पुरुषपौरुषग्रीष्मो चूषिताशेषसपत्न (स्य?) सम्पत्तेरनवरतरण महामहस्य पितामहस्य । न हि राजकेसरिणामुदारस्यान्वयस्य युज्यते हरिणस्तन्तु: । अतो निरन्तरमविरळावस्तृतशरलता वितानधवळितनभसि रुषिरपटलपाटलस्फु रितबन्धुजीवभूष णायामजर(?) मीषणायां शरदि विधिबलमपि निजबलेन विपरिवर्त्य पुरुषसहस्त्राण्यभूयः प्रबोधनाय स्वापयेयम् । अत्र चेदिह भवन्तः प्रतिषेधाक्षरविरसमात्मसाहाय्यदान सम्बद्धं वा पदमनुचितविरहविह्वलत्वा दुपा ( म ? द ) दीरजय (म) हमविरळसारदारूकबळग्रहवलितार्चिषि पीतस्फीतसर्पिषि स्फुरि (व) स्फुलिङ्गविप्रुषि विषमार्चिषि विरंस्यामित्यवसिते वचसि वासवानुभावस्य भर्तुरमोषनिर्गमत्वादुत्तमपुरुषसनराणाम् अप्रतिलो (म भ) नक्षमत्वात् प्रभुत्वस्यादृष्टक्रियोपचितत्वाद् भृत्यमावस्याप्रतिबन्ध योग्यत्वाद् विधिचेष्टितानामनवसाद प्रतिक्रियस्वाद नर्थोपचितानामध्यवसायसहचरत्वान्महासत्त्वतायाः, व्यसनकालविकसिततया च विद्याबलस्य (म ! ) बलवतीमपि न्यक्कृत्य शोकप्रवृत्तिमुद्धृतमभ्युपचभ्य हृदयमुदीर्णमप्युदस्य रणरणिका मुद्दामामपि नियम्येष्ण बाप्पधारा मुद्भूतमपि नि (यकं ! वृत्योत्कं)पमुत्क्रान्तकरुपमप्युपरुध्य जीवितं जीवन्मरणमिवारिमविरामा ( ? )रम्यरूपमभ्यु पयन्तो मन्त्रिणस्तथेति वैधुर्यनिश्चितया वाचा गत्यन्तरमलममानाः पत्युराज्ञां प्रत्य (बसेत ? सेवन्त ) । देवीं च विदितदेवार्चनवृत्तान्तां (अर्चन ) ज्ञातमतृसङ्कल्पतया स्वैरानुष्ठीयमानप्रयाणोपकरणसंभारामकारयन् । अवनिपतिरप्यु ( ? त्यु)दयमिवाभियोगमरेः काङ्क्षजतिसत्त्वतया विक्रमरसतिरस्कृतस्वजनविरहदुःखः नि (वें: ई) तेन चेतसा तमपरमाग (म) इः समग्रां च यामिनीमनैषीत् । अथापरे युरुदयमारुरुक्षति क्षतजरागपाटले पादपातपरा (ग?) इतक्षुमितगर्ज. द्वाहिनीपतौ पटुतरकरास्फालनोल्लस....[^1]न्यतेजस्तिरस्कारिणि रक्तचक्रधारिणि घरणिमृन्मकुटघटित स्पष्टमण्डलामकिरणसंहतौ प्रतिक्षणविजृम्ममाणदुःसहोमणि प्रतिपक्षता.... [^2]द्याधरमप्रस्तुतस्तुतौ सुभट इव रथवराधिरूढे परिवर्तयति कालमात्मगत्यनुसारेण देवे सप्तसप्तौ कृतप्रभातमङ्गलाम (झले ? पढ गर्भभारनम्थरेप्व....[^3]षु रचितभूषण मुदय गूढचन्द्रमण्डला मिवाल्पाल्पतारकास्फुरणां शरत्प्रदोष (ब ! वे) टां मौलवृद्धवर्षवराधिष्ठितामनुसृत स्थविरहंसबृन्दामिव मन्दा.के देवीमुत्सुकप्रिय(जा ? जना )नुवर्तनमुहूर्तलम्बितपरिजनाङ्कनाससम्भ्रमानुयातां पुरस्कृत्य कालदूनेरिव गतिमनिष्टां गमयद्भिर्मर्तुराज्ञाक्षरैः प्रेर्यमाणाः दु·खोपहत मुखत्विषः कृष्यमाणबलावयवा दक्षिणां दिशमभि प्रत्यद्य (?) सकळत्रा अपि त्राणमन्यदलभमाना विन्ध्यागिरिमभ्यवर्तन्त मन्त्रिणः । अनन्तरं च सर्वस्यामेवोर्व्यां सर्वक्षत्रपिशुनाः कालरूपा इव चरितुमारभन्त (चो ! घो) ररूपा महोत्पाताः । तथाहि - प्रथममेव स्वभर्तृकालक्षयासत्तित्रासादिवोदकम्पत क्षितिः । अभ्यर्णर (तो ? णो ) दयादिव व्यजृम्भन्त द्विगुणमुद्गर्ज (य? )न्तो वाहिनीपतयः । जङ्गमभूभृच्छिरोमङ्गसौकर्य प्रत्ययोत्पादनायेव केनाप्यमज्यन्त स्थास्नूनामवनिस्फुरितरत्नोपलानि भूभृतां शिरांसि । समरोल्युकराजलोकसाह।य्यार्थमिवर्तवः सर्व एव स्वचिह्नलक्ष्याः समन्ततः समं समाजम्मुः । अखिलमिव धरणिष्पृष्ठमाहवाङ्कणीकुर्वन्तः प्रसभोत्पाटितनिरस्तवृक्षवीरुधः क्षुण्णपाषाणशर्कराः क्षणमपि नोपरे (मू ? मुरु) प्रस्वनाः प्रभ्रमन्तः प्रभञ्जनाः। कालापसर्पा इव कालसर्पाः प्रसर्पन्तः सर्वपार्थिवानामाविविशुः शय्यागृहाणि । अंटव्या इव दण्डविक्षेपा व्याघ्रादयः पुरा ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 20 letters. [^2]. ,, ,, [^3]. ,, 2 ,, ण्यरुन्धन्त । राजास्थानेषूदतिष्ठन्नलक्ष्मी परिवारार्थमिव स्थूलस्थूला रोहितस्त्रियः । प्रवहद महाघबुदबुदानीवोद्भवद्भङ्गुराणि हीनातिरिक्तपाणिपादान्याशिरांसि (बि ! ) विकृतघोररूपाणि मानुषेषु तिर्यक्षु च प्रभूतानि भूतान्यभूतये भुवः प्रतिभयानि भूयसा बभूवुः । अभावचिन्ताकातराणामिव करितुरङ्गमाणामनमिनन्दितय वसपल्लवानामाननादगळन्नश्रुबिन्दवः । सर्वशक्त्यासङ्घ एव ध्वनिमिव शङ्खदुन्दुभिमुर्निग्रहेपि स्वशब्दो न व्यसृजत(?) । प्रभूतप्राणिराशिप्रक्षयशुचेव रुरुदुर्देवताप्रतिमाः । पूर्णशशिभ्रान्तराहुशिर इवातपत्रेषु बभ्राम भ्रमरपटलम् । शस्त्रेष्वेभन्ति(?)दर्पादिव दर्पणेष्वपि पतितुं नेषुः पार्थिवानां मुखानि । तेजस्विनमर्कमध्यभिजम्मुइच्छायात्मानः मानिमां ( ? ) । संप्रहारत्व (र) येव कोशेभ्यः शस्त्राणि स्वयमेव प्रज्वलन्ति निर्जग्मुः । आहूयमानानामारोहणपरिभवसहिष्णुगन्ध हस्तिगर्हणायेव तन्मदो हस्तिनीनां कपोलमाशिश्लेष । अप्रणिपातप्रणुन्नानीव मुहुर्मुहु (र) वर्तन्त प्रतिष्ठासूनां वाहनानि । सुदूरमपि गतेष्वेव मनो माविनी दुशेत्याद्वेगादिवादावेवावन्नातपत्रध्वजपताकादीनि (?) राजचिह्नानि । अभज्यन्त च रथशकटादयः । कतिपय ज (व?) नापराध कुपितकाळरात्रिप्रभारचितमेखलाप्रवाळमणय इवाश्रुपाताः शङ्खदेशेष्वलक्ष्यन्त । क्षत्रपि..... [^1]काः कुजश्च नानाविधा रोद्धुमिव साहसं विलेगुरङ्गेषु ( ? ) । सदसत्तामार्गदर्शिनामिव गुणविपर्ययः कार्यकाले मन्दतीक्ष्णानां वाजिनामभूत् । पुंगवत्वादिव प्रणदन्तः ककुद्मन्तः प्रतिमुखं बलान्यभ्यद्रवन्त । अप्रग पापेषि... [^2]सव्यं पक्षिणः प्रदक्षिणं च वनमृगाः परिपतन्तो निर्भयं चावगाहमाना व्यभजन्निव सैन्यान्यन्योन्य मामिषत्वेन । काकैरपि कालसामर्थ्य मिव .... [^3]तद् ध्यानम्लाना वाजिकुञ्जरमनुवाजामखुरले लिख्यमानभूतलानां ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. A space for 4 letters is left in this Ms. [^2]. L. about 3 letters. [^3]. ,, 20 ,, च वाजिनामङ्गानि अभिनभवभिन्नानीव पुष्पचुम्बिन (?) इवाम्यलीयन्त ....[^1]रभन करकबन्धादीनि घोरतराणि दर्शयद्भिश्च वलयप्रतिलोमभीमरूक्षगर्जिताजाशनिभि(?) रविरळरुधिर मधुवसातैलोपलोरगमकरा .....[^2]तटित्पिशङ्गहेमदण्डैश्चण्ड (र? ) मरुद्भिरभ्यर्दितानां सहस्रधैव सैनिकानामभिद्यन्त हृदयानि । माया ( ? )समाजप्रेक्षार्थिदिक्पालरचितहेम मञ्चा....[^3]दह्यमाना दिशः । क्षत्रक्षोभमयादुद्वसन्तव (?) जुघूर्णिरे गन्धर्वनगराणि । प्रबुद्धग्रहायेन्द्र प्रेषितानीवेन्द्रायुधानि यामिनीष्वदृश्यन्त । भैरवस्वरविरसविरासिनीनामशिवानां शिवानां प्रत्युत्थीयमाना इबोन्मुखीनां मुखोल्कामिरुत्का बहुदंष्ट्रापाव्यमानशशलक्ष्मश (शि : श) रुधिरधाराभ्यक्ता इव प्रज्वलन्त्यः प्रदोषेषु पेतुः(?)। प्रनृत्तमृत्युबाहव इव बहुधा धूमकेतवः प्रावृण्वन् दि(व?)शः । सर्वमूतक्षयदर्शनाक्षमस्वादिव स्वयं सृततारकान्धकारि ( का ? ता) द्यौरभूत् । तादृशीं दिवमिवानुशोचन् प्रशान्ताङ्गारनिष्प्रभः प्रभाकरो रिपुणा स्वर्भानुनाभ्यसूयत । रामलक्ष्मणाविव मलिनसन्तापिनौ सोमसूर्यो कबन्धेनोग्रं जमसाते । तदेवं भौमान्तरिक्षदिव्यैर्महोत्पातैवर्यमाणमपि राजमण्डलं मगधमालवेन्द्रयोराज्ञया कालदृत्येवाकृष्यमाणं समाजगामैव समराय तदा च राजा राजहंसः सज्जभूयिष्ठसैन्यमण्डलो महादर्शनं (ददा ! मा) लवेन्द्रदृतं द्वारप्राप्तं द्वारमुखादुपलेमे । ज्ञातप्रायप्रयोजन स्तमषिदाविद्धमन्युना मनसा मानवेशः प्रवेशयामास । प्रविश्य चासौ राजानुभावजनितसाध्वसं हृदयमभिनिगृह्णन् ब्राह्मणायनो दक्षिणपाणिमुद्यम्य स्वस्ति शब्दमुच्चै रुच्चारयामास । रिपुवचोहरं च तमग्राम्याभिजा ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 28 letters. [^2]. ,, 16 ,, [^3]. ,, 5 ,, (त्य) सौम्य रूपमनिष्ठुरप्रगल्भदृष्टिसञ्चारमा कृतिप्रत्ययाद ( प्र प्रा) कृतोऽयमित्यवघार्य ( तग द ) मीसने सज्जना दनुजग्राह मगधरराजः । आसीनं च तं मुहूर्तविश्रान्तमुपगृह्य निसर्गस्निग्धया डसा मालवेश्वरस्य क्षेमारोग्यं पप्रच्छ ! दर्शितादरस्तु दूतस्तथेति क्षेमारोग्यकथनानन्तरमनुक्रमेण स्वमागमनप्रयोजनमित्थमाचचक्षे – देव । देवेन मालवेन्द्रेणास्मि भवत्सकाशं कुशलवार्तापरिज्ञानार्थं प्रहितः । स्त्रियति स राजा निसर्गतोऽत्र निबद्धपक्षरागः । निष्कारणमे (व) वा जन्मान्तरनिरत्यय प्रवृत्त कर्मवासनाचलेन वा देहारम्भकभूतभूमसामर्थेन वा दर्शनमात्रेणैव कचित् कश्चिदारोपयति पेशलं प्रणयम् । अल्पेतरं चाप्रतिसंहारदारुणं द्रोहमितरत्र । सैषा लोकस्थितिः । स्मरति चासौ माहात्म्यनिबन्धस्य निर्व्याज विजृम्भमाणवीर्याहृतहर्षविस्मयस्य वमद्वद्विवर्षभीषणप्रहरणाभिपातव्यतिकरस्य कातरभयासनस्या (ष्टा ? न्या) हशोदारपुरुषस्वादीयसः सम्प्रहारपरिचयस्य । तानि तानि तत्प्रतिबन्ध ? दा)नि शौर्यत्याग सस्यौर्जित्यसंहितानि कथान्तरराणि रसातिरेकेण पुळकितकपोल: सभासु सम्प्रवर्तयन्न तृप्तिमेति । आह चैव मन्मुखेन स ( र ? म) क्षमिव स्नेहचक्षुषा पश्यन्निह भगवन्तम् । धन्यं बत मानुष्यकं यत्रासि....[^1] सुभगा बत भगवती भूतधारिणी या त्वया सनाथीकृता । सैव च देवी महाभागा स ( हस्र ? ) मग्रदोषदुष्टायाः सीमन्तिनीसृष्टेस्तोर्थस्नान शुद्धिरिव पाप.....[^2] वानरूपतेजा दिशः प्राच्याः समध्युषितवान् नस्य नादा मा जब जवेन विकालख्नोतस्यद्यापि (?) किञ्चिदेवंभूतं ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 5 letters [^2]. ,, 18 ,, भूतपूर्वम... [^1]तेजस्वी चक्रवर्ती देवस्तिग्मरश्मिर्न भ (वस्त्रा? वा) निवाने कराजमण्डल क्षपणयोग्यां शक्तिमुद्वहति, नोच्चलितधातुरागरक्तान.... [^2]नेकवर्णानन्द मुदीर्णहंसशब्दो विकरोति नक्षत्रकुलानि चानेन तेजसा तिरस्क्रियन्ते । कामं च महाबलः प्रभञ्जनात्मा चाञ्जनाहृदयवल्लभ .... [^3]क्रान्ताश्च पुनरनेन बलजवलुलितसकलजलघिवेलावनेनावनेरवनमयता शिरांस्युच्छ्रितानामनेकशश्चक्रवाळम् अपि तु नित्यं भवानिवापांसुलै.... [^4]यथा प्रवर्तितुं कृतप्रतिज्ञः । कृतार्थजन्मनश्च तानवैमि येषां महाहवेष्वत्रभतवः प्रतिव्यूह्य विरतानामिहाभूतसम्भवस्थानु स्थितं यशःशरीरम् । परत्र च वीरकळत्रश्लाघाभावनी भिरनघयौवनाभिः सहाप्सरोभिरुत्फुल्लकल्प पादपपारिजातसन्तानकमन्दारालु नन्दनवनभूमिषु मन्दमन्दं मन्दाकिनीतरङ्गबायु मिरायासितबालचामी करारविन्दसरः शतैर झानि सुरतखेद सुप्तानि संवाहयद्भिरानुगुण्य सन्ध्युक्ष्यमाणकन्दपशुशुक्षणि रममाणानां प्रदक्षिणीभवत्यखण्डकलकल्याणराशिः । मम तु मन्दभाग्यस्य बहुतिथममलप्रहारजनितमोहमूर्च्छान्धकारमुषितचेतसो रणाहणतलास्तीर्ण कम्बलशयितस्य शिरसि मदूर्जितप्रतिगर्जिताजिंतामर्षेण त्वया स (?) रभस भिघात खण्डित करण्डकोच्छलवृत्त लण्डजटिलिताम्बरं चरणमनवशेषक्षत्रिय समक्षं निक्षिपता निस्तीर्णतुझसङ्करमरलनुरात्मा कृतः । कृतश्चाहं हास्यवस्तु निस्तलवृत्तकीर्तिमुक्तावालमण्डनानां मनस्विनाम् । सुभरो हि भारः क्षितरुपरिलग्न उच्चैः शिरसां, न तु लघीयान् परस्य पादरेणुः । परचरणाकान्तमस्तकस्य च मनुष्यस्योष्णीषमित्रोत्तमाङ्कायवर्ती दूरमपनीयते ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 30 letters. [^2]. ,, ,, [^3], ,, 18 ,, [^4]. ,, 3 ,, जातिघवलं वीरव्रतम् । उत्तंसमधुकर कुलानीव झटित्युत्पतन्ति स्वभावमश्रीमसातिनी वक्त्य।नि [^1] (?) । कुसुमस्रज इव कोमलावदाता ग्लायन्ति कीर्तयः । वासचूर्णप्रकर इव प्रयत्नगेपितः प्रक्षरति कुलाभियानः । चूडामशिन्वि स्फुरितरागश्चूर्णीभवत्यहङ्कारः । केशकलाप इव दीर्घसंवर्चित र्याली. भवति प्रभावः । भावाश्च पुनरमात्रा एवास्थ मन्य परम्पयामिन् !) मूल एव निकृत्य मस्तन महस्पृिा परे पतित निरोप खे शाखिनीव कग्रचप्रधारा [^2](?) दारयन्ती हृदयमतिनिष्ठरा पतति लौकिक नामवज्ञादृष्टिः । अतस्त्वामेकवीरं भूयोऽपि समरप्रवर्तनाय प्रार्थय । यत्रैष - चलितवीरबाहुपादपवनन पवनवाहिनी(?) ममावकीर्येत महानवमानराशिः तदतिभारनामितं वा दुरुद्वहं शिरः । श्रेयान सावक एवं य. शिलीमुखप्र. : पातकवचिताशोकपुन्नागनागव्यूहेषु सम्पूर्ण काममूलभित्र मृतश्रणालारण्यके स्फुरत्प्रमासिलतावना दहासभा (?) रणवतवलरेषु बी.गाठीविहारशीलः स्थानदत्तदन्तखर तरनम्बर प्रहारो रागपाटलमोचनादरः सरनसदष्टदन्तच्छदो रसकण्ट किताइयष्टिललायमाना विजयल. मी सच्चग्रहंदुमाकर्षति । तद्वधान परिंकरम्, उद्दामदर्पनिर्भर भटार्बुदबृहत्कडबरोर्तमघत्रे तु बन्धस्खलितत्वाहिनीचलकील लवाहिनी (?) कार्तवीय व कर्तुमझूरमुग्रागि च तानि....[^3]वल्लमानि भूयोऽपि प्रभूताम्मसम्मारामावलम्बादराम्भोघरध्वानगम्भीराणि नर्त्यमानदृप्तमटशिखण्डिमण्डल नि कण्ठगर्जित ता छ . . . . [^4]मुखविहारसिन्दूराळिन्दसुन्दरामे-दीवर पत्रनीलवर्ण (ला ? या) कालरात्र्यं त्रासयन्त्या जगद्विजृम्भिकाभिर्विकट कुटिला भ्रुटिरेख.....[^5]द्वयं लोच युगळ . गळतुहारो(?) भारतसभर इव सत्यपि समस्त क्षत्रपक्ष (र ! )क्षयेण क्षिते: ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. We may read मलीमसानि वाक्यानि [^2]. Shall we read ऋकचाग्रधारा. [^3]. L. about 5 letters, [^4]. L. about 24 letters [^5]. ,, 30 ,, क्षरितक्षतजकुल्या...[^1]लेषु रुधिरचन्दना ( र ? नु) लिप्तमूर्तयस्त्रिदशवारविलासिनीसाभिलाष कटाक्षलक्षिता विलसन्तु विक्रमकीडया योधपुरुषाः । प्रतिरोमकूपनिपतितनि.... [^2]जर्जराणि प्रवीरमांसानि परिहृत्य रक्तपानमाचरतु प्रनृत्तश्रान्तः पिश्चाचवर्गः । संवर्ततां च व्यवशान्तदर्पोष्मणा सुभटजीविताहारोपहारेण भगवान् वैवस्यतः । स्वतन्त्रश्च मुमानि मर्महा वीरमुत्सृज्य सुखाशयः कुलोद्यतो मुखं प्रभावन्ति (?) । इत्येष वः समरसम्बन्धिनो यशःशरीरकल्याणकामस्य माळवेश्वरस्य मदाननाति: सन्देश इति । उपसंहृत बचसि वचाहरेण स्मयमानमुखो महीपतिः प्रतिव्याजहार समर्थमिदं समग्रम् । अर्थो हि महात्मनामनुच्छिन्नसन्ततिर्यशःप्रवाहः । स च बिना पुरुषकारादनन्यसा-ना (न?) चीनः क्षत्रबन्धाः । लक्ष्मीरपि बाहुण्डनिर्दयअमितभूभृन्मण्डलेन चाकर्षणीयेति सुरासुरामृतमथनमार्गेणैवायमर्थो निर्णीतः । परलोकविजयद्वारं च राजन्यस्यालभ्य मानमहापशुकृतरुचिराज्या वर्तनोपबृंहितप्रतापानलो महावीर विज़म्मणातिमीषणः प्रस्तुतशखव्यतिकरो मदकारणकल्पमनामृतायमाणसुरांशसुचिरयमध्वरो (!) मरणात्मको विधिचोदितत्वादाहवो नाम । नेहशमपरमकृपणमस्ति त्रिवर्गसाधनं यथैतत् प्रथनकर्मसत्र (प? वि) जयसाधितचतुरन्त।धिपत्यजीवनं मरणलभ्यस्याभ्युदयस्य बलप्रतीहार (?) । किंबहुना युद्धं नाम सिद्धिमुखानां प्रथमम् । एवं चातिरमणांये कर्मणि प्रवर्तयितुकामेन चामुना विशालेश्वरेण यद्यत् भियतममति बहळकथितं तत्पुनरमृतवायनोपच्छन्द नमिव लक्षयामि । अथवा नैव जानाःयाभिजात्यं प्रियादन्यल्लापार्यतुम् । इच्छंश्चास्मस्प्रियहितैषिणा मानसारेण माळवेष्वेव सन्निपत्याहवाशरसि तत्सन्देश ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 25 letters. [^2]. ,, 16 ,, वस्तुनः प्राप्तरूपं प्रतिव्याहरिष्यामि । अथवा पुण्यतमः प्रयोगोदेशस्तत्रैव नोस्मागतोऽस्तु (१) । कामं च वासरोऽयमननुकूलस्तदपि न कार्याराधनक्षमः । कालक्षेपो मङ्गल तिथिनक्षत्रेष्टत्वं हि लामविघ्नभवज्जमध्यपतेर्मध्यचित्तकः (!) । अतोऽद्यैवाभियोगाय सन्नद्धतां सैन्यम्, उद्घुष्यतां प्रयाणाय पटह इत्युपरचिताञ्जलिमुपस्थितं बलाध्यक्ष हर्षनामानमादिदेश । दूतं महत्वार्थपूजया योजयित्वा हृष्टवर्ण यथादिष्टनिवेदनाया विससर्ज । स्वयं च सन्ननग्रहणाय विसर्जितराजलोकः सिंहासनादुत्तस्थौ । उत्थिते च राजन्युदाधरिवोद चलदुत्क्षेप डोलायमानतरळतरङ्गफेननिकर निर्गमोत्तरीयसमन्तः सामन्तलोकः । सम्भ्रमोत्थितानां चेनरेतरास्फालचालचालभुग्नभुजारलकोटयो जगररिवाभ्यर्णाजिकर्ममूरिगर्व: (?)। भूभुजां भुजार्गळागळितगण्डमूलमदरागनिर्मृजानि भैरवरणवार्ताश्रवणविलानि वामांसाव सक्तचारुचामराणां वारसुन्दरीणामासन्नचन्द्रमण्डलपराहतप्रमाणि... [^1]नानोपहारकुसुमभक्तिधूसरच्छवयश्चलित जन चरणशताभिघात भग्नपक्षतीनां षट्चरणकदम्बकानां शिञ्जाननितम्बरत्न.....[^2] नाघन्यताघातमात्मानमिवानुशोचन्त शुक्रुशुर्मणिकुट्टिमाः । नरपतिरपि कुब्जवामन किरातप्रायपरिजनगणपरिवृतो ..........[^3] नगालिनी नीललोहित इव कैलासगह्वरमभ्यन्तरमविशत् । अथैनं सांवत्सरः सह पुरोधसोपसृत्य विज्ञापयञ्चकार – देव गुरुभार्गव गर्गाद्यनेकाचार्यसन्दर्शनमार्गयाथातथ्यवेदिनो देवस्य यत् फलानि नावगाइते ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 18 letters. [^2]. ,, 28 ,, [^3]. ,, 18 ,, मतिरतोऽयमर्थ प्रत्युच्यते । कथं नु गुणमवधारयत्येवंभूते भूतवैकृत्ये अत्युग्र विग्रहेषु सांख्ये वह्विदैवत्य रक्तवारे चास्मिन्नक्षत्रे तिथौ नवम्यां दिशं प्रतीचीनमारब्धायां कयान्मायागमप्रमाणो देव इति (?) तमसावतामसाशयः प्रत्युवाच युक्तमिदमायेंगास्मि प्रतिबोधितः, किंतु भूविजयषिणामेष मार्गो यदिनादिसम्पत् प्रतीक्ष्याम इति । स्वर्गविजयषिणो विपरीतमेव शोभते । प्रजोपपीडाशान्त्यर्थं तु दुर्निमित्तशमनदृष्टशक्तयः शान्तयः क्रियन्ता मित्याथर्वणिकमैक्षत । सोऽपि ननूत्पातानामारम्भात् प्रभृत्येव दीक्षानुरूपं गृहातिथ्यमुदकग्रहणं बास्तुशमनं निर्ऋतिहोमः पृथक्तन्त्रमप्रतिरथो दक्षिणेत्यष्टानामष्टादशानां चामृतोवाक्तकल्पनां रुजेन्द्रवरुणवायु कुबेर विष्णुसन्ततित्वाष्ट्रप्राजापत्याग्निकुमारनिति रुद्गणगन्धर्वैगवनष्पृथिवीलक्षणाना भयायः श्वासयार्थाया महाशान्ते (?) घृतकम्बलप्रभृतीनां च कर्मणां पुण्यतमानामन्येषां चाथर्वदृष्टानामनुष्ठानं किय एव द्वेष एव सर्ग स्वस्त्यस्तु देवस्य भवतु विजयाय स्नानमङ्गलमिति पुरोहितम्य वाचमनुरुव्यमानस्त पदेष्टेन बर्तना कृताभिषेकस्तेजःस्पृहयेव समुपस्या विधिवद्द्भगवन्तं भानुमद्वियल पुगे (धा: ? घसा ) पुण्याथर्वनिशान्त भिरद्भिग्भ्युसितमौलिः शुक्लमाल्याम्बरा जगति जातस्य दुर्जातजातस्य शान्तये कृत्स्नमेव कोशजा (तं) द्विजातिसाच्चकार । ततः क्षणादरुणरागरञ्चितदिनमुखानुकारी हरितभुवनाभ्यन्तरविवरो(?) दिनकर मण्डलस्फटिकपाटलीकरणपिण्डालक्त करसः पिण्डितसकलजगदुपप्लवद्मारण्यानीदहनदावानः खल कलिक्षणदाचर कटकलुण्टाक काकुत्स्थकपिलायमानो गगनसरःकमलराशिरंश।मुखरोचनाच्छरणकल्पः कल्पयन्निव करिपतहि (र) प्रम याण्डसम्भवं कल्पमूल (?) दिवमत्ससर्प विप्रगणप्रहर्ष प्रसारितस्य मेरुशिखरविवरभ्य (?) कनकराशेग (म ? र)क्तशकविलासिनीकपोलद्युतिरतिमहानालोकप्रवाहः यस्य च विजृम्भमाणस्यावकाशदानार्थमिव तिरोषत्ते स्म समग्रा दुर्निमित्तसंहतिः । अनंहनां च ब्रसानां यथाभिलाषं हेमरत्नानि स्वीकु बेतादिति बभूवुरुच्चावचाः प्रचुर विस्मयगुरुकुतू (ह) लचलित पतलोचनाः प्रलापाः । लब्धमिदं प्रभूतमर्थजातं, शक्यमनेन सोमसंस्थाः कर्तुम् । पूर्णमिदं सुवर्णमसक्तमवाप्यते न सर्वार्थ्यम् (?) । एष महाहिरण्यरशिः कार्यमनेन सारामं प्रातिवेश्यं गृहनिविष्टाय मे ज्येष्ठपुत्राय । श्राजिष्णुरयं प्रभूतपूर्णमासीन्दुमुखो मुक्ताहारः, प्राय इमं प्रतिमोक्तुं ब्राह्मणी मे जिति । सकल एष कन्यालङ्कारः, दास्यामि सुतामनेनालङ्कृताम् । ९ष विषहरो हरिम्मणिः पवित्रतमश्च बन्धयाम्येनमस्मिन्नङ्गुलीयके । महार्होऽयं जातिरागः पद्मरागः कृत्यमनेन चिन्तयन्त्रपि न पश्यामि । हेमरत्नचित्रोऽयं मेखलाकलापः इदानीं यथार्हेण मूल्येनैनं ग्रहीष्यति । कथमयमष्टसहस्रयष्टि.... [^1]यान्यवन्तमनेन मा करिष्यति। बन्धुरोऽयं भङ्गिपर्वा विद्रुमाङ्करः, करोम्येकं बालकस्य कण्ठाभरणम् । एतानि प्रमाणवन्ति प्र....[^2]किञ्चित् पितुर्मे कर्णमुद्रिकाया मर्पयिष्यते। तदिदं कलितपनीयं नाम पञ्चवर्णः सुवर्णयोनिरुत्तमवर्णः । इमानि तानि..... [^3]दिव हैमवत....[^4] षाणि शुक्तिशङ्खप्रकीर्णयोनीनि मौक्तिकानि । त एते वैडूर्यशिरीष पुष्पकादम्चवंशरागेन्द्रनीलचन्द्रकान्तादयो मणयः । तानीमानि नानागन्धवर्णानि लाघवादियुक्तानि चन्दनानि । त एते विविधवर्णगन्धगुणयनयः काळागरुतैलपर्णिकादयो भोगद्रव्य सम्भाराश्च । रत्नमिदं नीलकण्ठकण्ठकान्तनाम के प्रैय्यकमेननीलपीत श्वेत लेखत येन्द्रायुधोद्वारिविन्दुचित्रं च सा चेपा द्वादशग्रामीया द्वादशाजुलायामा विसी महाविसीची च(?) । श्यामिकेयं कापिला बिन्दुचिता च । काळिकेयं कपिला कपोतवर्णा च । कदलिकेयमपुरुषहस्तायता च । चन्द्रोत्तरेयं चन्द्रचित्रा । ण्याकुलेयं (?) कदलीत्रिभागा कोलामण्डलचित्रा च । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 15 letters. [^2]. ,, 10 ,, [^3]. L. about 1 letter. [^4]. ,, 24 ,, बहून्येतानि स्निग्धबहुलरोमसुकुमाराण्यजिनरत्नानि । आदिकोऽयमनेकयावनप्रकारः क(द?)म्बलादिः। एषा वङ्गपुण्ड्रादिसम्भवा दुकूलजातिः । एता मगधपुण्डूसुवर्ण्य कुड्यदेश्यनागलिकुचबकुळवटयोनयः पत्रोर्णाः । कौशेयमिदम् एते चीनपट्टाः, कार्पासिकमेतत् तदापरान्तिकम्, एतन्माधुरं, माहिषकमिदम्, एष कुप्यराशिः कोऽस्य वोढा दृढं बधान रत्नभाण्डं यथा पथि न भ्रश्यति । भरो गरीयानशक्तोऽयं बोढुम्, अनि धिक् त्वां मोक्तुमेव जातम् । उद्धर यत्नेनारोपय स्निग्धमुद्रह (न्स ? ) भज्यतेऽद्य स्वाध्यायः । कीनाश किं मपानेऽपि हस्तमर्पयसि, कोपनक स्वमेव तावन्मे दूरमुद्रह । हा दृष्टसारं मे फल्गुना बिपरिवर्तयसि । दुर्मुख ! दृष्टमेभिः सारतरं मया लब्धमखर कमर्ककर्करमकझुकमयमकमरकृमकर्मकमसिक्तं च मे मुक्ताजातमिदं तुष्टः कथं कथमिहागतमसन्तुष्टकिष्टदुष्टेनैकेन (?) बहूनि निस्तलस्थूलवृत्तन्निग्बभ्राजिष्णु गुरुश्चेतदेश विद्धान्यमूनि मौक्तिकानि, प्रभूतान्येतानि जातरूपरूपताम्रपत्राणि । त्वमपि चैषामर्थमुद्रह, महादानमिदं प्रवृत्तम् । अहो महात्मा महाराजो नैवं नापराह्निकः कर्णो राजा वा युधिष्ठिरो दृष्टवान् वसूनि (?) । कारणमत्र मन्ये मन्त्रिणामसन्निधिः । मा मैवं, न तेऽपि शुष्कष। गुण्ययोगश्रद्धारुद्धपरलोकदृष्टयः । हंसश्चार्य हंसपरिवारश्च । सर्वथा समर एनं रक्षन्तु शकमुख्या लोकपालाः । लमतामयमष्टादशद्वीपलक्ष्मीपरिग्रहमग्रेसरं चक्रवर्तिनामत्यादित्यतेजसं तनयम् । इत्येतानि चान्यानि च यथाश्रद्धं व्याहरद्भिर्वहद्भिर्वाहयद्भिश्च द्युम्नजातं द्विजातिभिरुपरुध्यमानेषु वर्त्मसु बलनिर्गमदर्शनबद्धरागैः पौरयुष कदम्बकैरन्योन्य विमर्द सम्बाघमारुह्यमाणासु सौधहर्म्यवळ भी सभामदेवतायतनचैत्य वृक्षप्राकार वलयमतोळीषु भर्तृहविहलाकुलाबलालोचनजलप्रसरनिरुद्धनिर्गमानां प्लव ( ? ) इवापतति दृढतरे सेवाधर्मस्मरणे हरियवज्राभिपातघर्धरितकुलगिरिगुरुशिला पक्षनिर्घोषभीषणं रणितमाततान प्रयाणदुन्दुभिः । दुन्दुभेच प्रळयाशनिदण्डचण्डपातेन बाक्रिभुजेनेव हेमकोणेनाभिहन्यमानस्य रसितमाकम्पितत्रिभुवनमन्तेषु दिशां दशानां चस्खाल । येन सरभसमाहतो भीत इव प्रतिखबलविषमवलदजगरभोगजिमै गुहा मुखैः सुतरामाररास लोकालोकः । यस्य च शिखिकुलानीव जलघरारसितस्यानुनेदुरुद्दामरोमहर्षणानि सकलस्यैव बलसमूहस्य सन्माहतूर्याणि । तस्मिंश्च मुहूर्ते मुखपवनापूरितो भीत इवादरेण सजीवेनेव तारतरं शब्दयमानेन ....[^1]ङ्खमण्डलेन संवर्त इवोद्वर्तन्त चटुलतरतुरङ्गतरङ्गपङ्कयः । परिप्लवप्रवरशस्त्रपण्यप्रपूर्णरथानीक नियुतप्रोतव्राता(?) स्फीतजनघनौघरुद्वदशदिशश्चेत... [^2]जलधयः । भूपतिस्तु पुरोहितोपदिष्टेन वर्त्मना विधाय सर्वे प्रास्थानिक क्रियाकलाप चन्द्रालोकमयमिव नेत्रनिवेशाभिरामघवलमंशुकयुगलमुद्वहन् .... [^3]शरदभ्रकुलेनेव कल्कतेन (?) तदनुसारिणा चन्द्रनेन कृतसमालम्भनः प्रतिमुक्त मौक्तिकप्राय सकलभूषणो भीमानभीरपिशुनं तावर्षमिवातिदर्पादात्मनैव(?) लीलया दधानो, धवलमालतीस्मितमुखमुकुलकल्पितमुण्डमालिकाकुसुमकोमलया भ्रमणीय दिगन्तरालालोकनयारूढ(ग्रलव।ग्रेसरसर्वोच्चैः शिरसात्मकीर्त्या सर्वशुक्लश्व, कैलास इव दशमुखचाहुदण्डश्चक्रे (?) सकललोकपालो कम्पनकारिणि द्रढीयसि व्यवसाये वर्तमानः, स्थानदत्ततरुणतोरणजालजटिल पालिका सहस्रादिभिः (?) नव कमलिनीहरितवर्णप्रस्तररत्नकुट्टिमादुपरितलाघः पार्श्वदत्तकलिलम्बमानरंलकाञ्चन कुसुम सञ्चय सुखसञ्चारेण मणिमयाळिन्दवर्त्मना पद्मरजःस्पर्श परिहारायोर्मिकरकमलैरिव स्वप्रति चिम्चकैः पदे पदे धार्यमाणचरणश्चरणाभ्यामेव निर्जगाम । निर्गत्य च प्रसरत्यपि प्रणामलालसानां वसुमतीपतीनामुन्भेषिणि चूडामणिमरीचिजालात पे ससम्भ्रमावर्जित मकुटप्रच्युता पीडकुसुम दोलायमान मधुकर ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 7 letters. [^2]. ,, 24 ,, [^3]. ,, 18 ,, कुलान्धकार कल्मापितं कुडुलायमान कोमलाञ्जलिकमलवनसहस्रं चित्रीयमाणमम्बरतलं ददर्श । जय जयेति च तारतरमुद्गायतो वन्दिवृन्दस्यामन्ददुन्दुभिध्वानानुयातमायतशङ्खशब्दमिश्रम् अतिकलकाकलीकलितकाहलरणमूर्जित प्रहत मर्दम स्निग्ध निप्रादमांसळमनुसृतकांस्यतालसंकुलमालोकशब्दमालोकयन् (?) आकर्णपल्लवमा भूमिलम्बबालनीलचामर कलापाममलकार्तस्वर कलितालङ्गारकान्तां चारुकोमलपुष्करकरां जयलक्ष्मीमिव जयलक्ष्मी.....[^1] ससम्भ्रमाधोरणसंज्ञानिवेदितां द्विरदकन्यकामारुरोह । आरुह्य च हंसतूलगर्भम्रदिष्ठचीन पट्टोपघाने परिस्तोमवस्यने करलचित्रपर्यन्ततया यात्रारम्भयोग्यानीन्द्रमिवादी जित्वा गृहीतानीन्द्रचक्राणीवा वहति सुविहितप्रहरणाचापे (?) महति कनकपर्याणके सुखनिषण्णः पश्चिमासनगतेन हेमाङ्गदवलयरत्नह।रदीधितिस्तबकचित्रवारवाणेन बाणदेवनाम्ना सामन्तपुत्रेण कल्पवृक्षणेव फुल्लरजतपुण्डरीकस्योद्यमानस्य मध्यार्पितमहामणिमयूख पटलपाटलांशुक्रचितलीलावेष्टनस्व बालात परक्तशारदाम्भोधरानुकारिणश्यामी करविकटदण्डस्य प्रलम्बतरलस्थूलमुक्त । कल पस्मेर पर्यन्त भागस्य महतः श्वेतातपत्रस्य निसर्गशिशिरछायया वार्यमाणमाती डकरावलेपः, पक्षकरेणुवर्णिनीभिर्वारयुवतिभिराधूयमानचामराभिः प्रावृणमेव इवोपान्तचलवलाका भिर भ्रालोत्संगिनीभि (?) सौदामिनीमिरुद्भासमानः समतिक्रम्य दुरुवासं वहन् महाजनत्व ।ज्जगदुद्गारिणीव समग्राणि (?) सकुतूहलपौरसुन्दरीजाल जालमार्गप्राहेव लोचनसहस्रसंछादितामुञ्चदुत्पलप्रचयमेचकामिव भवनदीर्घिकां राजहंसो राजवीथीमवजगाहे । नगर्याश्च सपदि बळभरपीड्यमानभूभागशिथिलमूलडोलायमानभवनमण्डलाया(त?) मत्तगजकर्णतालपवनपराहतध्वजपताकाया भर्तृवियोगदुःखात् सभुज ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. A space for 5 letters is left in the Ms. विक्षेपं व्यावेष्टमाना(ना? या ) इव बद्धजनकोलाहलमतिमहदाकुलत्वम लक्ष्यत । बाप्पजलबिन्दव इव नगरदेवताना मवनिपतौ पेतुरार्द्रवंशवलयन्तो (?) लाजमुष्टयः । कृष्णा गरुधूम मण्डलग्रस्त मन्तरितमिवान्तरिक्षम व निपालया (त्रां! त्रायां) [^1]विजयांसता जीमूतपटलेन । ध्वजवनमरुतकरि कुम्भ सन्दूरधूलिमिलनारुण रणोन्मुखस्य राज्ञः कनकनाराचैरिव दारुणैस्तरणिमरी चिपिरम्चरशर घिर। पूर्यत । निर्ययौ च नरपतिरण्डादिव हिरण्यगर्भो लोकमाकर्षन्नगरात् । नगरे च तस्मिन्नन्योन्यविमर्दस ....... [^2]सेतुबन्धरुद्धरेवाजलप्रवाहानुकारीणि प्राचारिषुर्दिक्चकवालमाबद्धकळकळानि । तत्र केचिदुत्तमहयैरष्टह।यनैस्तूर्णपदाहरणपूरितातिरक्तं पर्वा .... [^3]मुहुर्मुहुर्जवमिवोद्भिरद्भिर्जागतब्रह्मचर्य समावृत्तरिव क्षित्रप्रयुक्त पाणिग्रहणैः काश्यपीयपाठकैरिव क्रमकृतावाल (?) स्थितिमिर्विजिगीषुभिरिव शीतलवुपदानुवर्तनव्यसनविग्रहैः(!) समरशिरःसमाधूननैरुपेतेन मार्गबल्लिभिः प्रजग्मुः (?)। अन्ये प्रततमहोच्छा सारम्भक्षुमितमूलमिव स्तुव (?) माधून्वद्भिश्चिरकृतबन्धस्थापनत्वादिव रुद्धगत्यावेष्टमानैर्विक्रमकौशला दिव बलीमुक्तान्धुरं परिपीडितामुद्रहद्भिश्चतुरः शते(?) बामे वामेदक्षिणे दक्षिणैरन्तरा च लङ्घयद्भिस्तूप चालीमार्गवल्लिभिस्तुरङ्गमैरगमन् । अपरे समुच्छ्रितपूर्वकायतया विलम्ब्य दर्पहारावष्टम्भादिव जघनमागेषु वमद्भिरुन्मृशद्भिश्चापमृश(द्भि)श्च शिरसा पादैश्च तदनुरूपैः पवनजवजयादिव मलिलालं(?) विलम्बयद्भिश्च लाषितमार्गेण वल्गद्भिः सप्तिभिः (त) स्थिरे । तथापरे परिपीडितसकलांगमचलिताक्षमत्याभुनगात्रं सुस्थितासनबालं चरणचतुष्टय समुन्मुक्तपृथ्वीतलमनत्युच्चमजिह्न इवापोषन्त(?) । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Shall we read विजयं शंसता॰ [^2]. L. about 16 letters. [^3]. ,, 5 ,, केचियमान चरणा इव क्षिप्रमुक्तभुवो विनमितोर्ध्वकन्धराः सङ्किरन्त इव पाणिभ्यामुरगा इव प्रारभन्त लङयितुम् । त (दै ? भै)के बाहीकाः संपिण्डितपूर्वगात्रमवरार्धविकृष्टं वैहायसं वाधानमवलव्यतिकीर्ण(?) कलविहाइव सहितं नाम नीचैर्गतं मार्गमदर्शयन् । अन्ये वैहायसोरस्कं सुसंरम्भविलम्बितमुभयतः सुविस्पष्टोदाह (?) पादान्तरमविरतायतरश्मि प्रमुक्तमायतं नामानुतिष्ठन् । अपरे केदारविषम कर्दमाइमधानादिषु बाह्यमानप्रतिपन्नपाणयो नतबंखनश्रमेऽप्यतिष्ठन्तः सन्नं नाम समभिपेदिरे (?) । तथापरे मसलीलया प्रनृत्यन्त गच्छन्तस्तथा च वक्रतरं वंखन्तो बानुवृतं नामाम्यवर्तन्त । केचित्तु नीचैर्गतेषु शोभनतरं किञ्चित् किञ्चित् पूर्वार्धोपवेशनमल्पसंक्रान्तिविकम्पितशिरस्कं प्रकीर्णगात्रं प्रकीर्णकं नाम प्रायोजयन् । अन्ये ऽनरूपरत्युपविषा(?) पर रार्षदर्शित क्रीडा कारवंखित प्रकीर्णगात्रं प्रकीर्णतरं नाम, केचिद्दर्पितपूर्वगात्रा बेल्लित जानुकूर्चकूणिताः सुनिवेशितशरीरा बेनुदञ्चितोद्यतमल्पे संक्रान्ते (?) वहन्तः संवृतसमशिरस इव बेल्लितं नाम, केचिदाशु गृहीतपाणयो विभक्तपार्श्वसङ्कान्तयोऽपरार्धनिषण्णखेलगामिन (?) सिंहागतं नाम, केचिदचिरमास इव पूर्वगात्रास्थिताकाशाश्चरणैरञ्चितोद्वेल्लितैः समविभक्तपार्श्वबँखिताः स्वस्तिष्ठाहितं नाम, केचिदञ्चितवामचरणा दक्षिण बुलुखित[^1]भूतलाः शिखासाभिविधितोऽल्पे संक्रान्ते वहन्तो निषण्णाचलिता (?) शारभं नाम, केचिदपरचरणनमितभूमयो वैहायसंपूर्वका या बहुप्रकारप्रलङ्घना व्यक्तबिमर्दगात्रदर्शित कीडाः शरमकीडं नाम, केचिस्पिण्डित विभक्तगात्रं दर्शिनामिनिषण्ण (?). समसंस्कारमूर्मिंगतं नाम, केचिदश्चितविधुतशिरस्कं दर्शितनाभि सुसमाहितपरि ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Shall we read सुरलिखित॰ .....[^1] द्यस्ताज....[^2] .हमतिगुरुखरषोषमाकाशप्रचुरयान मसृष्टप्रायभूतलमसमायत. दर्शितपक्षं त्वरितव्यतिकीर्णपूर्णवारितं त्रीतालं नाम, केचिलब्धदक्षिणपदं समश्चि (त) वामगात्रं गात्रविषमं समासनं विभक्तपाणिसंक्रान्तं ससौष्ठवं पञ्चपणिरताः पञ्चवान्नाम (१) केचिद्वेल्लितसूपविष्टोद्यतसमाहितं निक्षिप्तप्रथमगात्रं पुनः पुनर्गृहीतपाणयः पक्षपयदर्शितस्त्वरितगामिनो (!) द्राषितं नाम, केचिदुत्पन्यस्तबद निषण्णास्त्रचश्चिताः ( ? ) सम्यगुच्छ्रिता वैहायसस्थिरघुरा बालस्पृष्टभूमयो भूमिशायितमुसलवर्तनक्षमाभ्यां स्वल्पेऽप्यध्वनि सुबहु .... [^3]मन्तरिं नाम सप्तयः समादर्शयन् । अथ केचन धुरितमार्गपक्षप्रवर्तित मुत्क्षिप्ताश्चितशिरोधरं मायूरं नामकेचन संवर्तितमधुरत्वरितगात्रं सुब....[^4], केचन समायतस्तब्धकाय मतिखरमृदुत्वरितगात्रं प्रस्मारितधुरितत्वरितवीक्षितं स्थितवामं नाम, (केचन) त्वरितपक्षपूर्व विमुक्तपश्चिमम (न ? ब)नतपूर्वगात्रं....[^5] नाकुलं नाम, केचन त्वरितवीक्षितमभक्षिण, पल्लवं प्रचुरपूर्वष्ठविकम्पिनि (?) स्पृष्टगात्रं भद्रपश्चिमासनं बेलगात्रं नाम, केचनाञ्चितमधुरकम्प .... [^6]गन्त उपगगनं स्पृशन्त इव भुवनमतिखरखुरघोष तुलित निस्वनं रुद्धगात्रं मुक्तवलाहकं नाम, केचन प्रचलितफलजघनरन्त्रकटिकर्णकङ्कणसोदरकटाक्षकेश..... [^7]रश्रोणिकर्मपृष्ठ मे कनाळि कयार्धयोजनक्षमं सामुद्रस्वस्थपातानुयातपोतानुकारिणमुरक्षुभितलव मार्ग नाम, समभिपत्य सादिमनोनुगामिनो जग्मुः । नैकलीलादर्शितवीरतरुणा मद्रवाहैश्च वाहैः कुञ्चिता कुञ्चितासनमृद्धसंपु(१)क्षिप्ताक्षिप्तक्षिप्राक्षुभितगात्रावरैरुपकण्ठप्रमाणेन धैनवीं गतिमनुसरद्भिर्निहं ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. A space for 5 letters is left. [^2]. ,, 7 ,, [^3]. L. about 4 letters. [^4]. ,, 16 ,, [^5]. L. aboat 36 letters. [^6]. ,, 32 ,, [^7]. ,, 3 ,, च (!) नातिमनोहराणि बामदक्षिणमध्यमानि चाम्बूकृतानि पार्धप्लुतानि च दर्शयद्भिर्यथावकाशं यौवनोत्सेकेन किञ्चिदन्तरमतिक्रम्य पुनः लथस्खे दमपरिहरन्तः सम्मर्देन च निरुध्यमानाः शनैः शनैः प्रजग्मुः । आघोरणाच प्रकीर्णेन समाहितोच्छितपूर्वकायेन हारेण च रमणीयेन पणविकारेण नीचेर्गतं स्थूलोच्चयं मध्यं च मतङ्गजान् गगयन्तो लीलयानगतमर्धनखगतं पद्गतमर्धनखगतमध्यर्धपद्गतं च यथावसरमु(त्प ? प)पा(त ? द)यन्तः पश्यतात्मनां सविस्मयमनाः (?) क्षणं विलम्ब्य पुनरनुसुखं प्र (त) स्थिरे । शनैः शनैश्च जनपदाधिष्ठानजनितभूतिरविरलप्रचरितकरितुरगरथानीकशतसहस्रसंभृतोपत्रयो बहुक्षमोपादानतया बिभ्राणो वर्णविशेषानुद्दामदर्पभटसहस्रहेलोल्लासितासिपञ्जरमध्यपाति गृह्णन् दिशां दशानामपि चक्रवालमा लम्बितच्छत्रचामरध्वजपताकः प्रमदमनादरेण सकलस्यैव राजकस्य सरभसातिक्रमणमलिनितमुखरागस्य कृपणचूडामणेः शिरसि कुर्वन्न ( ? ) वष्टब्धस कलशैलाट वीसमुद्रद्वीपकच्छ: स्वेच्छावरुद्धपिण्डितसमग्रवाहिनीप्रवाहः प्रावर्ततातिवृद्धिकलुषो नहुष इव दिवमप्याक्रमितुं पार्थिवो रजःसमूहः । स च तुहिननिवह इव शिविराबलाननकमलानि धूसरीचकार । तत्कमलनिहित (?) ग्रहामर्षादिवो मायमाणान्यर्कतेजांसि जमसे । तदन्तर्दाहोद्दामतृष्ण इव मदजलानि यथाकामं पपौ । दानसुरापानमत्त इव खड़धारातलेषु चस्खाल । खड्ड्चतविह्वल इव करिकुम्मस्थलीपु मूच्छितः पपात । ततश्च समुद्धृतकुम्भसिन्दूरको रससिक्त इव कर्णतालवालवृत्तवीजितः शनैः शनै रुत्पपात। उत्पत्य च व्रणपट्टिका ग्रहणहेतोरिव ध्वजदुकूलचाराण्युपससर्प । ध्वजपटपवनपराहतश्च भूयः सुकृतीव स्वरेवारुरोह रेणुसञ्चयः । सञ्चितेन च सकञ्जर।जलोकमकुटरत्नरागच्छुरणपाटलपतङ्गमण्डलमुल्लसद्धूजपटानिलाकोटितामर पहंसकमंसमृणालिका वलयमिय ( ? ) कमलिनीपलाशमनेकफेन हिरण्मणिहरितम बरतलमाचेमे । भ्रमरपुञ्जनीलेन बहुलपरागेण पटुरयभरितसहस्रखुरखुरविकटपाण्डराः फणाभित्तयः (?) । तदा च बाडव इव धूलिजलघेरुल्ललास कचिदवनिपालभूषणानामःलोकप्रवाहः । कलुषरजःपर/भवपिशुनमुत्पाततारकावर्षमिव कचिदुत्सृजुः । करशीकरभिन्दुजालकुञ्ज रघट । घटितकरप्रचाराध मन्ये तमांसीति रजांसीति कचिदपाहरन् परिपदन्तश्चामरेन्दवः (?)। जल ....[^1]नन्धूलि....[^2]रमन्त कुञ्चितालोलदुकूळजिह्वाध्वजभुजङ्गमास्त्रिविष्टपाविष्टम्भगर्वितपातालजिगीषयेव पुनरपारे पारावारपयसि बलपरागः । .....[^3]लशैलक्षोदराशि निकाशेन तादृशेनाहवरेणुसम्भारेणायमन विष्टब्धा नोपययुः स्थलभावं जलनिधयः । ततश्च करिकरशीकरासारवारिवेणिवाहि ....[^4]यासितबलविलासिनीकपोलधर्म जलबर्षिणा खरखलीन खणखणायमानतुरगमुखविक्षेपविस्मृत (?) फेनलालालवस्तबकशमलितेन वलदलिदलित मही.... [^5]लवासारधूमरेण कटकसंकटमिवापहर्तुमितस्ततः परिभ्रम्य यथाशक्ति शमितमुनिराजश्चतुरचार चारुचारभससाटोपदलितधौतासिलतावचनप्रेरितेन पृतना मारुतेन (?)। प्रशान्ते च रजसि प्रचलकदलिकादुकूलचिरमृष्ट इव स्पष्टतामगादाकाशमणिदर्पणः । चटुलतरतुरङ्गबृन्दवेगविक्षिप्तानीव दूरीबभूवुर्दिङ्मुखानि । नृपशतमकुटमकर मुखपली ननिर्गत इव रराज रत्नालोकलोहिताकवो[^6] दिवसः । सागरसलिलोन्मग्ना इवादृश्यन्त रत्नदीधितिखचितचलचामरचटुलपक्षाः कुञ्जरकुलगिरयः । करिकुलचरणसहस्रसङ्घदुधनीकृता वज्रमयीव प्रबलेऽपि बलक्षोभे विधुरतां पुनर्नाविक्षदेव मेदिनी। निर्धौतप्रसवोल्चमिवोल्वणरजोमुक्तं निर्मलीबभूव त्रिभुवनम् । अनिषिद्धप्रचारा हरिण्य इव स्वैरमारेभिरे॰ हि ----------------------------------------------------------------------------------------[^1, 2], 2. The two lacunae cover about 12 letters. [^3]. L. about 28 letters. [^4]. L. about 22 letters. [^5]. ,, 12 ,, [^6]. Shall we read लोहितातपो. रेचयितुम भिनवदूर्वाश्यामलासु दिक्षु दृष्टयः । तावता च मद ( ग ? क)लमातङ्गंगण्डशैलक्षरितदाननिर्झर जलप्रवाहचिक्किलदुर्गमं गव्यूतिमात्रमिव बलभरोपरोधादसुलभपद निवेशस्थानमध्वानं लङ्घयित्वा विरचितनिबद्धकण्टकमतिपरिक्षेपमतिविश।लाभ्यन्तरविभक्तवल्लभतुरङ्गमन्दुरमौपवाह्यस्थानस्थापितविकट पटमण्डपाग्र[^1]दूष्यसञ्जवनमिह....[^2]टानां तृणकुड्यः सन्तु, गुप्तिरेवं भविष्यति । अत्र गोण्यः श्रेणीक्रियन्ताम् अत्र फेलादवस्थाप्यताम् (!)। इद्द महानसमेव दीर्घः स्खण्डपटः कृत्स्नमेतत्परिक्षिपति तृणमदूरेच्छोदिषेयमाहरत कुमाराः पुरा परह हरन्ति संहरताशु पानीयं भृङ्गारदृष्टि तिषु पुरा दोहान्तिकं कलुषयति (?) कोऽयं दर्पो यदन्यावासमध्येनाचकितं गम्यते । नन्वियं रत्नरचिता वृतिः किमिति भज्यते, प्रगुणोऽयं देशः, किन्नु भयानकोऽयं वल्मीकः, कच्छोऽयं सच्छायः, सरित्पुनरनियतामरगराज्यमिदं ( १ ) गुल्ममण्डलमासनं तु मतहस्तिस्निग्धोऽयं न्यम्रोघः पर्यन्तास्तु नातिशुद्धाः शुद्धोऽयं नक्तमालपरिधिः । अदूरे तु सुरदसूनापणाधिक्षामूखयस्त्वमग्र प्रहित स्वर्गेऽपि न कमग्री: (१) अग्रही पुर्म गृहीतानि स्थानानि बहूनि बलिनो राजवल्लभाः । किंकृतेऽस्य प्रथमं प्रेषितोऽसि । ननु विशदाः पर्यन्तभू (म) यः कृष्णेयं भूमिरवरवर्णा, न मे ब्राह्मणस्य मङ्गल्या मळयोपपाध्यायशुक्लैव चिरमन्विष्टा (?) कथं मे क्षत्रत्रन्धोः पीतेयं वैश्ययोग्या भूमिः स्थानायोपकल्पिता । रक्तेव चक्षीरपक्षिणी च नात्र भूरियं तु सारिण्युत्खाते रक्तवालुका नात्यम्भोवचूषणी स्वपांसुप्रतिच्छन्न पटाप्रतिपथमपगच्छत लम्बन्ते वैव कथिकाः प्रविष्ट एव सर्वः कटकजनो मुक्तास्मत्पुरुषो वशदान तिवीरमत्र भ्राम्यतां नो नैकोऽपि कमभिगन्ता नाद्यापि दृश्यते (?) ... [^3]दुष्टदास्ये । ध्रुवं धूर्तालापैः शृङ्खलिताः कस्य वा लम्या गतिरिह प्रबन्धसङ्कटा कण्ठदघ्नमदकर्दमा ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. One folio (B of लष्क्र = 34 & A लझ्र = 35 ) is left blank. [^2]. A space for 3 letters is left blank. [^3]. L. about 4 letters. मार्गाः, रजोन्धकारदुर्गमा तुरगपद्धतिः, बलीयान् बलीबर्दसम्म ल....... [^1] तालापसमुचितः सामन्तनिवेशभेदशंसिनीनां संज्ञादुन्दुभीनामभिनवघनघटोनामेदुरेण (!) तारतरशङ्खशब्द मिश्रेण शब्दमय....[^2] भवद्भवजटाभार भ्रष्ट मागीरथीपातहिमाचलविपुलगहरहादवहको बलकोलाहलः । सादरोपग्राइप्रयत्नोपर ....[^3] इव प्रयाणे विक्रमसमाहितसकलक्रियाकलापो दिवसमध्यवाहयत्वनिन (?) । ततश्च बहलबलपरागपरिपीततेजास्तेज इवौर्वा मेय्या.... [^4]लीभूपालशतातपत्र मण्डलग्रस्त मुक्त सौष्ठव (करत ) या कृतसंन्यास इव प्रतस्थेऽस्तगिरिवनानि गैरिकरसरक्ताम्बरो दिवसः। नृपशतम कुटकठोरकोटिपटित पतङ्ग परद (?) पल्लवक्षरिता क्षतजस्रुतिरिवालक्ष्यत लोहितायमाना सन्ध्या । सैन्यध्वजकद लिका कशाघातमार्गजवश्यामायमाना दिक्षु पस्नुरुस्तिमिररेखोपललय कर्णताला भिघातभयपलायितस्य (?) श्रमजपुलकोद्भेद इबोललास तरलतरस्तारकोद्गमस्तारापथस्य । घनमपि तिमिरसङ्घातं गजघटेति मत्वा क्षणं न व्यघटन्त चक्रवाकमिथुनानि । बलरजः पुनरुद्भवभयलीनतरणिगोपनायेव बद्धमुखानि जज्ञिरे जलजानि । कटुकटप्रकटकोलाहलोद्वेजितानामुल्लसद्दन्तपत्राणि श्रवणानीव स्फुटितुमारेभिरे सरसीनामालमा (ला?) ळिनीलालकानि कुमुदानि । प्रबलबलोत्थीया(?)पीडितभुजवनक्षुमितक्षोभो गर्भ इव निर्लुलोठ लोहितपादः प्राचीकुक्षेः क्षपाक्षर : (?) । कूटयौध इव रात्रिसत्रापाश्रयः शरवर्षेणाविलब्धनिविष्टं शिबिरमाकुलीकुर्वन् वभ्राम कुसुमधन्वा । मित्रेण मकरकेतुनाभियुक्तममिनवकुलवधूविरहविह्वलं कामुकबलमुभयसम्पीडितमिव दर्शयता भृशमविध्यतानुबध्य कुमुदबान्धवेन । मन्मथानी किनीनाभिवादर्शितप्रहारपा ( ट ) वानां रागहेतुः शुश्रुवे कळकळरवः सज्जितानां बलकीनाम् । वीरपानमिव कामिनीसैन्यं मधु पपौ रतिरणाय । रवेरस्तमय/दनाथः श्रश्रीय (?) इव सन्ध्यातपस्फुरित ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 20 letters. [^2]. ,, 28 ,, [^3]. L. about 30 letters. [^4]. ,, 20 ,, मन्दरागाणि सुन्दरीमुखेन्दु बिम्बानि । तेजस्तोमाः कामानलमिवानलामधरपल्लव (?) पपुः प्रवीराः । मकरध्वजदिग्विजयप्रयाणतूर्याणीव श्रोणीतटे (घा? शि) शिक्षिरे मझुवर (चा) मञ्चितानि काञ्चीदामानि । उद्दामरागान्तरितशीतन खरप्रहारानुवेदनमादिश्यमानदशनच्छद मच्छ स्वेद बिन्दुजर्जर कपोलमवलेप विश्वाधिक्षेपवचनजनितसंरम्भमन्तरान्तरोपनतान्योन्यक्रिया प्रशंसमंसनकन्तळ ( ? ) कराताडितोरस्तटं कृतप्रतिकृतप्रतिग्रहापसार सङ्कुलमालोहितकुटिलदृष्टिलक्षितपरस्परावस्था (न) मास्थाकरमनेकदुष्करकरणयोन ( ? ) मक्षताभिमानानां यूनां प्रावर्तत क्रीडारूपद्वन्द्वयुद्धम् । अनेनैव च क्रमेण परिणामं जगाम यामिनी । ततश्च सुरतक्लान्तकमिन्दुद्वन्द्वमन्द मन्दसंबाहीनो(?) वन्दिवृन्दमङ्गलगीतिग्राहिणस्तदनु तुहिनकणासारधूसरितहरिसटा(गा?भा)रघुननोद्धृतरंहसो इंसमिथुन कान्तिपीत कमलमधुमदाबद्धां रोहनिद्राहठापहारनिर्दया (?) शय्योस्थित मत्तमातङ्ग चरणरणरणायमानशृङ्खलारवा कर्षिणः कर्षितः(?) इव कटकमारेमिरे चरितुं प्राभातिका मातरिश्वानः । नरनाथस्तु हृदयहारिण्या रमण्या समरचिन्तयैवातिनीय रजनीमह नि जायमाने छनित (?) सैन्यन्नाहः समुस्थितो दिनकर इवातिसृज्य कपिलानसहस्रमुखणाः(?) प्रत्यङ्मुखः प्रतस्थे । कतिपयप्रयाणाकान्तावस्थितस्य तु पार्थिवस्य कश्चिच्छचुकटकादागत्य रहसि विज्ञापयामास । दे(व) दैवतप्रभावदृप्तो देवस्य जयाया (ग) त एव राजा मालवानामितस्त्रियोजनमन्तरं वर्तते । तस्य किलानुकूलअनि भो ( दा? गा )नि दि... [^1]तदाह्त्रेषु देवेन पुरा विजित्य स्वचरणनख चन्द्रिका कल्तिोष्णीमुष्णश्वास शोषिताघर पुटकुच्छ्र निश्वारितालोकशब्दं च क....[^2] सङ्गतमतिहृष्टं च वर्तते । पौरस्त्यास्तु राजानः प्रभञ्जना इव ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 18 letters [^2], ,, 23 ,, पार्जन (?) सुरभयो धनसमयं भवन्तमनुवर्तन्ते । सार .... [^1]व कुलिशम् । ईंशोऽसि (क ? ख)लु कर्तुमन्तमन्तकस्यापि । (कुतः ?) कुरु गोग्रहणोद्यतस्य सर्वक्षत्रस्यानुत्तरं कदनम् । एवं सति विजयोऽपि जितो ....[^2] विसृज्य सदसि दत्तास्थान: समस्तसामन्तसन्निधौ सधीरमिदमुवाच - पुरा किल मनुमादिराजमानाथ्य दीनाः पालना (स ? य) प्रजा भेजिरे । तेन गुप्ता निर्वृत्य मात्स्यन्यायेम त्रिवर्ग निर्विविशुः(?)। ततः प्रभृत्युद्वभूव स्वभुजापाश्रयः शस्त्रबन्धुः पृथ्वी कलत्रः कीर्तिसार: समरमृत्युप्रतीक्षः क्षत्रमित्युदीर्ण पुण्यशब्दो वर्णः । स च सुवर्ण (तयेव ? मिव ) यथा (यथा) तप्यते तथा तथोत्कर्षण दीप्यते । तस्य चासावमाप्तस्थानीयो योऽप्राप्तः समरशौण्ड (का ! ता) म् । इह स्खल्वप्रतिभः कविः, अनगलमो विवदिषुः, अ (ति ? नि) रूपको व्याचिख्यासुः, अचिकित्सुर्भिषग्, अतितिक्षुरविविक्तो विजा.... [^3]रिरनुयुक्तको वणिग्, अनृतवागमात्यो, नाथर्वा पुरोहितोऽसमञ्जसः करण थोरुपचारज्ञः कालो(?) र (म्य ? म्य) शीला युवतिरपीयतोप्यन्यो(?) नायलो ज्ञातिरकण्ठो गायनोऽकृताङ्गो नर्तकोऽक्लेशक्षमः क्षपणोऽकरुणः शाक्यमुनिरनपत्रपः कुलपुत्रोऽनुपकर्तृ मित्रमविक्रान्तश्च पार्थिव इत्यकिञ्चित्करो वर्गः। प्राप्तश्यायमवसरः पराक्रमस्य । प्रत्यासन्नो हि रिपुरुपसमाहृतबलसमुदयः। तदिह महत्याहवक्रतौ क्रमसमिद्धसंघर्ष हुताशने हुतशरीराहुतयः पुरुहूतविषयमारुरुक्षवो यथासुखमृजुनानेन वर्त्मनाधिरोहन्तु । यस्यैवं प्रयोजनेन बुद्धिः, प्रियं (चा ? वा)जीवित (व्य?)म्, ऋणं वा ( न ? नि) स्तरणीयम्, अरपत्रना(?)[^4] वा सन्ततिरपरिपूर्णा वा मनोरथाः, अतृप्तं वा चितमचिराहृते कळत्रे, यो वा पित्रोरे(क)पुत्रः, यस्मिन् वाप्यसौ विपर्यते ( १ ) गुरु कुटुम्बं, ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 26 letters. [^2]. ,, 16 ,, [^3]. A space for 2 letters is left blank. [^4]. We may read अनुत्पन्ना॰ यस्य वा.. तपसि श्रद्धा, यो बा लोकानमूनुपायान्तरेण जिगीषति स इतः प्रति(नि) वर्तताम् इत्येवमेव घोषणां व्यादिदेश । तथा च पत्यौ कृतवचसि मर्यादोष (सि ? सुष्टस्तप्तहेमाबदातो वृत्तलम्बबाहुः पृथुलोरःस्थलो वृक्षप्रांशुरङ्गराजः सिंहवर्मा नाम राजकस्य हृदयमुद्धर्पयनुजुरध्व निधारा(घरा?)वधीरित(धीर? घाराघर) ध्वनिर्बद्ध भ्रुकुटिरभ्यघत्त – सत्यमिदं यदाह देत्रः क्षत्रं नाम विक्रान्तमतितरं निष्प्रयोजनं तिलं हि मानुष्यमानशून्यः पुरुषो न च मान(?) परावलेपानुपेक्षते । स च वराकः श्रियमभिमुखागतां भ्रंशयति, शरज्ज्योत्स्ना मन्तरयति अमृतकुल्यामुल्लङ्घयति, मलयमारुतं व्यवदधाति, पारिजातपरिमलप्रसङ्गे नासापुटं पिदधाति, वसन्तोपवनप्रवेशे चक्षुः संमीलयति, चन्दनचर्चापातने कञ्चुकं परिधत्ते, यो मनो (ग्र ! )रथशतप्रार्थितोपस्थितं रण महोत्सवमननुभूय प्रतिनिवर्तते । कस्तादृशः खलु पुरुषः कुत्सितः । न तथैते भूपतयः । जातिप्रतिबद्धमेषां हरीणामित्र भिन्नमदवारणं शौर्यम् । नैसर्गिकमभ्राणामित्र सर्वाशोपरोधि गर्जितम् । औत्पत्तिकमा शीविषाणामिवान्यदुःसहं महाप्रतापानिमनम् (?)। स्वाभाविकं कल्पान्तनम (व ? ) स्वताम् (इव) क्षितिभृत्कुलचूर्णनक्षमं बलम् । आत्माघी नमुदधीनामिवोदारवारिग्रासघस्मरं तेजः । तथा चैषां भ्रूभङ्गो न शत्रुभङ्गं व्यभिचरति । वनाधरस्फुरणमरिवधूदक्षिणेक्षणस्फुरणं न ललाटस्वेदोद्गतिः प्रतिजडं जीवितोद्गतिर्नसंरम्नष्टिदीप्तिर्न च मौलिकम्पो विपक्ष....[^1] टी कुटिरारोहपत्र करोति कोळकाळरात्र विधूवाङ्कुरमकर इव बिक्रमरसका दुद्यते कपोलस्थलीषु रोमोमोऽत्र क्रीडति लब्ध्वा.... [^2]खराणि लोहितायन्त्यो गर्वदृष्टयोऽत्र चासौ रचयन्ति चरणरागं लक्ष्मीशबरी (?) । न चैते ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 16 letters. [^2]. ,, 28 ,, बाणासनेष्विव रत्लासनेषु निष.... [^1]व राज्यफलेषु मूरिस्पृहाः । न खड़धारातोयेब्वि( ह ? ) व भृङ्गारधारातोयेषु पिपासवः । न लोहितचर्चापातनेष्विव कुकुमचर्चा .....[^2]नोदश्रवणेषु पर्युत्सुका । न मृत्युदर्शन इव मृत्युदर्शनबद्धरागाः ( ? ) । न ऋणपट्टबन्धेष्विव सामन्तपट्टबन्धेष्वभिमानिनः । न कलिका वनेष्विव प्रमदवनेपु....[^3]श्रमै....[^4]णो न श(री?) रतल्पेण्विव शेरतेऽङ्ग तल्पेषु सुखस्वप्रकाः सुजनोमानकेसरिवांसपञ्जर (!) जरासन्ध वृकोदरानुसारिगो धरापतयः । स तु त्वदादेशे नास्त्यमीषां दुष्करं नाम । शीथुनिवासरतोत्पलानुदधीनप्युदौर्बहुतभुजः (?) सतृष्णमापिबेयुः । लता इव सकुसुमा दिशोऽपि स्फुरितप्रहतारकाः सलीलमावर्जयेयुः । चक्रमिव हृदयमुदयरक्तं पतङ्गर (म) हुल्या भ्रामयेयुः । पुण्डरीक मिव समृणालं सितमयूखं मृगाङ्कमुत्तंसकं रचयेयुः । महीसमुद्धरणमनि महावराहभुक्तोज्झितमिति नाद्रियन्ते । कुलगिरिसमुत्सारणमपि चान्येन धनुर्बलोच्छिष्टमिति न बहुमन्यन्ते । सकलभुवनभस्मीकरणमपि कल्पानलप्रहतमिति सुकुरुपक्षे (?) स्थापयन्ति का पुनरेषां पुरुषसिंहानामत्सलरिकुलग्रहणे(?) गणना । यत्तु निवृत्तिकारणत्वेनोप-यस्तं देवेन, तत्रेतबिन्स्यम् । समर (ण ? )मरणे संशयितः स्वर्ग इति शास्त्रस्यातिशङ्कायां यागादिष्वपि तत् समानम् । प्रियं जीवितमिति तत्पूर्वमेव त्वत्वकृतैः (?) कृतम् । ऋणं निस्तर(म ? )णीयमिति, बलवद् भर्तृपिण्डस्यानृण्यम् । अनुत्पन्ना सन्ततिरिति, सुलभैव स्थास्नुस्त्र रिक्ता सन्ततिः (?) । अपूर्णाः कामा इति, नैतत्त्वय्यवनिकरुपतरौ । न तृप्ता दारे (द्वी दिव)ति, रणत्यागान्निवृत्तपुंस्त्वस्य किं दारैः । पित्रोरेक पुत्र इति, तेन पितरौ जीबपुत्रौ यः सोष्मा । कुटुम्बम ( हा ना ) श्रमिति कः सचेता बाह्यस्य कृते स्वमात्मानमुपहन्ति । तपश्चरामीति तञ्चिर ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 30 letters. [^2]. ,, 20 ,, [^3]. L. about 1 letter. [^4]. ,, 1 ,, केशं कृशफलं च शक्यमुपायान्तरेणापि परो लोको जेतुमिति, कोऽसौ जयप्रकारो यो नागूकर्णन निशितानि स्त्रिं शमनःधानमनाकृष्टविकटचा पचक्रं प्रेरितप्रासर्पणकणय शक्तितोमरमनु (?) म्रियते ! तदे ( हि ? भि)राप्लावय प्रळयकालइब महाबलाहकैरुन्मत्तगर्जित शनि भिरुच्चक्र / पचक कोटिभिः ककुभां चक्रवालम् । अद्य श्वो वा भवतु भयङ्करमरिनरपतिकुल शिख (रो ? र) मकुटभारभरितभूतल मुद्भिन्नविपुलविद्रुमलतावितानच्छन्नम ( द्या ? ध्या ) भोगभेकोदभूतमिव चतुरम्भोराशिवलयमित्युपरराम । इतरेऽपि तरम्विनो यथायथं राजलक्ष्मीलीलासङ्गीतमृदयघोषगम्भीरमभिरयोरजव (?) जनितजगज्ज्वरं जगर्जुः । त (को ! थो) परतेषु घनगर्जितेषु, प्रशान्तेषु पुरःश्वसनेषु, गलितेन्द्रगोपतरलरागासु प्रसन्नायु गण्डस्थलीषु शुचिमुखकमलविलासलक्ष्मीनू पुरखानुकारिणा स्वरेण बलाधिकृते निधाय चक्षुर्व्याजहार राजहंसः - कञ्चिद्विचिता समरभूमिरिति । स तु प्रणम्य व्यज्ञापयत् – देव ! विचितैवेयम् इतो गोरुतमात्रा मिवातिक्रम्य समासारवत्यभिमतरसवर्णगन्ध संस्थानानु द्धातिन्यमजुरा भयर थानमाखुचत्र(?)ग्राहिण्यस्थाणुश्वभ्रकर्दमा समाहृतस्यापि सर्वजगत्प्राणिसमुदयस्य स्वैरपरिवर्तनक्षमा या.... [^1]युद्धायेव बुद्धिपूर्वमिव निर्मिता भूमिरिति । अथ महीपतिः कस्यचिद्रचोद्दरस्य मुखे वयमिदानी (भवत् ! ) भवत्प्रार्थि(ना? ता)नामप्रहता अरण्येऽस्मिन्ना भोगवति स ... [^2]त इति मालवेश्वराय सन्दिश्य श्वः प्रकृष्टं इस्त्यश्चं दर्शयेत्यादिश्य बलाधिकृतं कृतसदोविसर्जनो विवेशान्तःपुरम् । अनुष्ठितदिव.... [^3]सरे वासरकमले वरुण दिग्वधूमुखारुणाघर लेखां ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 6 letters. [^2]. ,, 16 ,, [^3]. ,, 25 ,, भ(ग)वतीमुपास्य सन्ध्या मुद्दामतमसि मन्नतेजलि सङ्कुपितनभसि (?) विकासिकाभि .... [^1]धसि नीडनिलीन पतत्रिणि दत्तकौशिकमुदि कुमुदभासिनि तनुमरुति रतिवरप्रजातनैशज्योतिषि प्रदोषसमये कृतयथोचितकृत्यः शया.... [^2]यामेति यमयितुमुदयमाने तिमिरमरुणतेजसि, तरुकिमलयमासिनि कुसुमलवप्रभासिनि (?) प्रालेयकणमुचि मृदु चरति प्रभातमारुते, रुतमुखरमुखे दिशो दश प्रयातुमुद्भूयोद्धूय सज्जयति पत्राणि पत्ररथमण्डले स्मयमानासु कमलिनीषु, मन्दायमाने कुमुदवने, वन्दिमङ्गलगीतिभिः प्रतिबुद्धो दिनमुखोचितमवसाय्य नियमविधिमनुष्ठितप्रतिकर्मा निर्गत्य विविधसारदारुघटित नियोगमुपरि रचितलक्ष्णमृत्तिकातलमुपहारकुसुमपुञ्जकचकितं मञ्चमारुह्य सापाश्रय परिस्तोमोपविष्टो निष्टप्त कनकदण्ड विकटमायूरातपत्रमण्डलनिवारितातपः कतिपयाप्तसामन्तपरिवृतो बारविलासिनीभुजलतोद्धूयमानचामरपवन नर्त्य मानकुटिळकुन्तलामः स्वर्ग इव सुरेश्वरो नरेश्वरः सुखमवातिष्ठत । यस्य स्वतेजसा देदीप्यमानस्य प्रतिबिम्बभिवाम्बरसमुद्रसंक्रान्तं बाला (र्थ : र्क) बिम्बमालक्ष्यते । ततः क्षणात् पुरः प्रवृत्तपत्तिक उकलापिजलझङ्कार ( ? ) घोरचण्डरवोत्रीयमानागमनो वैनतेय इव स्वर्गवार्तात्रासविद्वताशेषनागलोकच स्वप्रभू भुन (?) भुजकम्पनै मैञ्जनमय विहलैरिवासन्नानोक हैरनुमीयमानबद्दलचल कर्पो बहलसिन्दूररागसन्ध्योपात्तमस्त को ऽस्त शैलचल (?) सकलते जस्विराजमण्डलास्तमयाय स्थिरनिवः पादैरुपस्थितः स्फुटप्रहारयोग्यदीर्घपीन कराङ्गुलिकलित चारु(सु? भु)ष्करः प्रमाणयुक्तमधुरवंशपणवको रमणी (य) श्रवणता लशब्द उन्मतमधुपका मिनीगीतना इशोभिशुभवितानविशेषक।न्तिदर्शितशृद्धारलोको जङ्गम इत्रु सङ्गीतमण्डपश्चित्र (प)दन्यासविभ्रमाया राजलक्ष्म्याः, नैसर्गिक वैर संभवमृदित मृगपतिसित (पट्टा ? सटा) तन्तुसन्ता ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 32 letters. [^2]. ,, 16 ,, (न) संवेष्टितयोरिव रश्मिजालजटिलयोरीपादण्डकान्त जोरुत्सनिषण्णलक्ष्मीविष्टरकमलदुक्त मधुधारासिक योरिवातिस्निग्यो ।लोकसरसि कटकटलनीकर्णतालमरुतरहितेषु मुहुर्मुहुः पिपासधैव लोहाञ्चितं (?) गमनमुल्लासयन् मधुमणिचषकयुगळमिव मदवृद्धये के नाप्यभिमुख वस्थापितभापिङ्गलं लोचन युगळं दधानः प्रतिकुञ्जरप्रतापानलपानःदि लोहितोष्ठतालुजिद्दो मुहुर्मुहुर्जयेषु दि(क्ष्य ? क्च )कचमारूढतया उल्लिलितमित रूपदेहमुद्वहन् वंसक्रियार्थिवालम्बिनी बालपल्लवमखरी भर्तृभक्त्या स्पर्शयन् महीं विग्रहः कुटकेन सह (?) भ्रमन्नन्तरान्तरा समाघायान्यां गजपदवीमगणिताघोरणमसूयया साची कृत्य (म ? प ) दं तत्र चिकुरिताक्षं मुखमीष(ति ? दि) व सित्वा (?) पुनरपि खेच्छया प्रतिष्ठमानः श्रीपर्वत इवेश्वरसम्भावितः, कैलास इव राजतात्मा, (म)न्दर इव सुवर्णो, मैनाक इव स्वपक्षरक्षाक्षमो, मलय इव दक्षिणोद्यतः, सह्य इवापरान्तयोगी, विन्ध्य इव शिरस्तटानुमेय कुम्भसम्भवगौरवः, पवनज(न्मइ ? न्मे ) बोपादानक्षमो, हिमशैल इवोदप्रकान्तैकप्रकृतिः, उदय पर्व(त) इव पुरस्तादुच्छ्रितः सर्वभूघरसमा (न)सारश्वर इवापरः पर्वतेन्द्रो निर्मितः प्रजापतिना, अद्य दुर्निवारोऽपि स्ववग्रहः, कामवानप्यननद्दीनः साक्षिकूटोऽपि साधुवृत्तकरः कपोललम्बिषट्चरणोऽप्यविषय ....[^1]षापि स्वभावभवो लिम्पन्निव तेजसा तं प्रद्वेशमाससाद द्विरेन्द्रो हेमक्कूटः । स्फुरितपक्षं पक्षराजयो राजकाननक मलकानन (?) ....[^2]तं च नन्दनभिवानिमिषप्रेक्ष्यं प्रेक्षमाणः क्षोणीपतिः परं परबलदुर्जयमेवाजीगणत् । सारनैतृसान्त्वलालितश्च कानि कान्यप्यमृतमयानीवा.... [^3]नः तेन पाति चीयमाणं ( ? ) पृथ्वीपतिमनुवर्तमान प्राप्तरूपं वचनमित्थं व्याजहार प्राञ्जलिर्जलाधिकृतः ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 10 letters [^2]. ,, 22 ,, [^3]. ,, 18 ,, पश्य देव ! दिवि दिवाकर जिवृक्षयेव कुलिश....[^1] व्याददाति नागराजो मुखम् । अस्य चासौ सलिलपर्यस्तक दाम (?) वक्रच्छदस्थायामवान् विक्रमसमय जृम्भमाणनारायणचरणानुकारी सुरसिन्धुधवलशीकर । भिषिक्तः सर्वानेव दानवान् मीषमते जनं ( ? ) जयध्वजायमानो हस्तदण्डः । कोमलकालु ( ? ) रागवर्षिणी च पद्मरागमणिगुहेब हेमकूटस्य दृश्यते मुखमहादरी । ( ना ? न ) र्दनोऽयं बृहदुरोमणिर्मदगुणदुर्धरेण गुरुणा बलेन (गु यु ) क्तो गुप्तमण्डलः खरतुरगशकटनागमर्दनो महाघोषमातिष्ठति । कामीवायं कान्ता ( र ! ) पीनस्तनान्तर्यव्यस्तो गुणैर्न रञ्जयति पार्श्वयोरिवाय मुभयपक्षवर्तिनोमैना कवैनतेययोरपि लब्बसाम्यसोयमंस इव प्रतापेऽप्युपचितस्कन्ध इव स्थिरतरे यशस्यपि प्रथीयानस्य चेतुमिन्द्राशनिपात घोरस्तनयित्नुक्रियासहस्य वलाहकस्येव मूर्तिरुल्लसदविरल बिन्दुजालकास्वायतव्यायतायतच्छविरकृशमृजु सुवृत्तं चास्य गात्रं परं सत्कलत्रमिव गुरुतरमपि भारं लघुवदुद्रहति ( ? ) । शरदम्भ इवानाविलं, देवयानीयौवनमिव कचविवर्जितं, मणितलमिव वानुपदिग्धलक्षणं विलहन्तप्रोहपलि(?) पादमस्य लक्ष्यते । स्नेहमार्दवोपपन्नमपि शिलीमुखा (बा ? पा) तदारुणं द्वित्वसंख्याबच्छिन्नमध्यनन्तभेदमन्योन्यसमं दिग्वधूचुम्बिकर्णपल्लवयुगलमपि खुरविपुलपलक्षिप्तान्तरस्निग्धचरणरुहापदेशादित्यभीत्या स्वपादाश्रित विंशकरिकृत्वे वैषपत्ते चन्द्रमन्याङ्गनिराकृतस्याकरुयेव काश्यस्यावकाशं ददात्यसोदरमतिकठोराहङ्कारनिर्वासिता भयेन सूक्ष्मभूय स्त्रिग्धरोमच्छदादेक निर्गता इव मृदुवर्तयः (!) । स चायं मयस्थानेष्वमी रुस्तेजसां निधिरित्यर्थवेदी वश्यक्रोधः शूरो मेधावी शीलवानकर्कशो युद्धरतिरसन्तापी क्षितिमिवावतीर्णस्स्वत्प्रभावादैरावतो वारणपतिः । अप्येवास्य दिकुञ्जरकुलप्रतिपक्षं क्षपयेदयं, अपिनामुदयकूटं (?) शत्रुहस्तनामिति । अथ तस्मिन्नरदेवेन स्वहस्तोपहृतपुण्डेझुकाण्डसम्भावित प्रयाते पुनरपरेऽपि करिपतयः क्रमेणोपतस्थुः । केचिदलिकुलकलितदानपट्टिका श्यामगण्डदेशाः, ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 8 letters. तरुणतमालपल्लवस्वस्तरुस्तीर्णमणिशिलापट्टिका इव रणरतिक्षमाः कीपला: (?) केचिदनि ... [^1]क्रीभूतमापिदाहो सुयमान ( ? ) पाटलमुखपटांशुकाः स्फुरिताशानेपल्लवा इव लोकसंहरणदारुणा: प्रलयकालजलघराः, केचिदालम्बितमहावराह . लीला इव भुवमवाङ्मुखं नित्यदशनकोट्या दारयन्तः, केचिदाह्वयमाना इव हरी ना कुली कृतमहा महीभृत्कटक ममि (ग) जन्तः केचिदाय (त) हस्तपाद संवेष्टमानजनप (टां ! दाः) कालदूता इव परिभ्रमन्तः केचिदुपायनभूतप्रविष्टलोकाला मां(?) दुःस्खा दीर्घशूत्कारनिभेन निष्प्रयोजनं जवमिवोद्भिरन्तः केचिदलसानेकपरुषबाह्यपरिघभञ्जनसरभसा दशनभङ्गशङ्कया निर्याणभागिनी पाक (?) निष्ठुराङ्कुश के ळिभिरवनतपूर्वकायैः सन्यासमाधोरणनिवार्यमाणाः केचिदभिहतभागीरथीतीरमित्तिभागोद्धृतधूलिपटलम(न्न ? ग्न) मूर्तयः क्रोधानलधूमधूम्रा इवो..... [^2]मसदत्त विस्तीर्णमस्तकाघातपात्यमानत्रैत्यानोकहाः प्रतिकुञ्जरसन्निपातयोग्यमिवाचरंतः स ( क ? ) शंखाः सघण्टापुटा: सडिण्डिमाः सहेम .....[^3] या इव लावण्यमया इव रागमया इवाहङ्कारमया इव।वष्टम्भमया इव भद्रप्राया मन्दमदधर्मान्वया दुर्मृगस्वभावाः कीर्तिमहौषधिहिन... [^4]पि क्षितिपालं नयनहारि चक्रश्चकवालमिव दिशाम।त्मोत्सेधेन संक्षिफ्तो मातङ्गपतयः तांश्च दर्शयन् बलाध्यक्षः क्षितिपतिप....[^5] वनप्रजाताः प्रकामाबगाढं भीरदी .....[^6] दारिकांमसकुलुपेतरकालतोययायिनः कौशिकीती रकशकाशवनविलोचनाः कालमहीविहारिणः कम्रमा.... [^7]विततलौहित्यतीरागरुतयरुत्वचः (?) ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. A space for 4 letters is left blank. [^2]. L. about 12 letters. [^3]. ,, 20 ,, [^4]. L. about 32 letters. [^5]. ,, 20 ,, [^6]. A space for 4 letters is left blank. [^7]. L. about 5 letters. कम्बुकसरसररागाः सरभसवप्रक्रीडयो हूत सैकत विसरधूसरितपूर्वसागरा: विधुरितवारिपत्ररथस्था (?) जलस्थलास्फालव्यसनिनः कपिकपिल कपिमतित टोत्सङ्गप्रतिशृङ्ग भङ्गसङ्गिनः(?) पङ्कज(र्ष?)कुमुदषण्डोपगूहगोमतीजलातिवाहितनिदाघमध्यन्दिनाः दिन विदाइद्रावित हिमशिलारसौषपूरशिशिरभागीरथीपरायणा रदनखण्डित बान्धवाद्विसानवो नवधनभार चारुवैवाहित भूभृत्माग्भागचरा गुणितचरणलङ्गोत्सबूत (या ? धा)तु धूलिस्थगितगोरथगिरयः कालिदककालकटाशिकोमलकिर।तपुण्ड्रमल्लमलदमंगघाङ्गवङ्ग पर्यन्तगोचर । वनह (?)स्वभावादनतिबहुल (दाना ?) दानवेगा मनागवामा रमसोन्नादिनो नातिप्रशस्त पार्टिण नखदन्तोत्सङ्गोदरशिखरो ष्ठीक्य ( ? ) श्रवणा मनीहन्तर बृहद्धमतो ( १ ) (महा ! ) महावंशाः पृथुइस्ताः पेचांकनो व्यायाम विलुप्त शैथिल्यदोषा विजयकर्मजनितशौर्याश्च तद्वनजमतङ्ग-जोत्तमा: समाहृताः । एते चेदिकरूशकाननोद्भवा रेवाशोणप्रसवसेविन: मूर्वापर समुद्रबेलाविहारिणः कोलाहलकटकबन्धयुद्धकोलाहला रदनोल्लिखितमाल्य गिरिशिखर भूमयो गन्धक्षणममधुण्डुशैलपण्डद्रमा मदविकटमयूरनृताचार्य मन्द्रगर्जिता निर्झरजलशीकराङ्कितनितम्ब शैवालजातशी तशैवाल शैलसामवनपीपित (?) घर्मतापाः प्रियनागप्रियप्रस्थकराश्चैतिदिह पर्वतदेशानन्दिनकशि कर्यमूकवनसंमृद्धयो (?) भ(ङ्ग? म)भागीरथीतटास्तंसामूलपनसभञ्जनास्तम सातामरसविसरसास्वादलम्पटाः प्रलगातीरवनमृगातकवाहिनो (?) लाजगौरबीजकैरवकचललालिता लसौदुम्बरीकटोदुम्बरकदम्बकम्पनाः पम्पापानदोहलिनो मुक्ताभङ्गशुभ्रशुक्तिमती जलविहारा मुक्तसक्तयः कालश्यामप्रियायाः ( ? ) क्षोद्रवर्णदन्तास्तूर्णगामिनस्तु माननाश्चण्डाश्चारुचरणा नात्यायताश्च नागवराः । त इमे दाशार्णकारण्ययोनयः सूनव इव यमुनायाः समा(ब)नवर्णाः, भर्तार इव वेत्रवत्यास्तद्भोगावितृष्णाः सुहृद इव सुकरच्छाया (?) स्वरसावर्जिताः, भृत्या इव चित्रमाश्यवन्या नित्यासेवनाभियुक्ताः, वैणा इव वेणुवत्या वेणुशब्दाभिसारिणः, वत्सभूमिबत्सलाः स्थूलवकहस्ताः सूक्ष्मविरलबिन्दवो विपुलशिरःशिरोधराः विशालोत्सप्रन्दन्ताः दीर्घपुष्कराङ्गुलयो दृढमहारशीला मधुपिङ्गलनयना मदगण्डवारिजाताई मोदाः (१) प्रकामवृद्धपश्चार्धाः प्रायण्याम ( ? )पद्मवर्णा मतकरिणः । (ए) ते युध्यमान त्रिदशासुरगात्र मङ्गभग्नशिखरि मण्डलखचित भूमौ तदसृक्सहपतितसत्त्वसारा तन्वयदि ... [^1]वर्धनद्रुमलतातृणोद्गमगत्याकरे यके (?) बने समुत्पन्ना नालिकातीरकर्णिकारनाग वृक्षप्लक्षप्रवालकुलकबळमक्षिणो विशालरूपशल्मलीशलम ....[^2] सिन्धुरोधोधवलधन्वमधूकन्यग्रोधगृधवः परातीरतिबुकतिनि(?) एकमदमोदकीसीरितापरुषशिरीषाश्वत्थश्वेतव....[^3] वलाग्निबहुक्रान्तनुवृन्दार केक्षुषा के लिकाकाण्डेषु शृलाटकरसना लनाळिकानलनैतालन रूपोतिकरताः सिक... [^4]नकटमनु....[^5] कामुक्ताः कुल्ला कुञ्जग मंत्री हिश लूकलोपतः कचलितोहाकच्छपाचाणभेदिकादलितकाकण्डुपतिकाग्रहना ग्रहस्तहस्तिश्यामाकारा (!).... [^6]ध्वस्तजम्बुवनाश्छिन्नशीर्णश्रेष्ठवतीतटश्लेऽमातकद्रुमा मथितलू (ल ? न) वसुमतीती रवानीरवञ्जुला दन्तद्त्तसृप्रावप्रंवातरीयतय ( ? ) .....[^7] नीरोधसङ्करभतार भवो मुयइतमालामलोन्मूलिन: (१) पिन्छासैकतकरभञ्जनाः कान्तावन्तिकामाः भ्रमानन्दालोलसामन्दनन्दथयो(?) व्याघ्रीनवोघाघ्र .... [^8]णश्चलकपिकल्लोलकीलोल्ल सिनः शतभागाभोगभाजः भुजारोषोरजः प्रियातप्तपरापालिलब्ध स्खै रसुप्तयः स्वैरश्चिकपारियात्रकम्बकसु सूपकूटपर्वतपातप्रष्ठवेषभूर्यवसन्तपुष्पगिरिसितगिरिणाप्रवन्तश्च ( ! ) ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 4 letters. [^6]. L. about 24 letters. [^2]. ,, 25 ,, [^7]. ,, 7 ,, [^3]. ,, 28 ,, [^8]. ,, 1 ,, [^4, 5]. ,, 24 ,, कक्षेष्वक्षयस्य भोगस्यास्मदुपारैर्विस्मितानि रूपदेहमृतत्वच कलालापिलक्षय भागां स्वक्षायुद्धाध्वभारदक्षिणा (?) प्रमाणबलशरीरसस्वसम्पन्ना लोहितोष्ठतालुजिह्वा महावराहकरिप्रायाः शीघ्रदीर्घक्रमाधेनुकानमीका स्निग्धरोमाणोन्नताधन्यभोग्या तु( ? ) गन्धकरिणः । त इमे कालिङ्गवनजन्मानः कलिङ्गोकलमहिषकान्ध कच्छक कुडुम्ब पुन्नाघप्राङ्कणकेरलचोलपण्ड्यान्न र पाण्डय (?) र्पयन्त चारि (ण)स्तैलामिक्षुमत लङ्कां वैतरणी महोषामषवर्ती नक्रनवां शुष्कनदीं श्वसेनां वेणां कृष्णवेणां सुप्रयोगां गोदावरीं चूर्णी सूकरिकां सन्नीरां प्रवेणीं वैस्यां ताम्रपर्णी कुञ्ज कुमारी दक्षिणोदधिमगस्त्यतीर्थं मानसं सर: ( ? ) सूक्ष्मरोमोच्छासा: सुप्रतिष्ठित शिरसो परा जघनावरा महाशरीरोपस्काबष्ठवन्तः ( ? ) कलविङ्गनयना नीचैर्वृत सुस्थितचरणनखमृद्वायतहस्तदण्डा दीर्घकेशवा (लमा ? ला) दीर्घाध्वक्षमाः श्लिक्ष (?) सुत्पिपासासहिष्णवो जहा : ( ? ) संहता बलिनोऽन्वर्थवेदिन: स्कन्ददरा ( ? )स्ताम्रतालुजिद्दोष्ठा म (सु ! धु) सन्निभविषाणा धनुःसवर्णसुवंशा: पीनायतपृथु (च! ल)ग्रीवाः स्वल्पनिष्कोशाः सुपेचकाः क्रियास्वल्पदोषा निष्परिहाणयः पद्मप्रायाः परबलावमर्दिनः तः प्रकृत्युदमाः प्रेक्षणी (य) विग्रहाश्च वारणपतयः । तेऽमी पुनरपरान्तकवनभुव: प्रेहरामुररयो ( भो ? गो)दावरीदारुवर्णयो र्बाणामूणयोर्निराभैमरथ्योः परामधुक्रन्दयोर्दमनतापिनैतम्बयोः काररिलाङ्गलघातकयोरन्यासु च महानदीपु लब्धरतयः मन्दरकुमुद कृष्णगिरिसह्यतुङ्गवरमत्यमर्थ (?) पर्वतानां प्रस्थाटविकप्रतिबद्धेषु जाङ्गलोद्देशेषु घृतमधुलाजतैलपूर्वापणिकाश्चारं चारं जातदर्पाः चक्राटकेषु बालिकेषु दर्भेषूमामाक्षी मर्कटकमुत(?)यवगोधूमश्यामाकप्रियङ्गुब्रताधिकबलितोरकालानल पलाशिका कंदली वीरणमरुचेलवोत्सर्णबा के पाष्णींकाकला च दुष्टवानी का शत्रपुत्रप्रास ( ? ) शतपर्वाचार्वणो पित्रा श्रीराः सप्तप्रतिष्ठिता: (१) स्थिरोदमदीपोष्ठबालपीनन्द....[^1]तामहोत्सङ्कमृक्त समत्वचः (?) कमलगन्धिप्रभेदा इखग्रीवा: पराश्यापवरचारुवंशाः श्यामदृषापदाः (?) शूरमानिन: सुनयनाः स्ववनरान्निणश्च....[^2] व्रतः ( ? ) सरस्वत्यन्तर्धानोद्देशं चाश्रिताः सरस्वतीं कशेरुमत न्यहु·मतीं नीलगुहां वृत्रघ्नीं पाणिमर्ती पूरिमह.... [^3]रेवतकं दाशार्णमाणिचरं कोञ्जमर्बुदमूर्जयन्तः अन्याश्च मरुभिरनिविष्ठपतस्यमावां तनुरोमचरणनखश्रवणत्वचस्तनुस्थिप रुष (?)....[^4]पि दुष्पराजयाः सुविभक्ताः (खप्ले? सुपे ) चकाश्चण्डा मृद ( धो ! वो ) मध्यमायामाः शिक्षाविपक्तिकारिणः कर्मनिष्पत्तिशोभिनः प्रायेणातिदीर्घायुषो मृ.....[^5]श्चनदारण्य सञ्चारिणो रम्यहूदामिरावतीं वि(वि पा)शां वितस्तां शतडुं चन्द्रभागां सिन्धुदेविक सरस्वतीं च भवती (?) हिमवतश्च पादाकुरक्षेत्रोपकण्ठात् कालकावनं चाध्युषितवन्तस्तदनु दशदगात्रापरबिन्दवः स्थिरचरणनखाः प्राणवता (?) बृहत्प्रोहाः प्र (दु ? कृ ष्टपेचका विपुलांसा बहलत्वचो वलीतताः स्थूलरोमोत्कृष्टा दुर्मेधसो दुराबारकर्माणः शूराः शूकलप्रायाः स्वरुपाधिका बहुश्रमाः सोत्कण्ठध्यानशीला: निग्रहेवकलद्विपस्तद्धनप्रकृष्टास्वरममावोत्कृष्ट (?) द्विरद ( न!)गणाः । तत्रैके चं पित्तवातकफसमीरसंसर्गजन्मानो मदं ( क१) शरदि निदाघे हेमन्ते प्रावृषि वसन्ते सर्वदा विसृजन्ति अद्यत्वनलत्रासादम्यगजाने र्मया युनामिधानात् परात्यभिध्रुवा(?) दतिगुरुमारावघागण्डग जमदगण्डाभ्यर्दनावस्नेहेन कर्मणा वातिपीडनाद्वशामु रागाभिसरणहरिणताद (?)गदप्रकृतिमवबुध्य प्र (तो) देन प्रयोगादन्यतो वारणादष्टभूत्यहस्ते स्वकृतमादमृदक्षिणश्च पञ्चमया(?) समक्षेपदक्षैयकृमिरुपचरिताः कबलीकृतैः पूतिकार खुसरगरिष्ट (?) सिन्दुवारतैरकस्फो ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 5 letters. [^4]. L. about 5 letters. [^2]. ,, 22 ,, [^5]. ,, 10 ,, [^3]. ,, 25 ,, ताज(ति ? टि)गृधकर्णिकारवीरै: रसवलनीपसौभाजनकोलनक्तमालैः सौभाञ्जनमूलपूरिका(क?)कण्टालिकापटोलत्व जि? ग्भिः) निम्बबिल्वरणपूति (का? क)र्णमूल सप्तपर्णत्व (जि : ग्भि) र्वरणत्थगरळनक्तमा (लाः ? ल) कोष्टवलशलकै (?) र्निम्बैरण्डपतिकै: लक्ष्ण चूर्णितैश्वाश्वगन्धाविगन्ध (ग? क) टुमत्स्य कैलेवण मिश्रनिरूहणैश्च कटुतुम्बि लोणिका इन्त्यक्षिपीलन्न (!)र्न कमालार्क कन्द जातरू (षप) कमदनफलैः पञ्चलवणसमांशैर्दतिरम्यप्रतिनुभुण्डी (?) वृहतिकाफलैश्च क्षुण्णैः पिप्पलीभृमिवरहरिद्रावचा हिङ्गुमिश्च लवणैः पूतिकपिचुमन्द शिग्रुदीर्घवृन्तकैर्लोणिकालव (ल ? ली) दन्त्यर्कतरुणकेश्च पिण्डमोदकैः शोषितेषु कायेषु पुनः संवर्तनय कत्र लैजेम्बनिचुलारग्वथत्वग्भिर्जम्बूकिसलयैश्च समूळलामाब्दकैः (१) कृतसंवर्तने ततो बृंहणीयकबलैः काकोलीक्षीरकाकोलीजीवकर्ष(विका? भक) शृद्भिविदारिकै रण्डकण्ट कारिकामधुशि (प्राः श्रु) समूलसहासहदेवा कच्छुरिमूलसारिबागलोची मधुकशशबिन्दुकोपैजयन्ती शुक्रनसाकाकजङ्गीचित्रकक्षीरकाशुभ्रगन्धान्धक बन्धुजीवककशोरुकविसमृणातिक्षपं(?) चित्रकबलहुलानि धान्ययसानीत्येभिः (?) क्षीणोपघातकः क्रमप्रवेचिते प्रायां च शोभावं चतुर्थ्यां व्याप्त्या (?) रमणीयकबलैश्च दंष्ट्राश्वेत दुप्पवर्षाभूतण्डुलीयकापिण्डाल(लक ? लंका) मधुकमार्कबका कमा चीप्रपची वलगलोचीसप्त(?) माषपर्णीमुद्द्रपर्णी (भु ? मु)ला .... [^1]मल्लिभल्ह्यातकपत्राक मळेककरिक (?) वृश्चिकालीत्येवमादिमिरुपतम्योपस्थिते मदे प्रापणीपकचलना स्फोतोत्तमकर्णिकागिरि कर्णमुखावल्लीपमूलपल्लवो (१) मधु ....[^2]पिण्डालुकी गलोची सप्तपर्णिकात्वचः सोनटक(?) मूलमातलुंगमात्मगुप्ता कि....[^3]ततृणशूल्यलाङ्गलकीकिर(सी(?) कन्दमर्कावर्षानिप्पाचवा.... [^4]मामलकं गूंकदम्बमोरुपाटलीपापर्या(?) मूळ मित्येतानन्यांश्च दत्त्वा....[^5]र्णपुष्पिकपे....[^6]कैः कदली ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Space for 4 letters left blank. [^4]. Space fot 8 letters left blank. [^2]. ,, ,, ,, [^5]. L. about 24 letters. [^3]. L about 14 letters. [^6]. Space for 5 letters left blank. मूळशतपर्वा सभाससहसदोबादिः (१) प्रतिदिनप्रपीयमानैश्च लावलीमूलशुकनसासो ..... [^1]नोपितासर्षपैश्च प्रस्थश: प्रत्तै पत्तूरकुटजसप्तपर्णप्रचीवलैब्ध मधुसम्मितैः सप्तपर्णगवे (थु ! धु)ककुटमत्स्यदादुर....[^2] पूर्णक... [^3]नलकदली नक्तमाल मूलभू(त?) कदम्बकशेरुशृङ्कटकैः केतकमूल (कु ? गु)ञ्जाप्रस्थवृश्चिकालीभिश्च मधुरतामिरुशीर मल्लिका मूलेोत्पलगुलैश्च सुरा.....[^4]तेर्यशः बतैर्यथोक्ता मिश्च का(?) शोषनगुलि कामिश्चित्राभिश्च कटकवस्त्रीभिः कृतप्रभेदनाः पुनरभिकाश्मिमन्थार्कचित्र कैलाहस्तिपकर्पतीमूलतिर सीकन्दर मरीचिपणिर्जककपोतपङ्क। सौभझन कवळैर अनैका (१) नानाविषैः प्रदीपिताः सलोकपालसकलभुवनसार सन्दोह संभृतेन पितामहानुग्रहात् पवित्र....[^5]लेन पञ्चाशत्सिरापथान्तरविरहिणा गुणोद्रेकेण दोषाणां रसमण्डलेन महाभूतानां प्रसादोत्कर्षेण घातूनां विष्यन्देन वृक्षस्य स्वरूपेणौजसां बाहुल्येन बलस्य प्रमाणेन मनस्थितायाः प्रकर्षेण ... [^6]स्य संश्रयेण सोमस्य जन्मभुवा जवस्य स्थानेन रत्या लक्षणेन व्यञ्जनेन वीर्यस्य दर्पणेन दर्पस्य तेजनेन तेजसः प्रोत्साहनेनोत्साहस्य साधनेन सौम्यतायाः कारणेन कान्तेः संस्थेन.....[^7]र्यस्याकारेणामिरूपता यास्संभवेन सहिष्णुभावस्य समुदयेन सौन्दर्यस्य सर्बस्वेन लक्ष्म्या गन्धयुणैश्चन्दनागरुजातिचूतके... [^8]प्रियकुचम्पकोशीरसप्तपर्णद्रमिलपद्मकुवलयोत्पलहीरतालीह हुलुकसिक्तभूमिपरिमलभरितं सक्तुमयमिव समापादयता म (दने ? देन) त्रिधा निब...[^9]न देदीप्यमाना मृत्योरपि क....[^10] ररु त्रासपरवशं पलायनशक्ति (म्, कि ) मुतसपत्नपक्षस्य । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 24 letters. [^2]. Space for 4 letters left blank. [^3]. L. about 5 letters [^4]. Space for 5 letters left blank [^5]. ,, 8 ,, [^6]. Space for 4 letters left blank. [^8]. ,, 7 ,, [^8]. ,, 4 ,, [^9]. ,, 3 ,, [^10]. ,, 3 ,, एते पुनरम्बुकामा पांसु (मि)रा (गिर्णो ? कीर्णा) लक्ष्यमाणच्छविमसादाः फेनायमानरक्तलोचनाः सुरमिनिश्वासिनः सुसमुन्न कटि (टो ? तटाः) प्राणप्रगृह्यमाणहस्ता विजृम्भणव्यसनिनः पर्याप्तपूर्णदीप्तवा रतिषु स्तंभक्रीढिनः शब्दादिषु बद्धभावा लिङ्गमुपस्थितानामुद्वहन्ति दन्तिनः । एते सजानिकलकाया (?) प्रमद एव प्रथमया मदावस्थया प्रवर्तित प्रस ( च ? )नचक्षूरागाः प्रसन्नसौमनस्या: करविवरगलदविरलसुर मनिश्वास श्रेणयो गण्डदेशपरामर्शिनः कान्तबृंहिताश्च प्रविलसन्त्य नेकपाः । पुनरिमे द्वितीयायामारुद्रकलेवालिकानामावस्थामत्यर्थविजृम्भमाणाधिकामाः पूर्वण ( ? ) बदनशोभां वाशितामिवातिहेतु मनुपतन्ति । एते तु तरुणमदाक्रान्तसमगदाः परेष्ववित्रंभिणोऽषोनिबन्धयावस्थया गर्वित विजृंभितैः प्रभ्रमन्ति हिमरूपाः किरणतयाते तस्प्रभृत्या ( ? ) इव सर्वकर्मसु मूढत्वविज्ञान तथा निःशङ्कादेश्या क्रमत्वादिव सरागगृष्टयो भद्रतये ( ? ) क्रोधेऽपि शासनमनतिवर्तमाना बलयोगादिव मदपाटवसुरतयो मानभानागत (?) । ए (वं ? ते ) तेजोऽजत्रमुद्वमन्तो मेघा इव सगर्जितविजृंभमाणाः मारुता इव वेगेनोत्तमेन लाघवं प्रथयन्ते । भृङ्गमालामिव गण्डचारिणीं मदावस्थामुद्रहन्ति । एते पुनरसुरा इव प्राणिदर्श जिबांसन्तो मदमूढाः क्रोधनदशां दर्शयन्ति । अमी पुनराविष्टा इवोन्मादेन यत्र तत्र शब्दार.....[^1] दर्पधारामिव क्षरन्तः क्रोधवर्षमिवोत्सृजन्तो वृक्षैरपि युध्यमांना वृथैव नदिनं भ्रमन्तो विहायत्यत्र (?) वर्तिनीमवस्थाम् । -----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 6 letters. एते पुनरभिजा......[^1] कुशा गणयन्ति, न संज्ञामाद्रियन्ते, नात्मानममिजानन्ति केवलमविरलविस्तृतखिता(?) जगदुत्रासयन्तः संमिन्नमर्यादानां सप्तमीमिव ..... [^2] । विभञ्ज्य सन्दर्शिते यथास्वं स्थानानि राजाज्ञया गजनिकाये[^3] राज्यसर:पुण्डर किमार्जुनेयो (!) हरवृष इवातिबर्मा समसंस्थानस्त्वकेसररोमस्थल.....[^4] फेनधबलेन घबलिना क्षीरोदनो चैः श्रवशङ्कयानुबद्ध्यमानः कटकलग्नाभ्यां कैलास यक्षाभ्यामभ्यधिकचलप्रमाणाभ्यां पाणिभ्या मुभयतोष्ठित्वो वेगरोघरोषदंश्यमानद(र्श ? श) नखणखणायितमापरदिव ( ? ) रंहोबेगाकृष्टमिव च दीर्घीकृतदीर्घविशालस्निग्धयोरुद्वान्धवबन्धवैषम्य दोषमुक्तयोर्ने त्रयोरुत्कवचकर्णिका रप्रमेण पिकलनिम्ना जातरूपद्रवेणेव लिप्यमानमर्कपादस्पर्शरुषेव सन्ततस्फुरितवृत्तमध्योन्नतप्रैौढपल्लवमुत्त।नघटनकर लसुव्यञ्जनानां स्थिरमूलतयेव परिपूर्णानां मुरूरार्जुनाभ्यन्तगनतानां ( ? ) तद्वर्णानां च दंष्ट्राणां फेनपाण्डरेण प्रभाप्रवाहेण गगनल इनसमयलग्नं शरदभ्र कुलमिवोद्गिरदुत्तानायतपृथुलसमतलेन शौर्यचङ्कमणाकणेनेव ललाटतटेनेव तारुण्यमिव वालीनतराभ्यां क्षुद्रतयेव तीक्ष्णवृत्ताभ्यां रोमशाम्यां दर्प....[^5] कुभ्यामिव कर्णाभ्यां विक्रमद्रुमप्रवालमर्येव दीर्घकॉमलताम्रया जिह्वया, रक्तानुपदिग्धः शुद्धत्वादपूर्वया धूनया (?) समेतमायतानुवृत्तयुक्तापचितनुचक्रश्मश्रुचिबुकमालोहित तनुलेखं विपुलतालु समचतुरश्रवृत्तप्रवानमवलीनतलम्ब( ? ) पीनदशनच्छद मच्छिद्रविमुक्त लक्ष्णसृक्क पंवृतास्यमतिसुरभिमुखं दधानः शुभराशित्येव दर्शितमू (र्ध्वा ? घ) त्रति कृतोद्वन्धनमध्य ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 36 letters. [^2]. ,, 20 ,, [^3]. The construction is unintelligible. [^4]. L. about 6 letters. [^5]. ,, 1 ,, पीडितसमाहितं शिरो बिभ्रदेकजमृदुविशदानुवालकोशकेसरमालया हरिशब्देनैव सहकेसरिणा गृहीतया विजयचिचामरिक्रयेव राजमानो वृत्तयापि दौखन्धया गळन्निगाले निर्मासया शिरस्यभिपिण्डिताघमाहिताकुश्चितैयापाण्येवाहित विमानकारिग्रीवयोपपन्न: ( ? ) लिष्टदृढप्रतिपूर्णमांसळांसां) सफलस्कम्बस्थिरबहळोचानपूर्ण विस्तीर्णवक्षा विमुक्तानुपूर्वशिष्टपीनबाहुन्नी मासेसमाहितप्रतिच्छन्न जानुमांसळासिरा जारज्जुघनश्लिष्टजङ्घो(?) मृदुप्रतिस्तब्धवृत्तकूर्चेश्च जात्यन्तरितश्चारम्भद उपात्येन चलितलीलाकरणश्च ! ) बल्गदूर्जटिजटाचन्द्र इव दीर्घतीक्ष्णकचश्लिष्टकूपिको पुरोगसंसर्गिगम्भीराभ्यन्तरतलै (?) रवलीन घनबहलतुङ्गवृत्तैर्वार्त्ररिनील निर्मितैरिव लक्ष्मीवासधूलिस मुद्द्वैस्स रोगानपूर्वमण्डू कान् वह द्भिरन्तः क्षीरिकम्पादिवातिस्निग्धवर्णैः प्रतिसामन्तमकुटमणिकरण्डनोचितैः खुरमण्डलैरुपेतः शिवाकरत्वादिव वृत्तोर्ध्वघनपीनौ मेरौरुद्द (?) क्रोधवृत्तिरहीनत्वादिव बंशोनतावक्ष्यविनतापूर्णपृष्ठलिष्टो ललित वल्गिलास्यस्थानस्वादिमृदङ्गारूपप्रतिच्छन्नाच्छिद्रपार्श्वो जाठराग्निर्जग्धोत्रजालजालजालत्वादिवात्युद्वन्धोदरश्चतुरश्रवृत्त्या समत्वेनाच्छिद्रतया जघनमजघन्यं दधानः (?) संयतत्वादि वोच्चैर्वर्धितदीर्घवालमप्रावृत्तिकं च पुच्छमुद्वहन् त्रिवादिषु जवेषु चाघिकप्रमाण: प्रौढादिष्वामयेषु च हीनो जङ्घादिषु धृमत्वे चातिसम्मण्डलो (?) बलरिपुरिव गुरुनिर्दिष्टकारी नृप इव यलोपचार्यो भारसहश्च मुनिवन्निष्क्रोधः सुप्रसादी च पारमिव सत्त्वस्य जीवितमिव....[^1] सो विभ्रम इत्र समरलक्ष्म्याः साहस इव दर्पस्य सम्भव इव तेजसः सम्पत्तिरिव राज्यस्य जवोपदेशगुरुरिव मारुतस्य चारुतामूलमित्र चन्द्रमसः शुचिरुद्ग्रहा .....[^2] जननः ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 5 letters. [^2]. ,, 22 ,, प्रियदर्शनः प्रदक्षिणसमाचारस्तुरङ्गरनं मद्रवाहनो नाम जाहवप्रबाह इव पुण्याबर्तः, वश्यतोऽपि वाचयन् भगीरथानुभावं(?) भूपाल.... [^1]हने विस्मयगरिष्ठा सुधाइष्टिरिव धवलयन्ती दिशः सबहुमानं पपात पत्युः । स तुरगपतिरमानुषानुभावो मा ( व इ ! वमि )वावबुध्य भर्तुः परि .... [^2]नन वरतखुरवलयत्रिविखितषष्ठमाघमामानेकश केस (क: र)सटमवस्थितस्फुरतरत्रोवरमा मन्द्रस्निग्धगम्भीरानुनादमधुरम ( भ ? हे ) षत । येन सकलमेव भुवन म)म्मसेव हरिबिअष्टेन कुचविवर (?) मापु(पू)रे । हर्थध्यक्षस्त्वम्यघत्त – पश्य देव तवानुरूपं युद्धसहायं भद्रवाहनम् । अतिबलोऽयम (न ?) तिशूरोऽतिमीमोऽत्यरत्तरश्च तिरश्ची तुरगुजाति जातस्य सा भूमीति(?) । अहो तु चित्रमयमसावनेक मङ्गलप निर्मलप्रदक्षिणावर्त शुक्तिमुकुलसङ्घातशोभी दुग्धर । शिरिव सर्वरलसारसञ्चय सम्मतो विनापि निर्मथनश्रमादिह देवं पुरुषोत्तमं लक्ष्म्या सहोपस्थितः । शक्यमनेनारूढेन मन्ये महेन्द्रोऽपि जेतुम् । अवजितो हि पुरासावारूढोच्चैःश्रवा (अ)पि बलिदानवेन्द्रेण । नामुष्य मन्दरक्षुभितसिन्धुगर्भक्केशिवस्य जलप्रकृतेरीहशास्तेजोवर्ण (त्व ? ब) लजवा भवितुमर्हन्ति । जवप्रस्तावे चास्य स्वञ्जजवः प्रभञ्जनो भन्नपक्ष इव पक्षिणां पतिर्निरुध्यमाना इव हरितो मन्दचारमिव च मानसं प्रतिभाति । वयस्थाश्चायं बासुदेवसवाणचालेशत्रुमक्ष मञ्जनक्षम इति (!) । तस्मिंश्च राज्ञानुमते लोकलोचनानुगते कमेण परेऽपि समुत्तस्थुरम्बर मेव रंहसा तरङ्गयन्तस्तुरङ्गमाः । तांश्च सविनयोद्धृताप्रतर्जनीकं नि (भि ? दिं) शता बलाधिकृतेनोप(चक्रमे) क्रमेण वक्तुम् । इतो दृष्टिदानेनानुग्रहः क्रियताम् । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 25 letters. [^2]. ,, 12 ,, एते हि भवद्भुजशिखर समग्रमत्रस्ख सिन्धुवोगदू (?) .... [^1]भिमानेन त्वचरणाम्बुजरेणुचुम्बिचूडेन काम्बोजेश्वरेण विश्राणिता विद्रुमदुमोत्कर्णा इव साम्रकेसरलोमवालधित्वचः शोणाः । त इमे बाणा (व ? स) नसमानकालनामितेन वायुनाथेन (?) भयोपनीताः काळालनधातु गुहानिष्कृषिता इव कृष्णवालधित्वचः सर्व रामां कालाः (१) । तानिमानलीकाहङ्कार गर्वदुर्विदग्धान् गान्धारपतेः प्राणतुल्यमा कृष्टा (न्) निष्टप्तसुवर्णनिर्मितानिवाबगच्छ पीतकौशेयसन्निभवलामेरामत्वचो[^2] हरितेत्वैद्दण्ड(?)द्विरद बृन्दद(च ! न्त) कुलिशोद्धाव्य माननगरगोपुरार्गळ कप्रघटघटितोत्से केनाध्वराजेनोपायनीकृता हरिमणिशिलाप्रसूता इव शुकपत्रहरितरोमकेश बालत्वच: पीताः । त एते त्वद्भुजदण्डभन्दरमथन सं (भूत) ज्वेरेष्ट सर्वस्वदानसन्धिना सिन्धुराजनोपहृताः क्रोडाङ्कारराशय इवाच्छाच्छहसितच्छन्ना घौतताम्रतमत्वचः श्वेताः श्वेतरोमवालके (व ? स)शः कर्काः । तमिताः तादृशा एव दर्पदळितोह मतैलोर:कवाटा विघटनाप्रावृतेन विक्रमद्वारेण निष्कृष्टाः कृष्णबिन्दुजालकनसम्बाधजठरसक्थिवक्रासक्तभृङ्गकलङ्गितो त्फुल्ल शेफालिबनमहोराः कुकुंटा: (?) । त एते त्वद्दण्डामिपातचकितमेचकोपमेचकप्रतिप्रेषिताः तुषारवारिगर्भोषितगगनाभोगमासो मास्वन्मुक्त फलघवलवालकेशरोमाणो बलमिन्नीलत्वचः । क्रौञ्चत्रमतानेतान् भवद्गजकुला कुलितकूलोपकूलकालिताना कलितानेकवर्णकेशकेसरवालधीनालोहिता ह्मसंबाधत्वचो विक्रमाकारानुरक्तसिंहवर्णान् । एते त्वत्प्रतापतप्ताचमुन्मुक्ता दन्तशरकंस कुमुदवर्णा श्रीनयी पुलिनहारा गौरा: (१) । ---------------------------------------------------------------------------------------- [^1]. L. about 4 letters. [^2]. We may read वालरोमत्वचो॰ तानि ....[^1] प्रकाशनकेशवालनीलिमोपपन्नानालक्षयानुकृतघनम घिसमहिमाचलशिलापुञ्जानञ्जमूर्धजान् ( ? ) । त इमे भवत्प्रभाव ....[^2]शोचिषो विकचमोचपुष्परोचिषः पाकरक्तकर्कन्धूफलरुचः प्रवालाताम्र वाला बलारिगोपलोहिताश्वणो (?) वर्णानुवर्णिनः कालव....[^3] कारा कल्पान्तानलशिखाकलापकल्पाः कालवालाः । तेऽमी त्वद्यौघवीरविततायोषना वधूत यौषेयाधिपोझिताः मृष्टभालकशालिशुकचक्रवाकपद्मकेसरकुण्डनच्छवयो हरिवर्णानुवर्णा: ( ? ) संवर्तपवनभमकनकशैलशिखरविभ्रमा बभ्रवः । त इमे त्वदश्वबलरजोवश्यायरुद्धाकाशजनित युद्धनैराश्यय वनेश्वरप्राभृतीकृता महेन्द्रचापचारवः शिरीषकुसुमदामश्यामळा हरिताळरजोरा जिरोचिष्णवः सुबर्णयूथिकासवर्णाः कृफलाकान्तयो हारितवनहारिणश्च बालनळिनवर्णनिर्मितवेदिवसमापादयन्तः(?) पीतव(र्गाः ? र्णाः) । त इमे तुमुलसम्प्रहारकातरतरळहारहरिता निलरोम निहित (?) लोहितत्वचो मयूरगळवर्णाः । तेऽमी त्वत्प्रता ( प )विषाविषह्यवेगमेषजभावभीताभिषहविषश्व( ? )नाथप्रेषिताः म्फुटितपाटलि कुसुम गर्भशुभ्रशोणरोमाणः पाटलाः । तानिमान मलखड्दारितामन्दरोषोद्दाम कन्दरेशरुदत्परिग्रहानुगृहीता( इ ! न ) बधारय पुण्याभिषेकलम प्रयागवारिकणकरालितानिव कृष्णश्वेततनुतनूरुहं दृश्यमा (ना)न् । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 26 letters. [^2]. ,, ,, ,, [^3]. L about 14 letters. एते भवदनीकसंवेष्टनोपरुद्धापयानपार्वतग्रागतिविकीर्णचित्रकृष्णरोमाणो नीलपदतला: ( ? ) । त एते त्वत्सैन्यचापकूस्पष्टनिष्भूतानुच्छेषगुच्छाच्छादितावाच्योर्चिताः सितारूपानल्परोमाणो (?) रक्तपाटलाः । तथैते स्वत्पादनखरलादर्शदृश्य कारोरश्यकोपदीकृता विरळशोणबहुलघवलरोमाणः सुमनापाटलाः । तानमूनतितिग्मरश्मितेजस्तैक्ष्ण्वदग्नकश्मिरीमरुतोद्घोषिणः श्वेतगौररोम्णो निर्माणाय दर्पपञ्जराद् गुञ्जपाटलान (?)। एते शरशतशक्यजालशकलितश (व्यु ? क्त्यु `त्सिक्तिशतानीकेन त्वया स्वीकृताः सितबहुलकतिपय बभ्रुरोमणस्तिमिशपाटलाः । त इमे स्वत्कोपानलप्रसरनिर्वाणपावतेयवर्गदर्घि प्रयाणवार्जेता हरिधवळतनुतनूरुहा हरिपाटलाः सकलभारतवर्ष मध्यवर्ति (दो क्ष)त्रवर्गनिर्व्य जीनर्जयार्जिताश्च । एते निजवर्णोपाय जनितनानानामानो विविधवर्णसार मिश्र केसराश्चाङ्ग रीतयश्च सिद्धार्थंकाश्चाग्रवर्णाश्च पुप्पचित्राश्च पुण्ड्राइच मण्डलचित्राश्च वारणमयूर मण्डूकतित्तिरिक्रौञ्चहंसटिट्टिमकलविङ्ककुक्कटकृष्णविरण्मयषभ मल्लिकभैररैधेर ( ? ) मूषिकोपमैरनुबन्धापबन्धवैषम्यरूप्य चापल्यापिङ्गलिम भिरायामप्रसादस्नेहविस्तारोपपन्नैर्मणिप्रकाशैश्च लोचनैवर्यत्रवन्तीरिव स्रवन्तो गुणसदृश्यानुपतन्तश्चातुर्वर्ण्य (?) मृजुतनुवङ्गीर्घनिर्माममुग्खास्तीक्ष्ण त्रिमण्डला स्त्रिगम्भीरराः पञ्च मृदवः सप्तगगनदहन पवनलाघवः तिरेक जनितंतक्ष्ण्याइन (?) क्षितितलगौरवायचं मन्दिमानमन ....[^1]वयन्तो गुणसामासमानीतमद्रभावाश्च (?) सात्त्विकप्राया अल्प ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Space for 4 letters left blank. रजसोनिरस्ताम (य)त्वात् समरसबहुळा विषमरस विरळा: खररसविहिताश्च कसतसृक्वणो (?) द्वाभ्यां त्रिभिश्चतुर्भिः श्रेण्याञ्च ललाटे स्तुवदानेनेनैकेन नि (?) देवमणिनाम्ना कण्ठे चैकेन रोचमानाख्येन बाह्वोर्द्वीभ्यामद....[^1] रन्ध्रयोः, मेखलासमाख्याभ्यां चतुर्भिश्च बक्षसि प्रदक्षिणे स्निग्धवगर्णेन नामैरमहद्भि(!) ध्रुवैश्यापरैः प्रपानादिसम्भवै ....[^2]गशतपदीबीभि (!) श्चानन्दिताभिरा नन्दित स्थान जन्ममिश्चालङ्कृता: स्थिरसुबहळबहुवर्णया चापार्थिव्या स्निग्धस्तया चोदक्या.... [^3] काश्याञ्च रूक्षत्वितन्वी (?) मस्पृशन्तः शरीरसत्त्वगतिवर्णगन्धस्वरप्रभोपपन्नाः पञ्चषट्सप्ताष्टनववर्षाभ्यन्तरराश्चतुरश्रा दिक्षु कर्मस्वनेकभेद....[^4] नियुक्ता वनामोगा इव श्रीवृक्षकाभिलाषित। (१), सुरप्रासादा इव स्वस्तिकवर्धमाननन्द्यावर्त (मानाः ?) सङ्गताः, वर्णा इव स्वरव्यञ्जनलक्ष्याः, वर्षादिवसा इव दृश्यकाळिकाः, सरत्तीरभाभापीतिवारुणीचा रुसन्दर्शभाजो च ( ? ) बहुळपक्षा इवाशुक्ला: सुनिमिचोदया इव कल्याणवेदिनः, कल्याणवासा इव दर्शनीयाष्टमङ्गळाः, सिन्धुप्रमुखदेश्या अध्यदृश्यमुखाः, शुक्तघावर्ता लङ्घनोचिता अध्यकृशविग्रहाः, सरन्ध्रा अप्यपेतसकलदोषाः प्रलय पवनवेगाभिष्यन्दबम ( नि ? न) निर्मिता इव सर्वभोगभाजो वाजिन इति । अथ राजा यथानुरूपमूर्जिताभिः सहार्थपूजिकाभिः स्तम्बेरमान् तुरङ्गांश्च कुलपुत्रेभ्यः संविभेजे ततश्च स्वाभिप्रसादस्वीकृतप्रीतिषु प्रतिपालयत्सु समरमुत्सवं दिवस मिव प्रवीरेषु, तमुखश्रुतार्थेन द्विषताभ्युपेतयोद्धव्य सङ्घामाद्दिग्देशकालयो(?)रुमयबलकुलपुत्रका (पा? ५) दानघोषणपवितस्ततः प्रचारतेषु वामरग्रहणे वर्च्यमानेष्वायत्रेषु पूज्यमानेषु वाहनेषु दीयमानेषु ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 12 letters. [^2]. ,, 28 ,, [^3]. L about 25 letters [^4]. ,, 14 ,, द्रविणराशिषु सविशेषमा बध्यमानेषु वीरपानगोष्ठीमण्डलेषु प्रियप्रोत्साहनद्विगुणमण्डितास्वनुमरणकृतव्यवसायासु वीरपत्नीषु स्वयं राजा पूतपुरोहितो मन्त्र संस्कृतैः (स ?) तीर्थ प्रधानभूतैर्गायमुनयोः सङ्गमाम्बुभिः पञ्चरलगस्त्रिवणाप्लुतः समभि (हुत्य ? हूय) समित्समिद्धं जातवेदसं सहात्मनातिसृज्य सर्वस्वं द्विजेभ्यो यथाविधि कृतौंपवस्त्रः शस्त्रवाहनमर्चित मनुदिश्यैतदाब ससंरम्भं [^1]संस्थितस्त्र समस्य (?) मुखे कुण्डलयुगळमिव ग्रहनक्षत्रदीप्तरत्नतरळं तदहोर। विपरिवृत्तमासीत् । उदयकूटमुल्लियिषुरपर इव हेमकूटो लाक्षारसरक्तमूर्तिरुत्क्षिप्य त्रियामामयं नीलांशुकपटमुद्दजिहीत भगवानुदंशुरंशुमाली । सकलराजक्षय चिन्तयेव सञ्चुकुचुः कुमुदानि । समितिसन्दिदृक्ष ये वोन्मि (मीषे ? मेष) कमलाकरेक्षणैः क्षोणी । तिग्मतेजः कामुकानां समीहितानीव सद्भटानां सजघटिरे रथाङ्कनाम्नां मिथुनानि । रणरसादिव पटुतरमार (द ? ट)न्तः स्वयमितस्ततः पतितुमारेभिरे सज्जपत्राः[^2] । प्राप्ते च प्रभातसमये सूर्यकालास्फाल (न) बोघितमिवोत्थाय सर्वमेव सैन्यं (सा? सन्ना) हमकरोत् । तथाहि दिनकरहरिहन्यमानतिमिर कुञ्जरानीक(फि पी)नफीट्कारानुकारिणां[^3] जज़म्भे भैरवो रवः । पटुपटहानाञ्च पाटयतामिव श्रवणहृत् साटोपदर्पनिर्भरः सुभटपटुहुङ्कारपूराध्मातभुवनाण्डकोशस्फुटनारटितविभ्रमो बभ्राम त्रिविष्टपे प्रदेशान् विचिकषिमाण इव वीर सैन्यसन्निवेशभूमिमनुगतशङ्खकांस्यका हलविषाण वंश मद्दलानको मदकलमातङ्गरोषरभससन्धुक्षणक्षणेनैव युगमिबोपसंहरन्नतिमहान् निनाद : ( ? ) । दन्तिनश्च मुख सन्निहितान्तकप्रसारितोभयभुजदण्डकल्पैः कल्पितप्रतिमुक्तसुर्तताक्षणकार्णायसकोशमुक्तैर्दन्तमुखैः प्रतिजिघृक्षन्त इव सर्वजगज्जीब सात मति ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. It appears that some portion is missing here. [^2, 3]. The Visesva is missing. बहळवेिकटलोह्कङ्गट(स्व ? सु)घटनाकटकठिनमूर्तये। यमकुर भुजङ्गरा (ग ? ज)भागमण्डलनिबि.....[^1]त्थितप्रचलितेव जयन्तीपताकाप्रक्षीणया केचिदपरे विकटया इतरे जालिन्या अन्ये अहंस्य तथा चापरेकञ्चय (?) पुनरपरे गुलि.... [^2]कोरकार्मुकरर्ब(द्ध )गांधाङ्गुलिंत्रैरामुक्त शिरस्त्राणकवचक झुकैरत्रस्नुभिरागम ज्ञैर ज्ञातपृष्ठ (दानें ? भांग)रनेकायुघव्यवहार कुश.... [^3]मृत्युहस्तनिक्षिप्तजीवितै र्योधपुरुषैरविष्ठिताः कर्णशङ्ककर्णशङ्कुकडिण्डि मघण्टाचामरायान हे म कक्ष्यायैवेयपटु पर्याणर्व : (१) सर्वप्रहरणपण्यपट्टनायमान। (प ? वं) दिभिरिव मुखपातिमिर्म दलोलैर्मधुकर कुलैर्गीयमाना धीरखेलं प्रचेरूः । वाजिन (श्याकि ! श्चाति)जवनतथा क्रोडीकृतगगनतलेषु रमसलनेषु सहश्वासैः प्राणा ( न : नाम )व्यवपतनभयेनेव पातितखलीन (संबन्दि ? ) संयत मुखाः, पृष्ठदत्तम्म्रदिष्ठद्विगुचर्मप्रतिष्ठापितमरसार चित्रसारपीठा दर्पनिर्भरभरितदेहदळनशं (क) येवोरः पुच्छवार्ध चर्मपट्टगाढ कश्यावन्नद्वारपालिका (?) चलाक्षिकसुपक्षचर्मच्छन्ना गुप्त ........ [^4]कलमषेणा निर्मलकार्तस्वरपुलक पङ्किभूषितेन जवघुतघनघटाच्छतशतस्रादा शकलशारितेनैव ( ? ) च्छादिताङ्गाः, पञ्चाशता शराणां भेदच्छेदयोग्यरूपसंस्थित मुखानामापूर्णैश्चतुष्केन चक्रतोमरकणयक.... [^5]रसप्रासानामुभयपक्षयोपिकन (?) किन कुन्तशरासनानां चतसृमिज्योतिर्भिश्च खड्काभ्यां च काष्ठापा... [^6]वर्तभिरगदोषधे (र) जनधूमवर्तिकाभिमंत्रिवी हि मुखानामा पूर्णैर्वृद्धिपत्र. सूचिपोत्रसूत्रतन्त्री रज्जुशङ्खकोटरपालेिमिश्चाध्यासिता (?) शस्त्रपूर्णतया च समिति ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 18 letters. [^2]. ,, 30 ,, [^3]. ,, 18 ,, [^4]. Space for 4 letters left blank. [^5]. ,, 2 ,, [^6]. ,, 1 ,, शतेषु कालप्रमुख प्रविष्टनिर्गतकायकार्कश्यमग्नाभिरिव तद्दंष्ट्रामि: करालिताः शालिहोत्रनिकृत्तपक्षप्रतिनि(ध्वाधी) निव प्रेयन्तश्चामरकलापानायो जितोहयका (?)मणिकाञ्चनरजतप्रायमण्डना: सक्तसक्तुहस्ता धृतजलभृतयो वधम्बिशर रावणं मधुरसर्पिषाका ? ) कृतकर्मभिरपिनद्धलोहजालैः सर्वायुधकुशलैर शिथिलभर्तृभक्तिभिरभिवरणापसरणोन्मथनादीनां देशकालाभिज्ञजित श्रमै रमरिभिः सादिभि रविष्ठिताः प्रातिष्ठन्त । स्थाश्च रणितकिङ्किणीका रलखण्ड .... [^1]विविधव्याळरूपरुचिरपर्यन्तफलक भित्तयश्चित्रकूत्रराः सुखामिन इव सुखा पाश्रयाः प्रभव इव प्रघटिताक्षेपणाः, बलवन्त इव प्रवृत्तचक्राः, पलयमाहना इव सानुकर्पाः, केसरिण सदारवैस्सुरभिख्यात पौरुपैः कृतपेदिभिरदृष्टपृष्ठरिष्टकीर्तिभिर्वीरइव सहेपाः ब्रतानुवर्तिभिः सनाथीकृताः, सर्वगृहीतरश्मः प्रवृत्ताइव (?) प्रोल्लसत्पताकाः प्रावर्तन्त । पत्तयश्च पिनद्धपरिकराः केचिदरुणा गगवलन (वास ? ) वासिनः क्रोधानलादि(व) विनिर्गताः केचिन्मेचकांशुकपरिहिता मेघोद्गदिशेलसन्तो महाशनयः, केचित् पीताम्बरपरिग्रह। यहोपरक्तादित्यमण्डल विष्टा(न्वा?) इव देदीप्यमानाः केचिदभिनवरम्मागर्भपत्र राण्डस्कूलमा नरिव यशोमि रुपगुह्यमाना के चिच्चित्रवस्त्र संबस्त्रि कास्ते जो रागादिन्द्रा व पुनर्जीयमानाः सर्वे च निविडनिबद्धविकटकुटिलकुन्तलाः कृतहप्ता हप्तवलयष्टिरकोष्ठाः ख(गी ? ग)वन्तो निपङ्गवन्तो धनुष्मन्तः सशक्तयः सतोमराः समुद्गराः सगदाः सा(र ? )सिधे( न )वश्चित्र कञ्चकाश्चित्र माल्याश्चित्रवाजाश्चित्रगत यश्चोत्सर्पयन्त्र ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 3 letters. ऐक्षिष्ट च प्रतिभवनमनुप्रयागतिरमा गृहीतुभूमि समदाकगन्धगजघटाबद्धान्तकारतया....[^1] वर्षाध्वरमिव जलधारातिमारेण पाति (?) मनेकसामन्तसहस्रातपत्रमण्डलान्तरतया वेलःत पुलिनमण्डला गोगधवल..... [^2]कटभाण्डमण्डितानामनवरतनभस्तलोत्पतनव्यसनादतीक (१)स्पर्शनाभिज्ञखुरपुटानामिवानेक सहस्रैरा जानेय वाजिनां स्थू .....[^3]सहातचूर्णितोप्रदशनमिव कल्पापायभुवनमाकल्प रश्मिरानिराजितलोकनिरन्तरतया पारिजातवनमिव सागरेण मथनभयात् प्रागेवोपाविष्कृत मुल्लसिता ने करथ शतमितपत्रकात्रातप्रीतातमापततघनतुहिनपट उधवलिताम मिव(!) ....[^4] म्य.... [^5]भृगरण्यं भुवनकोशमिव नी (ल)श्वेनारुणशबलहरित भटाश्चकेतुमालोपपन्नम्, अन्तकनगरोद्यानानेव स्फुरद सिपत्रपात भीषणं, नन्दगोशलगोकुलमिव हरित्रलरचितचारुनाग वृत्तनिवेशमिवोच्चावचघनान्धकारीभूतं रामायणमिव कृतपङ्किरथक्षोभमन्थरं कुरु गण्डव समरमिवोत्रामितगजघटोत्कचसुभटासिंहनाद कारित(सू ? क)र्णशक्तिव्ययं ध्यातमिव (?) कृतशमान्तरं नानापङ्किसुम्थितं सुरस्रोत स्दिनःस्रोत इव सुरचितचारुपक्षपक्षं कुचतटमिव क्रान्तोर (स्यं स्कं) गणकमिव प्रतिग्रहविभक्तबलविचारं मात्र ज्यामेव सर्वतोवृतिसम्पादितप्रकृ...[^6]लं दुष्करकाव्यमिव रावितजन(?)पदनिवेशरचित सर्वतोभद्रं कोशागारभित्र सारफल्गुविभागानुरूपकल्पितम्थानं कालिन्दीह्रदमिव ....[^7]ताच्युत....[^8] दगोपालरुद्ध निर्गतनागस्य नवागमनिहितवमनध्यमितवनसमर्थ (?) अनुलोमसमीरणम (प्य ? पि) प्रतिलोमप्रभञ्जनं ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 6 letters. [^2], ,, 32 ,, [^3], ,, 14 ,, [^4]. Space for 4 letters left blank. [^5]. Space for 4 letters left blank. [^6]. ,, 3 ,, [^7]. Space for 6 letters left blank. [^6], L. about 2 letters. (स्वांश्च ? स्वब)लोद्धर्षितमपि परबलोद्धर्षितमायस्त सेनापति प्रोत्साह्यमानमप्यनायस्तस्वामिसमधिष्ठितं जप्यहोमपरपुरोहितपुरुषो दुष्यमाणकृत्याभिचारं मौहूर्तिक प्रभृतिवर्ण्यमानस्वपरकर्म सिद्ध्यसिद्धिमतिघोरदर्शनमरातिसैन्यम् । अरिबलदर्शनोद्धूतरोषरागोन्मुक्तघोरघोषभीषितभुवनत्रयं च नृत्यतः स्वसैनिकानत्यायासानुपशमय्य हर्यक्ष... [^1]चानि संज्ञाचिह्नानि सर्वव्यूह भिदा दुर्ज (यो ? य) नामव्यूहेन प्रतिव्यूह्य सम्प्रहारायाभ्यचोदयत् । अथोभयोरपि सेनयोरभ्रमाला इव मरुद्भिराधूयमानाः सुभ ....[^2]नुयेष्टयो निष्टप्लकनकरसलिखितललित चतापत्र मङ्गभासुराचिरप्रभा भैरवं रसन्त्यः प्रारेभिरे प्रमोक्तुमितस्ततो रुद्धकामविजृम्भमाणाः प्रभूतानि शरवर्षाणि(?) । मुक्तसङ्गमरि (प ? ब)लान्यवगाहितुं स्फुर (न द) तेजसः प्रका(र? श) दुर्निरीक्ष्या वीरा इव त्यतकोशा विरासयश्च चामरधवल पक्ष (?) मचलरन्ध्रप्रसृत हंसा इव बहलरंहसो हयाः परस्परं समापेतुः । इतरेवरं दर्शनरमममुक्तद्विगुणोष्णमदाम्बुधाराराः करटस्थलनिपति(त)ीनाराचयष्टय इत्र रागोडूयमानलोहितमु बच्छद्रांशुक धूपाञ्जनदानमन्धुक्षितेन रोषवह्निना प्रज्वलन्त इव सममिपेतुरशनिपातवर्षसंरम्भं समन्ततो मतङ्गजपतयः । पतयश्च भुवः परानीकदर्शन विश्वङ्खला मर्षवेगवेगमेरित विविधवाहना(ना: ? ) हन्तुमभ्योन्यमागूर्यमाण (न? ) हेतयो हतहतेति सैनिकानादिशन्तः कृतान्तादिष्टा इवापरमखिलभुवन सं (क ? ह) रणक्षमं कल्पान्तपतदुनिरोक्ष रूपमुद्रह तो हरय इव हरिभिः (प? प्र)तिबलप्रवीरैः (सु ? स)मं सम (ञ्ज? सज्ज)न्त । तस्मिंश्चान्तरे झटिति जगत्सामग्री ग्रासग्रहणयोग्यं वपुरुपाददानो....[^3] ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 10 letters [^2]. ,, 3 ,, [^3]. L about 4 letters रुद्धालोकमाकाशमावृत्य । व्यजम्भतोमंसबलसन्निपातक्षोभजन्मापि महावराहकेसरर्निकस्कबुरः परागसङ्कातः यंत्र सप्तमेव लिखितंमित्र.... [^1]बघिरमि(वशे ? वाच) तनीभूतमिव च निष्प्रातमूढ पता कनाद्रय (इव:) क्षणामवावतस्थ । पुनरतिसत्त्वत्या निगृह्य तां तामसी विकृतिमा...,,[^2]न्धकारे सौ(स्ति?प्ति)कविमईकल्पः क्षणवर्ततातिषोर सम्प्रहारः।- ऩदा च दारयतेव रोदविधुः बर्णकोणनिर्दयप्रह...[^3] न भिन्दतेव....[^4] राणि प्रचण्डदण्ड निघातमुखरितानां भेरीणां भैरवेण (रवेण) पाटयतेव श्रोत्रपुटानां मदताधिकाना (?) धू (र्जिनि? जेटि)ठाण्डवासपटीयसा ... [^5] नामारटितेल दर्पध्मातत्वरप्राध्यमानानां प्रस्त समस्तब्रह्मस्तम्बेनाम्बुजानामम्बुनामचडच्छिचदा ( ? ) पातभी ना कुलकुवलयापीड पीटका(र.रानु)कारेणारणितेन, वाद्यमाननाना वादिननाद मेदुरेण मृत्युदेवताराजनोद्गीतेन, नृत्यतः (स्फु ? म)टवर्गम्य वर्धमानसुराङ्ग नाजनाङ्गञोत्कण्ठेन कण्ठरवेण खरखलीनखणखणारणितकलितेन खुरपुटपतनवाचाटित विकटघरणिष्टष्ठ बृद्दानां घुरुघुरुमाद्भिकानिर्घोषध घरेण हेलाहेषितेन पनिकुञ्जरस झटझटायमानदशनकोशानामशनिपात्मीषणेना ने कशस्त्रपातव्यतिकर वस्तभृङ्गवृन्दोन्मुच्य मानगण्डमण्डलानां डिण्डिमखरस्यूतेन मातङ्गानां गरीयसा गर्जितानुस्वरेण, परस्पररास्फालशक।लेत कोणकूबराणां स्थानामप्रतियातमांसलेन सङ्क्रीडितेन, सु भोद्दण्ड पीडितानां कर्णज्वरकारिणा कार्मुकाणां टकतेन कर्ण विकृष्टमुक्तानामुक्केन जनवर्धितेन (?) लुप्तनभस्तलाम्वरं पततां पतत्रिणामतिखरेण हुङ्कारेण, करिकरचरणनिर्भज्यमान कलेवरास्थिसङ्का (ट? त) पटपट शब्दमिश्रेण ( व ? ) श्येन ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 22 letters. [^2]. ,, 30 ,, [^3, 4]. The two lacunae cover about 25 letters. [^5]. L. about 2 letters. गृथबलकङ्ककड़का क़(हा ! भा)सादीनामुग्राण्ड जानामुप्रतमेन विरुतेनावृज्यमान कोलाहूलमतिबहळरजस्सम्भा (रम ? रा)न्धकारितम नवरतविपरिवर्तमान विविध शस्त्रजालसङ्कुलमिव दिव्यवराहरभसपोत्राभिघातवारिता धाराण्डकपालपृष्ठस्य तपस्विने ऽपि वेवेष्टमानमहोरगपरम्पराणां गणतलमनुकरोतिस्म मूलरसातलस्य (?) । ततश्च विसब्षसम्प्रहार किया विधातरोषितेनेव सोष्मणा । वीरविग्रहप्रवृतेन रक्तस्रोतसा" मित्रमूल: "शनिश्शनेरुपर्श (शी) में रणराशिः । विरजसि मनसव" मनविना शस्त्रालीकप्र काम निर्मल प्रकाशित शिसशस्त्र परम्पराइंसहती: शतगुणमादिदीपिरे शूरा इन सौ मरीचयः तेव्यान्यपि प्रपीयांस्यापि पकायान्यपि । प्रयतगुणान्यप्यरन्त्राण्यप्यङ्गभूताम्बपि गुप्तममण्यपि वर्माकर्णिजप प्रदाय इव संहतान्यसङ्गपातनोमिन्दति तीक्ष्णा महासय: (?) । प्रज्यदलु उक्लमेनु आवश्रपीतासु प्रतीयमानाः- मलयाय पेतुः प्रोलघुपातं पतङ्गः सतोमाराप्यभीरववरानशकमभ्यद्रवद् भगवान् (?) । भटजनकररानुवर्तिनो-नखराः किसलब -. मिब रिपुहृदयमय कठोरमपि दारुणा दारयाम्बभूवुः । भूमास्पदनिवामधे बहुगुणाधिष्ठित मन्योन्यधिषये जनमामासुः सिद्धिमहीन रूपाः शक्तयः । स्पृहा वन्तोऽपि प्रसादिषु न विमानमीषुः सरपुरुषाः प्रजनप्रवृत्तस्यन्दनासुब्रमःकबधासु बहिलिष्टलाव- दवा - तानामिररक्षुः वंशसम्पत्राः मनसः सुमनसामुपरि (प) तद्धिः परुषपक्षशब्दैः शिलीमुखे धनीव मुखनिबन्धमान्यपि यत्नजीवि.. तान्यविकचानि बालकमलानीव: निर्दय मलूयन्त लोकस्यापि, पीनकर्णिका नि शिरांसि बाघज्वलनज्वाल।मिरिव पान संभृतयतिभिः (?) क्षयकालविनम्भिताभिः समारम्भितप्रहरणावली भिजवलोकं संहर्तुमसंह.....[^1]तैः 'कल्पापायवायुभिरिव ' कुलगिरयो महायुधैरपवर्जिताः परितः पतन्तः स्कुरितरत्नकटका मुवमकंम्पयन् ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 3 letters. भूभुजां भुजाः । छिन्नेष्वपि चरणेषु पुष्कलागतिरभि.....[^1] नामक्लिष्टरुक्प्रपञ्चान्यानि धूसरीबभूवुर्न यशांसि । मर्मदृढमहारविह्वलानां महौजसामुन्नतिमत्यः प्राप्यघत्तन्तमूर्त (?) .....[^1] । ........ [^3] विनयेनानुत्त।नेनापालितेनाकुब्जेनासर्वादिक्येनाकुञ्चितकर्णालब्धोदरेण भुमेनामकम्पितेना रुचकारवस्था.......[^4] प्रलेपनाख्यैः पञ्चभिः कक्षदोषैरकटाक्षता न पुरस्तान्न पृष्ठतो वा प्रविष्टेन विक्रेणवाचीकृतेनानुद्यतेनात्यनुद्यतेन च मत्तवारणा.... [^5]शकुवदुद्यतेनेोन्मेषनिमेषभ्रमण मुक्तनेत्रेण कालकूणनिमीलितेनातिविवृतसंवृतोष्ठन, जिह्वालेहनेनादन्तदर्शनेनानुक्षिप्तभ्रुवा, नासासङ्घायिणानतिहासस्पन्दने नामनाभदर्शिना दर्शनमनस्समाधानशोभिना मुखेनापिबन्त इव लक्षमनयुच्चातिनी चमङ्गुळीभित्रिभागतः संस्स्रुताभिः कालि काभिरिवातिश्लिष्टाभिरगृहीतचापमध्या नात्युच्चातिनीच म भूमिकटुग्मर रूर स्स्थलोदर नीविकेषु कराळेन पुङ्खिना तलकृतपुङ्खसाम्येषूद्भूतादिदोषमुक्तेषु हतावेवेषून् क्षिप्तमप्रवेपितमच्छावघट्टनमनत्युत्तानकल पुषमन्याभिचामर मेकैकदीयमानसायकाः सन्धाने च न परिलोलयन्तः पुन पर्वणा सन्दधानमुष्टिभ्यां घट्टयन्त्वेन सज्यमानसन्दियमाना न प्रवेषमाना न कार्मुकामजिनोत्क्षिपन्तो नावक्षिपन्त नामृष्टप्रमृष्टमप्युच्छिन्नमखण्डितञ्च सन्दधाना धर्मार्ता इव घनकर कोद्भासिनो वरुणगणा इवावृत्तपश्चिमोपस्थानाः सुवंशा इव द्वर्जिताकटुण्ड स्पर्शदोषाः धर्मपरास इव दुर्गतिपतनपरिहारिणः परम्पराचक्रमिव खडभ्रमतोऽप्यष्टादशसु खड़चारिषु चतुरश्राः प्रस्फुटप्रकीर्णपक्षाश्चन्द्रयोगा इव दर्शितवैशाखगतयः सुभाषितप्रकारा इब साध्वालीढगतयो, लाभोत्कटा इव बहुभृङ्गित प्रत्यगतोज्वला: (१), ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 20 letters. [^2]. L about 26 letters [^3]. One folio is missing here [^4]. L. about 18 letters. [^5]. ,, 11 ,, मलयमारुता इव ललितवल्लीनर्तनाः, सरित्प्रवाहा इव बाह्यावर्त (न?) शोभिनः शुद्धिकामा इव गोमूत्रोत्सेकिनः, श्रुतिवादा इव भद्रगतिदर्शिनः, प्रलयवायब इव सानुक्षणाः, मुरवा इव मधुराहतयः, स्वावयवा इवाकृष्टपृष्ठाहतयो भ्रान्तविधावप्यप्रान्तयः(?) कुर्वन्तोऽपि कोर्परस्कन्थबाहुच्छेद्य कान्यच्छेद्य (र?)गा रचयन्तोऽपि परोत्सङ्गमसक्तकं प्रहारिण: कालकल्पा अपि संरम्मोद्धृतपादाक्षिष्ठयमपाशाशनिपातना अगोना अपि गोशीर्ष मविप्रा अपि यज्ञोपवीतमु (प? द्व)हन्तो नर्तका इव बहुपाननिवर्तनवाहूपवर्तनाः, तक्षाण इव स्वस्तिक क्रियानिपुणाः सिंहनखा इव तिग्ममुखोल्लेख्यवारणा दृप्त.....[^1] इव तीक्ष्णपादावलिप्तवाहनाः मृगया इव व्याघ्रानिवर्तनोद्यता: मृगाकारा इव श्यानतरुनो मृगा इव चम्बपरिच्छादिका(?) वेलोर्मय इवाविरतास्फालनाभ्यन्तर पवर्तना मृत्युमिव दर्पयन्तः प्रावर्तन्त । तुरङ्गिणश्च वेणुबेत्रपटारोहदेव तारु कालचन्दनस्पन्दना नखदिर शिंशपामयाः पञ्चषट्सप्तहस्तमात्रानुण्डं हलनि च पौष्कलानि प्रोक्षलायतकम्रजाय सानिषीनजायसतीक्ष्णधाराणिषविषमदलचेतसा शोकाश्वकर्ण करवीरखर्जूर तालोपलेषु पत्रगोजिह्वाननासंस्थानानि द्विचतुकधुत्तरदशाङ्गुलार्धव्यङ्गुरुङ्गुबइल,नि व्याघ्रनखस्यन्तुक्तैर्मषिमृत्तिकयोश्च समेन चूर्णेन निर्घोतनिर्मलानि व्यक्त विविधलक्षण नि बैडूर्यमयूरकण्ठनीलोत्पलासितपुष्पकान्तिभिः प्रभाभिर्द्वितीयाका मित्र निर्ममाणः नि मध्वादिछायोपकरणादिवक्षसरुचि बन्धयन्ति विनिचर्मचोपल.....[^2]न गन्धितया सन्निहितसमरलक्ष्मीपरिमलमिवोद्भिरन्ति सुरातातिवोहद्भिर नुल्ब गमणिरजतरूप. ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Space for 5 letters left blank. [^2]. L. about 12 letters. बलाक्षिकैः पत्रायमाननालिकैरू.....[^1]पित्यामलककलशायने कबन्धकैः पञ्चाशत्षष्टिपालिकैः(?) स्वप्रमाणानुरूपैश्छेदन भेद नबन्धनपट्टन लेखनकृन्तनवेष्टन .... [^2]रशुं तले परिगतमलातचक्रमशनिं विद्युत्क्षिप्तं नागाक्रान्तं लातावतै क्षोमयमथो भटमुसलं विद्युद्दण्डमंसा......[^3] कुरङ्गं भुजबन्धुचाकान्तात् ( ? ) परिक्षिप्तवारणमुल्लेख्यमलेख्यं कुन्जनमवकृन्तनं यमदण्ड मिडिपालं राषिकानुकश्रोणिपरिंगत मास्फोलं बाणो .....[^4]स्पृहं जा......[^5] चित्रक्रियाः क्रमाद् दर्शयन्त, कारणातिशयांश्च वृश्चिकं पश्चावर्त देवदण्डं चक्रदण्डःवर्त कालदण्डं नागाकान्तं देवाकान्तं भृतभेरी गूढनेण्डं भुजाकान्नं स्वस्तिकं सिंहाक्रान्तं गव्याविद्धमलातचक्रं च विरचयन्तो मरणनिचमूलाघाता .....[^6]ञ्चेद्यभरणं कुरङ्गवारणं स्वस्तिकचारणं विक्षितवारणं ध्वजाक.न्तवारणं रसरवर्तवारणमचलचक्रवारणं वालवारणं वारणवारणं यमदत्तवारणमसिकर्मवारणं पातनवारणमतिमन इव प्रावर्तयन् प्रकृतास्त्रकुता जश्ववर्तिनो(?) वल्गामेकहस्तेनावलम्व्य स्येनं दवब्रहणं जठरावर्तनं चाणोत्कषणं मूलोत्तरं निवर्तनमूर्ध्वावर्तनं स्कन्धावर्तनमुलेख्यं वल्गुपी डेतं गूढामं पक्षपीडित स्वस्तिकं लशोत्क्षिप्तं लतावर्तनं विक्षिप्तमिति षोडशापि व (ल्गु ? लगा ) पर्यायान् यथावदाचरन्तः कर्कटकासक्तवर्गाः चतुरश्रमेनिष्ठेप्वश्रेषूद्भगतान्यगतानपरिगतानालोहितवीचीकृशोदानन्द्यावर्तः पक्षाश्रोणिमणिबन्चासनगण्ड मस्तक स्तिन। भिहृदय स्तन नलनेत्रविषयाणिविद्यानि तावन्त्येव च प्रतिभेद्यानि सन्निपातांश्चाधिकर्मसम्पक्षिणप्षे रूपाः षोडशेव स्वञ्चीतप्रकृतविच्छन्द्रतक्षम्रान्तनोद्वर्तनं त्रिकरुपसिंहनिष्पांडिताघोमुखशाल परिसर्पणाकान्तकृन्तन पराक्रान्ताभिमुख सर्च कर्मपरावर्तनखेद ग्रहणाह्न ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 20 letters. [^2]. ,, 28 ,, [^3]. ,, 20 ,, [^4]. L. about 5 letters. [^5]. Space for 7 letters left blank. [^6]. ,, ,, 5 ,, याना योजयतश्चाप्यभागांश्चाकर्ममिश्रां सायकयौधभूषणं शस्त्रविक्रममयं ( ? ) मन्त्रोद्धरणं वज्रावर्तनं विद्युमण्डलं सूचिगमन मिन्द्रवज्रं वृन्दभीषणं भूतकेन्द्रं शत्रुपात नमिति पटयन्त्रहस्तियन्त्राणि प्रतिष्ठितं प्रसार्थ खट्टपातं कुन्तपातं.....[^1]मसिखेट मिति चित्रदुष्कराणि कुर्वाणाः, त्रिसंयोगविधोनप्युद्गन्तं पृष्ठानुवर्तनं हस्तोद्वर्तनं स्कन्धावसक्तमकमधः पृष्ठमूर्ध्वपृष्ठलावर्तनं श्रीकण्ठं संक्षिप्तकं ब्यवच्छेदनश्च प्रयुञ्जाना वञ्चनाश्च नानाविधाः परस्परमुपपादयन्तस्तटिन्मया इव समन्ततश्चेरु: ( ? ) । द्विरदयोघिनश्च स्मृतिभृतिशक्तिशौचयुक्ताः प्रति (म?) पत्तिमन्तः प्रियदर्शनाः प्रं......[^2]गोः समीक्ष्यकारिणो दक्षांचक्षुसमस्त तीर्थोषिता (?) जितश्रमाः शीलवन्तः स्थूत्राक्षाः (इ)भहितैषिणो (भू ?भ)यानभिज्ञाः भद्रमन्द्रमृगसङ्कीर्णानां ह्रस्वदीर्घत नुग्रीवाणामुद्ग्रावाप्रशिरसां स ( मासत ? मांस) विषमांसाधिकांसानां च मतङ्गजानां यथानुरूप मासनेषूपनतिविनतिनिर्नतिकुण्डतापाश्रयग्रीवास्तम्भपर्यवसानानि उल्लेोकमांसानात्मप्रोक्षणादिमुक्तमुक्तांसमविषमे पपन्नामिविहह मघटा जानु कर्णित (?) ....[^3]सनमपिञ्छल. मनुद्गतांकुशमकुटिलमप्रकम्पं समाहित लिष्टोरुजङ्घानुवृत्तजानवः स्थाणुभूता इव समुत्कीर्णा इव च निषण्णाः पञ्चवि....[^4] पादसंस्थस्यै चतुष्पष्टिपविभागस्य यतस्य यथावसरं प्रयोक्तारः सर्वेरेव प्रहरणैः प्रतिभटप्राणानाचामन्तोऽनुपूर्व.....[^5]थालक्षममन्दशत ...... । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Space for 3 letters left blank. [^2]. ,, 5 ,, [^3]. L. about 5 letters. [^4]. L. about 16 letters. [^5]. ,, 28 ,, ...............[^1]न्योन्यस्योपपाद (न्तो ! यन्तौ ) शेषशास्कारमुक्तिषु संवर्त समीरमिवान्योन्य शृङ्गभ हे तोरुत्सृजन्तौ संरम्भदृष्टिदहनजाते.....[^2]लासानिले.. तरस्य रचयन्तो रक्तदृष्टिविसर्मपुत्पातवलाहकानिव चापहसन्तौ रोपपाव कपाकाजरूपपा(त !)टलमदातिरेकमिव रु( ख ) घिरच्छलादितस्ततः क्षतमुखेः क्षरन्तौ प्रनेतामिनतनिषण्णानतोह्ननादिमिर्चहुविषैश्च कापिराजमार्गे (!)रुच्चा व चैश्चरणविक्रमप्रकारैरावल्ति करपुटोत्क्षेपविभ्रमैश्च मतनृतमिव समीकवीथ्यामाचरन्ती वैश्मयावित्रातिचिरमयुध्येताम् । न तथा पुरुषकेसरिकरचपेटाभिपाता भयावहाः, (न तथा ) महावराहपोत्रप्रहाराः, न तथा निष्ठुराणि यममहिषविषाणकोटिताडनानि, न तथा महांमहावराहाः प्रलयानिलहतकुलशृङ्गभङ्गाः, यथा तयोर्महागजयोरै रावतरदनकर्मकदर्थनक्षमा दर्शनप्रकाराः(?) । तौ च तयोरमिनिषादिनावुद्यतासि विद्युत्वन्ताविवामरगिरिप्रथमघामा (ना) वराजिषातामकृषतां च । इतरेतरस्य शरशतशल्यश कलशल्क सञ्चयातिर चित कवच कार्कश्येपु स्थैर्यवत्सु गात्रे वत्रासदृढातिगाढकर कठोरघारिणि (!) स्फुरितस्फुलिङ्गजालतया शीर्णकपिलकेसराणां कुपितलक्ष्मी कर्ण कुवलयमहाराणा मिवानुकारकाणि खड्ड़लताताडनानि च तदनलम [कृपाणधारोच्चलितरुधिरश कर निवहलोहितायमानं च तयोः शरीरमानीलमहोरगाभिघातज्वलित चलशिखाकलापकवचितस्य जनमेजयसत्रजातवेदसोऽन्वात् । अवनमय्य तु प्रतिद्विरदवदनमुद्विसरदशन कोटिरेखोल्लिखितमस्तक पिण्डमास्मानेकानेकमदनातुश्वरवधूद कण्ठग्रहस्य कण्ठग्रहं मगघराजस्य कर्तुमभिललाष मालवेन्द्रः । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. 6 folios are missing here. [^2]. L. about 13 letters. तावच गळतापातिदूर (?) प्रविष्टदक्षिणदशमकोश कुलिशमीपत्कर।ळिताननेन हेमकूटेन प्रतिगजमुखमुस्पीडनिपीडितोवृत्तरत्क्तपूर्णाक्षपुटमाक्षिप्य तत्प्राणाः पुन राक्षिप्यन्त । क्षिमञ्च पिपतिषोपपत्तयोव (?) घूर्णमा (ने? न )विग्रहाद् ग्रहपतिरिव पश्चिमाद्रेः समुद्रमिव सन्ध्यारुणं रणधरणितलमसुपटलवपुरवपुलवे निराज (?) । राजा च प्राणवेगनुन्ननानाराजोप्यऽसौ(?) संवर्तपवनपतौ पतिततूलाद्रि कल्पः पपात । प्रतिवारणावलिप्तश्च हर्षवेगद्विगुणमदप्रवाहो हेमकूट स्त्रिपदीलास्मलीलान्दो(षि ? लि)तः प्रतिमलपराजितप्रवृत्त इव ज्येष्ठ ( म ? ) मल्लो मन्द्रमन्द्राणि मगधराजसिंहनादमिश्राणि मागधानीकवीरकण्ठीरवोपबृंहितानि धीरधरं चकार । तस्मिंश्च क्षणे क्षपित.....[^1] वं मानसारमाकलय्याचलभक्तिप्रेरितं सकलमेव रथतुरगमतङ्गजानीकमेकं राजहंसे जिघांसभ्यवारयत् (?) । अवाहनञ्च सवाहनो हन्तुमनमि(क्षां? काङ) सन् 'आरोह तावदमिमतमनुकूलमङ्ग विस्रब्धं किमपि वाहनम्' इति द्विषन्तमाभाष्य भ्रमयन्निभवतिमतिर मसनि.....[^2] तिकातराणि तदसुप्रासदानि वर्मकरं च लोकान्तरमुपरत पिशिता शिनान्यद्धृ पृधानीच गृधामण्डलानि होतिखण्डनपातनविहाचे स्खबाहुदण्डं मन्मथित तुरग शतसहस्रं सकलमेव संगृह्णाम घरणिमण्डलमशेक्षण द्रुताशेषं बभ्राम (!) । तस्य च नरेण न तोमरेण न मुद्गरेण न चक्रेण न कुं.....[^3] णेनन कणयेन, न दण्डेन न मिण्डिपालेन न मुत्सृज्या (?) न मुसलेन न शतध्न्या न शक्तचा न शूक्रेन न पाशेन न परिघेण न परशुना न पट्टसेन न पत्रेण न प्रासेन नासिना नान्येन वा केनचिदायु.....[^4] भूतनर्मक निकरदुर पाततृप्तिनाप्यतृप्तेन!हूयत ( ? ) । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 1 letter. [^2]. Space for 6 letters left blank. [^3]. Space for 4 letters left blank. [^4]. L. about 12 letters. स च कणिभिनिर्दिश्यैर्नमदीपितैर्नान्येन वा कूटायुधेनारातिभिरभसावसंजघान । न च तेन शिलीमुखास्थलातिरू.....[^1] अलिघ(?) न मुक्ता मुक्तकेशेषु, कीर्णाः क्लीबेषु, न (ना?) आस्ता आसीनेषु, न विसृष्टा विपन्नाहेषु न नुन्ना न (ने ? ते ) षु न योजिता निरायुषेषु न निक्षिप्ता: सुप्तेषु न दत्ता निवृत्तयुद्धेषु न प्रेरिता पर .....[^2] न न प्रेरिता भूमपरिक्षतेषु न प्रहिता भीतेषु न प्रहताः प्राप्तापत्तिषु न दमिता विगुणायुधेषु न पातिताः परावृत्तेषु न कलिता बालेषु न नीता निष्कलेषु नाम्येष्वधन्येषु स्यापि स्पृष्ट। (?) । तथा च तस्मिन् धर्मयोधिनि क्षयं नयति विपक्षानीकनीतमतङ्गजे पञ्चमारुतिवहमिव तथा विवृत्तमुत्तमाश्वमुग्रवलाहकं नाम समारुह्य राजन् जामदग्न्यमर्जुन इव कार्तवीर्यो वीर्यवानाभवतिनाह्वयमानोऽधिपतिरुज्जयिन्या( ? ) । (नगरे ? मगधे)श्वरोऽपि समसमरसमाहितो हस्ते हस्तिभिपजां दत्त्वा हस्तिनागमङ्गग्रस्तसमस्त शत्रुशस्त्रग्रामं हेमकूटम् अधिरुह्य यथोक्तकल्पितमुक्त कर्णजन्यवाजिनं मद्रवाहनमुपच(क्रि ! क्रमे) योद्धम् । उद्धरणे दर्पेण निवर्तिकानुवर्तन परिशोभाघिष्ठानैः प्रशेविभागगतिमार्गविनिर्गमसंस्थानप्रमाणचारेश्चक्रामरिचरितंश्चतुरचारुपारुं चतुरश्रकर्मनिष्ठमश्वद्वयं चारयन्तौ यथावकाशमष्टादशापिश्चारणः गणपरम्परा लवनसञ्चार्यमाणार्यचरित चिरं चेरतुः (!) । तथाहि - सदोवेणिकावगाहनो गन्धर्वैर्गाहितौ श्रीमृतवज्रज्ञ नवलम्बिनौ हरिभद्राष्टापदकरणचतुरौ चतुरगाभ्यन्तरौ कृत विनिवर्तनज लवर्येण क्रमविनीतौ गोत्रारिणौ सुकृतायस्तिकोत्तरौ सुधामातिशयो दर्शितपक्षनकथ्यापतनाव किलां बिलालेवस्यवललितोद्वेल्लनमालाकारौ विलासिनावित्र समरोत्सवस्यैकक्षणदृश्य ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 12 letters. [^2]. ,, 4 ,, मानवकमण्डत्रिमण्डलमण्डलार्धचन्द्राविन्द्रजा तालिकाविव मनासदाजस्य द्विचक्रस्यन्दनजिगीषयेव पञ्चमण्डल चक्रसम्पत्समाहितौ त्रिविक्रमस्पर्धयेव स्खचरणदर्शित गवान्ततारौ भद्रवाहनोग्रवलाहकावरेचिषाताम् (!) । तदुत्तरायुधीयौ च को यथा परं विस्तृत परिसादित्रयोदशविधमविधुरमरन्ध्रप्रक्षिपति सुवर्णप्रेक्षितमजीवितप्रेक्ष्यमनवहितमवनिगोचरानीतमातिष्ठतामश्वयुद्धम् । तयोर्गतिलाघवदर्शिभिरलात चक्राण्यतिगुरुपपाराण्याभण्यन्त रूपाण बाणादिरायुधग्राम प्रयोगसंहारयोरलभ्यान्तरत्वात् सकृत्प्रवृत्त इव समभाव्यत । नाशितनिकृष्णप्रकृतानीकृतहस्तयोरास नूनमम्बरैकदेशसामभ्युपदेशवश्यतामश्रान्तवीर्यात्ववन्तिनाथप्रासप्रहारमुरसिदत्तं चरेण स्फुरेणावधूतन्वत नृपस्य छेत्तुमैच्छिदित परिच्छोमनिवर्तितोऽश्वन्यस्त इव द्रुतमपससार (?) । तस्य च तथापसारेणाभिनवेन मानसारः परं जहर्ष । चुक्रोश च – क गतानि तानि विक्रमविदाहविप्पूजितानि । क प्रलीनः कुलाभिमानः । क तदनिवर्तनव्रतम्। इतः कुरु मुखम् । इषव इमे किञ्चिदाचिख्यासव इव ह्यवशागत हर्षबाष्पविप्लुतेक्षणस्य शत्रोरतिसत्त्वतया स्वस्थस्वान्तवृत्तं निपुणं निरालोकलब्घरन्त्रो विद्युन्मय इवाभिसृत्य स्वरक्षामात्र व्याकुलो मालवेश्वरस्य पुरश्चरणविकल इव दुर्नरेन्द्रो निर्नरेन्द्रः प्रभूकोपघान्तः पपात (?) । आरुरोह च प्रथमविकल्पितोपनतं मनोरथमिव सर्वत्राप्रतिहतगतिर्महारथो रथम् । इतरोऽपि शिविरमेव बहुगुरुभारभद्रवाहनं प्रे(क्ष्त्र ? प्य)प्रेषणानन्तरे (षस्थाप्रति ? पस्थापित) रथो रथमुदारसारथिमुपतस्थे ।· रणोत्सवायोभयोरपि रथवरौ कालपदन्यासशल्यानुकारिभिः कल (शा ? ) धौतकिङ्किणीरवैः कालाम्भोदनादस (न्दो ? न्दे) हदायिमिः स्निग्ध नेमिषोषांहूतया विद्युन्मालयेव लब्धमानया जाम्बूनदमालया प्रवृत्तकालकालरात्रिभुजलतायमानया प्रचलन्त्या वैजयन्त्या दिग्दाहलग्नदहनैरिव हतावासमसन्दर्शनावती (द ? :) सुवर्ण सूर्यचन्द्रतागृहैः कामपि दर्शनीयतां ..... [^1]त्रोसुश्च रथचर्यास्वत्या हितलाभ त्वात् सर्वां सर्वाङ्गमभिरमेयत्वाच्च बहुप्रकारं प्रचकाशाते (?) । तथा म्युच्चरवशीकरारचकशब्दमिष्टक.....[^2] दहनसावमानहरशरानुकारिणो सौरमेयनिष्यन्दसलिलपाताकारेषु कुटिचारेषु खाण्डवदहनाभिमानग्रस्त (नय ? ) नागाना भोग भीषणो बहुवान्तर मण्डलेषु.... [^3]तदलकोमले मेदभासुर मिव समरसागरं दर्शयन्तौ परस्परामिसरणेत्पातरूविरवृष्टिपाटलो युध्यमानमिवार्काकारकं वासरेषु द्विषामयं ताविष कनकान्धकपालौ रथार्ध्वतर .... [^4]द्धाभ्यन्तरेषु परस्परपरिसृतेष्वघर भवनोद्भिद्यमानग जदन्त मौलिचम्पकमुण्डमालाविभ्रमावतिसृतेषु परस्परोदारादिव गर्भशोणितरागपाटलाङ्गनिष्पतन्तौ रुधिरविन्दुसन्तरणेषु हरिखुरदलित जलनिषिप्रवाल धूलि रवपटलपाटलं रविरथमिव प्रकाशयन्तौ क्षतजलोहितहतमाहोच्छ्यातिकमेषु विन्ध्याग्रकूटलग्ने वैमानिकविमानलीलामिव लंघयन्तौ दीपध्वजेन भुवनं रथाङ्गेन दिशः शरैः श्रवणादि च नेमिशब्देन दारयन्तौ गुरुविस्मयविस्मितप्र (थ ! घ)(न) कर्मणावेक्षमाणस्य क्षत्रिय समाजस्योत्फुल्लप्रचलता र कैरक्षि (प्र ?) व जैर क्षैरिवाम्या ग्राम्य तामरिव रुग्मरथश्रमोद्धृत विद्युद्धान्तिम भ्रान्ति मन्चकार चकैरिव क्षतजपाटलचक्रवाकप्रवृत्तमार्ताण्डपतनबुद्धिमिरुद्भुतमतिभूतं भ्रमरसन्तानैरिव ततच्छरमुख श तकृतशतदलका ननागैरुल्लासितसागरसलिलैरिव सकललोकक्षयोत्पन्न कल्पापाय कल्पनैरुत्पतितमध्वस्त्रोतोभिरिव प्रवहन्महापुरुषकीर्तिप्रवाइजनित जाह्नवीस लिलसन्देइरोसापीतमाशीविषैरिव धवलच्छत्रमण्डपे सम्भूतामृतवृष्टिदृष्टिभिरुञ्चलितमपि चिन्तकवचस (ह) खैरिव सुरलोकगतप्रवीरानुगामिभिः गगनतल स्थगित मुल्पकवनेरिवाप्सरश्चाटुकारशरोपनीयमानैराच्छादिता दिशस्तमालकाननैरिव पर्यसकलम ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 16 letters. [^2]. ,, 12 ,, [^3]. L. about 5 letters. [^4]. ,, 8 ,, संरम्भक्षुभितशोणितपुरौ माधवनिदाघाविव सितातिमुक्तपाटलौ महाध्वजधूलि करणपक विप्रहाभ्यमलीमसपटुकरणौ मण्डलित महाघन्वानावपि पीताम्बुलतगाविव विदेहमातुरागोद्भावितमन्दौ (?) रुद्र जनार्दनाविवानिरुद्धकृत बाणकलह क्षुमितशोणितपुरौ परस्परशक्तिच्छेदनाव प्यच्छिन्नविजृम्भमाणशक्ती नृत्यन्ताविव युद्धरङ्गे चिरं चिक्रीडतुः । रथपदकमलमाधवी कुचक लशग लितकालागरुपङ्कपत्रमङ्गसङ्क्रातिचित्रे चित्रकर्मा मगधराजो मालवेश्वरस्योरंसि अशनिम (हेरि ? द्रावि) वाखण्डशक्ति शक्ति परेण रंहसा चिक्षेप । जग्राह च मनसि मानसारं वल्लभेवातिरक्तहृद (य ? या ) । मूर्च्छापगमोपचारेण च पर्यश्रुखजनसम्पादितेन चन्दन ( ज्व ? )तालवृन्तादिना प्रत्याश्वस्तः सर्वप्रकारमात्म ( ज ! ब)लेन मानुषेणाजय्यमेव राजहंसमाकलय्य हीत इव किञ्चिदत्यभि (वा ? मा) नादनन्यगतिरामर्दकप्रसा(दा? ) दलब्धमान गर्भ श्रीगर्भ सस्मार सपत्ननिबर्हणाय । अनन्तरं च तमातपन्तम् अग्निशिखावलीभिः प्रसारयन्तमिव जिहासहस्राणि, रक्तचन्दनचर्चा मिश्चर्चयन्तमिव नभस्तलं, (वह बा) लातपराजिभिश्च रर ? ज) यन्तमिव दिव्मुखानि सन्ध्यारागमृजाभिभावयन्तमित्र मेघपटलानि, रुधिरस्त्रोतोभिः पूरयन्तमिवाण्डकपालोदरम्, उदीर्णरणोष्मधूमविसरविद्राणविद्याधरम चिरङ्गारितग्रहगणमन्वगणःकृपाणमन्तःकरणे कृतनमस्कारमानीत महाकाळमनारतं परमेण समाधिनातिसतो यथापुरमपचित प्रयोगयास्त्रमालयालवशश्चकर्त(?) । स तु शकलैः कुलिशैरिव सकलकुल शैलगिरिमर्माणि गात्राण्यस्य भित्म हवा च सार (थि) मामहे वो ष्मण (!) पश्यत एव भयविस्मयभरमरितस्फुरित चेत सस्त्रिभुवनस्य देवानुभावप्रतिघटितयथापुरराकृतिः प्रत्यगच्छत् । मूर्च्छया कीर्येव रुद्ध सकलाशया .(रि ? री)तो रथतल्पशय्यां याति (समः स्म) स मानवेशः । तदा च क्वचित्तूर्यमिश्राः क (र्णी ! ण्ठ)रयाः क्वचिदश्रुगद्गदहाहाकाराः क्वचिदस्युद्धतानि प्रमोद नृत्तानि, क्वचिदतिकृपणान्यवनपृष्ठ वेष्टनानि, क्वचिद्विविषदेवानुवर्णनानि, क्वचिद्विचित्राणि कृतान्तोप लम्भनानि, हर्पविषा(द) व्यतिकरादुभयानुरूप मिवाहवाङ्गण तळमभवत् । अमुष्मिंश्च संयुगे न भारतसमर (य ? ) इवैको भीमगदाहतसुयोधने .....[^1]पुत्राणामियत्ता, न गुरूणामपि कुल .... [^2]तो, न भीष्माणामपि शरशयनशायिनां सङ्ख्या, न शकलितानां शल्यानामवधि (र्नि? र्न) च्छिन्नानां वीरवाहना .....[^3]परिमाणः, न निहतानां ....[^4]लानां गणा (नि? न) निबर्हितानां बृहत्क्षत्राणां प्रमाणं, न मथितानां जयद्रथानां पर्यन्तः । तथा च न दुश्शासनानां सङ्ख्या .....[^5]न चित्रसेनानां पुरुमित्राणां न नन्दकानां न सेनापतीनां नालोचनानां न लोलुपानां नोग्राणां न मीमानां न भीमरथानां न भीमबाहूनां न समानानां न] विकटानां न दुर्जयानां न जयसेनानां न दुर्मुखानां न दुर्दर्शानां न सुशर्मणां चारुचित्राणां विकर्णानां न पण्डितानां पातितानामदृश्यत पारम् । अपि च नैकोऽपि कृतवर्मा सकृपस्ततौपयायो ताश्रयतदशिखामणिग्रहणअमवीर मध्ये गौरमुपलक्षयामः । महबश्य सुतसोमाः सुदक्षिणाः केतुमन्त सुशर्माण उत्तमौजसश्च क्षत्रियास्तत्र क्षयं गता गीर्वाणानाम् (१)। कि बहुना, देवापुरतारकामययोस्तृतीय इव स महाइव वृतः । पतिकदम्बरोद्धूतर कासारलितमिव तावदम्बरतलमालोहितायतान्योन्यध्वज भरण ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 4 letters. [^2]. ,, 3 ,, [^3]. ,, 24 ,, [^4]. L. about 4 letters. [^5]. ,, 16 ,, बिवी यादृष्टिकच्छेदत इवाइवध्वजः पपात भानुमान् (!) । अभिनवबन्धूकरुचिरसन्ध्यारक्तजलघरान्त र स्थगितर दनग्रहानी कमधोमुखप्रपीय मानलोकजीवितमधुमदोश्चलस्य कपोलादर्शसङ्क्रान्त रुधिर सिन्धुर कुलकर्णशङ्ख प्रकीर्णकनिकरक्षालितस्य काळरात्रिमुखस्य कालरात्रि मुखमनुकर्तुः शशाक शशाङ्कतानिव शूरमुखारविन्दमुकुळनाय लुलितलोहित प्रेदेमलीनमहीभृतां सिवातपत्राणि क्षत्रियसिंहमूर्च्छान्धकारदत्तसाहाय्यमिव सन्ततान सन्तमसन्तराणि निर्विश दिशान्धकारकवचिकास्वनीनिमिवाविभाव्यन् विरूपासु दि .... [^1]क्षतमज्जवसामांसपङ्कपतिता गाढमूलोध्वस्तितानां ध्वजवनानामाश्रयति शिखरदेशादस्तगालेपपिच्छिलपक्षपुटविक्षेपखेदकुलितोरस्तेनुलं चुचूषितरुषिरपूर्णलम्बोद... [^2]कदम्ब केसरशिरः कुण्डलेषु सान्द्रावल यहारमेखलेषु ( १ ) कालकर्मान्तिकेष्विव सङ्घामप्रशंसावा चाटेषु भ्रमत्सु यातुधानेषु प्रसुप्तराजहंसे मूर्च्छाध्वान्तमुषितकुवलयविभागे सरसीत्र निरवतारे श्यामीभवति मागधानी के, दुष्कर कर्मपारहश्वानं मालवेश्वरमभिभूय जयत्युद्दामहर्षवेगमुखरित ( विन्द बन्दि) वर्ग इव बन्धुवर्गे, झटिति जातावेगा: क्लेशिनोऽपि बलवदाविष्टा इव हृष्टवालघयः स्तब्धवर्णा रथमसारथि यथास्वमाकर्षन्तो दृश्यमानपवनवेगयाथातथ्या रथ्या राजहंसं र (थाने ? णाङ्ग)णादपोहुः । अस्पृष्टजनपदो चाध्वाना गहनाद् गहनं सरि....[^3] सन्धेरचलसन्धिमाप (पन्त त)न्तो नक्तन्दिवमा परे (दारा) द्रवदच्छ चन्द्रकान्त शिखरवारिधारावते पावाळवलानुकारिणि पहचद्रकचग्रहमलीनपिण्डित इव तमसि नैशे कस्मिंश्चिदभ्रंलिहलिकुचशाक व कुळवझुलनिचुलसालमालावण्डे दिव्योष घिमिरवन्ध्ये कन्दरे मदवशकुटिनीडगलित कलकण्ठ पुलिन्दद्वन्द्वयुवतिमयामे यामवन्त्या प्रथमे ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 2 letters. [^2]. ,, 3 ,, [^3]. L. about 3 letters. प्रमचितवनलतावनसन्दान जाब (जग)लितजाब (वं ! वाः) बनकुझरभववृक्षबिटपोसइलङ्घनग्लानगात्राः नेत्रपुटहनमुदित निशिश कष्टक लिखितच्छूनकक्षयोळीनिबिडवगुरसन्ध्रिरन्ध्रोल्बणास्त्रिपक्षरावेवितोप्रक्षुषः क्षरदात्र(गु? ग)णकणातुविद्धलालवत्रा विलम्बशिथिलकोमलबलिताम्रजिह्वा जहुरसून् (१) । अ(शो ? शे)त च पतिरवशो विशाम्, अशान्तसम्यतया पुनराह्लादिभिरचल. कन्दरानिलैरवश्यायवर्ष वाहिभिरुपोमानो मासं किल चियदिवोपलब्धिपाटवम् (!) । आरुरोह चास्याः श्रोत्रमार्गमम्यर्णे गुस्मन्यवधानः सुम (न्त्रि ! ते) रिष सुश्रुतादिमिः सहालापः । शान्तोऽयं गिरिचरकरिवरचरणपातितानामश्मनां स्यन्दनने मिनिर्घोषानुकारिसम्पातरवः । तदाप्याश्रयताम् (?) - मत्र खलु सुमित्रसुश्रुतसुमन्त्रां स्त्री .....[^1]चक्षुष्मतो युष्मानमहमाबमाषे । बहुद....[^2] रास्पदम् । एते स्खलु वयमवनिपालादिष्टादिष्टश्चलफलितमलभ्यविश्वमनिदानमदीन निर्वहणीय मर्चमभ्युपेत्य (!) वन.....[^3]मनतिब हुश्वापद मन्यजानपदानालीदप्रति .... [^4]वत्यविभागमाभोग (१दे!वद) नेकसानुवप्रमप्रकटप्रवेशमार्गमभ्युपगताः स्मः । प्रसूतवती च देवी दीर्घायुष.....[^5] या सानुग्रहादि ....[^6]धविजनना लोचनोत्सवं चामीकरकमलकोमलं कुमारम् । अस्य चायमेकादशो 'दिवसः । प्रयतपुरोहितबालमन्त्रहोमकृतरक्षाविषानं चै.....[^7] मिदमनर्धप्रायम् अपि तु भर्तृव्यवभिनश्चिन्ता हताहतावकाशापि ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 10 letters. [^2]. ,, 3 ,, [^3]. ,, 8 ,, [^4]. L. about 6 letters. [^5, 6]. The two lacunå cover about 14 letters. [^7]. L about 22 letters. मर्तृ दार करक्षाजागर सुदूरोत्सारिताप्यनुचिता चास्यां वेलाल....[^1] पृष्टवत्यनुपरत .....[^2]रासुताप्रकरोऽग्निः सुखाः सुरविवरगाइनद्वारमप्रस्तुतविर सर सातलप्रवेशाभ्युबाया सत्योहपुलिन्द सर्वेन्द्रिय प्रामपदीग्राहा .....[^3]यगण कलत्र स्थानमखिललोकलोचना निमिषो.....[^4] मनेकाजालमन्तःकरणकमलमुकुलना लीक तमिस्रासत्त्वतेजोस्तममा स्वगिरिकन्दर... [^5]मिधानद्वारा विविणावमुद्रा निष्पा स्पृष्ट एव ( प च) ) तथा पृष्ठमारोप्य केनापि नीयमानं दृष्टवान् नभसि नः कुमारम् (?) । तिष्ठति चोत्पदन्यं पृष्ठतोऽस्य पुत्रहरणो कृत् ......[^6]भूपति मुजदण्डविगलितां च मुबस्थलमलेपामिप्यन्दाश्व इव गन्मतेलबिन्दवः पतन्तो मघोपलक्षिता लक्ष्मीचोचनजनकराञ्जन क्लेदमारमतमालीन ......[^7] बसनं च नीलमंशुकमीहशोऽयमरिपाकस्वादस्वमसम्पद सम्मुखानि चामूनि नानाविधानि दुर्निमित्तानि (?) तथा (प्य ? ह्य)निमाविग्रहग्राहग्रहग्रामवामतोन्मादवारणौ पौराणाममेसरोद्भधनानकतमंश्चिरलाखण्डमण्डलोहिते ग्रहयुवा च विद्ध इवातिबोरपरिघोनदी पनीललोहितघवळो भूतद्भूयसोऽपि हलतिपत्यङ्गस्वर्गलोक दिग्दा हदहनधूननायेव भीतभीतयातिसत्यारुन्षत्या पृष्ठतः कृतो भगवान् बसिष्ठश्चतुश्शङ्करमिसरति द्विजेन्द्रदारां रोहिणीं दृष्टमिव जगदभावमक्षमप्रविष्टा एव पुष्यो धूमकेतुघूँप प्रज्वलितोऽपसव्यक्रमादुद्धमयति सुबनमयसमासावसेनो मोषं मघवां स्वङ्गारक करेति वाचमशुमागिरः शमनी नाम शुश्रूषुबाप्रतप्रवणो घिषणः प्रयाति वक्रं शशिना गृहीतमिति शहामृयुक्षं मास्करव्यभगृह्णातिप्रचण्ड इव प्रतध्नोऽपि ज्वलव्यवष्टभ्य ----------------------------------------------------------------------------------------[^1, 2]. The two lacune cover about 16 letters [^3]. L. about 15 letters. [^4]. Space for 4 letters left blank. [^5]. L. about 7 letters. [^6]. ,, 6 ,, [^5]. ,, 7 ,, प्रोष्ठपदे पूर्वपूर्ववदेव पुरोहितरित रोहितत्रह्मराशि भ्रमति वक्रेनुवक क्रियाचक्रकाधिरनूढो गूढजालाहिरालोहिनीमिर्लोहिताङ्गो गृहकाभृत सुरसम्मिता इव मुषितमासः सप्तर्षयः सोरस्सुरपुरोधसोरहसमुपविशाखमिव निर्दन्तावर्दयन्तः कृतिकाः पर्वचतुर्दशप्रतिपट्टान भेद चिह्नममायेदमिन्द्रवज्र हतमिव पश्य भज्यते विन्ध्यशिखरमस्मादापः वेदायन्ते गोत्राणामुस्खा इव च वत्सोत्सुका मुहुरमन्दं शब्दायन्ते (!)। ज्वलन्त्युल्क.....[^1] रन्त्यशनयः, पतन्ति रुधिरमांसवर्षाणि, रुदन्त्यशिवाः शिवाः, भ्रमन्ति भीमा वायवः, वहन्ति प्रतीपमाषगाः, हसन्ति देवताप्रतिमाः, वाति सौम्यो हेमात्रल .....[^2] पश्यामीत्यभि. दघत्येव तस्मिन्नार्याः परित्रायध्वम् अयमसौ हं (स ) रूपः प्रविश्य कोऽपि कुमारमाक्षिप्य पापकारी निरनुकोश क्रोशन्तीनामेवास्म .....[^3] मभ्युत्थिताः । हा कष्टमतिवृत्त एव धृष्टो दृष्टिविषयम् । मुषिताः स्मः क देवो राजाधिराजो राजहंसः कथममुं दुरात्मानमन्यायकारिण.....[^4] नक्ति (त्व ? क्व) चामत्याः सुमत्यादयः कथम (यं ? मुं) सुकुमा (र: रं) क्रूरकर्मणा मुनापि नीयमानं नाभिबावन्तीति त्रासकातरं कुररकामिनीनिकरुम्बविराड ....[^5] वोपबृंहितध्वनिरुदजिद्दीत स्नैणस्याविकरुणो महानाक्रन्दः । तेन चानेकदुष्टदिष्टिलिङ्गसंसिद्धचिह्नतूर्यक.....[^6] थितोद्वृतविह्वलहृदयातिक्षिप्रोत्क्षिप्यमाणमूर्तयः साहहस्तमुत्थिताः(१) समभिपत्य पर्णभवनमर्भकश .........[^7] कळङ्कमपि स्तेनमि(ब) (भ्रू! भ्रू)णहनमिव इतविश्वासमिव स्वामिहमिव गुरुकलावरुद्धमिव धर्मापवादिनमिव ....[^8] णमिव ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 3 letters. [^5]. L. about 22 letters. [^2]. ,, 7 ,, [^6]. ,, 28 ,, [^3]. ,, 10 ,, [^7]. ,, 32 ,, [^4] ,, 12 ,, [^8]. ,, 18 ,, निक्षेपहारिणमिव गुणतिरस्कारिणमिव कूटसाक्षिणमिव कुलपांसनमिव कुत्सनीयकर्मणामग्रगण्यमात्मानं मन्यमानाः, मनसा विलीयमाने.... [^1]अशनिपात इवानौकहाश्छिन्नपातं पेतुरप्रतिपत्तियोगादमात्याः। घर्मज्ञतयार्तशब्दानां संसारधर्माणामनूतनत्वादधर्माणामनित्यतोपक्रमाणामन्या (यतो ? यो) पलक्षितत्वादलक्षणानां नियतवित्रअभ्यासाभीक्ष्णद्भावितत्वादभाण्डमङ्गुराणाममाग्यभक्तिनामास्वादसुगुणितत्वाच्च निसर्गदारुणानां दण्डदैवदुश्चेष्टितानामनिष्टश्शोकावष्टम्मश्चेतष कप्रवेको प्रविवेकेन नीत्वा मनसा कश्मलमश्मने वहत्कपालमालोकस हररयन्तं चक्षुरसशो काक्षिप्ताश्चित्र संस्कारतया पुत्रान्वेषणाय प्रविष्टामिव वरगुहाम् (?) आकु (ण्डि ? श्चि ) तवामहस्तेन दत्तगण्डोपधानामृजुप्रसारितेतर कर प्रतिपीडितैकहस्तमाभग्नज्ञा ......[^2] ररुच मुखमा कीर्ण मलिन पाशामावलित दृष्टिक विवृत्तपृथुनितम्बभागमनुजानु (जानु ! )जनित जास्वस्तिकमव्यवधानं शयानां दशान्तरान्तरितसपनीमत्सरमत्सू सिसृक्षया क्षमा मिचालिङ्गच मम्रपद्माना(?)मात्मसुतापहारिणोऽनुधावनत यान्तरिक्षे गमन • योग्यं प्राणादिपवनपञ्चकमिव मूर्च्छयोच्चरन्तीं शरीरादव निष्पृष्ठपीडना तिक्षरत् क्षीरेण क्षितिपतिविरह दुग्धदहनभस्मभावितसुत स्नेहप्रवाहवाहिनेव स्तनयुगेन पश्यतामपि हृदयमार्द्रयन्ती कुचकपोलसङ्क्रान्तदीपालो कनतया शोकपावकमिण हृद्यमन्तर्मुखेनोद्गिरन्तीं वृद्धपरिजनाश्रुमिश्रैर्मूर्च्छापनोदचन्दन जलविन्दुभिः सन्तापबिलीयमान लावण्य बुद्बुदानुकारादिव कराळिताशी ललित (क ) वेणी परिमलामिसारिभिः क्षरद्भिरलिकदम्बकै रम्य कर्मज नितैर्मलिन कर्मभिः कचेष्विव गृहीत्वा निजफलानुभूति(रु ? स)मये प्रबोषायोत्थाप्यमानां तनयान (न) नलिनकावलो(को)त्सवास्त(मा?मया)दप्रयोजनमिव चक्षुः पक्ष्ममालयाच्छादितवतीमतिविरसंस्कृताङ्गसङ्ग ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 6 letters [^2]. ,, 4 ,, त्यागासहिष्णुतया निर्गमक्षमविलम्बिना कायोष्मणेष सापार्वानधिष्ठितमधिकतरोपशुष्कमघरपुटं दबानां(?) वनलतामिव छिन्नविप्रकीर्णा कुसुममञ्जरीमिंग कपिरलूना पगन्ध ....[^1]सौदामिनीमिब जलदोत्सङ्गाद् भ्रष्टां शशाइलेखामिव द्वपाकरा शिनिपतिता (?) म तिकरुणदर्शनां मगघराजमहिषीं ददृशुः । दृष्य च तां तदबस्था मास्त्राय ......[^2] दृष्टयश्चिन्तयाम्बमूवुः । ततो बस विषेरसाम्प्रताचरणदोहळमाभ्यां परिणामे भवितव्यं चरणाभ्यामिश्रले किल जलं ते लीलारविन्दकलना .....[^3] परिम्लानिशङ्के मन्यन्ते । निर्मास्या दामनी इव यत्र कचन बिक्षिसे क्षमे शयितुम् । एतौ किल कुचकलशौ कलशध्वजा .....[^4]दुष्कुटुम्बाम्बुकुम्भाविव निरपेक्षप्रविद्धप्रस्तरितो लुठितु मुख्या न्यायौ । एष किल चिकुरकलापः सकलातीय कुसुममौर ...... [^5]तकृत चमरीकलापभार इव यथेष्टविप्रकीर्णव्याकुलो निष्ठाया द्रष्टव्यः कष्टं बत एतान्येव किल गात्राण्यापचयबहळहंसतूल.....[^6] गमप्रतीकारवस्तुमिरुपचेरुः (!) । प्रतिपन्नसंज्ञा तु सा क्षण मन्धकारनिर्गतेव प्रसुप्तोत्थितेव मृतप्रत्यागतेच लोकान्तरो .....[^7]मन्यमिवोपलभमाना कितवि(?) तूष्णीमशेत । शीतक्रियापबन्धाघिरूढसंस्कारपाटवा पुनरुन्मथितेव संज्वरितेवोन्माद .....[^8]चन्द्रामि (रु)त्तिष्ठन्ती भ्रान्तौ वृत्तार्ततारक्षुत्तादपि प्रतिपक्षपछि (!) स्फारय (न्ति ? नती) कोचनद्वयं प्रसरत् ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 4 letters. [^5]. L about 28 letters. [^2]. ,, 8 ,, [^6]. ,, 24 ,, [^2]. ,, 20 ,, [^7]. ,, 20 ,, [^2]. ,, 36 ,, [^8]. ,, 20 ,, परिशोषपीय मानक्षान्ति.....[^1] सविच्छिन्नदुरुपलवा च वाचा (क्षक) मे. पुत्रकः क मे पुत्रक इत्यावेगविवर्तमाना विह्वलं विलपमाना (?) बहुळखेदोद्भिद्य .....[^2] घावदकृतार्थलोचना (उ ? त) तक लविलीमवत्परिजना क्रन्दसूचितसुतापहारा हृतवत्से (व) गृष्टिः हा कष्टपरम्परा.....[^3] तनिर्झरप्रतिविसर्गाय (बा ? मा)णबाप्पमुक्ति मुक्तकण्ठं विररास । तस्याञ्च कलायामुपदत्तमस्तकाभिघातक्षरत्क्षतजाभ्युस्थितेक्षणान्धविकल ......[^4] निविष्टकृष्टतीक्ष्णकौक्षेयकक्षेपक्षरितकुसिद्रव्यसर्वस्व.....[^5] भीषण भ्रूलतापतन प्रधाव मानभ्रान्तभृङ्गारधारिणीकनिर्दयकरण.....[^6] मुहून्धनरज्जुरचनसरूपं दिक्षु ज्वरजलजत स्रुतौ मज ....[^7] मनी कमजय्यदुःखानिलनिश्चय च्छत्रधारिकापृच्छयमानाच्छनिझरिणी .....[^8]ण प्रहरणाचकितचामरग्राहिणीसमन्विष्यमाणदावप्रदेशमंशुकपटपर्यन्तो पधानविहतवेपनर सनोन्मूलनरमसकर निरुद्ध......[^9]कलो(?) क्रन्द्यमान बन्धुनामधेयमुपलभ्यमान नानादैवतमनुवर्ण्यमानदारकाकारमुपक्षिप्यमाणर।जविक्रम......[^10]वर्गमुघुप्यमाणाथर्व मन्त्रवैफल्यमाकुश्यमानदैवतचरितमपाबिध्यमान सकलगात्र मुक्षिष्यमाणभुजल......[^11] धरणिपृष्ठमुन्मत्तराष्ट्रमिव क्षणमन भिरामक्षोभमरण्याभोगमण्डलं तदभवत् । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 20 letters. [^7]. L. about 2 letters. [^2]. ,, 20 ,, [^8]. ,, 17 ,, [^3]. ,, 20 ,, [^9]. ,, 18 ,, [^4]. ,, 20 ,, [^10]. ,, 17 ,, [^5]. ,, 2 ,, [^11]. ,, 16 ,, [^6]. ,, 16 ,, तस्य च तदवस्थस्य तत इवो .........[^1]चनयुतिमिर्मियमान इव व्याफुलबाप्पपल्लवैर्नृत्यनिव गात्रविक्षेपैर्गायन्निव रुदितका कु मिर्वाद निव स्त......[^2] दर्शन रश्मिभिर्बहुप्रकारमाथिबन्धुरेषाञ्चके । निश्शूकशोकपरवशा तु देवी याकादिव नारिका(?) तथा चिरं वि......[^3] प्रशान्ता त्रिशङ्कुमिव कुत्सितात्मानमधोमुखञ्च स्थितमनन्तरे मन्त्रिवर्गमव्युच्छिन्नसलीलधारायव्यतुल (!) शोक.....[^4] न्युवेगा गद्गविकावगृमाणकण्ठी सकरुणमवादीत् । आर्याः पश्यत महानी (?) मात्मजमुखकमलावलोकनाम ......[^5]रप्यन्त्रकारयति घरणिरप्यनाराधनयते गगनमपि घनत्वमापद्यते मरुदपि त्यजति चेष्टानुगुण्यम् अभि रपि तनो .....[^6].ज्यामुदघे.....[^7] रिक्तीभवति सर्वोऽपि गतिमुपरुणद्धि साभवोऽपि निर्दयायन्ते युष्मादृशाञ्च वचनमन्यथा भवति अस्मत्कर्मणामनवदाताना..... [^8]साहाय्यप्रसरेण प्रभावेण मन्ये चा (न्यन्म ? स्मथ् ) दुष्कृत नाम् । अवसितानि सर्वकार्याणि । अन्यत्कृतिकृताद्यभयं भन्ममस्मद्भाग्यमीरी भवितव्यताया: (?) । तदेवमलक्षणा न शक्ष्यामि क्षपारुतैः पत्थुः क्षपितसर्वस्वाकल्पा तत्पादमूले क्षेतुं क्षीणपुण्यमात्मानम् । अ ( रत्व ! स्तु) स्वस्वति मलीमसानामघिकनिष्ठुरस्वभावानां • लोहनातीनां तदतिशायिनी नाश्च मद्विषानामन्यनारीणां मलशोधनाय देवो हुताश एव मे शरणम् । उपनयत मदञ्जलिं चिरममरपतिसदृशतेजसो देवस्य राजहंसस्य पादमूलम् । विज्ञा(प)यत च विधिविसंवादवेदिता वराकी वा मृगीपदपतनूनपाततनुमधन्यावा कीर्याणं गतेति (?) । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 18 letters. [^5]. L. about 30 letters. [^2]. ,, 20 ,, [^6, 7]. The two lacunx cover about 20 letters. [^3]. ,, 20 ,, [^8]. L. about 14 letters. [^4]. ,, 23 ,, भवतामपि चायमुपरचित्तचिताग्नियाचना बाझलिरित्यवशी र्यमाणको चनजलबिन्दुसन्तान तार कक्लिनस्तनतटम प्रतिसंहार्य मनुवेगस्फुरिताघरकपोलमन्योन्यषनकुम्मलायमानकंप (क? )करपुटमादीनदृष्टिपरिवेवितकरुणमालपन्तीम् अवनितलनिहित मस्तका निपत्यामात्याः सुमत्यादयो बहुविधमनुनयार्थसम्बद्धमात्रकण्ठाः समाचचक्षिरे । तेषां तु मन्दमन्दजनितवाक्यावकाशो निर्जितलोकतन्त्रं सुचेदी: (?) । दृष्टानि श्रुतानि च बहुतराणि सन्त्याब्वर्याणि संसारविलसितानि । तथाप्येवमेवेदं पतास्थानं इतकृतान्तदु ( )ष्टिता कस्यान्य एवायं सङ्क्रान्तिकारोद्भवविविकालास्यां पूर्वमेवेदं छेदनप्रतारणानामन्यदेवेदनिर्वचनम तिबोधागमगइनं दुःखाभिषङ्गपातानाम् अभिनवेयमुद्ग्राहणात् सर्वानर्थसन्निपात प्रबन्धाक्रन्ददण्डकानाम् (?) । अस्य खलु सति संसारे दृष्टपूर्वस्य श्रुतपूर्वस्य वाशुमाग्रेसरस्य शोकातिशयराशेः शक्यमे रुदितानि वाकन्दानि वा परिदेवितानि वा स्तनोरस्ताडनानि वा मस्तकविघट्टनानि वा महीष्पृष्ठवेष्टनानि वा गोत्रविकर्तनानि वा दै(व)गर्हणानि वा शकुनप्रत्याख्यानानि वा प्रव्रज्याग्रहणानि वा योग्यरूपाण्यद्वेष्ट सर्व दि न प्रावृषेष्वपि प्रायेण शोकस्थानहेयानि प्राणिधर्मचिन्तापथ्यानि वैराम्यनिदर्शने नियम्यानि ज्ञानापेक्षया पलितम्यानि क्षुत्पिपासाभ्यामुपेक्ष्याणि काळगत्या निर्वर्त्यानि सुखप्रभ्युक्षेपान्तरैः लोकयात्रामात्रानुवर्तनीयानि तानि निबिडनिर्गमयितुमलमनेकप्रत्यनीकतया लोकेऽस्मिन् न सन्तापसागरे न वालतारतीर्थं लभते(?) । तथा हि - हं....[^1] हृतां समाधिरिति स एदौ भग्नं कथ(म)वलम्ब (?) । किमपतिसमा (घा? धे) ये वस्तुन्यफलमेव लोचन --------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Space for 2 letters left blank. जलान्युत्प (त) तीति । इनुलाम कुमाररूपामृतरसज्ञानां तदनुमार्गसृष्टाविष्ठानानामेवानुपादासोऽहंपरिहार्य थेः कार्याकार्यविवेकहार्यमार्यो बैदूर्यकार्यत्वं ......[^1] त्वस्यमा वार्यतामिति किमपरं धैर्यमाषैर्येणासवे पुनरनाइत......[^2] मानयं मूलमस्यां दशायां त एव यदि हार्यते दू.......[^3] कार्यत्याग इति किं तदाप्त्याकं तदनुस्मृतिदुःखसन्निपातज्वरमहावषेन मरणेन (?) । साधीय एव व्यवसितमिद्धे जातवेदसि दग्ध.....[^4] पावकस्य । पुनरिह किञ्चिदस्ति सञ्चिन्तनीयं प्रतिभाति । स्मृतिबलोपनीत म निकृष्टनिदर्शने स्वयमेव तावदालोचरःजपु......[^5] वारणादिचिह्नमहायैव त्रिभुवननाथे निनीष एव विजृम्भमाणरागं चरणारविन्दयुगळम्, आजानुविलम्बिनावरुणवळसपरि .....[^6] शैलशिखरमालासालाया ब (ष र्ष) पर्वतमहामासादमालि ( ल ! )न्या महीनगनगर्या (स्तो !) स्तोरणहिरण्मयमाङ्करावि (लो!बो) पजाती भुजौ राजकेसरिकिशोरकस्येवातिमांसकोमलांसदेशः, सकललोकप्रवीरव्जयनीजयशोबीजवापीकेदारिकायुगळमिव घवलायातविशालमक्षियुगलम्, अमृतज्योतिष्वेव मगवन्तोक किरणनाळी स्वमण्डलाल्लावण्य निवह वाहिनीवदनचन्द्राप्यार्यमाणा निक्षिप्तमायत्यष्टा पदरमणीयं ललाटम्, ऊर्णाजनन्येव केनाप्यलक्ष्यरूप्येण परिघार्यमाणमातपत्रमिव लक्ष्यते शि (रः), तदेवमाकृतयः पुरुषा न स्पृशन्ति जगदमयया त्वास्थयतिकैमा वम् (?) । अतोऽसौ नियतममरैश्वर्य .....[^7] गत्वादभाजनत्वात्मानुष्यक म लिनक्षुद्रदुर्विवासादीनां विद्याधरेण केनापि विद्याबलपरिगृहीतरूपान्तरेण विद्याधरलोकं नीतः । अन्यथा हंसो बालमवगृह्य गच्छतीति किं घटते । न च तथाविधा महात्मानः स्वमोहकलानुनद्धेन ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 4 letters [^2]. Space for 6 letters left blank [^3]. L about 16 letters [^4]. ,, 26 ,, [^5]. L. about 24 letters [^6]. ,, 12 ,, [^7]. ,, 3 ,, वा सुखरा......[^1] सङ्गेन वा विस्मृत्य दुःखममबन्धुवर्गमितरजनवर्त्मना (न?) वर्तन्ते । श्रूयते खलु उदयनतनयो नरवाहनदचनामासुर बलात्कृतमान सवेगनी ( तया? ताया) मञ्जु वा मदनम (कया ? जुकायाः) कृतेऽनुतप्यमानस्तदाकारंचन्तकृपया दुर्निवार मदन (या) वेगवत्या सत्य तदुपक्रमं क्रमेण खचरनायकः प्राप्तवानू (?) । योगत्य पुनः पुनरभ्यनन्दयित्वा ततो भगवतश्च मर्याभाररावताणश्चक्रपाणेः (?) प्राणस ( मया ? मायां ) रुक्मिण्यामुत्पन्नमात्रः पुत्रैषिणा त्रिभुवनमहितमायेन मायःशम्बरेणापहृतो निहत्य त(दम)न्तःपुरनिरुद्धया पूर्वदेह दयितया सहैव रत्यागतः प्रद्युम्नः । तदसावपि कुमार: समाहादयिष्यत्यवश्यमवतते तामिर्योोषितं एकशोषितहृदयनिर्वाणोपयोगि वचनमिदं प्रलोभनत्वेनावगन्तुं भवति यासामशनव्यथनस्वपनकोपनमात्रसंज्ञावतीनामस्तवतीर्णनिपुणलोकयात्रातीर्थानामनाथर्णकर्णावस्यरंधांभासानां नातिभिदा तिरश्चित्यो न तथासिहानुपे प्रथमवर्यस्याधि प्रयत्नेनापि स्पृहणीयासु विद्यासु व्युत्पादिता कलासु पत्युश्च विदितवेद्यस्य .....[^2]पादमूले सखी वा सपत्नी वा समरं सरस्वतोर्मितासि तद्यदद्यकदुकि मदुक्तमदीयमुक्तमे विरम्याद् विरामनिश्चयाद् वृत्तिक्षस्यस्थ कश्चित् कालांशमाशोपनिने हि सत्यणीयस्यप्यनणीयसोऽप्यनर्थोपनिपाता न दत्तदत्तवैतन्यावतारस्तरत्यप्रकृतो लोकः कारुण्यस्थविक्रमातिशयमप्रत्ययानित्यासन्नव्यसनराशौ रक्षोगृहेण दूषित मनुत्सृजत्यैवासून् सीतायानान्तरस्ता सामबलानां यासामुत्तीर्णदुःखार्णवानां पुनरुपावर्तन्त सम्पत्तयः ( ? ) । प्रसीद देवि ! प्रतिनिवर्तितुमस्मद्विज्ञप्तिमित्युदञ्जलिरगमदुतमाङ्गेन गाम् । अथ सा निश्चयवनिश्चयापि(?) तदनुरोधान्मन्दीभूतमरणारम्भा तस्थौ । मन्त्रिणोऽपि तज्जनमवितानं प्रतिसमाधाय पृथगासाञ्चक्रिरे (?) । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Space for 2 letters left blank [^2]. L about 2 letters व्या (ज) हार च सुमतिः - एवङ्गते काननं प्र.....[^1] श्रुतः सुश्रुतः । ननु समाप्त एब नः सर्वारम्भो भर्तृभीत्यास्मना ततः प्रविष्टं देवावष्टम्भदुस्तरं शत्रुकृच्छ्रमितं किमप्यासक्रवस्तुष्टमा.....[^2] काय निसृज्य तोयाञ्जलिमामुत्रिकं हितमुपासितम् । अपि तु बहुविचित्र तयार्थगतीनामवनिपालोदयंत याथात्म्यपरिंगमावसानिकं युक्तमेकान्तग्र.....[^3] तस्मिनुत्पन्ना प्रत्यवमर्ग स्वयमन्येन वा केनचिश्नवी नृगोपविष्टोदकण्येव कुलवैराण्याकलय्य सन्धानाय कुर्यान्मति प्रतिक्षणमुलभ.....[^4] वर्तमानः प्रपेयेन क्वचिदपूर्णकाम एव कालपालेळमनर्गळपुरुषाधिकाराधितवा देवतं सत्वकपक्षरागि समग्रवीर । प्रेसरगामिनी पानं कन्याचढनुग्रहकलया योजयेत् । अनुमश्चैषां सम्भविष्यत्यस्मद्भाग्यशेषापेक्षापक्षेण इदं निपेद्धत्यो नियुत्य चर्मभोषीमक्षिगक्षिताञ्चेनित्वदेवकक्षं तपःक्षमं समाययिष्यामः । अन्यथा तमेवावर्तमानामस्यामो यथापुरं वार्ता च भर्तुन्नचिरादेव व्यक्तीभविष्यतीति (?) । अस्मिन्नन्तरे दुःखनिप्राखेदभारदीपितेषु परिजनेषु प्रमादशङ्काहृतमूंके ज्वे कान्वस्थितेष्वन्तवैशिक पुरुषेषु स्वस्थानमध्यापयत्वा वीरचा पैराप्तमूलां पात्र प्रमुञ्चजरतीजमपदेशेन वञ्चयित्वा सुप्तशेष मेकाकिनी निर्गत्यान्तकाभिसारिकेव परिहृतचन्द्रालोका गुल्मजालव्यतिषङ्गिणा विविक्त मेदुरध्वान्तेनारण्य रन्धवर्त्मना निघनार्थिनी तदेव तरुजलमाजगाम यत्राऽसौ क्षतरुज तिशायिना मनोरथसहस्र(वार्थि ? प्रार्थ) नोदित प्रिय (स्या ? सु) तापहारव्य तिरेकेण यस्यमानमानसो मन्दायमानकायवाक्चेष्टितः प्रकृष्टतमया शुचा प्राणवृत्तयोक्षणविलम्त्रिनाभ्यस्यद्भूपतिः प्रतिपत्तिशून्यः शिङ्कये(?) । -----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 12 letters [^3]. L about 20 letters [^2]. ,, 12 ,, [^4] ,, 10 ,, देव्यपि स्वसमीहित समर्थक्षमायां क्वचिदमुष्य ए (व) वि (टपि) नशाखामां पाशमुत्तरीयेणारचय्य कश्चिदिव क्षणं स्त्रीस्वभावकातरा स्नेहपर(व)शा विललाप । देव ! राजहंस ! किं न पश्यसि तवापि नाम नाभागभरतराघवसमानुभावस्य भार्या पदमधिगम्य पुनरनाथा (म) स्मिन् नाथ मां समवसन्नां विपदि व्यापद्यमानामेबलविभावनैकातपत्रसार । पुण्ड्रपते । मिथ्यासि (षु दु ) हितृवत्सलो विवत्सामिव गामुत्सृजन्ती मत्सुतां यातोऽमिषावस्यम्ब भागीरथि ! वृथा तव मनोरथ: अविरतः, यदाशनिं शोकशूलमारोपितं पितृवने जनो न स्वजनमानसन्नयत् पुत्रपौत्रेण वर्धते (?) । वत्स मत्सरिणा कृतान्तेन मत्सकाशा दुरसारितः किमिति नाभ्यवपत्स्य से प्रवत्स्य (ति?न्ती) सवित्रीमिह भगवन्तं वनस्पतिं वनदेतां भगवतीञ्च विन्ध्यवासिनीमयमनाथो हि नाथ(ने?ते) कृतप्रणामाञ्जलिः । प्रणावहशारिजनो(?) जननान्तरेष्वपि जनार्दनादन्यूनतेजसः पादरजसां राजहंसस्यानुप्राह्या भूयासम् । ईदृश्यश्चतुर्दशादशाननाङ्गुल इव मैथिलीं तस्यैव सद्गुणसुकुमारामस्य रामाभिरामस्यानुभावान्मामात्राविमापिभूवन्तीन्युदासज्यमान कण्ठपाशायाम श्रुकण्ठ्यां मन्दगमायामुपकण्ठ्यो यत्नगय्यास्तस्याश्च वर्तमानप्रियतमाप्राणत्राणहेतोरहितहेतिक्षतशतक्षरितशेषया नातिस्थूया वर्णश्रेण्या सर्वयत्नसमुद्धृ (ते ? त)ध्वनिरगणितव्रणविदारवेदनो मा साहसमित्यवोचत्(?) । आकर्ण्य च सा किमाकस्मिकमिदमित्यवशमेव स्फुरितविस्मया सान्त्वयन्ति (अ)रण्यानि शान्ता चे (यं) ( नी ? निशी) थवेलेति निश्चितमरणापि स्त्रीख भाबा) दुल्लसत्र सा....[^1]त्रापि किमुस्थितो दुस्थितत्वा... [^2]छानच्छन्दमिच्छत्यनवसाने सदयितुमिति सुचिराभ्यन्तया प्रभूतयोपनीततरळतारकां तामेव दृशं दिशमभिससर्ज (?) । ददर्श विकर्षतला.....[^3] खद्योतानामिवालम् अभिमुखदत्तकतिपय ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Space for 3 letters left blank. [^2]. L. about 10 letters. [^3]. L about 18 letters. कदाश्वमणिमयमिव किमपि मन्वाकारमलक्षयत् । आसेसुषिवास दिग्यया नातिप्रस्फुटमणिप्रकाशं मन्दमन्दव्यति.....[^1]मास (!) । तदुपचम्मनारम्भकारिण स्तम्भितगति क (पिम्प) तोरु गुरुतरायमाणोलमा रेखोदीरणाविरलपुलकपति भ्रान्तलोचनमुपसरन्ती क......[^2] भयगद्गदया गिरा परिजनमाजुहाव । सम्भ्रान्तपरिजनोपनीतमदीपालोकलुप्यमानाकारसंशयं शयानमालस्रोत सर्वाङ्गीणेन यमपुरगमन गाम कुकन्दराज स्पर्शपरिहाररक्तं कक्षुकेनेव छादिताङ्गमङ्गविदारविह्वलैरसुभिरिव सिक्तैः प्रस्फुरन्तीकादरमणिभिरङ्गलमहरकोपानलस्फुलिङ्ग पिङ्गलमिव सङ्कल्पजन्मानमालोहितक्षितिविविरसहस्र सम्पन्नतया पद्मरागविमानमिवाने कवातायनं पतितमसदाशामुख रोधिमूछन्बकारस्पर्श मुकुलायमा (न)लोचनकमलदीर्घिकं काळरात्रिमुखवर्तिनमपरमिव पार्थिवं सन्ध्यासमयं सदरससवैरिवीरजीवितमरीचिराति वानवृत्तवानात्ययद्विकारदमिव रक्त/ कशस्त्र शल्य रत्नोत्पलक नलपत्रप्रस्तरविवर्तित मन्तलींना युधशकलश करिलशरीराभ्यन्तरदोषात् क्वापि प्रतिष्ठासूनसूनिव विषमविक्षिप्तपाणिप दैर्निसह निवर्तनर्निरुन्धानम् असिरसलिल भावितवेदनासस्येषु पच्यमानेषु क्षत्रेषु लावकानिव कालदूतमूर्च्छनान्तमुक्तैदीर्घशुत्कारैराह्वयन्तमाकीनशल्यगर्भाणि बहुळकर्णकानिव प्रणवत्मानानिव परिहरद्भिः पञ्चवायुभिः कथं कथमप्यरिशून्युक्ष्यकं शरहतशरीर कीलितैरिव स्पन्दमानेरिव गन्तुमिन्द्रियैरयोगादम्मात्मानमात्मन एव जीवितेश्वरं तदवस्थं ददर्श (?) । दृष्टैव च मुक्तबन्धमिव तद्वरुध्याग्रहस्तेन हृदयमुत्कम्पिंना कश्चित् स एवा (वा?) सि मन्दभागधेयाया ममार्यपुत्र इत्यसकलपदगद्गदं वदन्ती दुःखाशनि ( त ?) पातकातर इव तरलितमलिनाताम्रे मुकुळयन्ती दृशौ दशापि किमस्याः पापीयस्या दर्शनपथ गतेति जुगुप्सयेव तिरोभवन्तीमनुपलम्भमाना ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 18 letters. [^2]. L. about 16 letters. किमेवं दुष्कृतकारिण्या याद्याव्यगर्वितयेति निर्विण्णयेत्यद्य जीविताशया कथं कथमिति दारुणा दारुणदशामिपन्नेऽपि प्राणसमे प्राणित्येवेति कोपादिव कोन्बोमध्यमानसर्वा वयवा मदुच्चेन दुर्विचेष्टितस्य व्यसनदुर्लळित पश्य मायाँ भवत्समक्षमेवाभिभूयमानां मयेति नृपमिवावधूय धर्मेण (?) वैरनिर्यातना (या)कृष्यमाणा पतिहृदयनिवाससञ्जाताभित्रेण वेदनाभिरिव सर्वात्मना परिदूयमाना धरण्यां पपात । पतन्त्येव च पराश्रियमपरायणेति (?) करुणयेव मूर्च्छया पीडिततरमाल (ल)(म्ब?म्बे)। जजृम्भे च हा हताः स्मः । देवः किल राजाधिराजः परमेश्वरो राजहंसः शरशयनं शान्तनव इवानुगृह्णाति । किञ्च या कृतान्तहव्यवत्सितामनाशासित, वसुमतिकालपल्बलक्षणाया राजलक्ष्म्या गतिः (?) । इदानीमवसितानि हन्त नो जीवितप्रयोजनानि । प्रसवति परिजनपक्षपाति देव कस्येदानीं प्रियाणि दासवालम्यानि कं क्षमते गरीयांस्यपि कर्माणि बहु प्रसीदति (?) । देव किमिदानीमाज्ञोन्मुखं भृत्यजनमनाज्ञापयन् कुपित इव शेषे । विशेषेण दासीम् । दूष ( यि यन्ति) मुखारविन्दं देवस्यावश्या (ये?य) बिन्दव (द ? :) । धारय धवळ. मातपत्रम् । पत्रलेखे खिन्नोऽयं दीर्घाध्वगमनेन देवः किं .....[^1]पादशौचः । शकितपूर्वो देवो द्रुतमुपहर (नी) हारशीतलं मणिभृङ्गारसलिलं सलिले सुलभनिद्राविनोदो देवः सुप्त इति न विस्रब्धं शयित ......[^2]त लम्बय कुसु (म) दामानि दारुशाखासु यावदुन्मीलयति (देवो ?) देवः । दारिद्रिकेदारसीक्रिमङ्गामुपलकोटिभिरुत्थाय (गु कु )रु शिवमगरुधूपवासं वासगृहं......[^3] विविक्षतक्षुद्रान् कृतान्त ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 17 letters. [^2]. ,, 18 ,, [^3]. L. about 17 letters. दूढ़ानायकालं कालपञ्जरि कथम कालरात्रे दुर्भगागरिसारिकामा : (१), सुप्त एव विस्मृत्वदभिसारतम् । अतिमविके विद्रावय रुधिरचन्दन दिग्यदेह .......[^1]नामृत्युकम्पाशिदुर्मदामरान्, अमरिके विकिर विषमदीर्षवर्तिक कियचिरमन्यकारे परमेश्वरेण समितव्यम्, अनुचिता हीथं देवस्य दक्षाणिके कर्णज्वरकराणि किं करोषि क्रन्दितानि सपदि देवकिदेवं पुरा विरहिसपूर्वम्, पूर्णमुखि पूर्णाः कामाः पुराकृतानां नो दुष्कृताना (म्) (!) । एहि तावद्दहनदत्त दे (हे! हो), वेस्वय मागुपेत्य परत्र सम्भा(व्यव) या (मास! मः) परिचर्याम् । आर्य । काञ्चुकीय क्षरल्लकाटक्षतजाळीकृत घन्योऽसि न पश्यसि देवते दवस्थं महादेवचामरि कर्कहा कोलाहलधर्मनिर्घृणहासंरारमेहय मान्यतव्याहना नियति निशाचरि लोकविनाशलोकपालापशद हालिक दर्शयमयातुधान केन दोषेणैवमारूप्यके देव ! किमात्मिक (?) इति किमनवदात इति किमशुल इति किमलोकज्ञ इति किम (रू ?) कृपालुरिति किमनाश्रितवत्सल इति किमसत्यसन्ध इति किमनुदार इति किमविशारद इति किमकृतबुद्धिरिति किमकृतहस्त इति किमजितेन्द्रिय इति किमलब्धवर्ण इति किम्बहुना भुवनमद्यैवान्वकारी भूतम् अगतयो बत विगतभागधेया (त् ?) भीतिभाजः प्रजाः । हता मगधाः, हतं कुसुमपुरं, इता देवी वसुमती, हसा वयं दा तात हा मातरिति मृगपतिहत यूथपविलीकृत करेणुका वृन्दसङ्क्रान्ता (स ) कन्दसन्देहकृन्महानाक्रोशरवो बभूव । योनधिकृतभर्तृनामग्रहणोद्धातेन निर्घातरवनिर्भेदसम्भ्रामोत्थानसहित गिरिदरी गृहग्रीवाग्र .......[^2]विलिखितांसगळचलादयिताहत वैफल्य निर्वेदादिवसायग्रहणमिवाव सादजुषां दोषं दर्शयन्तः क्षुपविटपविषक्तावेक्षिप्तो ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 4 letters [^2]. ,, 2 ,, तरीय परिस्खलन्तस्तमुद्देशमभ्यधावन् (!) । अनवध्या......[^1] ध्युश्च घ्यायन्तमिव ध्येयवस्तु भीरतया (विचि) ताय समिवेष्टदैवतम (न्यो! त्यो) चहासे स्मरन्तमिव द्विषनिराकारामर्षेण स्वपन्तमिव वेळ (वा? या) माद्यन्तमिव रण (र) सेन मूर्च्छया मनसिक्षतरुजा शरीरे रूक्षतया च्छायायामुद्भूतया दर्शने मुकुळतया लोचनयुगळेन युगपदेव स्पृश्यमानं, परलोकप्रयाणे सुहृदेव रक्तेनोपगूढं तस्यैरिव (?) ध्वनद्भिराकन्दै. रनुगतध्वजयष्टिभिरिवोत्थिताभिर्दुः खपरम्पराभिः परिगतं, बलैरिव प्रसरद्भिररिष्टलिने (बेल्ल: लिक्षितं, शिबिकयेवाधिरूढया दुरवस्थ्योद्यमानं, मन्दमिन्द्रियेषु, पहुं परितापे (क्षमूष्म ? षु) वृद्धमाभिषु प्रयत्न प्रत्यभिज्ञेयाकारं पृथ्वीपतिम् । अचेतनस्य सदवस्थस्य सन्दर्शनेन स्वप्रमयेन नेवाचा सम्भाव्येन किमिदमिति विभेदि बांसः क्षणमात्मानमपि नाभि (अजुज्ञ:: जजुः) प्रजाबलविहित विध्वनतसत्वप्रत्यापत्तयेस्तु समर्थयाम्बभूवुः (?) । इदं तदलङ्घविधानरूपम् । अयमसावनु ( १ ) दिष्टप्रतिक्रियो नियत्यामयः । सेयं यदृच्छया विगुणानभिसारिणीश्वरेच्छा । स एष दोषचलप्रस्थापनो दुष्टदिष्टः सन्नाहः । सैषा कालयोगसिद्धा कलिनीतिः । इदं तदेकान्तविरसमधर्मजिज्ञाया(!) ग्रहणं यदय मेकपरमेश्वरो दशामी दृशीम शङ्कितमशुमरूपैर्भुवनकर्मभिर्गमि.... [^2]। स एवायमव्याजजयार्जितोर्जितप्रभावः प्रभावावधूत वैवस्वत वरुणवज्रहस्तराजराजो राजा राजसिंहः । यस्य स्निग्धदृष्टिव चरिणा नृपाणां चण्डिकाभिरध........[^3]षु ज्वलितपादपङ्कजयुतिः यस्य च सरस्वती मुखसरोजसरोरुहोपभोगदर्शनेर्व्यारोषिताया राजलक्ष्म्या लीलाकमलप्रहारगमित किञ्जकपुञ्जरि ......[^4] मपि च वस्य भङ्गिभङ्गो(?) ..... । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 8 letters [^2]. ,, 3 ,, [^3]. L. about 12 letters [^4], ,, 20 ,, ......[^1]मिह विहाय क्षुपन्निवा जटिलायां जटाटव्यां प्रियास्य सन्ती किताङ्गमिति यत्सत्यं पश्यन्त्यपि न अहषे यदपि मदरक्तमनतेनारीभा.....[^2] पांसुक्रीडनसर्वशास्त्रपारदर्शिनः स्वमेभ्यतीनतिकान्तपूर्वानयुक्तेष योत्रेत्युदश्रवणश्रवणमेदिना स्मरेण चरणलग्नाः क्रन्दन्ति । किमेतानप्यभिक्रुध्य......[^3]ममैव मन्दपुण्यायास्तदलीकमलीकहंसकेन हि विलोभ्यमानमुग्धलोचनको दग्धया मया मनागुपेक्षितः स्थातव्यतां गतोऽसौ प्रसीद नाथ प्रतिनिवर्त्य लक्ष्णया (?)......[^4] सुहृद इत्युत्थाय पुनरपरिस्पन्दमबसितप्रायं प्रियमुपशोच्य चर (म) संस्कारसाधनोपसंहारव्यापृलेषु सा(श्वश्रु)गद्गदव्या (घृ? इ) तेषू मप्रयुक्त ( ना ! ) कन्देषु च परिवर्हजनेषु क्षीणशाक्षि निक्षिम प्रदक्षणीकृत्य प्रागेव (ग )ता प्रियममुत्र प्रतीक्ष्या इत्याशुशुक्षणिमनुतम गत्यन्तरन्तरवारमात्यैराकन्ददाज्ञा करकरानी तसारदा रुसन्धुक्षितमपि विष्णुरान्हताविष्टम्ममुच्चलेोपालनलशता चाललापपरिजन मालिम लिन स्वपयमावयसि पश्चिमंनिशीथशीतले निर्झरस्य निर्दग्धाराम शशिरान्निश्रुधाराभिः (१), द्वारवति धारय घौतमंशुकयुगलं गलितो रुवितकालः, कालेयिक कलय कर्णे तमालपलबम् अलङ्कृता हि दयितमग्रतो गता प्रतिपालयामि, कोमलिके कुरु चरणमरुणतलमचलगैरिकालक्तकरसेन प्रहरराणि पुनरनेन खलमुरति यदि कयाचिदप्सरसा सह समासाद(यामि ? यति), सौमि ( नी ? नि) देहि मे कुसुमदामोत्तरीयम् एषा खलु दहनधूमदुर्दिनाभिसारिका प्रयामि प्रियसकाशम् काशिसुन्दरि सिन्दूररेणुभि श्वार(च)य रमणचुम्बनरागलाल्नीयां कपोलपालीम् उत्पलिके धूपय केशपाशम् ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Two folios are missing here [^3]. L. about 24 letters. [^2]. L. about 24 letters. [^4]. ,, 22 ,, अथवायमेवैतदाचरति कृष्णागरुसारमित्तिचित्रश्चितानिं चित्रवति (कु)रु पत्रमंः पयोधरकलशापिदन्तनुदयितकामितं रक्तचन्दनं च प्रनिने चन्द्रकान्तनितम्बनिष्यन्दधाराजमानसा प्रियोऽनेन निर्वाप्ये तप्यमानश्चित्रमानुना भानुदेवि भावीय चीतदेवदोषे देवतार्चनकुसुमानि (?) । यदि कश्चिदितः प्रतिनिवर्तेत नगरं तमालपामि महूचनादामन्त्रणीया निर्यन्त्रणोपचार्या देशातिथयः तिथिदिनपक्षमासकारितोत्सवाः शालयशालिनः शालीनवामलोचना मगधा मगवदेशमौलिरत्नप्रच्छन्नीयमच्छाशयदुष्टपुरुषं पुष्पपुंपुष्पपुरावतंसकं सर्वदिर्गसारसम्मारसम्भवनभूमिभूपालमन्दिर मुदञ्जलिनोत्तमान सम्भावनीयं, भगवती च भागीरथी पाटलीपुत्र मेघवनदेव खातदीर्घिकाहरनिपूर्व वन्दनीया (?) । वक्तव्यञ्च नगरोपवनदेवतानां न पुण्ड्रेश्वरदुहिता वसुमती वसुमतीव समुद्रमेखला खलेव च कमलवासिन्यूर्ध्वं राज्ञो राजहंसादासी (भि दि)त्यवसितपरिदेवितवचसि व मरणत्वरित चेतसीव्यपसारय विसारितक्षत्रतेजसि दीप्ततेजसं हिरण्यरेतसं रत्नमन्दिरमिव राजमानं मानयित्वा देवं देव्याममिप्रवेष्टुमभ्युद्यतायामातुरस्य च महाजनस्य ऋन्दतश्चन्दनमय इव चन्द्रातपमय इव चन्द्रकान्तमय इव सन्तापहारितया हरति घेतोरोहिदश्वैरोगत्याग इव भोगत्यागे मोहनाश इव देहनाशे सुतप्राप्ताविव क्षितप्राप्तावैश्वर्यमुख इव नाश्चर्यसुखे मूलदशन इव कालदशने राज्यलाभ इव रज्जुलाभे निधानाधिगम इव निजनिधनस्वधनसाधनाधिगमे वर्तमाने वार्तभूतक्षतव्यथो राजलक्ष्मीवासमन्दिरारविन्दतया तत्सन्तापनिस्सहामविक्षेपक्षुमितमिव रक्तपर्यन्तं चक्षुरुन्मील्य कर्मसिद्धिविद्रवित् कालदूतष्पृष्ठदर्शनायेव किञ्चिदु (त्सवि!न्नमि)तपूर्वका योऽजितागमन मङ्गलोत्सवध्वजमिव भुजमुदारलक्षणं समुत्क्षिप्य दक्षिणमरुदिविरहयन्यमाशामाश्वासयन् असह्यसन्तापवर्तिनं जनमवारयदवनिपाल : (?) । मरणके.....[^1] भूतस्य लोकस्य (अ)मृ ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 10 letters Image 166 Duplicated remove this page मिह विहाय क्षुपन्निवा जटिलायां जटाटव्यां प्रियास्य सन्ती किताज़ मिति यस्सत्यं पश्यन्त्यपि न मद्दघे यदपि मदरक्कमनतेनारीभा पांडक्रीडन• सर्वशास्त्रपारदर्शिनः स्वप्नेभ्यतीनतिकान्तपूर्वानयुक्तेष योत्रेत्युदश्रवणश्रवण मेदिना १३२ 4 सुहृद इत्युत्थाय स्मरेण चरणलग्नाः क्रन्दन्ति । किमेतानप्यभिक्रुध्यममै मन्दपुण्यायास्त दलीकमलीकहंसकेन हि विलोभ्यमानमुग्घलोचनको दग्धया मया मनागुपेक्षितः स्थातव्यतां गतोऽसौ प्रसीद नाथ प्रतिनिवर्स्य लक्ष्णया (?) पुनरपरिस्पन्दमबसितप्रायं प्रियमुपशोच्य चर (म) संस्कारसाधनोपसंहारव्यापृतेषु सा(श्व?श्रु) गद्गदव्या(घृ?ह) तेषूह । मप्रयुक्त ( ना ? ) कन्देषु च परिबर्हजनेषु क्षीणशाक्षि निक्षिम प्रदक्षणीकृत्य प्रागेव (ग) ता प्रियममुत्र प्रतीक्ष्या इत्याशुशुक्षणिमनुसम गत्यन्तरन्तरवारमात्यैराक्रन्ददाज्ञा करकरानी तसार दारुसन्धुक्षितमपि विष्णुरान्हताविष्टम्ममुच्चलेोपालनलशता चाललापपरिजन मालिमलिनत्र पयमावयसि पश्चिमंनिशी थशीतले निर्झरस्य निर्दग्बाराम शशिरान्निर श्रुधाराभिः (१), द्वारवति धारय घौतमंशुक युगलं गलितो रुदितकालः, कालेयिक कलय कर्णे तमाळपलबम् अलङ्कृता हि दयितमग्रतो गता प्रतिपालयामि, कोमलिके कुरु चरणमरुणतलमचलगैरिकालककरसेन प्रहरराणि पुनरनेन खलमुरति यदि कयाचिदप्सरसा सह समासाद(यामि ? यति), सौमि (नो ? नि) देहि मे कुसुमदामोत्तरीयम् एषा खलु दहनधूमदुर्दिनाभिसारिका प्रयामि प्रियसकाशम् काशिसुन्दरि सिन्दूररेणुभि ब्धार(च)य रमणचुम्बनरागलालनीयां कपोलपालीम् उत्पलिके धूपय केशपाशम् 1. Two folios are missing here 2. L about 24 letters 3. 4. } S > ... L. about 24 letters. 22 11 image 167 Duplicated remove this page अथवायमेवैतदाचरति कृष्णागरुसारभित्तिचित्रश्चितानिं चित्रवति (कु)रु पत्रमंः पयोधरकलश पिदन्तनुदयितकामितं रक्तचन्दनं च प्रनिने चन्द्रकान्तनितम्बनिष्यन्दधाराजमानसा प्रियोऽनेन निर्वाप्ये तप्यमानश्चित्रमानुना भानुदेवि मावीयचीतदेवदोषे देवतार्चनकुसुमानि (?) । यदि कश्चिदितः प्रतिनिवर्तेत नगरं तमालपामि मद्वचनादामन्त्रणीया निर्यन्त्रणोपचार्या देशातिथयः तिथिदिनपक्षमासकारितोत्सवाः शालयशालिनः शालीनवामलोचना मगधा मगधदेशमौलिरत्नप्रच्छन्नीयमच्छाशयदुष्टपुरुषं पुष्पपुपुष्पपुरावतंसकं सर्वदिर्गसारसम्भारसम्भवनभूमिभूपालमन्दिर मुदञ्जलिनोचमाङ्गेन सम्भावनीयं, भगवती च भागीरथी पाटलीपुत्रमेघवनदेव खातदीर्षिकाहरनिपूर्व वन्दनीया (?) । वक्तव्यश्च नगरोपवनदेवतानां न पुण्डेश्वरदुहिता वसुमती वसुमतीव समुद्रमेखला खलेव च कमलवासिन्यूर्ध्वं राज्ञो राजहंसादासी (भि दि) त्यवसितपरिदेवितवचसि पुलवमरणत्वरित चेतसी व्यपसारय विसारितक्षत्रतेजसि दीप्ततेजसं हिरण्यरेतसं रत्नमन्दिरमिव राजमानं मानयित्वा देवं देव्यामभिप्रवेष्टुमभ्युद्यतायामातुरस्य च महाजनस्य ऋन्दतश्चन्दनमय इव चन्द्रातपमय इव चन्द्रकान्तमय इव सन्तापहारितया हरति बेतोरोहिदश्वैरोगत्याग इव भोगत्यागे मोहनाश इव देहनाशे सुतप्राप्ठाविव क्षितप्राप्ता वैश्वर्यमुख इव नाश्चर्यसुखे मूलदशन इव कालदशने राज्यलाभ इव रज्जुलाभे निधानाधिगम इव निजनिधनस्वधनसाधनाधिगमे वर्तमाने वार्तभूतक्षतव्यथो राजलक्ष्मीवासमन्दिरारविन्दतया तत्सन्तापनिस्सहाङ्गविक्षेपक्षुमितमिव रक्तपर्यन्तं चक्षुरुन्मील्य कर्मसिद्धिविद्रवित् कालदूतष्पृष्ठदर्शनायेव किञ्चिदु (त्सवि?न्नमि) तपूर्वका योऽजितागमनमङ्गलोत्सवध्वजमिव भुजमुदारलक्षणं समुत्क्षिप्य दक्षिणमरुदिविरहयन्यमाशामाश्वासयन् असह्यसन्तापवर्तिनं जनमवारयदव निपाल : (?) । मरणके भूतस्य लोकस्य (अ)मृL about 10 letters तिमित्यसम्पूर्ण रसायनामित मिति कामगारोपणं मृतसञ्जीवनायितमिति न मादि सामती भूमिं नाकारोहणा (म! बि)समिति (न!) कि (चि) देतत् मोक्षसु ......[^1]ज्यमारलामायित मिति तृणीकरणं मोक्षलक्ष्मीप्रत्यक्षदर्शनायितमिति सुतरामपक्षेपप्रकारो, महोत्सवायितमिति महद्वषनीयम् इन्दुमण्डलाप.....[^2]मानन्दमनुभूतपूर्वमद्भुततमं बभूव । देवी पुनराशाङ्क (स) स्वभागधेयतवान्तद पिताकृत माश्चर्यरूपमश्रद्धती बल......[^3]शनाद च ददर्श च जहर्ष च विसिमियेऽपिच विलापि(?) । पर्युत्सुकैश्च मन्त्रिभिधैर्यषारितहर्षवेगैः यथा.....[^4] साञ्चके प्रचकमे च वक्तुम् । एवंगतस्यापि मे नातिमुषितया शे (ष ? ) मुप्या पुष्पपुरनिर्गमादिकुमारोबम्तदुस्खा .......[^5]व्यतिकरं सारेणेव पुनरनेन क्षतेषु दग्धस्यादिग्धशरज (टॉड जेवितस्येव केसरिणो य.......[^6]मिव पारावार कुक्षिमिवायसाण्डकपालसम्पुटनिवौर्व (व ?) वह्निघूमलसम्मारकोशमिव निज......[^7]रकरोद्भगवान् भक्तवत्सलो भैरवाकृतिरामर्दकः । स तु प्र ( मा ? ) णं तुमध्यपारयन्तमस्वातन्त्र्याद.......[^8] ष्टोऽस्मि तवामुना मत्प्रभावामिभाविना सत्त्वावष्टम्भेन । कस्वबन्यस्तम मिनिमाचर्य कृपण......[^9] विधिविशारदेन शुरेण शमितस्त्वमसि । तु (तातो विद्विषस्ते प्रथमदत्तं वरमवितथी कुर्वता मया यस्पुन....[^10] नुम (इ) रूपमेव ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 16 letters. [^6]. L. about 36 letters. [^2]. ,, 25 ,, [^7]. ,, 32 ,, [^3]. ,, 37 ,, [^8]. ,, 32 ,, [^4]. ,, 36 ,, [^9]. ,, 32 ,, [^5]. ,, 32 ,, [^10]. ,, 32 ,, तन्मन्यस्व । (द्य?अन्य)था नक्तदीपमात्रेण नैकम (श्विध्वा ) नमश्वाः कथं वहेयुः । बहुधुनीतट विशङ्कट.....[^1] गुराक्षचक्रः क्रमेतायं रथ । कथं वैवं वैरिशतशरनि.......[^2] र्मनिवहरोमशायास्तेन त....[^3] स्यैव जम्बूद्वीपस्य जाम्बूनकिरीटपुत्र ....[^4]पत्रिका प्रतिमाघरनखरादर्शदत्तचरण.....[^5] इनो ना(म नन्द्रिय मानन्द ) वर्धनस् विवा । तेनैष चायं ज (र्जु ? ल ) चरापाः कुमारो हंसामाहचरत्वरसमर्थ्या ......[^6]डशत्वर्पण च पुत्रकः पृथ्वीभ्रमणाय मुक्तसङ्गं निश्रेष्काम इत्येकान्तर्षाअमममस् । उत्थितम्बाहमुपरतानि च प्रण.....[^7] हाकाळवासी । समग्रा मी मनोरथाः । मनोरथानामप्यभूमयो भवन्तमत्यतिना प्राप्ता न ........[^8] का निकामचञ्चलापि निश्चला जातेदानीं लक्ष्मीः । (हृश्यास्म ? द्रष्ट(स्मि) देवं पुत्रपौत्रिणमित्यपि । तथाहि — .....[^9] त्यार्थन्तु सर्वाशिषः । प्रसन्ना मे भगवती । अक्त्यव (न्योन्थ्यो)पास्या विन्ध्यवासिनी । परमानुगृहीतं व .....[^10]हुस्हं निवास्तिरिम साहू सोया । दग्घशोकशमितसर्बेन्द्रियपटबायास्तु मे नामुरू.....[^11]कोतवापरा सुरक सकलगात्रमुत्कण्ठभारभङ्गविशद मुत्फुल्लक पोलरेस्खमुलसितविले....[^12] कोटिर्यस्याम (सा ! ) वर्तत। परिजनस्य चासीदत्युद्दा मप्रमोदकीलांघो रवः । ता (थ) च सा विभाष ......[^13]न पटीयसा प्रकाशेन लोकमुद्दोषयन्ती बभौ । मूभुज इव मोह ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 36 letters. [^8]. L. about 22 letters. [^2]. Space for 4 letters left blank. [^9]. ,, 34 ,, [^3]. L. about 35 letters. [^10]. ,, 34 ,, [^4]. Space for 8 letters left blank [^11]. ,, 34 ,, [^5]. L. about 38 letters. [^12]. ,, 34 ,, [^6]. ,, 38 ,, [^13]. ,, 38 ,, [^7]. ,, 38 ,, स्तमोराशिरशीर्यत । ......[^1]तो सुखा बभूवुः प्रभातवायवः । परिजनानुसलिलमिंग शशामावश्यायवर्षः । सबकृतानि प्रतिकूलभीत इव भूप.....[^2] कमलक्ष्मीप्रत्यापत्तिहर्षादिव मुक्तसङ्कोच मुललास कमलवनम् । दीनजनोक्रान्तकारुण्यादिव सर्वामेव शर्वरी जागरितात्मा पुनराद्वक्षयितुं कुमुदिनि इ ..... [^3] हारिणः करामजानलक्ष्मी नान्दीर जिगममन्ती भिरुप स्त्रीयमानो ( ? ) यथाविधि जनाधिनाथः । तथाहि ते राज्यतन्त्र इव निःशस्यतन्त्रेऽपि कृतपरिचयाः प्रतिलोमानुलोमबिमागे दान्तरालवर्तिष्वन्येष्वपि बहुमुखेष्वजिह्मगेषु सद्वर्णेषु पलानि बन्विनिकरोद्धार किया मन्वतिष्ठन् न करग्रहणयोग्यां वस्तुओो भ्यामिव (शु सू) चिमुखान्दयमानास्तैस्तैरुपायैरुदहरन्, उन्मार्गगामिन श्वाति दुःस्व कराना नामुखन्तबन्धनाष्मीलाइममुद्गलप्रहारादिभिरसादयन् (?) । निघात्यांश्च निर्जघ्नु: छेदनीयशिरसब्ध चिच्छिदुः। सर्वमेव (ब!च) राज्जानं निश्शल्यमकुर्वन् । सन्तप्तास्ते मीतानाश्च रक्तशुद्धानां सामन्तानामिव सम्राडवयवानामाद घुरनेक साधनोपकरणं स्थानानुरू (पात् ? पं) पट्टबन्धम् । निन्युश्च तमनसिपीडित प्रगृह्य प्रशस्त इव वस्तुसन्निवेशं दै (श्य ! त्य)राज्यमिव गुरुबलमन्त्र शस्त्रमन्त्रगुप्तं गुरुवामप्यलयं प्रागेव हरकुलबेरकुमारानुचारिणां पिशितशोणितपियाणां सत्कारकामानां च भूतानां (!) विविकरमणीय मगारम् । तत्र च गोदाप्रवाहमिव सह्योपधानं प्राङ्मुखमन सम्बाघ मनुक्कू (लाच ? ल ) पुरःस्था (यी ? यि) जनसमासेव्यमान मनतिदूरविशालमाश्लिष्टकुन्तलान्तहंस (वे? फे) नघवलोत्तरच्छदम तिमनोहरं शयनीयममजत । पद्माकर इव च पाण्डुधार्तराष्ट्र ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. I. about 40 letters. [^2]. ,, 22 ,, [^3]. L. about 8 letters प्रमुख सम्बन्बिनीहरिरन्वास्यमानो मधुकरकामिनीसमाजमुपसर्पोपकण्ठः(१) सकलमहरनुपजातनिद्र एव न्यवाहयत् । प्राप्ते च सन्ध्यासमये पुरोहितोऽस्य भुवनगुरुरिवावलम्बितच्छाधि सच्छत्र हर इव करगृहीतगुहो गिरिवातिगुहासङ्घाही कंसारिरिव सलाङ्गलिको राम इव सलक्ष्मणो मातृ (इव ? )वर्ग इव ब्राह्मीयुक्तो जितकाशिभट इव स्वसिद्धार्थक इव चोरक्षिता क्षतनरशतसहस्रवीर्योत्पन्नश्च प्रविश्य • रक्षाविधा यथावदन्वतिष्ठत् (?) । स्वमे चैनं शुकमाल्यवाससः स्वादुफल (१) यः सुकृतोदका (दिप्रा ? विप्राः)सिषेविरे । नृपतयश्च स्वयंतो राशिष्विव सुधाप्रकाशेषु प्रासादेषु, स्वसङ्कल्पेप्चिन स्वर्गभावोच्छूितेषु शिलोच्चयेषु, स्वविक्रमेष्विव परन्दोद्धरेषु मतङ्कजेन्द्रेषु निषण्णमञ्जलिमु कुळनी रन्ध्र निर्गताभिश्चूडामणिमरीचिमञ्जरीभिरुल्लसितनखमयूखज।(ला?लाम)लजलौघनिर्भरमुत्फुल्ल कमलकाननमिव गगनसरो दर्शयन्तं प्रणेमुः (!) । प्राज्याज्यधारावर्जनप्रवृत्त प्रदक्षिणार्चिषं चार्चिष्मन्तं दहन्तमिवानुद्रुत्य घूमच्छलाद् द्रुतानि दुरितानि तञ्चाभितो द्वितीयमिव देवं जातवेदसं जपा. रुणनिजागृहासपुञ्ज इव ऐलिबिलिशैलकुञ्ज इव दर्पशाखिनिशाकरे स्थित मन्तविकतच्छेदमिव भूतानन्दिनो दिक्षु विदिक्षु वतातलमहरपल्लवानपुर त्रिपुरदोषशमनसुशमितासाध्यत्रिविष्टपातङ्केन पाणिना दक्षिणेन (को ? का)मपि कल्पद्रुमरत्नवलरी वामार्थ श्रवगमूले ललिताशफरञ्छिता मर्पयन्त मिन्दुशेखरं ददर्श (!) । क्षुभितवीरनऋञ्च युद्धार्णवमित्र दुग्धार्णवं भुजाभ्यामुतरता स्वप्नस्य चैवम्भूतस्यानुकथनादमात्य वर्गमग्रमहिषी(णा ?)ञ्चानुजग्राह । तस्मिंश्च दृढसंहनने महाबले स्वस्थे सववति सर्वाकारमुपक्रमाः सुखेनावर्तन्त । शौर्यानलसंभृताजिलक्ष्मी विहाराञ्जलिपरिमुखेनेव च प्रदागन्धेन चापात. मन्त्रिणो ननन्दुः (?) । आ(श्वा) सयंस्तु देवीं स्त्रीस्वभावकातरां सम्मुखीन निश्चलद्वशं परिजनमित्युवाच - सुश्रुत ! श्रुतानि नन्वमूनि शुभतराणि स्वमदर्शनानि । प्रणाश्चैतेन ध्वजगबाजिनो वृषरथक.....[^1] साद्यवहासनमन्यस्य न सर्पिषो न पुष्करस्य न मलयजस्य सुमनसो वा सौरम्यमुद्गिरन्ती न दिव्यगन्धा न भूमिगन्धयो तोन्दुरवरादीदूरभयं केवलमतसीतैल....[^2] बान्ति नो क्ष्वेलन्ति न पुरुपुंरायन्ति न सखनपवनवाहिनस्त्वमांसहता नान्तम्माहिनो बहिः शी(ताल ? तला) नावचूर्णितावभासा नातिसंवृता ना ...... [^3]सन्ना नावसन्ना नोन्मार्गिणो नोत्सङ्गिनो न दुर्दर्शना न दुष्टरक्त तिपूयाखाविणो नाभिषेकप्रयत्नवाहिनश्च ये चात्र श्यामकां कोष्टकुङ्कुम...... [^4]वयेच स्निग्धस्थिरपाण्डुकण्डूरांकपोद्रेकिणो न ते दन्ते ये तु कायेंना सवारुणिम्ना च वातजा विजितास्ते विधुक्तान्द्रजत् कुर्वन्त्येव तदेव.....[^5] क्षयाम(?) । किं बहुना, देवतानुग्रहादेव सर्वशरीरवातिनः सर्व एवायतचतुरश्रव्यश्राघर्षचन्द्रविशाल कुटिल मण्डलिनो यवशरावमध्याश्चेते व्रणा निश्चयतः (केचि! कैश्चि) देव कषायकपटिमि (!) षष्ट्यपकमान्तःपातिभिः शोभनरोपण (द्वे ? यै ) रुपकान्ताः कालेनास्पीयसैव रोक्ष्यन्तीत्यभ्यवहार्याश्चास्य स्निग्धमुष्णमामेसन्धुक्षणं लघुमात्रं च व्यधत्च। तथोपक्रान्तश्च कैश्चिदेवाहोभिः प्रकृतिस्थशरीरः सशिबिरमुत्थाय तस्मात् प्रदेशात् तपोवनमधिविवि (त्नु ? क्षु)स्तदभिज्ञवनचरोप (त्रि दि)ष्टेन जनवर्त्मना परिक्रम्य सोमग्रहणे पले च कोपितमुनिभमराहुकुरैरिव नियमवदनकोमुकलिकामप्रमुखदुष्ट भीषिकयेव प्रतिलोमानुलोमचरितपङ्किभिः पत्रपालिवशे स्मापिते(?) स्थविष्ठनिष्ठुरैः कण्टकजनैः करालितेन तपःप्रभावप्रकारसङ्गीर्णविघ्नविनायकदशन ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 8 letters. [^2]. ,, 3 ,, [^3]. ,, 20 ,, [^4]. L. about 18 letters. [^5]. ,, 12 ,, चूर्णैरिव कुसुमरेणुभिर्मरुदुद्भूतैः पलितपाण्डरशिरसेव महता जीर्णकेतकिवनेन परिवृतम् उत्क्षिपद्भिरिव शिखरलम्बिजलघरकुलमम्बरसरित्यायनाय दर्शयद्विरिव नन्दनवनोद्देशं शाखानिलशकुनिशाश्व कानुमदभ्रमरसमर.....[^1] हीरुहण पैरि भूतविट पान्तराळ मार्गैस्तपस्यावासप्रासादैरिव कुसुमपाण्डुमिर्वनस्पति (भिः क्षु भिरु)पशोभितं, यजितजनध्यानासनब (न्धु?न्ध)पू (व?) तवेदिकासनाथत लैरुशिलाभङ्गबन्धचतुरश्रालवालकैरग्निहोत्रहविर्धूमसङ्ग सन्देहदायियोगविघातभीतिदूतेन कुसुमरजःकम्बुका ननिभ्रान्तपक्षपालिना मधुलिहां कुलेन सदयपरिलीयमान मकरदेव्यानजैः प्रसरमिव मुनिशरीरातिरक्तकिसलयच्छला दुगिर द्भिर्लतामण्ट (पैरु) पेतम् (?) अञ्जलि पुटसम्भृतोपजातबीजतण्डुलैर्लोल कापलका कपक्षैर्वैखान सकुमारकै: संज्ञाहूयमानशाबकानुसरणलग्नहंसीपरित्यक्तपङ्कजास्वादरागया मुझकुशदर्भब (ल? लव) जशरपुञ्जजटिलकूलया बिल्वपलाशखा (व:)दिरर्षलूदम्बमस्तम्बन्धपर्यन्ततया मतकारण्डवतुण्डखण्डित दलसम्पुटकर क्तकुवलयवनमघर मिव लज्जया तरळ (त) रङ्गहस्तन्नन्दसृष्टिगणाद् गाहनदूतदेह निषक्त तीर्थयात्रिकपुरतराशिमिव ( ? ) दर्शयन्त्या शान्तशर्मदया नर्मदयोपगूढैक पार्श्वम् उ (भय?ट) जाजिरसुप्तह (र: रि) किशोरमशकवारण निरतवनवारणीकर(ण?)विधूयमानान्तेवासिवर्गदुर्भहाग्रविटपकप्रसूनम् उ (द? ट) जीय सरलसारदारुभङ्गोपहारेणाराधितस्थविरतापसारब्धसामगानोपलभ्य मानवनगजकलभकम्, आदृतवनवराहवेत्रावबध्यमानबालवृक्षकालवालकम्, उपशान्तशिखाण्डमण्डलबर्ह माजनकलालसन्धज्यमान सैकताजिरमा चारशुञ्जुशुक्लच्छदन चञ्चुसम्पुटप्रकीर्यमाणपद्मोत्पलदलोपहारम्, अतिनिभुतपारात्रतदत्तदावागर उन्मुखबहळधूपोद्गारसुरभी क्रियमाणदेव (!)......[^2] मारण्यकमहिषविषाणखात विमृदित विषमकण्टक (क्ष क्षु) पं विशोध्यमानतीर्थयात्रमारण्यकताम्र मूल संज्ञारुता इयमान पुष्पमात्रा ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Space for 3 letters left blank. [^2]. L about 2 letters. बलम्बमुनिशिष्यमुत्पुच्छ....[^1] मिहोत्र विनापीन कौत्संजित दुग्धवच घमानस्तनन्षयमिन्धचूदा पीडहारा धिरूढधीरशारिकाध्याप्यमानबटुजनोपसृत्य.......[^2]पुरुहूता. हृयप्रभोपलिष्ठाभिरिवारण्यदेवता चकमणमरत कवेदिकाभिर निर्वदूर्वापल्लव प्रचयकोमलाभिर्वनस्थलीश्याम लीकृतोपशल्य कु.....[^3]दाश्रमवनमदर्शयत् (?) । यत्र केचिदुत्पलितास्तटाका इव तरहिणः सुमन सस्सन्तनज नितद्विकुडुम्बधृतयास्सुबम्धसेतवः कृतवनोबाराधा ग्राम्बहलकृष्टवा......[^4] जनवाष्यशोषाश्चय :(?) । तथापरे सुनृपा इव सपरिच्छदाः सभार्याः स्वभुजसम्भृताआम्यसाधनानुष्ठितसकलपुण्यक्रियाकलापाः स्वशक्तिकृत बलिहरणा मैत्रदान्ताः सद्भूतानुकम्पिनो दातारः स्वयमनादातारः कुतश्चिदनवसीरित। श्चीरिकापटाः सफलमूलवृत्तयश्च वानप्रस्थाः । यत्र च शान्तशरीरजा मात्रामामाश्चेलास्थितयश्च स्थावरकाः शुभगत्यर्थिनोऽपि तुषचारा साश्रिताजमार्गा मूलरुचयः सोमतराहस्तदाविस्वस्तासुकृतपाकफलभुजो मधुव्रताः कुसुमशायिनो द्रव्यवेक्षाः शाकपक्षा अनयस्पृश उन्मर्द काः स्वस्वयंपतिताहारा हारापरिहृतयः प्रवृत्ताशा न दर्शनश्चतपवना नो कहपान्तज्वलनवृत्तयोच्छका सद्यः प्रक्षालितास्तीर्थमूता गुर्वर्थसाबनाः काष्ठाहारिणो देवकुलमा विनोऽश्मकुट्टाः समृद्धवाला दन्तो (मूल ! लूख) लिका दण्डासनामवर्तिनः सन्वंशकरमुखोच्चिकर्णजीविनः कोपोकावकल्पका सार्थसिका बनौकसो गोवर्तिनो निःस्नेहा मृगवृत (स ) यः सुपरिच्छेदाः परिणामिनः पुण्यजनाः बालिकैषिणो भवपरागा श्री मात्रानुरोधिनः पावका: पलाशमक्षाः कान्त ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 18 letters. [^2]. ,, 20 ,, [^3]. L. about 16 letters. [^4]. ,, 8 ,, पीतरुचयो धूमकपाकृतपरिणतयः कालान्तरिता भार्येच्छासुज्ञात एकस्पालिकाक्षमालावगाढा वृक्षमूलगतयो लीनपातः शिलाशयाः पृथुरोमाणो जलेशया: शमिततृषा जलकन्दिका वनजालयाः सूर्योन्मुखा न्यग्रोधजट। मरोहाः अधोमुखाः श्रेण्यवलम्बिनोऽवा (छि क्शि )रसो गार्गणयोऽन्धभूमयो वीरासनिका विषद्हनाः पश्चाभिकटा भूमिशायिनोऽध्वन्यादरिणो वाचंयमाः समस्ता वाक्रोशना ऊर्ध्वाहवः शाखोभूत एकपादस्थिता य पुरद्विषश्च पर्वतालया महामुनयः(१) । तच बहिर्निवेशित शिबिरं प्रविशन् हृष्टेनान्तरात्मना समचिन्त यत् । अहो विविक्तरमणीयत्वमाश्चर्यरूपत्वं चास्य । भगवन्नारायणकरकमण्डलुस लिलसेकसंवर्धित बवरीय कोपदार्याश्रमोऽपि नास्य मन्ये सहकः । तथाात्र शकुनयोऽपि दर्शितादरा मधुरव्याहृतयो ( बि?) विशदलोचन विकाससूचितप्रीतयः प्रत्युत्थानमाचरन्तो मुनिसंवासलग्नाः प्रथय (ति ? न्ति) प्रथीयसीमातिथेयताम् । एतेऽपि विटपिन: सद्यः प्रहृशाखाभुजपल्लवाञ्जलिपुटपुष्पवर्षाः प्रे(?) क्षापूर्वमिव सबहुमा (नस्थान्?नं) भ्रमरदृष्टिभिरतिचञ्चलाभिः प्ररू(पा? १)वन्ति । जा(ति!व)सम्भ्रमश्चायमुपहरति तरुकुमारकः पु (ष्प ष्क) रदळपुटेन पादोदम् । इयं च प्रचण्डतरुतलभ्रमणखिन्नमृषिदारकमुपहृत मृदुरोम कोमलकोडापाश्रया स्वापय (न्ति !न्ती) प्रीतिविशदया हशैव नः प्रत्युदेति, तनिद्राभङ्ग (म) यात्तु नाभ्युतिष्ठत्याग्रभावाशामूलवधू :(?) । अयं मुनिपुत्रकदत्तदेवशेषोशी रपङ्कपञ्चाङ्गलशारिताङ्गः सारङ्गशाबकः प्रस्नवोत्पीड पीडित स्तनमपास्य मातुरू (ढः ? घः) फेनायमानस (क्षा ? का) पक्रान्त मनोहरा नेकचाशक्रियः (?) पुरोऽस्माकं प्रभाव (यतिन् ) नूनमुपदिशति मूलपतेर्धर्मस्थाना (न स्थानवर्त्म । सर्वथा कलिरत्र प्रवेशमलभमानो बहिरेव शबरपुळिन्दकच्छलात् परिभ्रमत्यरण्यम् । अत्र महर्षीणां दृष्टितेजसा दग्धः समस्तीतो भुवनभ्रान्तियत्र डोलाकर्मवर्षकि मकरकेतुः स्वसम्भूतिहेतुभिः सदैव दुस्सङ्कल्पराशिभिन्नरूपाक्षचक्षुषीव ज्वलितविग्रहो द्विगुणोद्भुतबाशह शक्तिरासीदत्र निर्मासितानि तान्बली कमापातसहस्त्राणि येषामा गृहीत राजपुरुषकारणामुभयलोकभ्रंशमूलोपदेशं दानपिण्डितानामच्यापि च यमभियोगभूमयो मधुरविमदनदाहोद्वेजितस्तपक्ष्यति पात्रसन्निहितः कुसुमपाद पेषु (१) काकद्विषोऽपि चैते ....[^1] त्वं द्विजत्वं चार्थयुक्तं दर्शयन्तीति श्रीयमाणमानसस्तमेव पूर्वसरं सारङ्गपोतकमनुसरन् किञ्चिदन्त (र) मनुपसृत्यातिमहति महीशिखण्डरव इव कुसुमचन्द्र कस्त.....[^2] देशमृतलव कलि कळवशवस्यन्दविसृतलमा विकिरति मधुशी करवर्ष बिन्दुसन्ततिरुचिरघौतवल्कम दम्भपूषितगर्भपर्यन्तपल्ल त्रपुढे मुनिवृन्दारकबृन्दसन्दर्शित......[^3] निकरदर्प तुराजला विवोल्लसत्पुदमतपःस्पृहयेव पीतसकलबासरोष्ठमणिमुष्करवीनाक्षवल्य इव षट्चरणचकं जपश्रद्धया सामिलाषं परिवर्तयति (?) प.....[^4] माघवीलतामण्टपे तदुपस्तम्भसाधारणाधिकारस्य नातिमहतो नागपोतस्य स्कन्धोपाश्रयेण लक्ष्णवेदिकाप्रतिष्ठापिते प्रतिष्ठित (ष्णो ? कृष्णा) जिनास्वरवेत्रविणेत्रविष्टरे समुपविष्टमद्दाय वसायवि ताध्यात्मविद्या (घ्या?व्या)ख्यानविरतषोषं (१) पीयूषदानावसान विश्रान्तधीरध्यनिमिव दुग्धजलधिमालो कातिशयकामकृष्टेरनवमरसमाबितैरुत्कण्टक मूर्तिमिरुप जातप्रबोधैः पुण्डरीकैरि (व) सवितारमुन्मुखैमुनिमिरभि(हन्य!वन्द्य)मानमि(न्द्रन्दु) मृग मिवाचिरपीतप्राकृतामृतमन्दतृष्णं विद्यामृतमन्दतृष्णं विद्यामृतपा (लनवा?नला)ल सागतमतिविश्वासादशंकालिष्ट शरीरमा श्रमकुर (शख ! शाव) कमाई करा भिमर्शनेन बी (जत) रा (जग) तथा सदयमनुगृह्णन्तं तपस इव चरणलग्नस्य दुग्धकामस्य कस्यापि हंसपोतस्य नखप्रभाप्रसरपानव्यसनः बिरसान्तिसन्त र्ज नादवनयनतापसकुमार कामनाप्रभोद्धाहणं जितकाशिने शुक पोतकाय प्रोत्साहाईणं स्वकरेणैव क (शो! ठो) र (सा? डा)डिमीफलस्फुटितगर्मनिकृ ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 10 lettees. [^3]. L about 16 lettees. [^2]. ,, 14 ,, [^4]. ,, 8 ,, षित (?) स्फटिकजातिप्रकाशैबीजशकलैरा सन्नत रुपलाशपुटपात्रीसंहृतैरुपहरन्तं, प्रण तिबिशीर्णवर्णित्रजशिखापिशङ्गिमानमिवाश्रमाङ्कणबलिकुमपुटधूलि चरणपृष्ठलममनुबघ्नन्त्यादर्शन दोहळी कस कलतीर्थप्रेषितया यमु (नः नये ) व अमरमालयोपास्यमानम् आलोहितधौत वल्कल निवसनोत्तरीयम् उपस्थितप्रसन्नमित्रालिङ्गनलमेन बालातपेनेव तिरोहिता, तीर्थजलावसेकलोमात् त्वचमिवावकृष्य निष्पतद्भिरस्थिमिस्तपसा कृशेष्वयवेषु विषमीकृतमन्तश्शुचिमा (सेनस) प्रवेशमार्गान्वेषि(णा?ण्या) कृतपारेक्षेप(रिक्षेप?)या हंसमालये (द् ?) व ब्रह्मसूत्रेलखया पवित्रीकृतशरीरं निशित (त?)कुशपूकपालिलेखनाक(र?)णश्यामलतलतेलोदरण रुद्राक्षवलय परिवर्तनकर्कश मुळि पर्वकाण्डेनाहुतिरागसन्निहित क्रान्त हुताशधूमोद्गारदुर्दिनेनेव सर्वभूताभयदानोदकमिव नखमणिमरीचिधारानि मेन वर्जयता सर्वदेवता मदविकार मनोज्ञापनगोष्ठी घनमधुदण्डेन दक्षिणकरेण च निर्मलजलकुसुमभीका कण्डग्रहणकामुकेन भ्राजमानं, सर्वस्मिन्नेवमार्दमये महर्षीणां संशयान् सु नि ) श्चितार्थतया न नो वा विसर्गेण (छ:छि) न्दन्तं, दीधितिभिश्च तद्विसर्पिणीमिः पर्वतप्रहतमार्गवमार्गणमार्गनिर्गमप्रचलजालमालानुकारिणीमिरतिशीतलचन्दनद्रवनदीमिव (?) सर्वेन्द्रियवलयवेलोलापूर्वक्षीरोदलेखामिवोत्फुल्लसरस्वतीविहार सिन्दुवारवीथीमिव घर्मिसोमाभिवृद्धिशुक्कश ( दु:) रीमिव स्वच्छमानसरसभरपूरितोड्डी नशारदा भ्रमालामिव दर्शयन्तं, दशनज्योत्स्ना पयःपूतेनेव पलितपाण्डुना सर्वशास्त्रामृतमथनोंदूतफेनपिण्डकल्पेन कूर्चक(पोल!लापे) न शिरःपर्यन्तवान्तगङ्गास्रोतसं शर्वमिवानुकुर्वन्तं, जपगतकलालप्रवाहातरावर्तमिव गण्डगर्तमभ्रमिवे.... रुमध्यमानदृष्टिद्युतिमलोपोपचनी मिवोन्नतिनासिकां दिवसकरतेजः प्रसरपानादिवातिदिवयोरप्युपोढकारण्यतया तपोवनतरसोमसम्भूतां सुधादृष्टिमिवाभिवर्षतो ध्यानानन्दासमिव तपोवनानां सं ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 10 letters [^2]. ,, 12 ,, विभजतो मानसातिरिक्तमैत्रीरसपरिवाहमणाळयो स.....[^1]तरनिहोत्रावसानदत्तभस्मत्र्या युपरेखमृषिचक्रवर्ति चलोर्णलाञ्छितमिव समाधानसाधितभ्रूया(न ?)न्तरनि चलस्थितिं नामने सैव स्वच्छ .....[^2]सरस्वती लीलाष्टपदायमानमुपहृतां सर्वविद्याकोशनिधिकलशेन लपनेनोपेतमध्यर्थभकुराभिः सोभामिनीभिरिव घनागममधुकपिलशालिका ....[^3] प्लुतिदूतमूर्तिभिरसमुरं वीरागः वर्धनीभि रिव सकलकलिकाभिरिवाशोकमनीय मगाढा श्लेष श्रवणमूलचित्राभिसन्ध्याम्रलेखाभिरिव दोषामुखमायामिनीभिः .....[^4] रुद्भासमानसुराभव करुणकलिशमध्यावती बलमसकृदा चरित मे कदापरित केदारवान मध्य कृषीवलमखिलभुवनभावनोन्मुख प्रधानम प्यसंजस्वलम (सा? सं) स्थानमपि (!) परिषद्लं सर्वपथीनमपि कृष्ण व क शरणम नवरतभ्रमिताक्षवलयमपि प्रशान्तेन्द्रियं गुणशतसन्तान तत्परमप्यात सतन्तुमिष्टवरप्रदमपि सरस्वत्येकवल्लमं तपस्यादिनमपि समहिमोदयमतिचिरायुषं हृष्टानेक(म ?)परिच्छन्दानुवर्तिनमात्मभावावलम्बनैकर समत्युच्छ्रितमुच्चै ब्रह्मलोकप्रतीक्ष्यमादिमुनिमभ्यस्त पुष्करवासमनङ्गकृतमकरकेतनं वामदेव इति प्रकाशपुण्यश (ब्द: ? ब्वं.) तपोराशिं ददर्श । व तपःप्रमाकाभिभूतप्रागल्भ्योभी (इ) तइव किश्चिदाबद्धहृदय साध्वसो मनसा वपुषा च समं सङ्कुचितः प्रयत्नापसर्पणीयाः पुण्यभूमय इत्यादरादिवाअलिजलजपुटावर्जितामिर्नखांशुजालवेणिकः भिरभिषिच्यमान मौलिरदृष्ट पूर्वातिथिताकारान्तरित कुतूहल तिरेका यास्तस्याता (प) उपरिषदो युगपदावलितहर्षलोलळीचन सहस्राधिरूढस्तदतिभरेणेव दूरावनतमूर्तिर्मज्ञन्निव महति पुण्यहृदे ब्रहृष्टरोमा धर्मनिम्नमनस्कारान्ननमस्कारमाचचार । [^1]. L about 16 letters [^2]. ,, 20 ,, [^3]. L about 14 letters [^4]. ,, 14 ,, आचरित महर्षि चरणवन्दनं च शिरश्चरितार्थमिव सकलत्रिभुवनाधिपत्यचिह्नचूडालाञ्छितमिव बहु ( ? ) मन्यमाने महीपतौ स मुनिराकपिलतारकेणांशुमन्तमिव सन्ध्याकाशे तमनुरञ्जयन्नरुणकराग्रसंहा (र) मुकुलितकमलकोमलाञ्जलिपुटमधोमुखं निपतन्त (मि म)तिप्रसारितेन चक्षुषा पुनःपुनरभिनिरूप्य समुत्पन्नाभिज्ञः संपृष्टा (?) समस्तमेव हस्ततलामलकमिव तद्गतमुपजननात् प्रभृत्युदन्तम् । उल्लसदानन्दजललवग्रथितपक्ष्मालः सु (न्धि ? घी) रोऽपि सुदूरोत्सृष्टलोकयात्रारसोऽपि सुप्तस्नेहवृत्तिरपि सुतप्ततपः पिण्डवीत संभ्रम संसारसङ्गभङ्गो निजाम्योऽपि किमपि स(म्प्र?म्भ्र)मस्पृष्ट इव मुक्तविष्टरः कतिपयानि पदान्यसङ्गळन्दरुणबल्लरीरोत्तरीयो(?) गत्वा निर्मोकलवानुबद्धजदुरगनियों जराघवळरो (म) जालौ भुजौ प्रसार्थ सु (प्तत ) वद (ल?व) निपालमतिदुर्भर संभावनानिपीडितकर मालिङ्गय क्रमेण चानामयपरिप्रश्नादिकमादिष्ट क्रियातिक्रमणभीरुभूपलब्धावकाशमा शृङ्खलप्रहर्षो महर्षिर्मधुमन्मत्रसाधित मधुपर्कदानावसानं (रि ? वि) मिहितमन्वतिष्ठत् । उपविष्टे च तदुपदिष्टे स्थाने तदनुग्रहातिभूमिगमनयन्त्रणापरतन्त्रमनसि पार्थिवे तमदृष्टपूर्वमादरातिशयमाश्चर्यभूतं महामुनेरुपलभ्य सवेससा (?) मुनिसभा कोऽन्वयः किमभिजनः किन्नाम किलायं, ( कि) मनेन जन्मान्तरे तपश्चरितं, केन वा प्रयोजना ( ? ) मेनां भुवमपि सङ्क्रातः कथं वास्य महानुभावस्य परिमितपरिवारता । तथा चेदमपरमत्याश्चर्यम्, अस्य किल महात्मनस्तिलमात्रमपि नोपलक्ष्यते शरीरावयचेषु यदनामुक्तमप्राम्यैवरव्रणकिणाभरणैः । कथमदेवासुरमतारकामयं वा रणभुपेत (म ? स्यै ) तादृशः प्रहारविमर्दसम्भवः । सम्भवे व कथमिवैवम नेकशतशस्त्रमार्गजर्ज रितेषु गात्रेष्वक्षरितवतामसूनामवस्थानमासीत् । अत्युत्प.......[^1] हलबलात्कृतापि गुरुयन्त्रणया गरीयस्यानुयो(त्त ? क्तु)मपारयन्त्यतिष्ठत् । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 10 letters तथा स्थितां च ऋषिवरिष (दु ? दमु) पनिध्याय समुनिरीषत्स्मितः सोमान्वयश्रवणकौतुकाज्ये .....[^1]दशनभासा स्त्रपयन्निव पञ्चतपस्तापदत्ततपमा तपमले पाटउ (ल)लाटप (ट्टन ! हा ) निमुखानि हन्त ! वो (वे!वि)दिताकृतयः कौतुकिन्यो मनोवृत्तयः । स्थान ....[^2] कुतूहलमा कर्ण्यतामस्य कल्याण शेराशामुखललामभूतं चरितनन्वयारम्भ दरम्याद्भुतरसमाक्षिप्तचेतसा म (यो?या) गायमानमित्युपचक्रमे क्रमेण ....[^3] नुभावरतिरको वहा महान् सरोविहारशीलो हिमाण्डयोरातायमानदेवदानवोभयकर्षपो मुखपटक्षदक्षरमपुरत्रयीरुतिराजोहंसः (?) । तस्माद् विस्मापितत्रिविष्टपस्त.....[^4] भुवन किल्बिषो....[^5] वनदात्रिरत्रिने(त्रेर!त्राद)नन्यजस्य नित्यमित्रम म्ब (ग?र) नेयानम्बुजानामरातिरम्बरौकसां जीवितमम्बरश्रियः स्थितत(१, स्मितमम्बिकापतेश्चूडामणिः कौस्तुभस्य सहोदर क्षत्रवंशग्य पूर्वी देवतानां पतिरोषधीना मीश्वरन ज.... [^6]रवदधे प्रस. धनं शस्मर्यवलकः कुमृदकुमलदलन दुर्ललित कर कामयमयान कामिनी कपोलादर्श तारस्तारापतिः (?) । तस्य तन्तुम्ताराय: माङ्गिरसवल्लभायामो धाधरितधिषणो मेधानिधिः प्रधानविबुधो बुध: । बुधादिला पूरूरवसमंशे मित्रावरुणयोरध्वरे मनोरुत्पन्नो(रूद) पादयत् । इळावृतं नाम यद्धरणभूमिं परितो हिरण्यगर्भोपमयमद्रीमद्यापि वर्तते जाम्बूनदजन्मजाम्बवरसवाहिजम्बुनदीपान वर्धित जानपदवर्षवर्षम् (?) । ऐलादायुग्जनि जनाईनो रुम्मन्दार मञ्जर्या महेन्द्रदादकीयानां वेदिकाना(?)मग्रिमायां गःधर्यामुर्रश्याम्। आयुषोऽष्टगुणैश्चर्यजितत्रिविष्टयेश्वगे नहुषः स्वर्भानुदुहितरि स्फुरत्प्रयायां प्रभाशमुभूव । नहुषनन्दनो नन्दनवनविभ्राजप्रमुख विश्वदिव्य वन ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 16 letters [^2]. ,, 20 ,, [^3]. ,, 10 ,, [^4]. L. about 2 letters. [^5]. ,, 4 ,, [^6] Space for 6 letters left blank. मुक्तिविश्वाची मर विन्दगण्डूष मधु मण्डखण्डपरशुविश्राणि (त) रथवरषट्सइस मात्रश्रमसाधितदानवमण्डलस्तानि निर्वेदकामोपदेशायमानगीतिः कामदेवो ययातिः (?)। ययातेरजायत राजन्यवृषभो वृषपर्वदुहितरि शर्मिष्ठायां मित्रसुरतशापदानविष्ठुरजनकजराजालक शुकच्छन्नयौवनोऽपि रुचिराचारु (पुरु:) (?) । (पुरूपुरोः) पविरिवारिप वैतानां पौरजानपदरञ्जनो जनमेजयः । तस्य सु (तो) नय (श्च?च) क्षुः प्राचीजयचिह्निताकः प्राचिन्वान् । प्राचिन्वतः पृपुजाततप्रथनऋतशक । लब्धप्रथितकरवीरः(?) प्र(व?वी)रः। विक्रमदमितधर्म लोप निर्मर्यादो दामदन्धरं(?) नमस्यु[^1]र्नाम । अस्य च दिवौकसाममयदोऽभू (द) भयदः । तदायनिरात्मतेजोवधूत शुद्धयां ( १ ) शुन्ध्युः । कस्य तनु (!) बहुविधनयावधानो बहुविधः । बाहुविधिरधिबाहुनि हितभूमिभारो भीमहेतिः संशयातिः[^2] । तस्य महद् (?) अ (भःप ? हंप ) तिस्तदपत्यमत्यादित्यते जास्तदनन्तरं प्रत्यपद्यत । तत्पुरस्तात् पुत्रिणामतृणमस्थापयत् (५) प्रस्थापितसत्पथः प्रतिपक्षरौद्रो रुद्राश्वः । स घृताच्यां स्थाल्यामिव कुलप्रदीप(दु? मुद) पादयदुग्रतेज (सा?) सं दशान मग्रम् । (स ) रणे रिपुमटञ्जुकुटिबन्धान्धकार घूनन ज्वल (य?) नायां तक्षकात्मजायामजीजनदनन्तसारमन्तिनारम् । अन्तिनारादरिकुलकाननकदनदावा(न)लमिलि (ला?लं ले)भे यमसुता सुतम् । त्रस्तवानन्त्रस्तवानादस्तमानमादरे मकुटपाटलोष्णीषायमान पद्मद्यतिरवितथप्रसादनकोपितस्तत्तत्तनयस्तत्ते भुजंश भोगगभूरिणा भुजेन जपमन्युभुवं भुजेः[^3] (?) । तदुद्भवानां महार्णवानामिव चतुर्णां पूर्वो बृहत्क्षत्र इत्यनुसर स्थितिम पश्चिमानमवाचीनवृत्ति (?)रनुकूलस्थितिर्महेन्द्रश्रियमानशे । तस्य भरमुवाइ स्ववग्रहो हरेरिवैरावतः कल्याणसम्भेटेकरः कलितपुष्करा (न)नो ह (स्तिनं स्ती) नाम, यन्नामलाञ्छितं शूराणां राजधानी धरा ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. The printed edition of the Avantisundarikathasara (edited by Sri S. K. Ramanathasastri) reads मनस्यु, page, 17. But a palm leaf manuscript of Kathasara in the T. V. M. Ms. Library, (No. C. O. 1688) reads नमस्यु॰ [^2]. Kathasara reads शर्याति॰ [^3]. According to Kathasara the order of the Kings is as follows :इलिलः, दुष्षन्तः, भरतः, वितथः भुमन्युः, बृहत्क्षत्र॰ ललाम नगरम् । अजमीढ इति दि(ज) मीढपुरमीडयोरग्रजन्मा जगन्मलमलबजसमालहरुविभ्रमयशा (!) विशाम्पतिरभवत् । अमुष्य पत्नी पौरिब तरलतारकाभ्ररामां धूलिनी[^1] जनयामास राजमण्डलयोगहृद्यम् ऋक्षम् । ऋक्षा (द) क्षतप्रतापस्तपनकन्यकया (सति, प्ततपसा पुनरनङ्गततया तपत्या कृतसंवरण: संवर (णात् १ णः) संवरणात् प्रकृष्टसत्त्वः सत्वरक्षणदीर्घसरी ....[^2]गुणगुरुकुरुकुल कुरकुकगिरिकुलकेसरित्रासकरघोरघोर हुङ्कार चारुघन्वा (!) सुधन्वन: । (सुतस्तुत ) तो महद्भि रहितमहीपालविग्रहाविप्र....[^3] सकल जगत्कण्ट क विषमशस्योद्धरणवैद्य चैषः । ततश्वतुरन्त (र?) घरणिदारः सन्तुष्टकृती कृतकः । तस्मादपर इव सुरपतिरपि.... [^4]षिवेलं पुञ्जित....[^5]शुक्तिजाल जर्जर झर्झराबित पति वहहशो (?) बृहद्रयः । तत्तेजःपरिणामः परिमाणमिव बाहुशालितायाः कुशामधीः कुशाग्रः .....[^6] दृषभः । तस्मादशेषदिग्वधूततासितस्व कीर्तिपुष्पः पुष्पवान्। (पौष्पवता पुष्पवतो) बाप्पगर्भविपक्षनरीक्षणसरस्तरदुरुप्रताप(स!स्त)प्ततपनीयपत्र चित्रघन्वा सुधन्वा .... [^7]जागरूक : प्रकाशगर्यो दर्व: । (गद)र्वसुतः सदामोदरदर्पसम्मद दोहळीदय वरतलघर्षण किणित कण्ठः करामनगरगभ्यतन्त्रिक कुल कुटुब्बीकृत चरणझणझणायमानलोहशृङ्खल: (!) सफलक्षत्र.....[^8] नचतुरजरो पचारपुत्रः सत्यसन्धो ( राज ? जरा) सन्धः। तस्य सुतः पितुरपरिहीणप्रभावो भारतरणार्णवावगाहनसहः स (ह) देव: । सहदेवात् सहसुरसपपीतसोमसोमाघी (!) सोमापी । तत्सुतः स्वापदान विश्रुतः श्रुतश्रवाः । श्रोत्र श्रव सम्यक्षुष भवा कायकर्कशा (?) (यतोय ? ऽयुतायु:) । ततः शिवसत्क्रिया प्रवर्तनप्रविष्टमित्रहृदयो ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Matsyapurana reads धूमिनी. [^2]. L about 10 letters [^3]. ,, 14 ,, [^4, 5]. The two lacunae cover about 32 letters 8. [^6]. L. about 22 letters [^7]. ,, 14 ,, [^8]. ,, 8 ,, निरमित्रः । तस्मात् स्वभुजभुक्तसमस्तचक्रवर्तिक्षेत्रः ( सुक्षेत्रः) । सुक्षेत्रात् सौक्षेत्रिर्मक्षात्रपथप्रगुणितगुरुजगत्कर्मा (?) (बृहत्कर्मा) । तस्माद्भवादिवामृत कलावतो महासेनः सेनजिनामाजनि । स पुत्री ध्वस्तसमस्तशत्रुणा शत्रुञ्जयेन[^1] ज(यं?)ज्ञे। शत्रुंजयादजायत यथार्थनामा विभु (:) । बैभवो भव इव भूतभावनोपाङ्गगमनः शुचि: । शुचेरन्वगभ्रकाल इव घनाबलम्बनो भुवनमाहादयन्नखिलादिगङ्गनोचरासीभूतकार्तिक्षेमः क्षेभ्यः । तस्य पुत्रः पूतजनता (च) जप्यवृत्तः सः । सुवृत्त।दर्कमण्डलादिवालोकः प्रावर्तत प्रजानेत्रभूतो नेत्रः । नेत्रजन्मा त्रिनेत्रकोपा नलकदर्थितकामरूपसदृशः सुनृपः । सुनृपात् सुरापन्नजनदयन पलित श्रुतः (?) सुश्रुतः । सौश्रुतिराश्रितश्रुतिकाश्यपीश्वर परिदृढो दृढसेनः । ततनयस्तामरसनयनो नयनः । नयनामयत्रिशदमतिः सुमतिः । सुमते: स्वभुजबलतुलितबल: सुबल: । सौचलिरचलाधररागरक्तनेत्रः सुनेत्रः । तस्य पुत्रो लपनलालितकलिकालकालनत्रस्तसत्यः सत्यजित् । सत्यजितो जिनामा विश्वजितविश्वो (?) विश्वजित् । विश्वजितः क्रतोरिव सर्वदक्षिणात् साक्षादिव भगवान् घर्मः स्वमात्मानमलमत महात्मा चरिताधरितसञ्जयो रिपुञ्जयः । तेन चक्षु (ष्मा ! मता) (न) कश्चिदपिन्मुखमपश्यत् । तेन नायकेन (न) कश्चिदपथमनुपदसुलभस्खलितमवगाहत । तेन भर्त्रा न कश्चिदसुभरेण कुटुम्बभारणापीच्यत । तेन (क?गु)रुणा न (किञ्चिः कश्चि) दविनयस्य सर्वापायपारमैश्वर्यसाधनोपायस्य स्वप्मेऽव्यवकाशमदिशत् । तेन खलु बलमदः कुलमदो विद्यामदः श्रीमदो रूपमद इत्यनेकमुखानतिकटुभबाहान्मदा (न्) मुञ्चतातिस्त्रोतोमदमुचः कदर्शिता इव गन्धकरिणः । स कदाचिदालोचितपुराणसंहितो बृहद्रथकुलावसानमात्मानं समुपलभ्य दग्ध इव मनसि ध्वस्त इव यशसि ग्रस्त इव वैवये॑न लुप्त इव दार्मनस्थेन लिप्त इव लाघवेन व्याप्त इव विषादेन सुप्त इव शून्य (यो? तया) मुक्तशोकशुकृतिः किंकर्तव्यतामूढो रूपविश्वासतया मदुपकण्ठमागत्य त ( म ! ) सि विथमटतिहेतुं ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Kathasara reads रिपुञ्जय॰ व्यसूरत (?) । विवृतविश्वतन्त्राणामकृत्रिमाणां वाचामाप्तगीतानां चा (ङ्गम(गिमगि ) . रामनुग्रहादा दरागतप्रतिभेनं मयैव सोऽनुप्रबोधितोऽभूत् । भगवति खलु तपश्चर्या भाविनमत्यर्थमन्यथालं परिवर्तयितुम् । इयं हि पुंसामप्रसवजरायुजालजखमालाजननि बहायासप्रथितमाम्यभोगक्षणमुखाभासा स्वाददानदुश्लाघोजिता जाया वैततेनपेक्ष्यकार्यकर परिजनशिलानुप्रत्यनायतं विश्वासभूमिमित्रमभिर ध्यहृदयो हितकारी गुरुरास्तेऽनादिरक्षं क्लेशमभिप्रेतसाधनं धनममूलकर्म कर्मलताविजितसर्वसत्त्ववशीकरणम वैरस्यजनितम.....[^1] रंगरं महौषधं षाड्गुण्यचितापापजागरमसाधारणगौरवाधिरोहण माधिपत्यमस्याश्चर्यसाधनं न दुरभिगमदुरुपचार मिहतुरगरथ.....[^2] फलमूलतृणोलपादिसाघनं तपस्यायाः (१)। तस्यामुपहितबहुप्रकारोपप्रलोभनाः परस्परोपघातिनो निषिद्धामतिकाकृत....[^3]चाराः सचिवधू (त::) कर्तव्यानामुप (वे?दे)ष्टारः। किन्तु निसर्गसरळा निरभिलाषकालुप्या निर्मत्सरा निरस्तनास्तिक्यवा(दीदा) निर्व्याजशुचयः श्रोत्रमापू ....[^4] साधनया । पश्य फलसम्पदं तपश्चर्यायाः । यदिमौ सूर्याचन्द्रमसाविन्द्रयमवरुणद्रवि (गु ?)णपा (न?)लब (सुखो ? सबो ) ऽश्विनौ श्वसनः शोचिषकेश ....[^5] नाहुतेन दिवि महिम्ना महीयन्ते । यच्च सप्तर्षित्रमु (खयो खा) महर्षयो दैवतान्यपि प्रभावेणाभिभूय वर्तन्ते तर्वा (?) च । यदपि सिद्धगन्धर्व विद्याघरसुरपन्नगेन्द्रादयो यथा .….......[^6] च्यन्ते सुखानि तदपि किञ्चित्तपस्याभङ्गि ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 6 letters. [^2]. ,, 15 ,, [^3]. ,, 20 ,, [^4]. ,, 30 ,, [^5]. L. about 20 letters. [^6]. ,, 16 ,, विलसितमेव । मातापि तावत्तप्यमाना मानवाय कुप्यति प्रसीद (ति) नितरां तपस्या । किं बहुना । नैवंविधमपरमस्ति सर्वकर्माणम्, अथवास्याम.......[^1]मलमस्मदुद्गीर्णयारारोप्य (?) । ननु भगवन्त एव मुकुन्दचन्द्रा पीडारविन्द्रजा जगदङ्कुर बीजमुष्ट योऽपि नाप्यवाप्येनावाप्यजीजनकतटा कमण्डलूवहा: सबहुमानमेनामुपासीनाः प्रथयन्ति प्रभावमस्या ना......[^2] किल क्लेशभयादवतरन्त्रिमानमानमानजवा ननु मन्तव्यमग्रामवासिने वनकामस्य यादृगायासपरिस्पन्दस्तस्य शततमीमपि कलामरण्यवासिनः तपस्यामस्यपरिवेदा भवन्ति नेति कृष्टवन्तः कृषिमिव गृहे गृहिणो यादृशा हृदय सञ्चारोन्मापास्तांश्च कृच्छ्रचर्यादुःखानि च धारयितुलवालश्याम किं गरीय इति (?) । राजसदस्यसमलापनि बद्धैर् । यस्यमानस्य मनस्विनो यथोपपद्यते सर्वाणः सन्तापचिन्तयनस्यशोऽपि यदि भवति पञ्चाग्मिमध्यस्थायिनः स्वजनाश्रुजलादिना नातङ्कस्थानजानि यथा न तथा शङ्के शिशिरनिरवकाश।ग मशीतलनिशा(ति ? शि) लाश कलशयनशायिनं शरीरिणमासारवर्षबन्धिनी महिमजलानि क्लेदयन्तीति (!) । ननु चेदमेव पर्याप्तमानारण्यवासे यदिह भुज्यते स्वच्छाशया शुचिपयोधराभिरनुयोन सवै.....[^3] क्षकलुषमावास्तदन्यस्त घोषित सुखच्छाया स्वादुफलदानशीला: सुरभयश्च भूरुहाः सेव्यन्ते न सन्तापदायितानोयासपरम्पराम्यर्थनीयकरफलमलिनवृत्त महीभुज: (?) । निष्कपटपरिचयाः सुलभविसम्भशीलस्वभावासिनो मृगा न स्वार्थरागनिगीर्ण स्नेहाब कीर्ण परिचितयो दुर्विश्वास ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 2 letters [^2]. Space for 5 letters left blank. [^3]. ,, 5 ,, निष्ठुरप्रकृतयो प्रा बन्धुगन्धिनः तदिदममृतमौषधं च तय चरणमास्याये. दम्यहत्यदृरेण साधिना साघयता तत्साघनीयमर्थम् (!) । अमुष्मिश्च सोमसुतातटोद्देशे वन्यायतनवासी धन्यैर्मुनिमिरन्वास्यमानः पुलिनलनशङ्खशकचिह्नितपदः परमेष्ठी सनिहितवैन्यवाहिनो भगवानमुमापद्मशरण मसुरवरकरणकदनपरममरमुनिमनुजे मरुहुदलभिवनह नगगनमय तनुमतनुतनु म लघुमलघुमचरमचरमपरं परमहीशयनमनुप्रपन्नस्य फतम सादत्थिताना मवान्तिरित्य मिहिते (!) मयासौ मध्यत्वादात्मनश्च बहुश्रुत्यात्मप्रत्यया (घ ) उदहरेव विहाय राजचिह्नानि मुनिचिहानि जग्राह । तथाहि - मुक्तबेष्टने मूर्ध्नि तपःप्रथमाकुरा निव रागमुचः कपर्दानाबबन्ध । मन्दीकृ(ते ! त)स्वङ्ग कार्मु कस्पर्शरसेन पाणिना प्रशम (म !) सम्भवाण्डमिव कमण्डलु (प) स्पर्श । प्रवरांशुकपरिधानन्यसनविरतिप्रकृतिस्थे मध्यभागे राज्यमलदहनलममग्निमिव तारबमालोहितं वल्कलमासस (जेल) । मुन्यैश्य (?) वन्यैरन्याशननिराशस्तनुं तनूच (क्रुः ! कार) । तथाहि किश्चित्कालमनतिका ललब्बैरलुब्धिदोषोऽपि तुषैरेव स तुतोष (!) । ( का कि)चित् कालं कालकालान्तरवृत्तिर्मूलफलपत्रपुष्पशाकशेबल मु खैरलम पर वर्त (न्त ? त) । पुनरामान्येवाचचाम। तत्राप्यग्रवाली प्रतिविकुडान्तरुणं चाप्राण्येवाग्रणीणिरुप्रतपसा मनभीत अश्नकुट्टप्रबेतवतिष्ठन्नमसारादिकरणश्चचारावान्मु .........[^1]मृदितमेव किञ्चिस्कालांशनमाशनिसर्गदान्तका (!) दन्तैरेव दन्तोलूख (कि ? ली) केवलमुलूखलस्य कर्म निर्ममे । निर्ममम्बर्दिहाभारी दिशमेका कृताग्निहोत्र........[^2]न चेदुपोबासढगचारी प्रतिचवतो मृगत्वचा ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 12 letters. [^2], ,, 18 ,, मृगैः समं मृगसमपातश्चचार (?) । कियन्तमिवं च समयं प्रवृत्तः प्रवृत्तानि प.....[^1] वर्णे पारणामकरुपयत् । अप एवारुपीयसीः पपौ । पवनमेव पावनं पपौ । वनकरिभन्न शुष्कशावं कूटसन्धुक्षणानामाशुशु ....[^2] शिखा शतेोत्तप्तकृशशरीरास्फालप्रथितशूकराफेनिलशीकरः शिश्ये शिशिहिमहञ्जललवपुञ्जसमतीक्कमुपलशाद्वलभज ....[^3] गळद मलहि मजललवलुळितमस्त कस्तस्थौ (?) । सूचीपलकब्ध सूचितशललीकृत पलकापाश्रयः शर्वरीर्वरसमाधिराधिशून्यमासाञ्चक्रे कुरुसकरणधूमपल्लवान शिराः श्रेणिव.....[^4] भुग्ना(?) यद्यदागमेषु दृष्टमिष्टसन्तति तद्वतमहीनमन्वतिष्ठत् । सर्वमिव सर्वमिदं कृतपृथुष्ट थिवीप्रदक्षिणः दक्षिणदत्तम्मनोदुरितश्च परिसमापिततीर्थयात्राकृत्यो नरन........[^5] सपुण्ये बदर्याश्रमे वर्षपूगानुषित्वा पुनरिमां तपोवनभुवमभ्यापन्नो मुनिज (न) मुखादशृणवम् (१) । असुष्मिन्नेव समये तस्य राजर्षेरव (ति: नि) मज्ज (ज ? ) नगगनगाहनजल.....[^6] क्रमणादयो भुवनविस्मयनीया अभिमानाः प्रादुरासन् । भगवानप्यनन्तशार्य निरतिशयमरितभक्ति (भू? पू) ताभिर्भूयसीभिः सपर्याभिरभिराषितः प्रादुर्भूयात्रश्यामलेन करतल कमलकलितकम्बुचक्रेणाम्बुजेक्षणेन त्रिभुवन विसर्ग संहारप्रतिहारिकेण वपुषा विष्णुरेनम (न्व) महीत् स्वप्मे । वत्स ! रिपुञ्जय । जिलं त्वया । पराजेष्ट नियतिः । अयमस्मि कृष्टस्स्वष्ट्रसन्तष्ट ( ? ) सूर्यवर्च (सच्च ? संचा)भ्यर्च्य मुर्वी मुजामा मर्दक निर्दय विमर्दवर्धितप्रभावं भुवोऽस्याः कुण्ठीकृत कु (श ! ) ल ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 34 letters. [^2]. ,, 34 ,, [^3]. ,, 20 ,, [^4]. L. about 16 letters. [^5]. ,, 6 ,, [^6]. ,, 2 ,, शैलचक्रायाः परिग्रहीतारं तनयमेकं राजहंसं मत्प्रसादायवाभोषि । मतः स्वयं प्रभूय प्रधुन्नसाम्बौ मनियोगावलम्बिनौ स्खलकलिकक्ष सम्भवमसुर वर्गगरशरस्तम्ब मम्बुपानपरुषयासिधारयावलय विलसिष्यतो निषेविष्यते दिव्याश्रयः (१) शिथिलय तपसि निर्बन्धमित्यन्तर्षानमकरोत् । उपस्थितं च मामनया मनोरथसमृद्ध्या सखा (इम!मम)रिपुञ्जयः समभ्यनन्दयत् । उपगम्य च मगधानुत्पाद्य चैनं दीर्घायुषमस्मिन्ध वशे घोरेये धुरन्धराय पुनरध्यमुष्मिन्नेव तन्नामा रिपुञ्जयाश्रम इति कृतलक्षणे कृशमिशम्मणि (?) घर्मारण्ये घ(र्मचा: मच) रणेनाचरितंमनोरथो रथचरणायुधस्य चरणमूले वासमल ( ग ? भ)त । सोऽप्ययं सुजन्मा राजहंसो राजयु (द्धो? ध्वा ) राजकृत्वा चोवनत्राणामस्तुत्यश्च (?) सत्योधानवचैः : सद्भिराहत्यमद्याध्यारोपयत् प्रतापनृपलक्ष्मीम् । अमुष्य योनिजदोषोरनीतिदोषं सुनीति जगदनैषी अद्याप्यनेकमृग इव दक्षिणेद्धर्माधर्म कलिकट क्षितः क्षतो रक्षितो(?) । रक्षितर्यमुष्मिस (लो ? लेशो)पि लोमस्य लवोऽपि लाघवस्य क(णि ? णि) कापि का (वर्ण्य ? पण्य )स्य स्ख ( ण्ड्य ? ण्ड) मपि दण्डकायाः क्षोदोऽपि क्षुद्रभावस्य शकलम ( प्य)कुशलस्य रजोऽपि रा ( जइ ? ज्य) दाहस्य (द्रःख)मोऽपि मत्सरस्य ? (षित ! पद) प्यमर्षस्य बिन्दुरपि निन्द्यतायाः प्रजाभिरज्ञायत । सोऽयमुज्जयिन्याः पत्युरुत्तमक्षत्रियस्य क्षेत्रिय परिभवामयस्य मानसारासारयित्वा सशसरेण (!) शैल (सौ ! सा)री भुजौ भुजगराजविडम्बनस (हो! हौ) सहयुद्ध पुनर्युषि महासिरूपेण भगवता महाकाळवासिना तमपि तावत् परेण पौरुषेण विस्माप्य लब्धप्रसाद प्रसाद इव जङ्गमः क्षत्रसहस्ररपाक्षितः कीर्तिलक्ष्मी सरस्वती नामुदारसत्त्व: प्राप्त एनां भुवमावसब्ध सकलत्रः सामात्यः स पितः प्रभावात् सर्वर्त्यक पदस्तपोवनमधिगन्ता महान्तमानन्दकल्पमभ्युदयप्रपञ्चम् (१) । अतोऽयमंशावतारो नरसस्वस्थेति प्रियसखस्य म धर्मसन्ततिरिति पुण्यश्लोको राजर्षिरिति सर्वथा मया....[^1]नीयश्चेत्यवसि (ते! त) वचसि महामुनौ तापसपरिषत् प्रहर्षोत्फुल्ललोचना भगवन् मवत्प्रसादादाकर्णितः पुराणगीतः पुण्यो राजवंशः । श्रुतम......[^2]न्द्रियमनुविधत्ते महात्मनोऽस्य दर्शनाचिरं द्रष्टव्यतृप्तस्य चक्षुरिन्द्रिय (म! )स्येति हृष्टतनूरुहा मुहुर्मुहुः श्रद्धालापानुज्जगाल । राजा सह सचिवैः कृतप.....[^3] ब्रह्मर्षिणा प्रमूर्द्धाञ्जलिर्जानुस्थितो जगाद । भगवन् परमनुगृहीतोऽस्मि । विभाताबाचारानुबन्धिन्यविद्याविभावरी । उन्मीलितं चक्षु ......[^4] । ........[^5]ल्मषाः प्रागवागूर्ध्व दक्षिणामाः सुरकिंरसद्धिदहनाथद्रुहिणदेवत्या नद्यादिमलम्बाश्च सर्वदेवत्याः सम्भरणीया दर्भाः खदिरकर.....[^6]मवा मलूपोरबन्नाने विशित्यनस्पाघातुयोनिर किमिकान्ति. रनतिस्निग्धर क कृष्णाशुचिर कर्कश कार्यावर्त्मलग्नवालुकात्रिभागवालुका ....[^7] क्रियेति लम्बा न रर्वो(?) पितृवेलायामकृतबलिकुसुमदीपधूपैर चिताश्रमदेवतोऽपरेयुरुन्मल दुषःप्रभायामृषिवेलायां मृष्टसिक्ते.....[^8] तंसकामर्कवेलायामतिक्रम्य समग्रया च गुरुवेलया च सज्जीकृतसकलसाघनो नमोनारायणनाभिपुण्डरीकायमाणभानुभामण्डलाय......[^9] महेन्द्रवेलायामुपस्थितां दक्षि......[^10]ञ्च-. मुदञ्जलिनोत्तमान जानुस्थितः प्रणामपूर्वकं प्रसाद्या वाहनासनदानस्वागतानुमाननपाद्याचमनीयपुष्पगन्धधूपदीपार्घ्यहविर्भिर (भ्य) र्याच्युत चन्द्रशेखरौ स्कन्द ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 7 letters. [^2]. ,, 16 ,, [^3]. ,, 22 ,, [^4]. ,, 30 ,, [^5]. 4 folios are missing here. [^6]. I. about 32 letters. [^7]. ,, 25 ,, [^8]. ,, 20 ,, [^9]. ,, 2 ,, [^10]. ,, 4 ,, विघ्ननायकौ देवं च सग्रहनक्षत्रतारकाचकं चन्द्रमसमुचरतोऽर्चयित्वा प्राच्यामच्छिनामां हरि (द ! त)च्छदां द्वात्रिंशदङ्गुलाया (म )मप्रमाणां वेणुयष्टि निखाय तद्जसन्निधापितं समरुद्गणममरराजमाराध्य हुवा चित्रभानुमैन्द्रेस्त्रयोदशभिर्मन्त्रैरर्चित सर्वदिव्यस्थानदेवतायतन क्रमसम्प्रोक्षितावसथ मात्रापरिग्रहः शुचौ देशे श्रीहितिलसर्षपमाषलाञ्छित मच्छिा प्रदर्भपूतं पुण्यगन्धसुरभिविष्टरम घिष्ठितः प्राङ्मुखाय पवित्रपाणये गुरवे गन्धप्रलिप्तान्तराभ्यां पात्राभ्यां पाद्यमर्थ्यश्च दत्त्वा दत्तपुष्पगन्धमुदीचीनं भुवस्तलात् पवित्रमादाय धूपदर्शितमभिमुखप्रणामपूर्वमुपहरति हृत्वा तु गुरुः स्वमूर्ध्नि क्षिप्वाक्षतस्पर्शितबाहुः परित्यजति दत्तदक्षिणश्च यथाशक्ति शिष्यो मर्षयतु भगवानित्यमिवाद्यापरानपि यतीनभिवादयते । सोऽयमेवाभिवादनवर्ज शिष्यादपि गुरोर्ब्रतबन्धे विधिः । एवं च बद्धव्रतो विंशमहश्शतं नियतदेश विधेयशय्यासनादिक्रियाकलापो वसतीत्यामन्त्रय क्षितीशं प्रातिष्ठत । उत्तरे द्यरुन्मिपत्येव कर्णगुरुकर्णिके दिनकमले कमलवनपरिमलिनि मिलितवनलतोत्केसर कुसुमकोमलोदरे विरचितविभातमारुते कृतप्रतिकर्मा समं जायया सानुयात्रस्तत्रैव मगधराजो जगाम । कृतोचिताईणौ च दम्पती तमिन्द्रपूजोत्सवमनुत्रभूवतुः । इन्द्रसमं च सूनुमात्मनः समकल्पयताम् । वृत्ते च विश्वनसविधानविहिते विधौ स्थानस्थापितेषु प्रज्वलस्सु प्रदीपेषु बलवत्सु देवगृहे धूपेषु लसद्वलिकुसुमेषु द्विजगणपरिवेषणव्या (इ ! पृ) तासु भ्रमन्तीषु पतिवलीषु बलिपिण्ड रोलुपेषु चापतत्सु वनमृगेषु महर्षेनियोगात् किमपि सम्पन्नापत्यसाधनं विघृतकल्प मन्त्रमद्विती (ये यं) प्रतिपित्समाने पत्यौ, तपस्विन्याः कुतश्चिदुपलभ्य सन्निहितपितापुत्रकं किश्चिदासन्नं वन्यायतनं तामेवामतःकारमपत्यश्र (द्धा ! द्धया ) वनिपालपत्नी परिमितपरिजना जगाम । गत्वा च यथोपपन्न वनकुसुमाञ्जलिप (दा?) दात्री मुखप्रकटितोपयाचना स्वयश्च सं .......[^1]मालिनी प्राञ्जलिः प्रणिपपात । परमया च भक्तचा पुनःपुनः प्रदक्षिणं भ्रमन्ती तदायतन मितिचित्रे मात्रादेशात् सन्ध्याञ्जलिमुरसि दत्तचरणताडने विघटयति पञ्च .......[^2]त्र्यम्बकापाङ्गलक्षितामुद्धासपरवतीमुमामुपनिशाम्य समुपजातस्पृहा नमसिचरहृत निजतनय वयोवस्थानुस्मृतिविदीर्यमाण......[^3]नी प्रलम्बशाखाचके न्यग्रोधे सिकतिले (ति ? त)ले निस्सहा निषसाद । परिजनोत्सङ्गपातिनीवाग्तध्वनि चिरं रुरोद । तस्मिन्नेव चान्तरे.......[^4] । .......[^5]हसानां सह पित्रा व्याघ्रदमनो व्याम्राजिनदन्तगन्धद्रव्य कन्दमूलफलादिना प्रभूतेन सगणः समुपसृत्य भूमिपालं.....[^6] भूभुजोतिष्ठेत्यमिहितः साध्वसविनयप्रणयप्रीतिमित्रमुत्थाय तस्थौ । पार्थिवस्तु तं स्थविरं तात ! किमसौ (म ? त्व)द्धातेत्यन.......[^7] कमनोत्यत्रिप्र ......[^8] दः स एवायं देवस्य वनविहारोप करणकोचः कौंलेय(?) इति समं सुतेन पुनरव्यनंसीत् । देवी च प्रकाशं लज्जमाना जनान्तिकमिवार्यपुत्र सदृशो विन्ध्यसेनायाः (१) तिरिति शनैरवादीत् । राजा तु सम्यहीत (?) मन्योन्य संवादि मिथुन (दि ?)मेतदित्यनुमतोऽमात्यानां ताम्बूलदानेन जनयित्रा समं तमन्वग्रहीत् । असकृच्च ज्ञातिपदारोपणैर्विन्ध्यबनवार्तानु योगैर्निजगुरुचरिताकर्णनैश्च सुचिरदचक्षणस्तं जनमन्वरञ्जयत् । निबन्धकारितकपं भूषणावयवदानतोषितत्वप्यसज्जयत् (?) । राज्ञी तु नानुरूपा तवाकृनेरसावसारा मेखलेति स्वशकरीप्रेषणातिप्रसादेन विन्ध्य ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 3 letters. [^2]. ,, 18 ,, [^3]. ,, 18 ,, [^4]. ,, 28 ,, [^5]. 4 folios are missing here. [^6]. L about 24 letters. [^7]. ,, 18 ,, [^8]. ,, 1 ,, सेना (म, भ्यानन्दयत् । तौ वनचरदम्पती नरपतिमिथुनं तदहरह: कौतुकबननरम्यैश्थ पाद्यैरन्वबर्सेताम् (१) । एवं च गच्छति काले कदाचिदपरयामेऽपत्थर विरथोबान्तवाघापरिहारार्थमिबोत्सार्यमाणविषमोडुस्फटिकपाषाणराशौ (!) जरन्मयूरा पाङ्गोमधूसरे जर्झ रायमाणतम (स्वि ? सि) स्बमे सप्तसागरपरिधिमग्तमन्तर्गत वर्ष पर्वतद्रुमम खिलग्रहचन्द्रवरणितारा गुच्छलाच्छित म ( प्यु ! च्यु)तमनुमिव लक्ष्मी पुण्यलक्षणा देवी जगद्गोलं जमसे। प्रतिबुद्धा च स्वप्नेनामुना मर्तारं तोषयाञ्चकार । स्वमफल पार्थिव: कृतप्रतिमङ्गळः प्रगे सह समेत्य मन्त्रिभिस्त्रिभुवन भवनतन्त्रप्रणयिगृहमेधिनः सौधेषु तयशस्तिरोस्कारिणः (१) कुमारस्यासन्नमाविर्भाव समर्थयाम्बभूव । तेष्वेव दिवसेष्वमावास्यावसानिकममृतमयं मुवनभूतये रखेरिवेन्दुलेखा तेजसां निषेर्मद्भुतं गर्भमाजप्राइ । वन्द्यपादो देवी यवतरुणराहपाण्डरा (?) च परिपूर्यमाणा शनैश्शनैर्व्यक्तलक्षणासीत् । पारिप्लवहरिणचारुदर्शना च मुक्ताहाररुचिरदृश्यत । प्रतिदिनश्च प्रवर्धमानगर्मगौरवा मन्दमन्दमुदयमाललम्बे मूभृत् प्रतिमुख शनैश्शनैर्घटमानकरपल्लवपुटा नियमितमुधिष्ठन्ती राजकादनेन तेनोऽगुह्यत तत्क्षणमवार्यत (?) गुरुजनसम्भावनार्थं चोत्थिता करगृहीतगाढमेखलोल्लसन्नितम्बतटा श्वसितपद्धति मनुपतन्ती क्षणमिवाचण्ड स्थि ( कि ? ति ) रमवत् । आनीलपयोषरमुख प्रसर्पिणं चन्द्रिकासितांशुकपटं भरमिबोत्ससर्ज हंसकुलप्रचयसुकुमार चन्द्रातपघवळाम्चरतलविविकिनी च पूरित सकलाशनगनोस्सलग्नपादपल्लवा च कथं कथमझामक्षपयदपि च गर्भभरालसाया नख मयूख चलयोऽपि चरणलग्नः सदानकटक इवा१नेतुं चितो मनसा तरळमृजामनोहरसुरभिगात्र सङ्क्रान्तमपि प्रतिविम्बचकवाळमिन्द्रनी काम (र) णमिवोन्मुमुक्षुः पर्यस्पदतान्तःकरममृतकिरणबेणिमप्यन्तलां कुसुमदामयष्टिमिव निरसितुमसकृदेहत कर किसलयमरिकुलभङ्गयोग्याभिवरचरचयन्नारम्भण एव बलित्रयं बमझ (?) । गर्भो गर्भस्थितचक्रवर्त्यादिष्टमिवोजिहीषितमपि तमुमोचैव चरणयुगळमात्माधिष्ठितां भुवमत्यर्थघवीलते मन्थरायमाणे चक्षुषी स्वप्ननिगीर्णचन्द्रमण्डलामृत......[^1] लबडतगर्भातिपानभयपरिवितृष्टे सुतरां पर्यप्ठवेताम् (?) । अद्भुत गर्भमाहात्म्यपरिवर्तितस्वभावा ( ब ? च ) हीनस्वराणीति गुहासिंह बृंहितानि जहास । स्व......[^2] तद्योत इति म ......[^3] न दिनकरमबमेने । अति (व व ) मिति विन्ध्यपर्वताम्रेषु गर्वात् परिभवं बबन्ध । देवासुर विक्रमेष्वपि प्रस्तुते .......[^4]शक्नुवती लम्ब....[^5] मानिव यादसाम्पतिं ( न ना) चिन्तयत् । परिजनादेशावण्यपारयन्ती ससिद्धगन्धर्वविद्याधरं भुवनमादेषु स्व......[^6] चमानकाकिन्येव खनधारानिर्विरीकृत शेषवर्षावर्षपर्वतेषु भ्रमितुमाशशंसे (!) । तथा च खड्ड़ इति मृगविशेषे ......[^7] विचक्र इति मण्ड.....[^8] विपि नखर इति कररुहेऽपि शक्तिरि ( त ? )ति सामर्थ्यऽपि प्रयुज्यमानमुत्सब गर्वितायां श्रवणमाजगाम त्रियामा च प्रसुप्ता मदोलितबाल......[^9] ताविकसितसितशतपत्रात. पत्रघारिणीपरिचारवर्मा चर्मकृपाणबाणचापचक्रशङ्कतोमरशुंलिभिरष्ट/भिर्भुजलता मिभगवती ररक्ष साक्षाद् विन्ध्यवासिनी (?) । तदेवं देवतानुवृत्तिदर्शितोद(र्भ ? म) गर्भानुमावाया देव्या दैववशाच्चतुर्णाम (ध्यारभ्य ? प्यमात्या) नां पुरोधसश्च ब्रह्मदत्तस्य भार्याः पञ्चापि युगपदा ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 3 letters. [^2]. ,, 4 ,, [^3]. ,, 3 ,, [^4]. ,, 20 ,, [^5]. L about 4 letters. [^6]. ,, 32 ,, [^7, 8]. The two lacune cover about 20 letters. [^9]. L about 14 letters. पद्मसत्वा बभूवुः । बिन्ध्यसेना च गर्भ बभार । सुषुषे सूनुं सिंहदमनं नाम । अनमा च बार्तयोर्व्याः पतिः पत्नी चाभ्यनन्दताम् । अदतां च प्रदेशकं प्रभूतम् । अथ कतिपयेष्वतीतेषु वासरेण्वसूत सुतं सुत्रामाणमिवादितिर्देवी च बसुमती । तस्य जन्मनि तत्तेजःमसरप्रोषमयादिवोचैःस्थान (भाग : ) भाज: सर्व एव ग्रहा जज्ञिरे । तस्मिश्च समये तत्संभवं कलये कलिनिघनकरं निवेदयितुकामा (प्य ? डा) तिवातादयो दोषा दुद्रुवुः । तस्यापि त्रिभुवन विजिगीपोर्टेवस्थेव विष्टरश्रवणमेव जन्मदिनमुदयश्चास्य प्रथममेव तदनुरूपापर श्रीनिर्माणकामामनु (१) प्रतिर्निर्मथ्यमान सिन्धुनाथ दनानीव दिङ्मुखान् व्यापादयन्तो देवस्यावेदयन् देवदुन्दुममः । परिजनस्तु रमसन्याकुलं केवलं जहार पूर्णपात्रम् । प्रसरति च प्रतिमारिष्टमवनप्रदीप चक्रवाळे स्वयमेव काले त्रिभुवनदीपमालिकोल्लासिनि मङ्गळप्रदीपतामालम्बमाने गर्भरागानुबन्धिनि सन्ध्यायितरोषसि तस्य तेजसि त्र्यम्बकजटाकदम्बभ्रान्त्या पतन्तीवामरसरि (द्द ? द) भ्राजिष्ट दिव्या पुष्पवृष्टि जगाम च प्रभावज्ञातवृत्तान्तो द्रुतगतिचटुलजटाकलापः महर्षक्रियमाण किलिकिलारवेण स्वगणेनानुयातोऽवदातवृषाधिष्ठायी कारयितुकाम कुमा (रो र) जन्मोत्सव मुरुतमप्रमोदो भगवान् वामदेवः । सदोमश्वासावचीकरत् स्वयमधिष्ठाय कृत्स्त्रां पुरोधसां विधिम् । अनन्तरञ्च महर्षिणाभ्यनुज्ञातस्तेनैव समन्त्रजातैः पुत्रमप्यालम्बित बहुपुत्रकं सहल पुसलघरमध्यवनमालावारणमुरुक्रममप्यरिष्टसहृतं शक्तियुक्तमप्यपाधिष्ठितं भूपतिपरिहृतोद्देशमपि लक्ष्मीसमध्यसितदप्यमानस्वमषावयवकञ्चुकित्वमध्यवितृप्तिक काञ्चुकीय हर्षनृतशोभितं (?) बहुविघरक्षाधूपं दुर्दिनान्धकारमध्यविकलपुण्डरीफच्छविसनाथं स्थानस्थानं निखातचारुविटपमम्यर्थमा नषण्मुखप्रमुख देवतं हरितपत्रपल्लव कुसुमदूर्वामिश्र सर्वोषधी. सर्वसुलोलो जयान कस्पशेपूर्वमप्रविश्य (?) सूतिकागृहं क्षामक्षमाया मातुः सन्निधावुदयसगलोहितायमानमूर्तिमंशुमालिनमिव बालमानन्दजननं जनथिता कुमारमद्राक्षीत् । ईक्षमाणस्य चास्याकर्ण सेतु दीर्घयोरशिदीर्घिकयोः कमलोत्पलकुमुदकान्तिशालिन्योः शीतलेऽम्भसि तरळतारके तारतरं ततारेव तनयाननदर्शनानन्दम् । अनेन च तारयित्रा दुस्तरमपूर्वपोतकेन तीर्णमेव वर्णात्रय त्रिखण्डं (!) संसारसागरस्य मेने । मन्त्रिणोऽपि महदि (नदन्मादमा) विर्भूतमभूतं भूतानां मू(त?ति ). हेतु रित्य विरत (बा? ह)र्षबाप्पपूरप्लुतेक्षण क्षणे क्षणे कमलया इव कण्टकि(त) तनवः सस्मितमाचचक्षिरे । कुलपतिस्तु तपःप्रभावाध्यक्षेणाध्यक्ष (य)न्नमु(हा प्य) महात्मनः परमाद्भुतं भाविचरितमीषत्स्मितो हर्षगद्गदिकाग्रथित कण्ठमब्रवीत् । ( वत्)स ! राजहंस ! पश्य तावदयं स कंसशत्रोरंशः । वंशस्तव चापि कान्तो यस्य राजकुञ्जर स्यातिभूतं चतुमिदमस्ये करकमलतले चक्रमेव कथय चक्रवाळपरिकरघराघरायां समग्रस्य पुरुषसिंहशस्याशितंभवमात्रमाविषमष्टादशक्षेत्रवर्तिद्वपिजातं षण्मुखेनामुना पुत्रिणैकेन स्पृहयेत् प्रायः पितापि षण्मुखस्य (?) । धन्येयं बत्सा वसुमती यस्याः कुक्षेर्निधिरयमद्भुतः समुद्भूतः सद्गुणरत्नानाम् । भाग्यवत्य इ......[^1]पापरपरनिर्वृतिद्वारमुत्थित इति ब्रुवाण एव तस्मिन् मगवतः पाकशासनस्य शासनात् तस्य च सर्वचक्रवर्तिनामप्रतः सरस्योपीभ ......[^2] प्रसर्पिणीस्वपव ...... [^3] प्रभा ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 20 letters. [^2, 3]. The two lacune cover about 26 letters. प्रसरे पद्मरागरङ्गपीठ इब नटन्त्यम्बटुल तुलाकोटिमणिर णितानुपातिनीषु मन्दाकिनी हंस मण्डली पुण्डरीकमालास्विव लक्ष्मीविल ...... [^1] इव स्वभावबद्धाने करागवृत्तिभिरुद्वाहितनितम्ब मण्डलानुपलितैः कल्पद्रुम कुल पल्लवैरुल्लसितकुचतट तरळ पुर ठकुमुकुळमु काफलयर्षयो ( ? ) हर्षनृत .....[^2] शिखरकणकरालितकुमारयोग्यशक्रप्राभृतामृत कलशवाहिन्य इव लक्ष्यमाणानना मणिभूषणांशुमालिन्यो हादिन्य इव राजसूनु रुपिध्वान जनितमेघगर्जिताशाः शकधनुस्सह खानुक र्मिण्यो ऽपकीर्णाश्चमयिमिवाननैश्चतुरहासचन्द्रातप (व) र्षिमिरभ्रमयमिव मम्मिल्लपल्लवैश्वलाकामलप्रलम्बमालोल्लासिमिप्यमान कामधू मरेखामयमित्र (?) झूलताभिर्द्धपकितवेलित टुलकोटिर्मिविजृम्भ माणकुषलय सरस्सह समयमिव लीलापाक कास्यै रुन्मदम्र मरमालोद्दाम विभ्रमैः प्रचलरागपताकामयमिव भुजलताभिः कमलकोमलतलप्रभासम्भारकौसुम्भांशुकपटपाटलाग्रामिराकुलाकुलर तिप्रवाळमममिव लोलपारिहार्यरेवरतनुरागजम्मामिला तपच्छेदमिव तरळकर्णपारिजात किसलयेभस्वन्मुखविलासिनीभिः कामराज्यमयमिवावर द्युतिवितानेर नुरक्षित सकल दिग्गिस्तमरण्योदेशमादर्शयन्स्यो वर्षन्त्य इव लावण्यं समुगिरन्स्य इव रससरित्प्रवाई भ्रमयन्त्य इव विभ्रमं विक्षिपन्त्य इव विलासं दिव्यवीणावेणुतालमुरबमद्दलपणवादिभिस्तुम्बुरुनारदप्रभृतिभिरनवमैर्गन्धर्वराजैरभ्येय सुरस्त्रियो नृतगीतरास कलास्य मल्ली सकलाप्रमोदेकतानमुत्सर्प प्रचक्रुः । प्रोद्भिद्यन्त इव भुवस्तलाद् महोत्साहदर्शिननिामानना (नि? नी) व नागसुन्दरीणां हिरण्मयातितामरसानि कुमारदर्शनरागिण्या धरण्या स्वयमपावृतानि भवनद्वाराणीव रत्नचामीकरमयान्याविरासन् महानिधानानि । कल्याणकर्मकर्णधार इव ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 22 letters [^2]. ,, 4 ,, विकीर्य माणविविधपुष्परेणुविष्टातकप्रकरो बभ्राम सुरभिरितस्ततो मन्दमारुतः । प्रसन्नोज्ज्वलमुखीभिर्दिगन्नाभिः प्रमोदगी (ति त) मिवा (गा ! दगा) यि प्रगीतिः । चारणगणगीतरागप्रतिरवेण दिव्यगान्धर्वतूर्यध्वनितपूरितैर्गुहा मुखैर्विन्ध्योऽपि प्रहृष्ट इव प्रततमुन्ननाद । किं बहुना, तन्मुहूर्तमकल्पत स्वर्गभूयाय तद्धर्मकाननं, यन्निशाम्य व्यस्मेषत स्मया (द ? न) मिज्ञमनसोऽपि ते तपोनिधयः । स च समग्रो देवतागण: प्रणिपातेन स्वागतेन मधुरव्याहृतेनासनदानेन च यथानुरूपं भूपालेन सम्भावितस्तमामन्त्रचान्तरिक्षं जगाहे । महर्षिरपि वामदेवः कुमारानुभाव संबद्धयैव सङ्कथया सुचिरं स्थित्वा प्रत्यासन्ननियमवेलः कर्तव्यान्युपदिश्य सह तपोधनैः स्वमेवाश्रमं जगाम । तावच्च कांस्यतालकाहळगोविषाणश झ (म ! ) मद्दळान ( त ? क) तिमिलाशब्देस्तदरण्यमापूरय (न् ! ता) प्रतिपदस्खलितविह्वलं प्रनृत्यता वृद्धेन व्यालदमनेन, मधुमदहर्षोप विष्टेनापरेणैव नृत्तमार्गेणाधिकचतुरश्र चारिताक्षि ध्रुवमविरल चरणनिकुञ्जनकणितनूपरमाविद्धाकुलकुसुमदामघम्मिल्लबद्धबन्धमसकृदा कुञ्चितप्रसारिताश्चितोत्क्षिप्तभुजलतावलम्बितोत्तरीयमारेरोचितनितम्ब फलकाचालमेखलमान्दोलित कर्णपाशलोलकुण्डलावघट्टितांसमनवधानस्खलितपाद विषमित लयमा यासस्स्वासभिन्नगीतरागमावर्जितपृथुपयोधरहारमारब्धानन्दनृत्या प्रवृत्तशबरी सहसमध्यवर्तिन्या विन्ध्यसेनया, निनर्तिषावारतरलित नितम्बभागमातामहीपतिपरिगृहीतेन (?) च त्रिमासजावेन किमपि मुग्धमुखमुद्गर्जता सिंहदमनेन, नृत्य (तं ? ता) गायता श्वेळतो नदता समास्फोटयता सङ्घयता च सुमदोद्धतेनालीलपद प्रबन्धोहारिणा (?) तुम्बुरुतुमुरुपुर्मुखकिरातबर्बरपुळिन्द मिल्लमालमातङ्गप्रायेण महता वनचरसमूहेन पुरस्क्रियमाण बहुळहर्षकोलाहलः स्वयश्च नृत्य (न्) व्याघ्रदमनः समदृश्य(ति ? त) । चिरादिव च प्रशान्तकलकले काननौकसामनीके सिंहदमनप्राणिपातप्रीणितः पृथिवीपतिरयमपि कुमारस्यानुरूपमेव मित्रमावयोरिवास्मत्पित्रोरिवानयो.....[^1] र्योदाहार्यमस्तित्वसुलभप्रादहारगौरवानप्रशिरसं व्याप्रद (मन) मनुगृह्य सह पित्रा व्यसर्जयत्। विन्ध्यसेना तु गतेऽपि भर्तर्यपारय (ति:न्ती) कुमारा (दा ?) ननानन्द......[^2] पि सिंहदमनमपश्यन् पितास्य कथं सहेत याहि पुनरव्यागमिष्यतीति देव्या निर्बध्यमाना कथंकथमप्य वितृष्ण......[^3] पर्यणंसीत् । सञ्चायञ्च(?) मन्त्रिणां चतुर्णा मार्याः पत्नी च पुरोधसः पश्चापि ताः पञ्चार्थानिव पञ्चेन्द्रियप्रवृत्तयः पञ्चदारकान् मनोनुकूलानलभन्त पञ्चभिश्च तैः पञ्चपर्वा विद्रुमाङ्कुर इव कुमार : सुजातः स्ववंशलक्ष्भ्यः पर्याप्तं भूषणमगण्यत । प्रहृष्टतमेन पित्रा तेषां च गृहेषु स्वजनवत् स्वयमधिष्ठायोर्वीिपतिः सर्वाः क्रियाः कारयामास । तथा समृद्ध मनोर (थ) श्च मन्त्री ? न्त्रि)परिषदि स्वयमिदं बभाषे। चित्रः खलु जीवलोकः । बहुरूपाणीव भवितव्यस्य विम्फूर्जितानि को न्विमामस्य दशां पश्यन्नपि श्रद्दषीत । तिष्ठतु बा(ब? प )र: 1. स्वस्यैव मे स्वचरितमत्यन्तपरोक्षमिवालक्ष्यते । स किलेवायं संयुगेषु भ्रमितबद्धेनाबभ्रामाद्भुतभ्रमय इवासुग्धार ।श्चाक्षमस्कर इव मधुकृद्धिराश्चर्यामिक्षोदेश्चित्रिताङ्गः पपानायतलतप्रसुप्तच जने सुजनदुःखसागरमनभिसरस्सुदुस्तरं तारानुजम चाह्वाय स्वप्नसन्निहितेन भसि(नवना ? तवता) महाकालनिवासिना नृत्यमिदमनुभूयमानव्य सम्भाव्यसम्भाव्यतया नामिप्रणयतिश्च यं(?) । क चायमष्टादशगणाभ्यर्च्यमानजन्मनश्चक्रपाणे ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 8 letters [^2]. ,, 34 ,, [^3]. L about 16 letters रिवात्मजज(न) नोस्स (बम वा )नुभवः । कश्चार्य प्रकारो यदस्यैवमात्मनः शरीरान्तरितादस्यैव पु (न) रिमेऽपि पञ्चविकल्पाः पञ्चबालकाः समं समभूवनिति हर्षभरेणातिमात्रं पीड्यमान इव तस्थौ । सु (गु ? म) तिस्त्व (म ? )अजीत् । न (तु नु) देव प्रहतमेवेंदं यथा सारवत्स्योशवाश्म स्विव तुहिनतेजसी सुखदुःखेति प्री ड्रीभवनी मेतरेषमहत्सु च प्रपतितान्यगेष्विव मृगशृगाणि व्यसनान्येव व्यसनमापद्यन्ते ( ? ) । व्यापद्यतश्च विरसान्नानोऽपि व्यवसाययता विलकुमामा नियतं पारावारोर्मय इवान्ते महान्तं लाममानहन्ति भवाइशश्च तेजस्विनस्तिग्ममोरिवावसर्वादर्शनमात्रमप्रमत्तस्थ जगतो नतु स्थास्नुक्षिप्तर्वानुभाब भाजनमेव भवानीदृशस्य कल्याणप्र(प)ञ्चस्य(१) । न (नु) वसन्त एव स्वभावसुरभौ निपतन्ति जगदानन्दभूमयः कुसुमातिशयाः । क चायमन्यत्र चक्रवर्ती जन्मग्रहणं कर्तुमर्हति । तमन्तरेण क्षीरसिन्धुमस्तिक (श्च!)श्विदुद्भवः कौस्तुभमणेः । त्रिभुवनसुकृतमयानां च पार्थिवानामुस्पत्तौ नातिचित्रीयते नानुनिष्पादिनामुपकरणानां सामग्री ननुवकसन्तवोसरमनु विकसन्ति पङ्कजाक : ( ? ) । तदेतेऽपि पञ्च (चलकां ? बालकाः) कुसुमकोमलमूर्तयः शरा इव शरीरजन्मनस्तवोस्पतत इव स्वार्थसाधनाय हस्ते कृता इति । अपि च मन्त्रिणो हृद्यसम्भवं जमानन्दधुरमिवोद्गिरन्तस्तत्कालोचिताभिः सुचिरमासाञ्चक्रिरे । प्रौढे च प्रदोषसमये राज्ञाज्ञप्ता जुजुषुस्तोषवन्तो य(दा स्वा ? थास्व ) मास्पदम् । नृपेन्द्रोऽपि निजे पर्णभवने शयनीयमभजत । प्रीत्या चोपगूढस्तं निशांशमप्यनीनयत् । अथ गुणिनि नक्षत्रे प्रशस्तायां तिथौ सम्पन्ने मुहूर्ते सह महर्षिणा संमन्य त्रिलोक्यामस्यां सर्वत एव राजनेम्पत्येनधिष्ठिता ( १ ) यथास्वं भारमेतेषाञ्च वाहमितेति यथोदितेन विधिना राजवाहनं नाम राजसूनुं राजकीयो गुरुब्धकार । स्वं च तनयं सोमदत्य इति स्वजातिसमुचितेन नाम्ना समयोजयत् । सुमतेः सूनुः प्रमतिरासीत् । सुश्रुतस्य विश्रुतः सुगुप्तस्य मित्रगुप्तः[^1] । तेषु चैवं कृतनामसु मातृस्तन्याशनेषु वर्षमानेष्वर्भेकेषु कदाचि वरसेना नाम जननी विन्ध्यसेनायाः पछितगौ (र) शिरसमनतिनृशंसाकृतिमार्यवेषं कमप्यारण्य कं पुरस्कृत्य परिवारजने स्वयमेवादरादपिंतश्रोणीपार्श्वा वर्षजातमपि द्विवर्षमिवोपटक्ष्यं लक्षणैर्वयारिवानहदशापलपरिगृहीतं ( ? ) सिंहशाबकमिव कञ्चिद्यदृच्छाघिगतं पृथुकं पृथुपल्लवगुच्छ प्रतिषिद्धोष्णमुद्वहन्ती समुपसृत्य समर्तृकां देवीमवन्दत । अभ्यधत च सदासी विन्ध्यसेना विज्ञापयति - बालोऽयं बालसेवके ( अनु ) रूप इव कुमारस्यास्यागममागमय्यास्मदाज्ञाक......[^2] परं भर्तृपादाः प्रमाणमिति । प्रीयमाणस्तु पृथिवीपतिः अङ्ग । आचक्ष्व । कुत इहास्य सम्भवः कच्चिदिह कानने कञ्चिडधिमपि लोभयन्त्याः कस्याश्चिदप्सरसः कृतार्थतेयमन्यथास्मि दुग्धशिरीष कोरकुमारे ........[^3]वेदबष्ठम्भोऽयमीद इत्युद्भिनकुतूहल: स्वयमेव तं शबरमप्राक्षीत् (?) । स तु मणभ्य विज्ञापयामास - देव ! श्रूयताम्। इ ...........[^4] जन्मान्तरेऽस्थामेव विन्ध्याटव्यां ........ [^5] या मातृष्वसुः पतिरपर इवै(कु ! क)लव्यः कलेरिबांशावतारः कर्ता कोलाहलानां महर्ष ......[^6] प्रगृहीता पल्लीपतीनां लोप्ता जनपदानां गोप्ता मलिम्लुचानामनभिज्ञः क्षुत्पिपासयो. रवसरज्ञः सम्प्रहाराणामित्यभि......[^7] प्लवङ्ग इव प्रांशुवृक्षारोहणेषु कौशिक ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. It seems that some words are missing bere. The passage must read सुमन्त्रस्य मन्त्रगुप्तः सुमित्रस्य मित्रगुप्त :[^2]. L. about 2 letters [^3]. ,, 8 ,, [^4]. ,, 5 ,, [^5]. L. about 10 letters [^6]. ,, 32 ,, [^4]. ,, 25 ,, इव क्षणदाजागर्यासु मत्तगज इव प्रतिसंबेष्टनो मृगपतिरिव सर्वसन्दोहपाती प्रलपन्निरन्नु .......[^1] शीतोष्णवर्षवातोपद्रवेष्वविकारी विमृश्यकारी शक्यारम्भशील: मृगविरुतिविभागविदविसम्वादितनिमित्तजटाकः कर्तव्येष्वदीर्घसूत्रः कृच्छ्रेष्वप्रतिपत्तिः प्रथनेष्वनिव (त्ति र्ती) सर्वायुधेषु निष्णातो वपुषापि भयङ्करः किरातपतियथार्थनामा सार्थमर्दनो नामास्ति । तस्य मामवैतु मातुलमलातचक्रनामानम् । (दवस्ते ? ते व ) यमपसर्पमुखादुपलभ्य मैथिलमवलेपवशादशङ्कित (वे ? मेव) तरन्तमरण्यवरानायुंग्मां सदापाप्तस्तम्भनिर्भयप्रवृत्तश्च बहुतमामिषत्वादाशापूरणसमर्थ सार्थ हस्तवर्तिनमेव तमवस्यन्तः प्रनर्दन्तः प्रनृत्यन्तश्च हर्षात् पुरुषमुपहृत्य देव्यै विन्ध्यवासिन्यै सिन्धो पतिरश्शत देयमित्यबस्थाप्य सुनिशिता सिधेनुस्यूतस्वप्रकोष्ठत्रावि (का ? ता) नवचयस्सरसत्त्व विसारसारतज्यासज्यकोदण्डयष्टयः सद्यः प्रतिमुक्त नूतन वईबाससामाश्यानशोणितप्रलेपप्रचलित कुण्ठयारण्यश्मसुमुखनिशाययिस्वा शरणां सम्मृतशूल्यमांसवल्लूर वल्डरिप्रमुखक्षेमाशनाः पशुपुरितगृतीभूता विश्वासोर (त ! द ) नाय कतिपय दिवसाप्रतिरुद्धाध्वनी (नां ? नाः) सुशकुन प्रपञ्चवर्धितोत्साहाः कृतस (श्रीयो ! यथायथं सेनापतिप्रदिष्टेषु प्रतिरोधनस्थानेषु विपिनसत्त्वापाश्रया निभृतमिवातिष्ठामहि(?) । प्रावर्तत च प्रमत्तरूपो रूपाजीवांनुरागदृष्टिवागुरितविधुरवीरतरुणस्तारवरताल शुङ्गभङ्गलोभलम्बमानाङ्गनाजनः सासिचमैं कह स्तस्त्रिजितमटगृहीत पाकपाकस्वादुफलाप चायप्रसृतप्रकृतो मार्गोत्थितमृगानुधावनच्छिदुरसंहतिरिहवियसौरभेयकर भराभससदिकार्यद्धो दुर महरत पृथग्जनो निम्मिविग्लु.......[^2]शङ्किनीभयमलिग्लुचामलायोगवत्पूर्यमानमान्यवेलञ्चलपटो काण्डदण्डपट्टन ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 22 letters [^2]. ,, 2 ,, रुगोणिगोणिक्षेपक्षुभित्रक्षुद्रस्वामिदुश्श्राव्यक्रोशवर्धनो स्मेसमगर्भमः परवृद्धवैषम्यवार्यमाणलोकप्रणोदो नैमित्तिकदुर्निमितोहाहणप्रतिमाघीमानशखिवर्गो मार्गक जनकथ्य मानचिह्नितमय स्थानः सावधानप्रस्थितः स राजसैन्य (!)सम्भूतसार्थो महासार्थः (?) । प्राप्ते च स्वगोचरमाहतपटुपटहगोमुखान (न? ) का मुखपत्र (नो ना ) ध्मानशब्दाममानशङ्खपि (छाव? छोला) काहळा: इमेळोल्सहकर्णीस्क्युमित कक्ष मण्डला, मण्डलितप्रचण्डकोदण्डनकाण्ड(दृ ? वृ)ष्टको हतहतेति ग्रथितमभिव्याहर्त्तश्चलित प्रभूर्भारघलबुदर्शन परिवृत्तयो(?) व्याघ्रा इव विजृम्भितक्षुषः क्षुभिता इव मलय निर्घात घोरवेगमेते वयमुमातिश्रुवा अक्षयन्त इव तद्वलं रमसमभ्यपताम । तनुशिबिरगर्भतया प्रस्थान (पर?). परतया बहुसङ्कटतया विसब्धतयान्धतया च तस्योद्देशस्योन्मुक्तबहळहाहाकारमुद्रान्त भीरुशिबिरचाराबला (बा ? पा)लनाइनिसन्नद्धं नदत्सद्भटमुद्भटकरिघटाग्रमणमिन्नाशाटितशकट कोटिसङ्कटमुत्कटशरखण्ड कण्टकित विकटकङ्कटिकदण्डकचकितं चिटितपटुरभयहरण परपुरुषकिरातकृत कपट (वप)सारमुस्सेक प्रसृत नासीर चारुभगभ भम्रपृष्ठ्य यजपजारवटटायमान गुरुमर्मकपर्दनम त्तिबलीबर्दवृन्वनिर्दयविमर्दकर्दमितरुधिररुद्धमार्गाज्ञवत् कान्दिशी कदेशिकायमानशठशबरदर्शितात्मवलीपथम पहत द्रुमविलुप्त विध्वस्तं समर्थमेव सार्थचक्रमस्मत्प्रियां कामितशोच्यदर्शनं तत्क्षणादजायत (?) । स तु नरपतिरमरतुल्यप्रभावः प्रम (ने! नं)इपि सर्वसैन्ये सुयोधन इवाक्षताभिमानः स्वयमसक्तसारकासारवर्षवारिवाहायमान बाणासनो दारुणक्रोधताम्रेण चक्षुषा निर्वहन्निव ........[^1] क्षिप (त्) । दर्षितात्मा च सार्थमर्दनो ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 20 letters. महानुभावे तस्मिन्नशबराई बहु पराक्रमत । स च महा(न्) सर्वेरेव सज्जघन्वभिरस्माभिररिव गिरिरभ्यव........[^1] सार्थबा रूर्ध्वदोही क्रन्द्यमानो दुष्करप्रति समाधानं तद्बलमवगत्य दुर्गमत्वं चात्मनो विधुरतां च क्षेमस्थास्थग .......[^2]भूयिष्ठ (?) ........[^3]कृतः पार्श्ववर्तिनोऽन्वयुङ्क्तः । सङ्कले केनाप्यप्रप्रस्थितं देवी वायमित्यभिहितो गृहीतहमारं वैदेहिकजनमभयगतञ्च सस्त्रीचालवृद्धं च ........[^4]ध्यध्याघदर्श मानुगैरराशुकारि शनैश्शनैः प्रातिष्ठत (? । सार्थमर्दनम्तु माममुष्मिन् पातस्थाने महतः सारसञ्चयस्य रक्षाविधौ नियुज्य राजानमन्वबघ्नात् । आह्वामयन्न इच मातङ्गपुळिन्ददुर्मुखानां सार्थलक्ष्म ( १ ) समूलकाएँ कषन्तः कांश्चिदसिघातं घ्नन्तः कांश्चिद् जीवग्राहं गृह्णन्तः कांशिवत् शुभारं मारयन्तः कांश्चिद् दण्डेन कालयन्तः कांश्चिज्जीवनाशं नश्यतोऽभिगृह्य पूषवाहं वाहयन्तो(त्रा ! स्त्रा)णि कांश्चिद् गुल्मानुप्रवेशं लीनान्वेषमनस्सु चक्रबन्धं बवा पार्श्वोपपीडं शाययन्तः कांश्चिदसहिष्णुतयोरस्पेषं युद्ध्यमाना(न्) द्धजेषुग्रहमाकृष्य हेल्याक्षिनिकाणं प्रहसन्तः कांश्चित् पशूनिव यष्ट्युपधातं कालयित्वा व्रजावरोधं स्थापयन्तः कांश्चिदजकनाशं नष्टान् गुहान् गुहानंशेन प्रविवेशमाकर्षन्तः कांश्चिन्नीचैः कारमालपन्तः (?) क्षुपली नानुपलभ्य हर्षा न्योन्यं नामग्राहमाह्वयन्तः तथाच केचित् गुह्यक जनक थकान कौतुक वर्षमामुञ्चन्तः स्वादुङ्कारमासव सुररिष्टसौवीरकतुषोदकानि यावद्वेदं झुल्यमांसोपदंश पिचन्त: कर्पूरस्फटिकं पाषाणशुष्कपेषं पिष्ठा नराखविलेज बक्षसिक्षिपन्तो बन्दीजनं च नागाकारं कारणाभिगुप्तमरण्यं परिभ्रमन्तः परमहृष्यत्यजिकान् क्षुतान्ये ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 25 letters. [^2]. Space for 4 letters left blank [^3]. L. about 26 letters. [^4]. ,, 20 ,, मृगा इव शय्योत्थायमय महरहरा मिषान्वेषिणोपनान्वयं परिघावन्ति ते तथा घनपोषं पुष्टा हृष्टा इव च(?) । लुप्तांसोऽप्यहमुप लिप्तमिव (कु ? गु) रुचन्दनैरुपहन (मिव) शिरः पङ्कजैरुप्तभिव बहुमुखरत्नभूषणरुद्वन्धक मित्र भाण्डकूटै: स्थगितमिव ताररोमकुम्भैः पुष्पितमिव प्रकीर्णकम (व) करैः लवितमिव रत्नतालवृन्दैस्तारकितमिवार्वपदपुलकजालैरत (न ? न)वनदन्तिभनवार्यगळाभिरिव छिन्ना मिरवाहाभिः कीर्ण काळरात्रिस्वयंवरमचैरव कानदंस: (?) वाजिगजकलेबरैराचितं मधुरापुलिनमिव कंसमण्डल कीर्ण वनमिव जातरूपघट कुलं बार्हद्रथमिव भग्नद्रावितमधुदण्डं राजकुलमिवो या तावनिपलोकं बम कमिव बहुमुखक्षरद्रत स्त्रीगणनिचितं गणिकाकुलमिव रत्नरक्तमुक्ताफलका (तोदातमा)योघनस्थानं स्थापितरक्ष: परिहृत्य रक्तचिकिल्लली नशल्यं हल्लेखनमितरुस्तीच रन् (!) बहुममेक्षतरु जाभिर्निर्मस्य चक्षुषी दीर्घमन्तः स्तनन्ती मन्तक खरकर कपणधावज्जीवितामिव क्षरत्क्षतजं क्षितौ विवेष्टमानां रुधिरपेषं विष्यमाणाविरागीकर्तुं कालरात्र्या धर्मबनलताभिवाम्भसामलामादृर्ध्वशोषं शुप्यन्तीमष्टादशवर्षदेशीयां युवतिमद्राश्चम् । अभ्यर्णे च तस्याः किम (प्य ) कस्येव रुदितशब्द ( माचकर्ण ? कर्णय) न त्वज्ञासिषम् (इ ! कु)तोऽस्य सम्भूतिरिति । अथ (तात ! जात ) दयः किञ्चिज्जीवसीत्यप्राक्षम् । अक्षमा तु सा वक्तुमक्षिणी मनागुन्मील्य दयमानं मानवेक्षमाणा यत्नादभाषत । आर्य ! किं मया मन्दभागया मृतया धृतया बा । (य) स्वसौ करिशव (र्णत ! क )र्णपद्धवान्तरितो भ (द्र ? र्तृ) दारकः सम्भावय तावत् सकिं जीविष्य (ती ?)ति नवेति तस्याः श्रुखा जातकौतूहल: सहसोपसृत्य पतितस्य पररासोः स्वपत इव मतजस्याङ्गमङ्गार कितमित्र शी (नश ?) नैरसभिरम्याक्रम्य ग्रीवान्तरे तोमरेणाघः कीलितं परितः पि रिषुमिरवगाढत्रिभागैः परिक्षिप्तं द्रक्षुपरीतिरुद्ध पर्यन्तमिव पर्यशेषं धर्मपश्वलक मूर्ध्वदृष्टि मुलितक्षेपच्छुस्यमानं सप्राणवृत्तिमिव तद्विरदमादर्शयन्तं श्रवणपल्लवमस्योपलक्ष यम् (!) । उद्धृत्य प्रहरणान्युत्क्षिप्य च गजकर्णपञ्जरस्पृष्टमेव शल्यै............ [^1] तोमरशरीरारूढिताम्रोलूनसेवनीतां (?) विकटकण्ठरज्जूकर्षक्लिष्टपृष्ठकमिभरुधिरकुङ्कुमरसच्छटाच्छुरितोभ यभुजमाश्चर्यायुषं राजसूनुमेनं .....[^2] क्षिप्तचक्षुरक्षतशरीरतामस्योपलक्ष्य कर्मण एव वैचित्र्यं चिन्तयन् तामुपेत्य वरवर्णिनीमवादिषम् । भद्रे! समाश्वसिहि ....[^3] देवानां प्रियः कोऽस्य दुष्कृतिनौ पितरौ ययोरयमीद्वशोऽपि शोकापनुदः शोका ......[^4] मृगपतिकुमारकस्येव करिकुम्मस्थलदळनपातिनो बाल्यावस्फुटवः निवेशस्खलित भ्रष्टस्य (!) यदृच्छया श्रवसपञ्जररो .... [^5]त्यखिल ....[^6] ते मयासौ योषिदुष्णं दीर्घञ्च निःश्वस्योदश्रुणा मुखेन .न्यानेव क्षरन्त्री प्राणदायिनमिह भगवन्तं मुक्ता कोऽन्यः श्रोतुमर्हतीति बहुमान(तिगृहे ! निगृही).....[^7] वेदना शनैरवादीत् । आर्य!.....[^8] श्रवणपथमाता एव नूनमृद्धिमतः प्रयतां द्रोहदेहिनो ( ?) विदेहाः । तेषामधिपतिरवतंन इ, जनकवंरूप देवः महारवर्मा नाम । सोऽयमा सागरवसुन्धरैकवल्लभस्य मंगवसं परिवृद्धस्य देवस्य राजहंसस्य दृढमसाधारणप्रेमपात्रं भित्रमासीत् । तदन्तपुरमभूताच जन्मभूमिर्गुणानां देवी वसुमती नाम!स्य प्रियायां (त् ?) प्रियंवदायामतिमात्रप्रायजीवितेव द्वितीये (?) स्नेहवत्यभृत् । आपन्नमत्त्वां च तां सखीस्नेहात् दिदृक्षुर्देवी प्रियंबदा भर्त्रा सह मगधानवासीत् अस्मिन्नेव चान्तरे मानसारेण नाम राज्ञाळवों ? ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 12 letters. [^2]. ,, 20 ,, [^3]. ,, 32 ,, [^4]. ,, 44 ,, [^5, 6]. The two lacunå cover about 36 letters [^7]. L. about 4 letters. [^8]. ,, 2 ,, माळवेन) देवस्य मगधराजस्य गङ्गायमुनयोस्सङ्गमे तारकामयसमान (न्द ? ) मतिमहदमराणामपि रोमहर्षसअननं जन्यमजनि । तत्रायं जनकराजः प्रहार वर्मा. रश्मिरिव महसामप्रता (पं पः) कृत्वा सहस्रशः क्षत्रियाणामन्तमनन्तरं प्रियसस्वेन सिंहवर्मनाना (व ? अ)ङ्गेश्वरेण साक मेकर थे (नेवा: नैव ) मृत इवास्त्रतल्पमधिशयानस्तेन राज्ञा म (1) ग (धमा ! धेन। ) हवाद] ( वा ! पौ) त । स तु देवः क्षत्रजीवितध्वान्तशस्त्र पशुकुसिर्विपक्षहृत्युक्तेन केनापि दिव्य कृपाणेन स्वचाण श्रेणिचूर्णितेन रणलक्ष्मीदृष्टिवृद्धिपिष्टात करेणुनिकरेग (वाप ! चाब) चूर्णितान (स्त्व ! स्त) थासीद्यथा सदक्षिणस्थलस्य रथ्यस्य जनकस्य गात्राणां लगोपिकानां देवप्रत्यभिज्ञानवर्तिनीम् (१) । इमाञ्च वार्तामपास्तमकुट कुण्डलमलम्बहारादिभूषणः स्वयमुपेत्य मालवेन्द्रः सहागराजाय षट्स्वामिने स्वजनवदश्रुणि विमुञ्चन्नश्राव यदस्तम्मयञ्च कथं कथमप्यनेकविधैर्वरधर्माख्यानैः । अहर्निशं च स्वयमधिष्ठाय निजभिषक्प्रयुक्तैर्भेषजैः क्षतान्यरोपयत् । आत्मना च स देवः स एव निर्व्याजपौरुषो जितवान्, अहं तु दैवतशरणः पराजित एव कि ममानेन क्कीचभ्येति सर्वक्षत्रमध्ये शस्त्रं परित्यक्तवान् । ईदृश्या तु तत्र साधौ प्रतिरूपया प्रतिपत्त्या प्रकृतः प्रहारवर्मा प्रियसुहृत् प्रवासेऽपि प्राणान् न पर्यत्यजत् । प्रत्रज्योदन्तस्तु प्रबुद्धैर्नापुत्राणामयञ्जवनां च पानपश्य ( ? )मस्तीति सन्तानोत्पादने प्रयत्नम ( गृ ? प्रा) ह्यत । प्राप्तोपस्नामेकस्मिन्नेव गर्भो(?) माद्रयसमाँ देव्यां प्रियंवदायाम् प्रीयमाणस्तु मालवेन्द्रो विश्वजिनं नाम सर्ववेदसं यज्ञमाहृत्य तस्मिन् समाप्ते मगधेन्द्रवि (म) लब्धं भद्रवाहनं नाम रतेसोचमाभिः सक्रियाभिः परिगृह (?) सहैव सिंहवर्पणा स्वदेशगमनाय जनकराजमन्वजानात् । अयं च राजा नगर्या निर्गतकमेण झानागत्य सुहृत्प्रेम्णा कतिपयान्यहान्युषित्वा चम्पायामुच्चलितोऽध्वन्येवाप्तमुखाद् दृतैर्ज्येष्ठ भ्रातुः संहारवर्मणः पुत्रैर्विकटवर्मप्रभृतिभि रवष्टव्धान् विदेहानुपलभ्य (मान ? )मागधमाळव समितिशान्त सर्वबलोऽपि रोषादभिषेणयन्नमात्यैर्ग्यषिध्यत । स्वत्रीयन्तु संहनाथं प्रत्यन्तदमनाया दशा (?) विन्ध्यपार्श्वसन्निकृष्टं श्रुत्व ततो बलैकदेशेनात्मानमावार्य प्रत्यमित्रं जिगमिपुरबक इत्यध्वनानेनागणितकिरातचक्रः परिक्रान्तवान् । न च ज्ञायते कस्यामवस्थायां वर्तत इति । मम तु मन्दभाग्याया माता (पो? म ) तेव ( शर्म सम्म )ता महिष्या राजसूनोर्बर्धने नियुक्ता .....[^1] क(म ? )नीयांसमध्यग्रहीत् । अथाह मनतिक्षोमसुखाया शिविरकयैव न मूह्यमानमुल्ला यन्त्र्यपाविशं यस्त्वयमबचूलचामर ......[^2] धारणयुवा ममात्रिमाक्रमिममनेन च मद्दर्शनस्फुरितरागेण वेगोपश्लेषितद्वीपेन किमपि कम (?) .....[^3] । ......... [^4]ज्वरायानिवोच्चरितः क्वचिदच्छे निर्झस्पयसि काननसुलभं कन्दमूलं प्राश्य परिणमति पतङ्गमण्डले नोणवेष्विव निष्पतत्सु निशीथिनीविहार .......[^5]स्नुद्दिदलाररिपुटक(?) मार्यागृहा (यां नि ? निर्गतायां देवलिकायां तस्करवद(न? नु)पदमलक्ष्यमाणः केनाप्यनुप्रविश्य बहु चिन्तयन्नु पाविशम् । अथैनमरुणमाल्यानुलेपनमुरणपोत कमिव पीतपयसमायसपरिध निष्ठुरेण हुनेंकेनोपगृह्यापरेण तदनुद्धौताधार्या रचयन्न (य ?) सिधेनुकां विकोशामा(शा?)काशदेशमुच्छ्रिमाषका शिश्यामतमे तमसि महिषस्कन्धकाष : (१) करतलस्फुरित(शा ? श)स्त्रिका प्रकाशितः स्वरेण मे सुज्ञातः स एव जीर्णव्याधः ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 30 letters. [^2]. ,, 30 ,, [^3]. ,, 44 ,, [^4]. 4 Folios are missing here. [^5]. L. abont 20 letters सर्वप्रामाभ्यनुज्ञातो निर्भयविसङ्कमभ्यागतः प्रदक्षिणं भ्रमित्या प्रणिपत्य भगवती निपात्य निर्देयममुष्य दीर्घा पुषो (बेहं !) देह (र ? म) बन्यामयमसौ तव द्विन्ध्यवासिनि ! वनचरकुलदेवत देवि ते नवन ( पनि ! वनी)तकोमलो बालबलिरिति वामनावशाद् विचकर्निषुः क्षुल्लकामुदयच्छत् । अहं तु दिव्यानु (व? भा) व (द?) दर्शनाय सावष्टम्भगम्भीरीकृतस्त्रीस्वरानुविद्धां च काकुं भावयन् गच्छ गतभयः हनं पायमिति ब्रुवन्नेवैनमताङ्गमाक्षिपम् । असावप्यवसितनयोजन पृष्ठमनवलोकयमानः प्रहृष्टरूप: प्राधावत् । अहमध्यात्मनस्तद्वामीणैर्दर्शनं परिजिहांपुरस्य हेतोः (ध्व ? स्तु)त्वा सम्भवृदिर नि ! नीं) निष्क्रान्तम्तयैव यामवत्या मातमध्वानमत्यलङ्घयम् । अर्पते प्रजापालाय प्रजामिमां कृतमतिरुपस्थितः । यथायं वर्धते विनयमभ्युपैति पित्रोश्च प्रमदमन्ते सम्पादयिष्यति सर्वमिदं सर्वभूकबान्धवो मवानेव ज्ञास्यसीति विरराम । अस्पष्टलेखः ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 5 letters. [^2]. ,, 9 ,, [^3]. L. about 4 letters ........[^1]करुणाकुलगृहेण शेमुषोबलादाकर्षणम्, उभाभ्याञ्च दारकाभ्यां तथा दूरविलिष्टाभ्यां पुनरिहेकत्र पित्रोरेवं नौ हस्तागमन मिति स्वप्मेऽपि क (उमां सपत्तीसमभाव ? इमां सम्पत्ति संभाव) ....[^2]नुभूयमानेश्वर्यवृत्तान्तेन संख्यु रवोद्भवस्य गुरुपुत्रयोरपि सत्यशर्मकालपालयोः प्रवृत्तिमाशंस इति प्रसङ्गेन प्रवृत्तवाचं भर्तारमन्तिकस्था जननी राजवाहनस्यापृच्छत् । आर्यपुत्र ! क इमेऽद्यापि नाम्ना विदितास्तवैवमाशंसनीयदर्शनाः । नूनमत्यासन्नबन्धवो गुणवन्तश्च भवितुमर्ह (न्ती)ति । आह(स्र? स्म) च महीपतिः । आम वासु प्रसन्नस्ते तर्कः । प्रियाश्च गुणिनश्च ते न चासीत् सम्भवस्त (ल? व) ज्ञातुमनूढायामेव खझ्वत्रभवत्यां वृत्तो यश्चित्ररूपो वृत्तान्तः । कौ(तिकीति ? तुकिनी) चेदाकर्ण्यताम् । अस्य खलु मे जनयितुर खिलभूतभावनस्य मदनजितो नयनभूता (स्या ? स्त्र ) यो बभूवुर्मतिशर्मा धर्मपाल: पद्मोद्भव इत्यमात्या (दि ?) दीप्ततेजसः । तेषामाद्यः शुचिरनूचानः प्रथितकीर्तिराहर्ता (तत्र ! ऋतू ) नामसङ्घहरुचिः प्रजानां पितेव सुशासिताङ्गिरसश्च गोत्रेणासीत् । इतरस्तु वैश्वामित्रो मैत्रिनिधिरनुद्धतो घृणावान् घीरधिषण: क्रियासु दक्षो लक्ष्मी प्रत्यनुत्सुको यशसि गृनुर्यथार्थनामा धर्मपालो नाम । अपरस्य विस्तारिणी कथा । यस्स वि (स्मित ? व ) स्वतस्सुतः स्थाणवेयो मनुः तस्य क्षवथोः क्षत्रमूलमिक्ष्वाकुरासीत् । अनुजस्तस्य नाभा ( दे ? नेदि ) ष्ठ: स दिष्टबलात् कामचारः कचरंशमंशवे माणिभद्रस्य भद्रभावमद्रिसमुद्रद्वीपाटली पुटमेदादिष्वभिनवा सरागमत्युदारव्यवहारममे प्रावर्तय तस्य बहुं महात्मा मयार्जुनेषु मन्द्रतन्द्रो भलन्दनो भालन्दनायनेषु प्रवृतेषु पिवीतिषु स्वर्यावार्तो ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 10 letters [^2]. L. about 6 letters. पजीविनां कीर्तिस्थितिः पोतपो नामासीत् (?) । स कदाचिदनुगङ्गरचितपट्टनस्थितो मस्पितरि तपोबलप्रा (प्तो ! सा) ऽने कशस जीविते अस्यामरण्यभूमौ .....[^1] रतेषु....[^2] नन्दराज्यमनुभव (न् !न्तं) चन्द्रगुप्त वयितारं मौर्यवंशस्योपस्थित बान् । उपायनानि चोपनीय कृतोपचारः स्थितः परं प्रीतेन हृष्टः स्वमाण्डराशौ .......[^3] देकावली च काबिच्छत सहसमूल्येत्यदर्शयत् । मूल्यनिर्देशे परिभूताया बाष्पधारामिरिव यस्या गभस्तिमाल मिराठाव्यत भवनान्तरम् । रत्नाविशय विस्मितोऽपि दारा गुरोः कौटस्पस्यानुज्ञ........[^4] काल्यमागम्यमित सिर्जयत् । स तु राजप्रसादलब्धं सुरभिताम्बूलं निर्गत्य नृपाल यादुपयुञ्जानो वसुमिरप्य सुकरेण पदेनागृह्यत (?) । अपतच पथि पतङ्गवातैरिवाहतः । कृत्यकीबेषु च परिजनेषु कापि रूपाजीवा राजकुलाय प्रस्थिता कृपालुरे (वमेनंगति ? नमेवंगतं ) स्वगृहमासनं निनाय । स्वकरपल्ल. बायकीर्णेय सान्दैश्चन्दनज(न ! ) लबिन्दुभिर्मन्द मन्दस्पर्शिना च मणितालवृन्दमारुतेन परिहृतैश्च भवनदीर्षिक कमलकल्हारदलपुटैः प्राणानस्य प्रत्याजहार । मृदुनि च शयने समुच्छृसितं शाययाम्बभूव । पोतपस्तु प्राणोपकारिण्यै तस्यै प्रत्युपक्रियामपरामपश्यनपत्रपिष्णुः प्रकाशदाने शयनपर्यन्त एव तामेकावली निषाय विश्रान्तो गृहाण्यगाद् । विस्मृतेति तु मत्तकाशिन्या तया तां प्रेष्याहस्ते प्रेषितां तदनुरूपैर परैप्यलङ्कारैरनुगतां शपथ पूर्व प्रतिप्राहिणोत् । आमुक्तवती च तामविशद (श ग) ना राजभवनम् । उत्पन्न प्रत्यभिज्ञो राजा तदागमं तस्याः समुपलभ्य ( मा ? म )न्युस्पृष्टः (ता त)माहूय यवनयात्रि कं दर्शये का बली मित्यवादीत् । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 22 letters. [^2]. ,, 3 ,, [^3]. L. about 8 letters. [^4]. ,, 8 ,, देव ! क्कतोऽसौ मीतिदायः । प्रसीद, (स)न्ति मे रस्नान्तराणि, (विध्य) वेषु जिघृक्षितं ट ( स! ) द् गृहाणेति ब्रुवाणं वणिजमबधूत इस मात (गो ? को)पश्चन्द्रगुतो यद् माम(न) नुमान्य मर्यादानुबर्तिना त्वया (प्री) तिदायो धन (म) देन दत्तस्तदसि (बि ब )न्ध्य इत्यमर्सयत् । असम्भ्रान्त एव पोतपोइतिसत्त्वतया समयमान इव प्रत्युवाच । राजन्नल्पमिदं प्राणदाय (प्री)तिदायोमस्य वरो ममैवातिदाहो ( ? यस्तत्पुनर्दा सङ्कीर्तनं सतां धर्मस्ततो (नु?न) कीर्तयामीति । बि(स्मृ!स्मि)तनृपतिनिर्बद्धस्त्वभ्यधच । देव । श्रूयतम् । एकदाहं महोदषौ दये ....[^1] पत्यन्धकच्छत्तीर्ण: कनक शृङ्खला नियमित कक्ष्यावर्गवस्त्रं कटीघटितमहारत्नकोक्षेय (को ? कं) गाढोत्स (ङ्गी? शि) तहस्तमा (रो ? रं) महेन्द्र महरे [^2].... षमाधिक्लिष्टमष्टदंष्ट्रमुद्वन्धमुक्त .... [^3]श्वसितःवशेषमद्राक्षम् । द्रागिनेनं जातकृपः कृपाणेन विपा(व्य ! श्य) (मि बि )श्रमय्य चोद्वेगहेतुमप्राक्षम् । उक्तच महात्मना तेन मन्निर्बन्वान्मरणमुत्सबो दारिद्र्यज्वरमस्तानामिति । ज्ञा (तो) दन्तेन च मया निजोत्सङ्गानिकृष्य वज्रमुक्तापद्मरागमरकताना मने (क) शतसहस्रवसूना (म)र्धेनासौ शपथपूर्वं समं विभक्तो (मलदन ? भालन्दन) कुलसम्भूतं पोतपना ( म ? मानं ) मां मत्त एवोपलभ्य स (ज्जू इ ? जूरिव) सम्परिष्वज्य यथेप्सितं देशमगमत् । अहं पुनर्द्रमिलपत्तनं गत्वा • ततः प्रभृत्यनेकयात्रासिद्धिसम्भृतार्थराशि (कं ह ! कः) त्वामुपातिष्ठम् । इदं तु सङ्कीर्तनमहापातकं स्वद्भयात् समाचरितं न तु श्लाघयेति । श्रुत्वैवातिहृष्टो जातलजश्चन्द्रगुप्तः पोतपं परिष्वज्य स (रपु पु )रुषोऽ ( य? ह) मित्य कथयत् । आत्मनिर्विशेषया च प्रतिपच्या तत्सतं कृतवदनुवर्तत । सर्वस्यामेव (वो घो)यी ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 2 letters [^2]. ,, 3 ,, [^3]. L. about 3 letters. सर्व (पा ! ब)णिग्भ्यस्वदर्भमष्टादशवराना (मि? दि) देश । तबथा गृहीतवी सर्वसाथसाम्यमहि रात्रौ चाहपस्येतरस्य वा दत्तस्य वा सिद्धिदेशान्तगतार्थास्वाभ्यं सर्वत्र स्वयं स्वार्थदर्शनेष्वदण्डता कालाकाख्योः करणसिद्धिः स्वयमागतं गतामोगेष्वनभिग्रहः परगृहप्रवशोऽपि वा दिवा क्रयविक्रमार्थपारदारिकचोरमामनुरिक्तायामपि सर्वस्वं स्वदेशाम्यामिण विरहोनतिसुर मिरवयवैर्वा सीबामप्यात हस्तशीर्षबिकारसंज्ञा मात्रेणाप्यन्ततः प्रेष्यासु माझावलास्वपि चावतीर्णस्य सौकृत्यं तथा प्रेष्ठापराधे वा सर्वापराधेषु च राजपुरुमेहद्रव्यानन्तिलहुन पुत्रस्य गोप्यापुत्रस्य वा पुत्रबदुपमानमरुभ्यते च पुत्रवद्विसर्जनमश्वमानं पत्तनेषु .......[^1] त्यङ्गबधवजेच धूर्तकर्मकानीमहम काराराज निवेदनोत्तरकालदुष्टवारणाकानुशिष्टिः प्रवराभरणभाजनादिपरिवर्ह जातं पीतश्वेतमङ्गारशङ्खदुन्दुभि.......[^2] राजचिहानि महल्ल्यासु क्रियासु परोक्षापरोक्षयोः पि पत्तनेषु वा प्रेष्यमृतकानामिष्टितोऽनुजीव्य कियामृतघनस्य श्रेणीप्राण्येनदायादप्रतिप ............. [^3] सर्वसांयात्रिकोपक्रिया श्लाघ्यजन्मा पोतपस्तपसि मर्ति ससन्ततिरुत्कण्ठमानश्चकार(?) । सर्वस्वञ्च दातुमारेभे । तदवस्थं च तमेकदा कोऽपि विप्रच्छद्या गुझक ........[^4] चेतसा देवेन द्रविणेश्वरेण प्रेषितोऽस्मि । श्रूयतामिदम् । अद्य खलु कालपर्यमादपास्तराज्ययशा बृहद्रथा (न्तरा ?)त्म (नो!जो) रिपुञ्जयः पतिरस्य कुसुमपुरस्य विधिमपि तपसा जिगीषुः ....... [^5]कृष्णाजिनी जलपवित्री कलिकन्दर्पदर्पम(न्दी? न्थी) च भूत्वा तपोवने तपस्यति । तस्मिंश्च तदवस्थे विशालायाः ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 5 letters. [^2]. ,, 6 ,, [^3]. ,, 24 ,, [^4]. L about 16 letters [^5]. ,, 8 ,, इतिवतिहोत्रं हत्वा ( म म)तरमर्शलोमात् पुत्रमात्मनः प्रद्योतमभ्यषेचयत् (!) । त्रः स षोडशसहस्रान्तःपुरः पुष्पाराम विभ्रमभ्रमरचण्ड इति दण्डरौक्ष्याददक्ष्यत प्रजाभिः । यस्य च सा दुहिता सकललोकसुन्दरी सर्गसम्मा(ग) योग्यसौ (म्य ! मा)ग्या वत्सराजवक्षःस्थलकमल वासलक्ष्मीर्वासवदत्ता । तस्मिंश्य त्रयोविंशतेः शरदामन्ते संत्यकवति मर्त्यलोकमब्दानष्टाविंशतिकं तदात्मजं प्रजा पालकमलञ्चकार ततः पञ्चाशतं विशास्त्रयूपः । पश्चादेकविंशलिं मास्यकः । पुनस्त्रिंशतमन्तिवर्धनः । तं च पुनः पूतिकान्बयं निरस्य सूनुं वारणस्या मध्यास्य स्वयं गिरित्रज (मा?म) रिव्रजा (सह्य ?) सबसत्त्व श्चत्वारिंशतिसमाः क्षमामिमां समानसेवी शिशुनाभः, षत्रिंशतं शैशुनाभिः काकवर्णः, क्षेमवर्मा पशर्ति, चस्वारिंशतं ज्ञ (ोजातः ? तौजा:), बिम्बसारोऽष्ट त्रिंशतं, सप्तत्रिंशतमजातशत्रुः पञ्चविंशति द (र्श) कः, त्रयस्त्रिंशतमुदायी, त्रिचत्वारिंशसं नन्दिवर्धनः, तावदेव नान्दिवर्धनो महानन्दिस्तदन्वयश्रियं बुभुजे । मुखाने च तस्मिन्निह नगरे रसभावसमृद्धमृद्धिरम्यं महानाटकनृत्तं प्रावर्तत । प्रैशेतां च तद् यहच्छागतौ रसान्मनु (यकृत्ययो ? प्याकृती) दत्तसन्निधी निधी शङ्खपद्यौ । पद्मस्तयोरबध्यत विदित्वा महाप्रभावेण केनापि मन्त्रबादिना मन्त्रपाशैः । अमुच्यत प्रतिज्ञातया प्रतिदिशं पुरादायोजनाज्जसुबन्धमाभ्यां चन्द्रावृष्ट्या प्रष्टा च (?) । तथा च तप्यमानस्तनुशेषं प्रतिसञ्जिहीर्षुरमुष्मादेव नरदेवानन्दो महापद्म इत्यवरवर्णिन्यां वरवर्णिन्यामजायतासौ निषिः । स च सर्वक्षत्रियाणामायुषैव सह सञ्जहार हेमजातम् । तस्मिन्नेव काले कलापिना (मा) द्विजातिरुत्कलेष्वनपत्यः कात्यायनीप्रसादात् कात्यायनीं नाम काम्यांकारां कन्यकामवाप्याग्निहोत्र परिचर्यायां न्ययुङ्क । कृ ( त्वा ता ) चासौ दे (वान ! बेना) सितवर्त्मनैवान्तर्व(तिमी) । (विचि पि)त्रा तु मुझता त्य (क्तू ! का) विन्ध्याटव्यां दैवामर्षेण दावं (बि)बिक्षुः साक्षाज्याग्निदेवेन गोदाबरीनिवासायादिश्यत । जगाम चासौ तमप्रहारं महामकारिकाश्चपुरस्सर इव प्रविश्य वैश्वानरान्तवर्तीत्वमात्मवत्याद्विजन्म समानभागिनीह ( ? ) भुवनभूषणं वररुचि नाम सुतमसूत । पञ्चवर्षदेशीने ● वररुची सद्गृहमुपजम्मतुरुभौ परिमाजकी एकस्तयो यिलिरित (रो रुद्रतः १ र इन्द्रदत्तः) । तयोस्तु ......[^1] कात्यायनीम् । भगवति । सावधानमाकर्ण्यताम् । अहं परान्तकस्य भार्गवस्य भानुभर्तस्य ना (म्नं ? म) पुत्रः । मामेकपुत्र इति मात्रा ला (म्य ? क्य) मानं निगृ ( द्या ! ह्य ना) ध्यापितवान् पिता । परिणीय च ब्राह्मणी ब्रह्मदी नाम कामोन्मादिनी पादरञ्जनेन (बा ? ला )लयति मस्करी कोऽपि मिक्षार्थ प्रविष्टो मनागस्म (प ? य ) त । स्मयमानयैव तयोत्थाय प्रणम्य तस्मै मिक्षा दवा । सातु कौतुकान्मया स्मितहेतुं पृष्टा प्रष्टव्यपक्षे तमेव मुनिम (वि ! ) तिष्ठिपत् । तत्तु ड्रीषशादशक्य मिति सैव निर्म(न्धा ! द्धा) कृच्छ्रादम्यषत । मू(टिता ? पिका) हं मुनिनामुना (बन्धि ? वर्धि) ता तीर्थयात्रोन्मुखस्यास्य मात्रा माण्ड वारितापि विरहविहुलवादज्ञानं प्रविष्टा दृष्ट्वा च ती....[^2] शिष्य स्नानागारब्धे तिर्यक् तापलोदिरिति शिर३३येनमुखे निपत्य पुनरसम्पल्वने पयसि भागीरध्याः ( ? ) । तेन च तीर्थमरणेन तया च भगवद्म तथा जातमुत्तमं .......[^3]र्थ्यश्च भर्तृवालम्यमस्यामेवमनुपश्यतो मुनेः स्मितमजनिष्ट । ममापि जन्मान्तरं स्मरन्त्याः इत्येवं ध्रुवं सत्यं तस्या निर्याणक्रमो यदसौ ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. The trend of the story is broken. See Kathasara, p. 28. [^2]. L about 14 letters. [^3]. ,, 20 ,, जातमूर्च्छया मदय .......[^1]स्तु मे संमोहं भगवानथ निनीषुः त (त्का ? त्क) लेवरमनुप्रविश्य घर्मोपदेशै (र्व ? र्वि) रञ्जयन्मां प्रव्रज्यां चाग्राहयत् । अनिर्गमात् पुनरक्षराणामास्यादपास्य शास्त्रविस्तर........[^2] ते च तस्मिन्नुत्मनाः कचित् परिव्राजकसमाजे नैकशास्त्राणां सव्यसनिनी (?) मूढयोगीत्युपहास्यमानः स्वामिगृहमुद्वेगादुपेत्य धारामधारयम् । आदिष्टञ्च स्वामिना श्रुतघरमादायोपव (६) भज ( स्वे)ति । सोऽयमसुन्दैकसन्ध्य ( ? ) श्विरेणाद्य दृष्टः । यथा चास्या(दि मि) गमस्तदित एव भूयतामिति द्वितीयन्निर दिक्षत । सोऽप्याचचक्षे । काम्पिल्यनाम्नि नगरे गुरोर्गोपालकस्येन्द्रदत्तो नामाहमासं शिष्यः । तस्य विरूपेति विपरीतनामधेया कन्या । तां च गुरुश्चतुमिर्वेदैरङ्गैश्च षड्भिर्विनानुपलभ्यामकल्पयत् । सा तु ( त ? म) द्रूपोत्पन्नमदनरागा मदन्येन किल परिणये मरणाय स्थिता । अ (स्यो ? स्या) श्वासिताक्ष्या यौवनमयातया(मि ! मं) निर्वि(व? वि)क्षुः स्वामिगृहे सुब्रह्मण्यं ब्रह्मविद्याहेतोरभ्यधारयम् । आज्ञप्तं च देवेनैन मे तत्सखं पुरस्कृत्य बोधायन पार्श्वमगमत् अनम्भावी चायमर्थः (१) । भाजनं च दिव्याध्ययनस्यैष दीर्घायुः । अतो विसृज्येतरप्रमदासुलभं स्नेहकातरत्वमिदमस्मासु पुरुषरलं निक्षिप्यताम् । कृते चार्थे हस्त एव ते प्रत्यर्पयिष्याम इति । सा तु प्रागेवै (व ? न) मर्थे भगवताग्निना प्रतिबोध्य स्थापिता प्रियतनयविरहविह्वलत्वात् परं विषण्णा मुनिप्रयत्नेनात्मना चोत्पादितसमाभिः कथंकथम (व्य) भ्युपागमत् । कृतोपनयनं च तं स्कन्धेनादाय तावुभौ विदर्भेषु कुटुम्बिनं प्र (ति स्थाने ! तस्याते ) । पृ ष्ठे !ष्टे) चोपवर्षगृहे प्रहसता महाजनेन स्वसौ मदवर्षभन्नभवनबहिभित्तिभावदत्तपटलकः प्रतिश्रयो यथोद्गतगुरोरुप वर्षस्य (!) । चित्रमिदं तेनापि कश्चिदर्थीति निर्दिष्टेन वर्त्मनोपेथ तत् ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 16 letters. [^2]. ,, 12 ,, तृणशरणमुपाध्यायः केति पृष्टयाचार्या ( ण्या न्या) च सरुदितमुपहास इस्युपकुश्यमाने सोंडसासकहलयुगयोकः क्षेत्रादुपावर्ततोपवर्षः । प्रत्यभिवादेनानुगृया भिवादितवतस्तान् स विद्वान् बस्साः कतमो वः श्रुतघर इति पप्रच्छ । निर्दिष्टे च वररुचौ परं तुतोष । विश्रान्तब्य स तैर्विविक एनानभाषत । नगरेऽस्मिन् वर्षोप (म्मिमि र्षाथि)ति द्वौ भट्टपुत्रौ । वर्षस्तयोः कृतमतिः । इतरो नातृण्याकर्णः । कदाचिदसौ ज्येष्ठमार्ययान्यजन्मन्बपि मा मूवं मूर्खजायेति मूर्खस्य कस्यचित् कशिपुदानपारणीये मूर्खत्रते निमन्त्रितो भुक्ताघ्बाबनमहतवस्त्रमतुष्टिमान् (!) स्वभार्यया रुदत्या बहुकदर्शितो लज्यापहृतः स्वामिगृहे प्रिय (स्य अन्नु ) प्त्या या (बान् ? बत् ) पाकमुपायसन् पकेषु हव्यं देवाय द (मो वो ) पयुयुक्षमाणः केनापि गोवृषमेण भक्षितं त(त्) सस्ममद्रासीत् । मूगब्यायमेव कमो द्विरावर्तत । ताबदस्य लुप्त (स्य ! घ) ते (स्तुष्ट स्तष्ट्रवा) टड्डेन रसनामुदखस्रुतावास्ये स्वास्येन किमपि देवः प्रक्षिप्तवान् । आज्ञप्तबांध न तावदलब्ध एकसन्धे ब्रह्मोद्वारः कार्य इति । सोऽहमुपवर्षः । लब्धश्चायं ब्रह्मदारमरगः ( ? ) किमन्यदारम्यतामिति । क्रमात् प्रणुत्य दिव्यमध्ययमुझझलकृपणैवेकेन (?) कात्यायनो द्वाभ्यां भ्यालिस्त्रिमिरिन्दद(तः) कृत्स्रं वाङ्मयमध्यगीषत । सतैः समाज्ञापितो गुरुदक्षिणार्थ विज्ञापितो दुहितृदानहेतोरणीयसीं सुवर्णमात्रामाहृतामियेष । (तिः निः)सुवर्णतया तु सर्वस्याः पृथिव्याः पृथिवीश्वरं महापद्मं सर्व एव समुपतस्थुः । अपूजय चैनानन्यांच श्रुतमहिनो (महा ) महापद्मः । तेष्वेवाह- स्वदुहितरं सदस्यवस्थाप्य लवमात्रमपि हेमं ददत एषा दचेति । राज्ञा व्याहृते कोऽपि वटुर्बवेन गत्वा कयाचित् कनकमात्रया प्रत्यागत्य कन्यामयाचत । ( दृ ? पृ)ष्टश्च तदाग ( तं तिं) नृपायाचष्ट कन्यालोमान्मया निर्म(न्ध ! द्ध) या मात्रा चिरं रुदित्वामिहितम् । उन्मत्त किं न जानासि निषिदर्शी निरुद्धो नृपेण तत्रैव ते पिता प्रियान् प्राणानत्यजत् । तन्नः करणमात्रस्यापि काञ्चनस्य कः सम्भव इति । प्राणत्यागभीषितया पितुश्चितामस्मानि प्रगाल्य लब्धोऽयं हिरण्यशकल इति श्रुत्वैव नि (स्सपत्नीकृत्वा ? स्सुवणीकृता) क्षितिर्मयति हर्षमूर्च्छयोपक्रान्तासुरासी (त्) । व्याळिशिक्षित योगस्त्विन्द्रदत्तस्तच्छरीरं प्रविश्य स एव राजा प्रकृतिसे......[^1] गुर्वर्थं सुवर्णकोटिं कात्यायनं प्रत्यप्रादयत् । अनुमितपरमार्थ केनार्य काख्येन प्रजोपकारहेतोः कल्पितस्वकायस्तेनैव वररुचिमुखेन मन्त्रिवर्गेणाधिष्ठित ............[^2] स्थाय तेष्वेव राजान्तः पुरेष्वरमत । विरूपया च स्मरतापक्षपितरूपया यक्षीभूयोपतस्थे । तां तु सुवर्णकोटिं शरपुमरोहाशक्तिस्वशिष्यो ......[^3]तन शिरकपालकन...... [^4] प्रयोजनं कोट्येति प्रत्याख्याय कृतकोटिशब्द मलमतोपवर्षः । स तथैव द्रविणराशिर्जगाम (गोवर ? कुबे) रम् । उपस्थितं तु पद्मं निधिपतिरनुव्याहत (बान्) । य (त्) त्वया ब्रह्मर्षे: कात्यायनस्य कामो न सम्पादिता .......[^5] न्यायेनार्जित घनम् । अतस्त्वं भूयोऽप्यमुष्मिन्नेव नगरे समाप्तेषु सर्वोपपा (दत केषु पोतपस्य वणिकूपतेः पुत्रः पद्मोद्भवो नाम भूत्वा वनानिवृत्तस्य राजराजर्षे रिपुञ्जयस्य कृत्वा धर्मसाचिव्यं प्रतिविसृष्टवसुधारः प्रापुरेषु भत्रैव सह मर्त्यलोकं त्यक्त।सितत्वया चिरमिति ह सुरलोकनिस्पृहेण वस्तव्यम् ( ? ) । एप खल्वि दानीमष्टाशीतिमब्दानतीत्य निष्ठिते महापद्मे तत्पुत्रा (व ? न)ष्टावय्यला भिर्दशभिर्वत्सरैरे कैक मुद्धत्यार्याकाप्योवापकोपितेन मनस्विना चाणक्येन मौर्यचन्द्रगुप्तः प्रतिष्ठापितः तस्यास्य मत्से (?) वर्ध्यति चतुत्रिंशतिवर्षाणि मौर्ये लक्ष्मीः । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 5 letters. [^2]. ,, 12 ,, [^3]. ,, 12 ,, [^4]. L. about 8 letters. [^5]. ,, 2 ,, परं पञ्चविंशतिमचिन्त्यबुद्धिसारो बिन्दुसार : कारपिता राज्यम् । पुनरखोक: शोकमुद्धर्ता १त्रिंशतं शरदः शरीरिणाम् । (आदेशोन: (!) (सुयशा:) समास्साप्त गोता पृथ्वी (म्) । नव दशरमः । मष्टो समाः ( संपुतः) । शाबिशुक समोवेश । द्वे देवशर्मा । दशधन्वा षट् । बृहद्रयस्तु सप्त । पुनः समुद्धृत्य पुष्यमित्रो नाम शुद्धस्तस्यैव सेनापतिर्ब्राह्मणामने भर्तुलक्ष्मीरागदुर्मद दुर्मन्त्री वीतभयभजनो ज्वलितमौर्यबंश ख (१) मूलदेवं युधि निहत्य पत्रिंशर्ति समाः स्थास्यति क्षितिम् । अवाधाव (नि: मि) मित्रः । बिशास्वः सप्त । वसुमित्रो दश । द्वे पृथुक: । पुलिन्दस्तित्रः । तिल एक योषवसुः । एकां वज्रमित्रः । द्वात्रिंशतं महाभोगः । दश देवभूतिः । तं त्वमात्यः काण्यायनो वसुदेवः समुत्साथ व्य(स) निनमवभि मब्द ( ना ? नवा ) घिष्ठिता । भूमि मित्रश्चतुर्दश । नारायणः सुमित्रो (द्वादश) । दश सुवर्मा । तं च वंशं शुकशे (बिश्वो ! षं चो)च्छिद्य सुमुखो नाम प्रमविष्यति वर्षाणि त्रयोदश । अष्टादश उदवरजः कृष्णः[^1] । सातकष्टकिः । अष्टाद (श) लम्बोदर। । द्वादशापि ( क )क: । अष्टादशैव मेघस्वाति: । (शात) स्वातिथ तावदेव । स्कन्दस्वातिः सप्त । मृगेन्द्रसा(त)कण्ठिस्त्रीणि । कुन्तळसातकण्ठिरष्टौ । (वे ? ए) कं स्वातिसेनः । पत्रिंशतं पुलोपापिः। पञ्चविंशर्ति गरिकृष्णः, पञ्च हालः, पञ्च मा (न्तेल्ल ? न्तल) कः, एकविंशतिं पुळिन्दसेनः। (एक) सुन्दर सातकण्ठिः, अष्टाविंशतिं शिवखातिः, एकत्रिंशतं गौतमेयः, रुजा (१) पुलोमापिः, अष्टत्रिंशतं शिवश्री: । चारि ( ? ) शिवस्कन्दसातकण्ठिः एकान्नत्रिंशतं यज्ञश्रीः सातकण्डिः, बट् विजय: त्रीणि चण्डश्री सातकण्डिः, पु (रु १ लो ) पापिः सप्त । तदेवं ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. A few words seem to be missing here. See Vishnupurana p.. 199, printed at the Sri Venkateswara Steam Press, Bombay. षट्सु पुटिकेषु दशसु (शि ? शै) शुना (गे ! भे)षु नवसु नन्देषु दश मौर्येषु. दशस्येव शुभेषु चतुर्षु काण्वायनेष्वेकान्नत्रिंशति चान्त्रेषु सातबाहनाख्ये प्वतिक्रान्तेषु पुनरुत्पन्नेष्वेवापरेषु तद्भृत्येषु सप्तरवान्ध्रेष्वाभीरेषु दशसु गर्भिषु सप्तसु शकेष्वष्टादशसु य ( ब ) नेण्यष्टसु (तहारे ! तुरुष्के) पु चतुर्दशसु मु (कु ? ) ण्डेषु त्रयोदशसु (पौते ? मौने) षु चैकादशसु बद (ल) कलिकलङ्कक्षाळनाय नारायणप्रसाद प्राप्त (स्तानो सन्ताने ) निवृत्याश्रमान्मगधानधितिष्ठति नृपे रिपुञ्जये तं तव तनयं महानिधि निघाय पद्मोद्भवं भविष्यसि भगवतो (वर्त ? वित्त) मर्तुः पाश्ववर्ती। सोऽयमायुष्करो मरकतमणिरङ्गुलीयकनिबद्धो (घा) र्य: । कार्यश्चास्य चारिणि विसर्गो विसृसुक्षुणा क्षेत्रमिति* । (मति) शर्मधर्मपालपद्मोद्भवास्त्रयस्ते श्वशुरस्य मन्त्रिणः । तेषु मा परिदाय जातमात्रं तातः प्रात्रा (जि? जीत्) । ततश्च पद्मोद्भवः कुलधर्मानुपालनाय रत्नोद्भवं नाम ज्येष्ठमात्मजं वाणिज्ये नियुज्यापरौ मुताविमौ सुश्रुतसुमन्त्रौ सखित्वे मे समर्थ्य समाप्य कर्माणि पारलौकि कानि प्रायासंन्यस्तभृत्यप्रामः स्वदैवतं ध्यात्वा समग्री बभूव ( ? ) । मतिशर्मा च सुमतिमेनमन्यं च पुत्रं सत्यशर्माणं मम सहायौ सम्पाद्य विरोपासनासम्प्रीतेन जातवेदसेव महता दाहज्वरेणोपमुख स्वर्गमारोपात । अपरस्तु (तो ! ) धर्मपाल: सुतेनामुना सुमित्रणाःयैश्च म .......[^1] रकैरमैव मा सम्बद्धयन्न मम मन्त्रशक्तचैव च क्षुमितं राजमण्डलमशव्युत्तनेषु ( ? ) चास्मासु न्यस्य भारमुपसन्नया ज्येष्ठपल्या सहोज्झितानि रत्यर्थ.......[^2] तायां कनीयस्या मतर्वन्यां ...... [^3]सा धर्मपालपत्नी सापि सुतमसूत कापपालम् । ----------------------------------------------------------------------------------------* It appears that a portion of the text is missing here, for in the Kathasara the birth of a son to Potavan and other allied matters are described following the description of the conversation between Potavan and Yaksha. [^1]. L. about 2 letters [^2]. ,, 2 ,, [^3]. L. about 4 letters. सोऽसौ सुन्दर सुभटस्थूललक्षो दक्षिणः प्रकृत्या कृतविषोऽपि दैवात् कामविद्याजैपु (?) व्यस ....[^1] सङ्गवानभूत् । निर्भस्सितश्चामुना पितृवद् वर्तमानेन भ्रात्रा सुमित्रेण त्रपया त्याजितस्वदेशो दीर्घदुःख (भावितया!) भागितया ममायापि वार्तातोऽपि नोपलभ्यत इत्यालायमाणचक्षुषि वत्येव तस्मिन् कोऽपि वैवानसकुमारक: कुमारमे (नं ? कं) तामरसवर्ण विभ्राणस्तमेव देशमाजगाम । प्रत्युत्थानप्रणा मादिना सम्भावितश्च दम्पतिभ्यां सुखनिषण्णः प्रणिजगाद - जानात्येव मां महाराजो वामदेवस्य भगवतोऽन्तेवासिनामभ्यतमं सोमशर्माणम् । अयमहमासेन्य दक्षिणापथे रामतीर्थं निबर्तमानो व (र्ति ? र्त)व्यामनुकलिङ्गं तुझदारुणि महत्यरण्ये रमणीयं किमपि शङ्करायतनं निवार्य सदुपर्यायाष (?) पुष्पैमें पुष्पभाजनं पूरयित्वा तरुतले निधाय स्नानाय नवधनतोयधाराप्यायितं कमप्यद्भिनिर्झरमुपस्युपश्लिष्टवान् । अश्रोषं च कञ्चिदिहा (निमातवें ! झिमान् दे)शो भगवतोपलब्ध इत्यारसितम् । अद्राक्षं तदनुसा (द! ) रदत्तदृष्टिरमुना दारकेण हस्तवर्तिना कामप्यार्तरूपां स्त्रियम् । तस्यां च दयमानोऽहमब्रवम् । समाश्वसिहि मातः । अस्त्यरणिद्रव्यमुत्पाद्यानिं दास्याभि [^2]। एपापि त्वदनुरोधात् संहृत्यार्थ मात्रमावेदयामि । कालयवनद्वीपवामिनः कालगुप्तश्रेणी मुख्यस्यास्म्यहं दुहितृवर्धनी । तस्यास्तु कन्यकायाः प्रथमयौवने पुरुषद्वेषमुत्पन्न प्रतिचिकीर्षुभिरस्माभिरुपाने कचिदुपासवासार्या । तत्र सा किमपि दिनदृष्टं दृष्ट्वा मुहुरमुझत्, उत्थिता च (कि ? प्रि)य समुद्रदत्त क्वासीति । सर्व च जनमपास्य पृष्टा मया कथंकथमध्यभाषत । साहमत्रैव द्वीपे कृष्णगुप्तनाम्रो दरिद्रवणिजः सुता सुव्रता नामासम् । अथ तातो (भि)य (स्त ? )न्तरितायां शृण्वत्यामेव मयि केना ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. ...8 letters [^2]. ...two LInes are missing after this. ( भ्यु ? प्यु ) पगहरे समाभाय्यत । सोऽहमुज्जयिन्यां (स ) समुद्रदत्तो नाम सार्थवाहपुत्रः । तस्य मे दसत्कान्त कर्दकाष्ठा मतेन (?) कर्णीपुत्रेण मृलदेवेन सख्यमासीत् । आसीच वि (विध ? धि)वशादमुष्य सङ्घहे मदनसेनायाँ नाम गणिकादारिकायामप्रतिसंहार्यो मनःप्रसङ्गः । सिद्धश्चायम (र्थैः ? र्थः) । क्रुद्धेन स्मि तेनैवममिहितः पापस्या(मिः पि) ते मित्रशब्दप्रसादात् क्षेमं (मे?) जीवितस्य । यदि स्वाइरिष्यसि कुलल......[^1] न्त न स्या(दीनि ? दिति) । तद्भयादकृतदारः सन्तति मि(च्छोद्भी? च्छुर्भी)रुश्च स गूढं निर्देष्टुमिच्छामि त्वत्तां दुहितरम् । (मे ? ए)ष वो हिरण्यस्कन्ध इति(!) । दत्तां च पित्रा छन्नमेव मञ्जूषायां निक्षिप्य सारभाण्डमित्युन्नीय स्वगृहमन्तः स ( अने? जिते) सर्वोपकरणवत्यप्रकाशमेव न्यस्य व्यव हृतवान् । अथैकदाहमन्यत्रा (न्येदैव ? न्य) पुरुषेण कृताञ्जलि (मु ? नो) पस्थीयमानमात्मानमभ्यजानाम् । किमिदमित्यसौ (दृ ? पृ)ष्ट : प्राब्रवीत् - भद्रे ! सोऽस्मि कर्णीपुत्रः । समुद्र ( प ) दत्ते ममाप ( क ) र्तरि प्रतिज्ञातं तद्दाराभिमर्शनं मया । त्वां चापसपैर (त्र)छन्नवर्तिनी परिछिद्य कृतसुरुङ्गस्त्वगृहमगाम् । दृष्ट्वा च त्वामसाध्यां साध्वीलक्षणैः कयाचिद् व्यामोद्य मन्त्रदेवतया बशवर्तिनीमकरवम् । अपहृत्य चात्र वैदेशिक वणिकच्छद्मनः सदारस्यामधूर्तस्य कन्यां नाम कृत्वा सर्वपौरप्रत्यक्ष ममद्दीषम् । सार्थवाहावस्थानक......[^2] यथास्थानमेवास्थापयम् । अदर्शयं च तस्मै सुहृत्समक्षं प्रतिसंहतो नाम भूत्वा पश्यते सखीमिति । शङ्कितश्च स गत्वा स्वगृह एव यथा पुरस्थान. मपश्यन्तमेवं व्यामोद्यात्मनैव पुनरवरुद्धव्यवहाराय तेनाम्बयुज्ये जित. इचासौ विभाव्यमविवाहमसाक्षिकोद्वाहो विहितप्रतिदण्डच भूयः स्वगृहमेव गमिता .....[^3] जातनुत्माय....[^4] र्थं प्रत्या....[^5] यस्त्वयि सुरुङ्गां प्रविश्य पुरुषेभ्यो ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Space for 3 letters left blank. [^2]. L about 4 letters [^3, 4, 5]. The three lacune cover about 20 letters. दर्शितायां परदारचोर इति स्वत्महरणपूर्व देशमत्याज्म (वा ! )त ( ? ) । त्वं तु मया परामृष्टं ज्ञात्वात्मानं (न) जीविष्यसी त्यधर्म .............................. [^1] त्वा मर्तुकामा निपत्य गङ्गाम्भसि स्रोतसो (तस्यो ? ) बमाना केनापि तीरमुदतायें । स मे भर्ता समुद्रदतो जातः । तस्य च दर्शनाबू मूय एव मरणम मिलबन्ती बोळया निगृह्य तेनाभिहिता । समाश्वसिहि भद्रे । जानामि जालि (को ? के) न त्वा किमप्यावेशिताम् । अन्यथा कथमात्मशीलमुस्कम्य तथा तिनृशंसमाचरेः । प्राप्तासि प्राणमिदानीम् । पुरा तु त्वदनवाप्तिपीडया ग्रीवाबद्धवालुका (प? घ)टो (ल?) निपत्यापगायां घंटे काष्ठमभे कथश्चित् कच्छमिच्छयापि देवोघेनोसारितोऽपि मर्तुमेव स्थितः (१) । तदेहि गच्छा (म! ब) इति । अहं तु सत्रपा यदि मा दा (स्य ! स्य) मेवाचरन्तीमिच्छस्यवस्थितास्मि त्वदादेश इत्यनुमान्य (त!) तदनुगता मदामरणमूल्यवर्धितार्थराशिनात्रैव कालयवनद्वीपे ज्ञातिकुलमानीतासम् । अत्र च ( त् ?) प्रयत्नारो (चि? पि) तगृ (हि) णी शब्दा तदत्ययश्रवणेनैव त्याजितासुरत्रेदानीमुदभवमुदीर्ण पुरुषद्रोहा यतिमध्यस्पष्टया (?) तदुत्कण्ठयैव वर्तमाना पुनरिह तदुपमुक्तमुक्तमुपवनमुपनिध्याय प्रत्यभिज्ञातपूर्वज तिर्जीवितं जहामीति झवाणैव मूर्च्छया मदुत्सङ्गमगमत् । आर्तासु चाक्रन्दन्तीध्वस्मासु तरुणः कोऽपि वनलतागृह निर्विशङ्कमात्मजा (या)(म ! मे ) वो पसृत्य नळिनीपर्ण सम्पुटष्टतैर्षिकाम्बुभिर्नयनपङ्कजपुटावर्जितैश्वाश्रुभिस्तदङ्गानि म्लायन्मृणाळकोमलानि कमलिनीकमलमीनम ( र ? राल)लान्तिोदरेण पाणिना परिमृशन्नसिञ्चत्। उञ्चतापस्पर्शामृतपानरागिणेव (?) रोमाङ्कुर नि(क) रेणोन्मिबन्ती नूतनवर्षहादितेव धर्मकन्दळी दळदच्चितपक्ष्मसम्पुटविवरमन्दमन्दनिश्चरन्मधुरडष्टिः देवकुमारकल्पं युवानमद्रासीत् । उत्पन्न हर्षसाध्वसाश्च तां समाश्वासयन्नसा. वज्रवीत् – अयि ! वरतनु ! विश्वविह्वलताम् । अयमहं समुद्रदत्तो यस्यासि ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 20 letters. प्राणसमा । तावुभौ विरहस्य परस्परमायुरविन्दयित (?)मिन्द्रनीलकुवलयमकरन्द बिन्दु चन्द्रकते बिन्दुसरस्यभूव भूयो हंसमिथुनम् । अशप्यावहि तत्र चामर्षिणा नारदेन तत्करो(चिन्त ? च्चित)मच्युतार्चन काञ्चन कमलकलापमुच्छोष यन्तौ चच्छूचापलेन वर्षगणान् वियुज्येथामिति । मोहात्तु तदनवकर्ण्य केसरमधुमण्डपायिनोरेवावयोरासन्नती र सन्तानकवनविहारिणा रम्भामुखं विलोक्य कथमस्पष्ट करणवृत्तयस्तिर्यञ्चोऽपि शप्यन्ते मुनिभिरकरुणैरिति करुणायितं कुमारण नळकूचरेण । कारुणिकत्वमस्य तावद् भाविनि भवे भविष्यस्यनयोरेव सूनुरिति तमप्यशपदशृङ्खलामर्षो महर्षिः । अमुना पुनरनुप्रसादितः प्रव्यथितेन मानुष्यके, षोडशवर्षपा (रि ? र)णीयमावयोर्वियोगार्णवमाभिज्ञानिकं च पूर्वसङ्गमस्मरणं तस्यापि साघोजतमात्रस्य चक्रवर्तिस ख्यमुपरि चाभौमान् भोगानकल्पयत् । एष त्वहमायुषोऽपवर्गे राज्य मारवहनवैवधिकस्य वणिकचकचूडामणेः पद्मोद्भवस्य नाम पाटलि(पुत्रे) पुत्रो (र)त्नोद्भवो नामा (ह ? भव )म् । अनुजौ मे सुश्रुतसुमन्त्रनामानौ । तौ च राजपुत्राय राजहंसाय दत्त्वा सखायौ स्वकुलकर्मानुष्वृत्तये न्ययुङ्क मां जनयिता । लुल्वानञ्च (?) पुनरहं यदृच्छयेमां भूमिमेकाकी कृच्छ्रर सुमिरस्वस्थ वातविद्रुतया ( ना? नोड)पि नक्रालयादध्यगच्छम् । आत्मच्छन्नचारिणा च देवेन च दर्शितेऽस्मि मैष पुष्पारामे स्फुटायमानपूर्वजन्मस्मृतिः (१) । अत्र किल द्वीपे यवनद्वीपल (वना ? लामां) खेलगामिनीं सुरक्षितपतिव्रतात्रतां सुव्रतामहमवापम् । अत्रैव किल मूलदेवमाया मोहितनृपति निर्वासितः सरिदनुग्रहात् पुनरवाप्य हृदयबलमा( वो ? मवा) त्सम् । मस्स।चिव्यनिर्जितारिवर्गेण (वा? चा) त्रैव किल पात्रीकृतः क्षितिभुजाहमात्मनिर्विशेषस्यैश्वर्यस्य । त (व ! ) देवेदं ममोपवनमुपरते मयि शिथिलरक्षाप्रत्यक्षलक्षप्रचुरकाननप्रायम् । प्रायशो हृदयमसौ तपस्वी ......[^1]शोकोऽयं प्रतिवसन्तमनुत्सबोत्तरासु मदनत्रयोदशीषु दयिताहस्तपल्लबदसरक्तनन्दनपङ्कजं चाकुलो हरलोचनवद्दिषय लाग्छित इव हृच्छयश्विरमशोभत ...........[^2] पञ्च वीरनामा लक्षयामि चूतपोनकं यश्चतुर्दशं शस्त्रोत्कीर्णपार्श्वपालिकोऽपि वकुल चम्पकसालपाटलाङ्कुरः स्वकालप्रकर्षेण सम्प्रत्यपूर्णस्कन्धः सन्दश्यते......[^3] कटाहाहाटकस्य पूर्ण......[^4] मभ्यान्नमहतोन्दहृतेऽद्यापि नूनमुद्धृताः (?) । यतोऽयं तदूप्मतप्तस्तपस्वी पारावतः पाण्डुधूसरपर्णवर्णः परिणामेऽपि राजाय .....[^5] पञ्चवर्णा......[^6] पुण्डरीकानि । तदेतत् प्राकृत (जाल ) पुष्पजा कजटिलमधुना स्थानमानाबरोपितस्यानुकरोति पुंसः । क्रीडापर्बतकश्च सोऽयं .....[^7]तदङ्गपरिमलामोदवासितमधुरकन्दरं दरीगृहोमादिदानीमुद माम्म मुस्कण्ठयतीति जन्मान व्यतिकरानु (न्थिनी! मीनि) तानि चिन्वयमेव त्वत्सखी जनाहरणादानुसारददृष्टिरपरिज्ञात.....[^8]निपाते स्थानमनुपपन्नमित्यमुना मालतीलतागृहेणान्तरितः स्थितो निशम्य पुनः पतिव्रतायास्तदपास्त वामून मृच्छतो विलापात्विषीयमनमः (१) सत्वरमुपसुतोऽह मित्युल्लपनमेव कान्तमुकम्पिना करपल्लवयुगळेन चरणपङ्कजयोगृहीत्वा दी प्रवासविनिवृत्वा (य) तपाद्यमिव नयनधाराभिः प्रयच्छन्ती मुक्तकण्ठं रोदितुं प्रवृत्ता । तत्रान्तरे कालगुप्तः कन्यकायाः पिता परिजनमुखादिमं वृत्तान्तमागमय्य जातहर्षः स्वयमेवाभिगम्य जामावरं सह दुहित्रा गृहात्रिनैषीत् । निद्दितबस्तुदर्शना (दिभिश्च सर्वलोक प्रत्यायितात्मनेऽस्मै ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 2 letters. [^5]. I about 24 Ictters. [^2]. ,, 5 ,, [^6]. ,, 2 ,, [^3]. ,, 8 ,, [^7]. ,, 18 ,, [^4]. ,, 4 ,, [^8]. ,, 4 ,, (मो ? शो) भने (हि? हि) सुव्रतां विधिवत् प्रत्यपादयत् । तद्द्वीपेश्वरस्य तद्विभवानादायार्तमानीवन्तमपि कालांश श्रेणीप्रामाण्यादवस्थितानां तमेवेश्वरमन्वमंस्त (?) । माहशेन चामौ भागेन ( ? ) भुवनरलभूतया च दयितयैकदिवसमिव संवत्सशन् बहूनुपित्वा यहच्छयैकदा कुतरिषत् सांयात्रिकात् पुष्पपुरेश्वरस्य राज्ञां रिपुञ्जयस्य प्रव्रज्यो पितु: पद्मोद्भवस्य स्वर्गारोहणं कुमारस्य राजहंसस्याभिषिक्तस्य गुणसम्पत्या राज्यक्रमं भ्रात्रोश्च सुश्रुतसुमन्त्रयोर्मन्त्रिपदप्राप्तिमाकर्ण्य तदवलोकनोत्सुकोऽनुमान्य श्वशुरं सह वध्वा नगरसन्निभाभिन्नभिरुह्यमानचुम्न शिरम्बुपथ मवतीर्णः । अ(र्णास्यु ? र्णःस् ) दीर्णोत्कलिकासमुत्थेन चण्डवातेन पर्यासितास्त्रसुकरप्रतिसमाधानविधुरास्वविह्वल कुक्षिधारोद्घोषितसमुद्रोद्देश वैषम्यासु गृहविकारघोरोत्पाटित हृदये (बु) निर्विण्ण निर्यामकासु प्रपतितासु नौषु स यथायथमयमंशमिव जनमवलुम्पत्सु गन्धशैल तुल्येषु कल्लोलेषु स्वभावसुकुमारापि त्रासपरवशापि गर्भभारखेदिता दैवाद देव्यापन्नजीवितया मया सबैकफलकलमा नातिदूरे तारव्याहारिणा प्रियेण सदयमाश्वास्यमाना पुनरमुष्मिन्नूर्मिवेगवशातिवृत्तवृष्टिगोचरे तत्रै मर्तुमुच्यता जन्मान्तर सम्प्रयोगोपपादनसदृष्टसामर्थ्यस्य सप्रसादस्य दैवस्यैकदेहे प्रतिसम्बन्धनमनतिभारं बोधयन्त्या मयैब प्रतिक्षणं रक्ष्यमाणा मत्सुता कथञ्चिद् वेलामाश्लिष्टवती ( ? ) । वेलापथेन चातिदूरं परिभ्रम्यानुपलभ्य भर्तृवृत्तान्तमिमां रात्रिमुत्या (दा! ता)नुवर्तिनीति सनपढैः परिदेवितैः क्षपयित्वा यदृच्छयास्मिन्निर्जने वने पृथुकमेनं प्रसूतवती । स्वशक्तिरचितपर्णशाखाकुटीरकया तु मयो (श्व ? पच) र्यमाणायां वन्येन वर्तमा(नां ? नायां ) तस्यां झटिति जातो जातवेदापेरपपन्नराजिमिव द्यामध्याकेलिय मानो ज्वालाजिह्वाभिर कुरेणास्मात् पर्यन्ध रुद्रश्य संबद्धजट कस्मावू एव नर्वतो नम(सं ! सः)क्षरन्तीमिरर्षमात्राभिर्द्वाराभिर्धारामिधून नामश्व मन्देतर कट कटाशब्द दत्तदन्तवीणाचार्याः सर्वामेव शर्वरीमाईयन्तः फूत्कारिणः समीरिणः, अतिकरुण हुनस्तम्भमुसप्तवान्वृत्तिश्च (!) । तामहं तापयितुकामा तदभ्याशे श्वापद .....[^1]मनन्यप्रत्यक्षत्वादाशङ्कघ (महत्ये १ वहन्त्ये) वैनमर्भकं वहमन्विच्छामीति वचसि पूर्ण ए (ब) तिर्यग् दीयमान हसताम्रदृष्टिः पृष्ठतोऽभिपत्य जर (ति! ती ) मतिघनपीत स्कन्ध पीठत्वादनतिवृ.........[^2]शिरोषरां विधाय बलिननबलकुलिशवर्तिना पंमर्तकबलोऽप्यवधानविपिनगुमच्छेदच्छिदुरबेगमदादुमयतोऽसौ नागबद्विधामशेषरोष .......[^3] कटकोऽपि वम्यकुअरः कोऽपि कुण्डलितहस्तकाण्डोऽभिपत्य प्रहृत्य पार्श्वे बृहत्पुरितरपुरितदन्तकोटि स्तरकळेबरमबाधृताननकु.......[^4] रुत्क्षिप्तवान् ( ? ) । उद्धृतयैव तु तदा तु तज्जर (न्ती ! ती) करतलपरिभ्रष्टं बालमेनं रुदन्तमुर्व्या पल्लवकचलमिव स (लि ! ली)लमीषदलिते ......[^5]बनगजाय दत्त्वैनं मोचयामि मोचयितस्यास्य कोऽप्युभ्युवा (?) ह (ति ! स्ति)नस्तस्य मस्तकतटे मस्तिष्कमासगृघुरस (म्य) पातमपत ( दुग्र ) दुग्रवृतिः सिंहः । तदाबेगा ......[^6] क्षिप्तमूर्तिरपतम्मरुत्वथात् प(ल!) नसफललम्पटेन बिटपकोटिवर्तिना केनापि महाप्रमाणेन वानरेण प्रसार्य पाणि सर्वप्राणिपुण्यसन्दोहेन प्रत्यगृह्यत । तेनापि निपुणमप्रत्यानि चलित .....[^7] लदश्रुभ्रमितचपलचक्षुषा मुखेन मुहुर्मुहुरभिनि (क्षि? रू)प्य निष्फलप्रयासेन शिथिलमुक्तसंसक कि (स ) क्रयशय्या कोमलामु कोटराप्रपरम्परासु लम्ब----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 2 letters. [^5]. L. about 24 letters [^2]. ,, 10 ,, [^6]. ,, 20 ,, [^3]. ,, 20 ,, [^7]. ,, 12 ,, [^4]. ,, 25 ,, लुबिनिशितशकु (त!) शतान्तराळवर्तिनि पुष्पसञ्चय मृदुनि (पु)ष्पभाजन एव मे नातिपोडं निगरुडवो न्यपतत् ( ? ) । नियतिविलासविस्मितेन च मयोपसृत्यायमादराद् गृहीत्वा धाभ्याः सन्निधिमनायि । निरूष्माणमिव च तां निँशाम्प पुनरस्य जननीसन्दर्शने सुचिरता निष्पन्नयत्वेनायमपि नावत्वरभिदानीमसुभिरपोषितः कर्तुमितिद्य (?) मत्वा पथि पशुपालकुलेषु मिक्षितया क्षौरमात्रया निर्वर्त्यमानप्राणयात्रः क्रमेणेमं वामदेवाश्रमं समानीयत । भगवनियोगेन च महाराजोपान्तिकमिति । (श्व ? श्रु)त्वा च जनुषान्ध इव लब्धचक्षुर्नष्टसुहृत्तनयदर्शनादम्यनन्दन्नरेन्द्रः । सहर्षविस्मयपरि ( जि ?)हितेन च तस्मिन्नर्भके दत्तपुष्पोद्भवना(म)न्यन्यो (न्य चि? पि) ब्राह्मणकुमा रमे (नं? कं) पुण्डरीकवर्णमादाय तमेवामुं वामदेवाश्रम ( पद ? )मुपससाद । (अस) चापि विश्रमय्य पृच्छचमानः प्रचक्रमे (ण ?) क्रमेणाभिषातुम् । अहमध्यरकामृतीक (?) कीर्तिदेवो नाम ब्राह्मणस्तीर्थयात्रागतः कुमारीमभिगच्छन्नन्तरा कावेरीकच्छवर्ती कश्चिदार्यः पाटलिपुत्रकः सत्यशर्मा नाम सर्वातिथिरनूचानः प्रतिवसतीत्याकर्ण्य तं दिहक्षुर्गत स्तमुद्विग्नवर्ण मलिनवेषया प्रोषितस्वस्त्येव ब्राह्मण्योपास्यमानं ज्वर इवाँगारे वर्तमानमद्राक्षम् । तेन चाहमतिथिपदादातिथेयेन्नापश्चितोपचिता काल्पखेदः (१) सुखोप विष्ट: सरसं कथान्तरे तमब्रवम् । भो महाब्राह्मण ! चिरसंसृष्टादन्यदेश्यात् क्षणदृष्टोऽपि स्वदेशजो भवति भजनं विखम्भस्य । यत इदमपरिचितविबन्धयाथाकाम्यमप्युचितमिव (?) हृदयमिति भवन्तमनुयुयुक्षते, क्षमश्चेद्विवरीतुं व्याहरिष्यसि । श्रुतो हि पाटलिपुत्रः । शुद्धिमद्देशमध्यपातिनो रम्या राजन्वन्तश्च मगुधाः । ततः प्रोप्य विधिवदपि वैधवेय इव कथमिमं दिशं कोणमभिवरस्यमीदत मितं कमित्युसय्य वयः पदं गाईस्थ्ये तत्रापि जटिलीपालइष्टवासा ( १ ) नैष्ठिक इव लक्ष्यसे । लक्ष्यते चेय (मो ? मु)षसीय लख मलीमसा कृपणदर्शना चात्रभवतो ब्राह्मणी उद्वेजनीययौवनाइवायमस्या रूपलक्ष्यः प्रश्रयः । प्रस्रवेन चास्याः पीडयेते स्त ! । स्तनन्ध (य) श्च (से? ने ) ह दृष्ट: । तरसर्व हेतुमद्भवितुमर्हतीति । स त्वबोचत् । सौग्य ! समर्थमिदं समस्तमपीदमविवेकस्य वा विषयो पस्तीर्णचेतसो वा न मे सम्भ्रमापतितम् । एष चास्मि गुरुकुलोषितः । समापि चैतत् प्रतीतमेव । यथा सरस्वती दृषद् त्योरन्तरं ब्रह्मावर्तः । प्रजनन्नरः कुरुक्षेत्रमत्स्यपाञ्चालशूरसे (नयो ? नाः) ब्रह्मर्पिदेशः । ततो हिमनद्वन्ध्य(चद ? वि)नशनप्र (यो ? या) गमध्यर्ती मध्यदेश: । पुनः पूर्वापरतीनामन्तराळपार्यावर्तः । कृष्णशार विदा (य १२ ) भूमयस्तु ( विज्ञाय ? यक्षिय) शिष्टं श(पन: ४) गर्हितं म्लेच्छमोग्यमयोग्यमग्रजन्मनामिति । पास्तव्यस्याङ्गिरसगोत्रस्य मतिशर्मनाम्रो ब्रह्मक्षत्रमतीक्षस्य स्तु (त्या ? त्य) वृत्तस्य सत्यशर्मा नाम सूनुः । सुमतिनामज्येष्ठभ्रातयानौ वृत्तोपनयनयोस्तीर्थावाप्त विद्ययो ........[^1] प्रकृत्यास्मि तीर्थयात्रा सत्वरः गस गन्धोऽपि सन्नूर्ध्वरेतसां गतौ ( १ ) कुमारीमुद्दिश्य स्नातुमागतोऽस्मि । मलयकन्दरोपान्तचा (रु १ रिणा तु मैत्रा ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 4 letters वरुणिना प्र.........[^1] त्स नासि पात्रं नैष्ठिकव्रतस्य । न चान्यदस्ति गार्हस्थ्याद् गरिष्ठम् । गृहाश्रमो हि शेषाश्रमाणां विश्रमाद्वारैश्च काश्यपतीर्थ श्रीनदीहृदयस्वब..........[^2] श्वरकोटितीर्थ मुख्यैश्च मङ्गळीकत दिशमुदीचीं तपस्यामातरमतिशेते इति शक्यते वक्तुम् ?) । भ्रमति मन्दाकिन्यां धर्मनिर्मिताया भगवत्याः कवेरदुहि......[^3] प्रकृष्टशुद्धयश्च तट इव तदुत्सङ्गवासिष्वग्रहारेण्वग्रजम्मानः षत्रिंशतं वर्षाण्यर्धपादमाग्रहाणाद् घा त्रय्या द्वयोरेकस्य वा वेदस्यापि परत......[^4] गुरुकुलसमावृत्ताः स्नात्वा सतः सवर्णान् सभ्रातृकानसगोत्रान् सुकर्मा नामा श्रोत्रिय पुरुषभूयिष्ठेष्वृद्धिमत्सु तुल्येषु कुलेषूत्पन्नानन्यूना (न) धिकमृदुमनोहर झान् अकपिलान पिङ्गलाक्षान् मृदुस्वरांनुदर्शनके (श ) दशन लोन चन्द्रवृक्षपक्षिप्रेष्य जन विषधराप्यविषयेण सुमङ्गलेन सुखोधन नातिदीर्घेण दीर्घान्तेन लक्षिताः त्रिवर्षाप्रहत्यूनवयसो विनयलक्षणोदारान् दारान् ब्राह्मदेवार्षप्राजापत्यानामन्यतमेन बि (ह ? ) वाहे नाहत्य वर्मवर्जमृत्यगृह्यतु सविनोलिष्टधर्म्यस्वमार्गसञ्चितार्थान् (?) पञ्चयज्ञान् पञ्चसू (ने ? ना) नोदि (तो ? नो ) जपहोमभू (त) बलिब्राह्मणार्चन पितृसन्तर्पणात्मकाना हुत (हुत ) पहुत (त्र १ ब्रा) महुत (प्रकाशिका ? प्राशिता)ख्यान् प्रवर्तयन्तो बालातुरगर्भिणीभृत्यभुक्तयनन्तरं स्वयं भोक्तारो वैश्वदेवनिवृत्युत्तरकालप्राप्तानां चातिथीनां बलिहृति यथाशक्तचाशयितारः ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 14 letters. [^2]. ,, 22 ,, [^4]. L about 16 letters [^5]. ,, 2 ,, स्वपतितश्चपचकरौशिकारिभ्यश्च मुबि निवसारः सामञ्च मन्त्रवर्ज पक्षीपलीनां ( ? ) चाहारमितारो राज्ञामृत्विजां खातकानां गुरूणां मातुलानां श्वशुराणां च संवत्सरागतानां मधुपर्केण तर्पयितार: सोपाध्यायिका दर्शपूर्णमासयोरन्यासाच्च नित्यनैमित्सिकीनां क्रियाणामहापयितारो नातिकामाः काम्येषु बहुलपक्षे च वर्जयित्वा चतुर्दशी व (श्या ? र्शा दिषु तिथिषु कुर्वन्तः समये गुर्ज्या श्रद्धया श्राद्धं कर्मणि विण्डाम्बाहार्ये पङ्क्तिपावनैः श्रोत्रियान्वयभुवो ब्रह्मदेवानुसन्तान स्त्रिणाचिकेता स्त्रिसौपर्णाः पञ्चामयः पड विदो वेदार्थवेदिनः प्रवक्कारो ज्येष्ठ सामिका ब्रह्मचारिणः सहस्रदाः शतायुषः । इत: सुपरिचितैरमीभिर्मातुलमा तामही लस्सीयश्व गुरगुरुदौहित्रादिभिर्वा ज्ञानवद्भिस्त्रिभिरेकेन वा दैवपूर्व पूजितेन यवतिलमाषत्रीहिमूलफ हरिणोर अशकुनच्छाग (क्ष? ष) तैणरुरुबराहम हिषशशपश्चन स्वस्खङ्ग लोहवा (न्त्रा: श्री ) णसामिषैर्महाशल्कैर्मधुना कालशाकेन बु(ध ? न्य) नैश्च सर्वैर्गव्येन पयसा पायसैश्च सन्तर्पितेन तर्पबन्तः पितॄन् प्रातःस्त्रायिनः प्रयतवेषाः प्रियसत्यहिताभिधायिनो निष्कुतूहला नृत्तगीतवादित्रादिनिस्पृहा ब्रह्मक्षत्रसम्मानिनः पाषण्डपथपराङ्मुखाः प्रसरवारितेन्द्रियाश्च जीव (न्ती ? न्ति) नित्यनिर्वृता गृहमेधिनः । न च तत्र सन्ति नास्तिका, न कितवा, न मित्रगुरुब्रह्मपित्रादिद्विषो, न सोदरसन्तरसविक्रविणो (१), न परिवित्तयो ( न परवेत्तयो ? ) न परिवेचारो, न वीरहणो, न पापरागिणो, न निराकृतयो, नावकीर्णिने, न वर्णाबृतक शिष्या, न पूगयाजिनो, न पौ ( म ? )न(भ ? र्भ)वा न दाम्भिका, न कुशीळवा, नुकरिकसोरकर मपुइवटयमदका: (१) न पक्षिपोषका, न स्रोतोदेशिका, नरशरसनकारका (१), नामेदि (ष ? घिष ) वो, न कुमारीदूषका, नपुंब्बलीपतयो (नु 2 ) न गोळफा, न कुण्डा, न तैलिका, न देवलका, न चिकित्सका, न कूटदाहिनो, नागास्दाहिनो, न गर दायिनो, न वृद्धिविपणिजीविनो, न पैशुन्यवृत्तयो, न वार्ताजीवा, न वदारखो (?), न बेदनिन्दका, न नक्षत्रपाका न सदोरणरणचारिणो, न मलचक्रीडिनो(?), न स्रोतोरुधो, न ( याचन ? ) याचनका, न हिंसाविहारिणश्च पङ्किदूषणका, न ब्रह्मबवष्णौति (?) । सत्यमेव[^1] सर्वशक्तया प्रत्याचष्टे । कीर्तिमेव निर्मूलमु (द्ध द्व) र्तयति स्नेहं निहन्ति नोपकारशतैरयति तुष्टि नानुवर्तिना बुदैरपि रज्यतोपकारकोटिशतैरपि शक्यते स्वीकर्तुं नोपलालनलक्षैरपि सम्भावनो लभ्यते(?) । न चास्मि(न्) नैसर्गिक सर्वदुर्बिलाससर्गे प्रतिसङ्ख्यानावतीर्ण पूर्णा हृदयनिखकाशा च मुखविनमन च ....... [^2] ते लज्जा मदनचण्डालमकरेण मनसि स्पर्शदोषमयादिव न प्रविश्यते ( न ?) सद्गुणैः । एषा किल वाखोब्जाति: (?) कुकर्मयोगेऽपि न जुगुप्सते न हीनजातिसंसर्गेऽपि नापत्र ......[^3] कोपना कुटिलदर्शना वा मत्तकाशिनी मीरुः प्रमदा मुग्धा मानिनीति दोषनिमित्तैरेव नामभिः लाषते यत्किञ्चनकारिणी यतोयतः प्रधावति प्रकृतिचञ्चल .......[^4] याणि तदनुमार्गमेव व्यवहरन्ति । न (नु ? तु ) विचारयति ननु हितमिदमद्दितमेतदकृतं कृतमेवम्पाद्यते मित्रमिदं शात्रवोऽसावुदासीनोऽयमंत्रैव तावयुक्त .......... [^5] करणेनामुनामुनायमर्थः साध्य इत्येवमादि मनुष्यबुद्धिक्षुण्णं वस्तु कथं वा विचारये पराक्रियतो विचारमूलमागमनतश्चापतार एव तस्यास्तत्र सम्भावितदसौ...........[^6] क्षयादि ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. The portion from here upto तेजातदे ......... p. 199 should be read in continuation of उत्तेजनमुन्मदानां on p. 200. [^2]. L. about 10 letters. [^3]. ,, 18 ,, [^4]. ,, 22 ,, [^5]. L. about 22 letters [^3]. ,, 20 ,, र्दयेन तु भगवता कलशजन्मना (न!)स्मि निसर्गसङ्कटे कर्मणि नियुक्तं दूरो दुःखा येनदादिष्टप्रत्ययनमपुत्रेष्टपुत्रदर्शनाशंसिनी संसारस्यैव कामध्यव हारनिस्पृहो गार्हस्थ्येनेदमनु ( गो ? शो ) चन्नवोचम् ( ? ) । अहो दुर ....... [^1] प्रस्वभावो यदस्यामपि सामान्यभूमावुसमायां जातावम्यादमजन्मनो जनि (त्रा ! त्या) भर्त्रा च त्वया विशुद्धवृतेन दीर्घसंसृष्टा सोदर्याः सुते (श्व ! श)रीरजनिर्विशिष्टे ( नि ? शि) शावित्थं नृशंसमाचरित ( पति १ वती) । तस्यास्तु कृत्यायाः कृ ( त्या ? त्या) शान्ति मन्त्रादिना पुनरव्यपत्याय प्रयतमानो मयां केन शोचसे । दुरवगमा (हं ? हि) दैवगतिः किमसावेव ते निरुपसर्गा सन्ततिरुवागामिन्याः प्रजायाः प्रमोक्ष्य से पितृणामित्येवं प्रायैराला पैस्तदहरतिनी ( प ) य प्रत्युषसि दक्षि(णा ? णमा) मन्त्रय प्रास्थि (षी ? षि) । प्रपन्नाध्या च प्राध्वंकृतदेहान्तरिक्तामुर्तातिरिक्तवृषनेत्रः मुद्वाणं कण्यराब न निजमाला मुलसन्ती (?) लुला(ट)स्वेदामुच्छुण्यच्छ्याबदन्तच्छद मुच्छ्र साव (शोष शेषां) (कत्र?क्क) चिच्छाखिनि बिल्ववनसमारूढे कामपि स्थविरामपश्यम् । आशु (चा ? पा) शमसिधेन्वावलूय दयमानस्तां समाश्वासयम् । लब्धसंज्ञा च मृत्युका (क्षो ? क्षा) निमित्तमन्वयुझि । सा तु सन्नकण्ठमब्रवीत् । अहम (स्य न्याय्य ? स्म्यार्थ) सत्यशर्मनाम्नः कावेरीतीरमासीन्न श्रोत्रियस्य गोप्या जातां तदर्भकेण हस्तेवर्तिना सच (स) पत्नीमत्सरात् सरित्पयसि तस्यैव ज्येष्ठमार्यया प्रमत्ता प्रणुचे (?) । साहमूवकृतस्तनन्धया मोघार टितमो (पे ? घे)नोझमाना यावदावर्ते मज्जामि तावदागमत् कोऽपि कुम्भः । तदुपलम्भादनवयस्यदमानामध्यवश्यं तथा 'दळन्तमघटनान्महतः काष्ठमारस्य तमेव पुनरपि (लि)लंबिषमाणा ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 4 letters. परिष्वज्यापि सर्वशक्त्या वेगविप्रकृष्टं तालसमा समालम्बितुं जीवितुं निराशा चावमन्यमतीचरणमावेष्टयन् किमपि यत्नेनोपगृह्णात् कर्तु काष्ठभारस्य बन्धनं लतावलयं तदनुसारिणी च विरहितवेगं तमासादयितुमशकामाश्लिष्टञ्चैनमामेतोरसोभय करविघृतदारका सुदूरमनुप्लवा पयसि पर्यप्रोषी प्रविष्टश्वासावस्मत्प्लवः फेनच्छन्नपूर्णमानजीर्णसञ्चयमुदीर्णवारुणातपत्रमिव कञ्चिदावर्तनं, तत्र कोऽपि दर्वीकरः सरणसाधनेन समज्यतारुह्यमाणहस्ता चामुना याव दुत्क्षिपामि वेपमाना कुमारकं नामस्तत्र तेजातदे ......(?) [^1] । .......... कसुवृत्तिरनुतिष्ठ मदनुशिष्यमिति । अहं तु तन्महर्षेर्पत मनुवर्तमानः कावेरी तटमुपावर्ते, वृत्तधनस्य च विष्णुदत्तनाम्नः समाम्नायिनो लोमायनस्य कन्यकां कलिनाघृतस्तेन विधिवदामदाययोपायच्छेतुच्छेतरच्छजीवनं चेले नास्मि स्पर्शितः सा तु नियुर्निन्योप्रयो निजेन कर्मणासीत् सीदते तु दशाब्दातिक्रमे ( ? ) श्वशुरस्तस्या एव सोदर्या कनीयसीं गौरी नाम कन्यकां काम्यरूपां प्रायच्छत् । अस्याञ्चोदपादि चन्द्रनांकुसु ( ? )कुमारः । सच घाव्या नाज्ञायि वर्षजातः क्व यात इति । अहं तु मुहिरो मुचिर इव परिभ्रम्याकृतार्थः स्खदिरधीरेन लिगुना मद्यनो रमयतिखाशाडूलम् (?) । इदं तु श्रुत्वा शिबिरिन्द्रकेतुरस्या अमलमहानद्यास्तीर्थोपोषितो ज(न ? ल) प्रवेशाय सस्त्रीबालवृद्धं जनपदं समादिशत् । प्रविष्टायान्तु मे ज्येष्ठब्राह्मण्यामम्भस्तद् लोहिता (यत ? यितम् ) । दुश्शीला च सा दुशिरुशिवा कार्मनिबद्धा सार्धं घाज्यार्भकस्य ससपापत्निष्ययार्णसिद्धां प्रणत्तिं व्यावर्णयति गृह्ण चैनां न्यायेन प्रत्ययासीदमुष्मिन्नेव पितृबने पिशाची (?) । प्रतिज्ञातं ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Space for 5 letters left blank. चामुया जातस्य जामिपुत्रस्योत्सादनम् । इदं च पश्यतो मम जुगुप्सैवास्यां स्त्री(बातौ) जाता । सा स्खल्विममपरेऽपि स्मरणेनापि मोहनक्षम विष(म?) वल्लरी दर्शनेनापि हृदयवन्धनसमर्था कूटवागुराश्रयणेनापि शिवलूनि शिलालसन्धारामं कुरुं मयैवं दृष्टं हृदयमावेशयन्ति मितचलोस्वुमयि वलशं लग्नमुख्सारयति श्रीकुमयिपालिकं सकोचनमाचरति निषयेव नियतिमन्दमेषया नेतिभिरिवावेशं गाहय .......[^1] मयातैरशातं स्वान्तन्नस्वतन्त्रयति धीपरिवराभिचाराद् भद्राकारबलिशलमानाकर्ष त्यभावाय पुरुषान् (१) । अपि चेयमुपच ( यं ? यः) चापलानां यलीकानामुपस्तम्भनं ........[^2]मुतेजनमुन्मदानामुद ....... । ......... [^3]थानयनश्वशुरस्य साहाय्ये नियुक्तः सकलत्रकोशवाहनो गत्वाटव्यां शबरलुप्त सर्व (योर्ह! स्वो ह)त्वा बहूनर्निश्मभिर्नशङ्खोच्चमुह्यत् (?) । अबुद्ध्यत च बद्ध(च १श्च)ण्ढिकागृहे पुरस्सपुत्रायाः प्रवासकर्शिताङ्गयष्टेरार्यदास्याः । सात्वासदेतदबन्धमक्ष्णास्त्रस्यमास्येन चामुञ्चति ता पादयोस्सनिपात्य च शबरवृद्धानवादति येनायं दत्तो मेऽर्मको यस्यैवेयमटवीस्वाम्यं समर्थ्य प्रेम्ना पिता सोऽयमिति दृष्टैश्चैतैः नाधिकृतस्तान् यथाईमर्थ्य मानोऽनुगृह्णानः शरवादिदत्तवार्ता सहामुना मधुरागामी न स्वभृत्यनीतत्सुहृदत्योमिल कुसूर्यवर्मशिव मसावपश्यत् (?) । वयमुन्मुत्तबन्बो बन्धुदत्तस्यानामयं श्रुत्वा तस्मै स्ववात समादिशत् । पित्रे च विनयवत्याः । तथैव चाभ्यर्थितः सम्प्रधार्य गुरुसुहृद्धिः शूरसेनामप्युदवहनगमच । मन्धुदत्तः सचरयैवैयं राजस्यालाकामिक विरमयात् पुराषिवासितेति रङ्गपनाकामदर्शयत् ( ? ) । अर्जुनकश्च विन्ध्यादायातवान् । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 15 letters. [^2]. ,, 24 ,, [^3]. folios are missing here. अथातिकृष्टस्तेन जामात्रा सन्धित्सुर (ब) निपतिरवरुद्धस्वातिनो तद्वलेषु च भमः सुहृत्सन्देहशेषो रात्रयोतिशूद्रको हृता चोज्जयिनी स तद्भियैव प्रविष्टो नामाग्निमनलवरवरोपसृत्य सिन्धुषु हता न रक्षितं दिव्याश्वगर्भकं च दासाध्यप्रतिनिवृत्तो भिन्ननौकस्तेन तीत्वर्णवमरुपु महतोश्वार्थस्य दशैकलाभपणबन्धोद्धृताम्बुस्वयमनुभृतस्तैरर्थलब्धः कूपे महति भेकवृतिर्वस ययं बाननवनानिमितश्चाविणमार्गोतोऽनुसृत्य सार्थ गिरिनगर व्यवहृत्य जित्वा सुहृत्सहोमेतो हताश्वबलेन शिबिरमविशदग्रहीच बन्धुबन्धुदतो पजप्तपौरामुज्जयिनीं मन्धराज्यविजयन तृप्तेन च स्वातिना महति युद्धे तमात्म सैन्धबाहःप्लुतप्रतिइस्तिमस्तको जीवग्राहमग्रहीद (नु ! न्व) ग्रहीच्च मित्रेभ्यो भुवनसंविभागे पित्र्येण राज्येन ( १ ) । स चैकपरमेश्वरो ब्रह्मराक्षस नियुद्धेनोपरज्य कामपाल इति धर्मपालनाम्नो मागधा (मभ्या ? माया)दुत्पद्य वासनानुत्र(न्ध ? द्ध) कामजव्यसनः (सौन्द ? सोद)र्येण ज्यायसा सुमित्रेण निर्भसिंतोऽनुसृत्य सुचि (रम ? रं) भ्रमन् ध(कां ? रां) पुनः काशिपुर्या वाराणस्यां कान्तिमतीं नाम राजपुत्रीं ......... [^1] लोचनेन्द्रसे नाभिर्मघव ........... [^2] रहेपिषैत्करणत्रिप्रकारं पञ्चविषमाचरन्ति कन्दुकेन क्रीडितुमकामि कामपालेन । ताश्च सख्यश्चतसृष्वपि तास्वमुष्टिं च युगपदेव ............ [^3] नरुपलक्ष्यप्रभावत्या विकारमानुजीवान्नियम्यात्मान मौदासीन्य मि (व) दर्शयन्त्यो विश्रान्ताः चिरं विहृत्य नन्विदानी मनङ्गरोधनाङ्गे द्विजातिरिवेषणे नियुयुज्य परिजन ...... [^4] मित्यवादिषु (?) ।इतरा तु स्व(य)मेवाधिष्ठाय कारयामीति ----------------------------------------------------------------------------------------[^1, 2]. The two lacunae cover about 12 letters [^3]. L. about 16 letters. [^4]. ,, 10 ,, कामपालप्रति लीलापाइडरेवापट कुण्डलिकां नाम कुब्जां अयि निमन्त्रयस्व द्विजान् यथालाभमिति । असौ तु राजकुलपरिचयादा (क! का) रग्रहण ( म ? प)ण्डिता सहान्यैः कैम्बितमुपानीय सर्व इमेऽभिरू (परस्सर ! पास) पुनरयमभिरूपत(र) इति (जय!यज ) माना (ये) निरदिशत् । उप (रचि ? चरि) तेषु गन्धतैंलखानीयामलकरवसनसुर मिकुसुमानुले स्वादुमौन (च! प)श्मानपानपट (वा?) वास ताम्बूलादिभिर्द्विजेषु तस्यैकस्यालिखितरयाङ्गमा कमिथुन मंशुकयुगमवगृहीतविसृष्ट घ्राणानिलचलित केसरमवतंसकमाल्य कं मूमयग्रस्पर्शिप्रदेशिनी निवेशितकुचकलशैलकलीला विन्दुरङ्गम्ताम्बूलपलवानि चाभ्यन्तरैकदलनखलिखित वर्णविन्यासा भ्यासनसावव्याकोशकुवलयदीर्घिकामिरिवायतान्धकाराभिरङ्गनापाङ्गपाथकाभिरन्तः करणसर्वस्यमोषणाय प्रेषयत्नगरमचोर मित्र निभृतचोरमिव निभृतनिचारं कटाक्षमरक्षण्यलक्तमयानिव मन्दमस्पन्दितासरणमणिमयूरख रागसन्निषेकादावादय इच योगापशुद्धदर्शनाविष्कृतैकपत्रान्तरितपरतले दळे कामी कामपालः कामलेखमाला (च? क)यत् ( ? ) । मुग्धा पञ्जरहंसी चन्द्र निर्वर्ण्य पुण्डरीकविया । स्फुरितानि कानि कान्यव्यभिलापबलात्कृता कुरुते ॥ इति । मधुमयमिय तदनुभूय मा (भ्य ? द्य) न् म(न्द ? न्थ)रायमाणदृष्टिस्तरस वेष्ट कर्णकर्णमूले लम्चकुन्तल विहितमायमाधाय स्वयं च तत्रैव रक्ताशोकशाखावलम्बिनः कस्यापि किसल्यराजिमृनोद्भेदमेददरमुदरमुबलशिखरैर्निरवद्यनिन्दितप्रतिलेख: (१) किञ्चिदन्तरमपक्रान्तवान् । कान्तिमत्यपि कुसुमापचायापदेशेन कतिचभपवनपाद .........[^2] । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 10 letters. [^2]. ,, 8 ,, ..............[^1] मसमयोजयत् । ताम्बानुकृष्णतीक्ष्णं पथ्याशनैः क्षीरसर्पिषा च पुष्पगर्भक्रमादनेहसाब्रासोषनकृत्या च खुराग्रकल्पनान्युपक्र.........[^2] मात्रया नवनीतभक्षिणः षष्ठमासात् परं समिधोत्कारिकाभिर्वस्त्यभ्य चोपक्रम्य (भ्य ? ) त्रिवर्षात् पुनः क्षमयित्वा शब्दादिषु मुखेषु गोत्रेषु पञ्चसु च धारासु निष्ठितान् कर्ममण्डलेषु त्रिष्वपि च विनयमण्डलेषु लम्भितक्रियानमङ्गवतः कपालकवेणिराभिराशीत्यावस्थापनामिरष्टोत्तरेण च मुष्टिनामादिना बन्धशतेन तेषु तेषु कर्मस्व भिनीतान् विदधे तेषां तु पिता मुक्तशापास्वेवमेव घामाभिजग्मुः (?) । तं च कुञ्जरपर्ति हेमकूटं षष्ठ्य मपि मदावस्थायां वर्तमानं पार्थिवो वाचैव सान्त्वमिश्रया समावर्जयाश्चकार । ( नव सप) र्यादिभिस्तदनुमगामिनश्च तत्तनया मैरहार्या जज्ञिरे तांश्च दृष्ट्वानिर्म्यष्टयपतिर्महिषीमभाषत (?) । देवि ! पश्य ते तनयस्य प्रभावम् । यतो भगवद्ब्रह्मगर्भभूतवासभूता पितामह करकमलस्पर्शसम्भाविता सदण्डात् समासप्तकेन रोच्यादिना सप्तभिश्च रथन्तररा (दि) भिः साममिरभ्रमुक पिलाताम्रपर्ण्यङ्गनानुपमा (ञ्जीन ? ञ्जन)वतीशुभ्र (ग) दन्ती पिङ्गलेत्यादिभिः सह गजवधूभिरभिरष्टावुत्पन्नाः पतयो वारणानामैरावतः पुण्डरीक पुष्पदन्तो वामनस्सु प्रती कोऽञ्जनस्सार्वभौमः कुमुद इत्यसुरोरःस्थ ( र ?)ळतटविहारपटवस्तु दर्शबाहनाननेप्येषां कलमकानामनुकुर्वन्तीमुदारलक्षणतया(?) जवतेजोबलैश्चैक (:) पुनरेष पोतकः सर्वेष्वव्येषु वर्ष्मणा म(भा ? हा)सत्त्वतया च प्रति ( नि ? वि) शिष्ट इव लक्ष्यत इति । अथा(न ? ) हनि पुण्ये देवताभ्य इष्टासु परिगृह्य क्रियानुरूपैर्वन्ध भेदैरुपक्रम्य यथोचितैः पारावतातैस्थितं भौममुत्तरथेयमिति त्रिक्रियेण दग्येनोपस्थानं ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Three folios are missing. [^2]. L. about 14 letters. वर्तनं संयापनं बघायवो हस्तियुद्धं नागरायणं साहमिकमिति स (त्त्व ? स )विधेन समानौपबाबेन चारिणम कुअरोपवाय अनुगतीरो मष्टयोपनाशः स्तोत्रोपबायो मार्गायुकः शुद्धोपवास इति सप्तधा बिभक्तेन सर्वोपकरणपरिकर्मिसंपत्समम्बागतं समयोजयत् सम्यक् प्रतिपणेषु च न तेषु व्यालक र्मर्णोपकोशोऽभूत् (!) । अथ वेऽपि दारकाः सम्प्रभवतर ( ? ) श्चतुर्थे मासि गृहान्नि (ष्क ? ष्का)मिताः षष्ठेडलप्राशिनः प्रथमे तृतीये वा वर्षे वृत्तचौलकर्मणो यथास्ववर्णं गर्भाष्टमैकादशद्वादशेषु पञ्चम (सप्तम ! ) षष्ठ समाष्टमेषु बोपनीताः कार्ष्णरौरववात्तचर्माणि शाणक्षौमाविकानि च वसाना मौर्वीशोणिकौश्या मन्तकी बल्व जाध समन्त्रवृतो मेस्खलाः परिधानाः कार्पासशणविधूत्रव्यदूर्ध्वभृतोपवीताः बैल्यापाटवैदयपालाश (बा ? खा) विरोदुम्बराश्वकेशललाटना सन्तिका ................[^1] मजूनखण्डकण्डका दण्डानुद्वहन्तोऽङ्कः पूर्वमध्योत्तरभैक्षचर्यात् कदम्युदितात् नाचापीनिस्सृप्तौ (?) यावदर्कनक्षत्रदर्शन पूर्वापरसन्ध्ययोः सावित्र्याः स्थानासनचारिणो (दु दू) गहनाभिराकाशनिहिताभिसमिद्भिः सायं प्रातर झिमिन्धाना शुश्रूषवोऽनभूयका गुरुषु स्थिरभक्तयः पूर्वोत्या(यन्निः यिनः ) पश्चात् संवेशिनोऽनुयात प्रतियातासिनो नामंश्रवे कथयितारो न भोजनशयन को पस्त्री समीप देवजित प्रकर्पेषु तोषमर्पयितारो न शिलाफलकानेकददातिवर्जतः तदनुज्ञातशुद्धभेक्षभुजो मधुमांसमद्यगन्धशुक्तससरोपघातानञ्जराभ्यञ्जनोपानच्छत्रधारणाः न कामक्रोधलोभनृत्तगीतवादिकतपरिवादजनपदाद्यतानां स्त्रांप्रेक्षालम्भयोश्च नमस्मार: (?) तैस्तवें व्रतः सर्वान् वेदान् ( प्र ) सर्वाणि च प्रातिशाख्यानि समस्ताश्च धनुर्वेदसंहिता निखिलमितिहासवेदमखिलांश्चायुर्वेदादीनुप(पेकृत वेदादीनुपपे तुम ?) वेदादीन (दिधि)ज (नि:गि)रे । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Space for 4 letters left blank. तथा च शिक्षातन्त्रे मन्त्रनिर्वचने शब्दानुशासने यज्ञविद्यायोज्यो(?) ज्ञाने छन्दो. विभागे (बै) चक्षण्यं परमवापन् । अपि च मानववासिष्ठगौतमादिषु धर्मशास्त्रेप्वौशनस चार्हस्पत्यवैशालास बाहुदन्तकादिष्वर्थशास्त्रेषु ........[^1] बाभ्रव्यानादिस्मृतेषु कामसूत्रेषु बार्ताविस्तरेषु यक्षायामान्वीक्षिक्यां समभेषु च जढरतुरगज्ञेषु पारमारुरुहुः स्नातांस्नुहानि यन्त्रित्वा ( ? ) सकलासु .........[^2] सर्वानेव सर्वत्र सर्वगुणैरत्यर्थमत्यशेत राजवाहनः । स्नेहन तु सम एवाभवत् । इत्थं च परिसमापिततीर्थवासेषु तरुणीभवत्सु च दारकेषु प्रमाणं चापूर्य षोडशं हर्षमिव पित्रोरुत्सारयति राजवाहने राजहंसं ( ज्या ? जा ) या द्वितीयं सम्प्रघार्य विज्ञापयाम्बभूवुः । देव विजय (प्रा ? प्रया)णसमय एव देवस्य राजवास्य देवतोद्दिष्टो वर्तते । नार्हति स्त्रिहिति (रि ? ) रीहितमिह विहन्तुम् । नार्थोऽप्यनर्थपर्यन्तश्रेयतिक्तमौषधमधुरङ्गरोपसृष्टे मोऽस्य तेजसां निषेरासन्नेऽभ्युदये विरमतु विरमतु विस्तमोमयी विभावरीब विरहचिन्ता रत्न. शिलापट्टपीवर इदानीं ददात्वयमलं कुमारपत्लीमपारायेर्न राजलक्ष्म्यै ( ? ) । गहनगहरगनधिगच्छन्ती खेदायैव दीर्घमन्विच्छति । निर्गच्छतु बनादयं महावराह इवोद्धरन् घरामवधूताहिमकरमाधा पुरुषोत्तंस्तमेतमनुतचित्रमण्डलमहाकारम्ममिव लम्भयन्त (?) दृष्टिफलानि दृष्ट्वा सनाथीभवद • (ही ? )भिनन्दतु (भ ? भु)वनमिति । प्रक्रान्त एव सुतविरहे सद्यः क्लिष्टवर्णा पर्याकुलीबभूव देवी वसुमती । देवोऽपि निवेदितात्मानन्द विरहो जहदमानुषमध्यवष्टम्भदीनदृष्टिः क्षीणपुण्य इव शुष्यन्मुखः शुचा परीतः पपात भूमौ । अ ..........[^3] जावपि दशरथे दृष्टशक्ति: पुत्रशङ्का इत्य (वि ? बि) ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 10 letters. [^2]. ,, 16 ,, [^3]. Space fot 4 letters left blank. भ( क्त ?)युः सुमन्त्रादयः । ताबत्येव चलितभूभृत्प्रति (स्त! मो) महाना (या ?) जगाम सम(हि ! दर्षि) गणो भगवान् वा ( सु! म )देवः । ससम्ममोत्थितं मन्त्रिमण्डलममितो हिमजलसिक्तराजहंस खण्डितमुखारविन्द शोभा फारैराकारमार्गणैः ...........[^1] सर्व एव लोकं सवितेव निरतन्मयंतेमेच नृपो भरणेव गुरुणावर्जितस्तस्य दक्षस्यवितरे सन्दनेन नात्मनि भूतशोकप्रत्याशश्वास राजपनी (!) । देवोऽपि राज (वाहनो! हंसो ) ऽर्थपालादिपरिवृतः पितामहभिव हरिवाहनो मुनिगुरुं तमञ्जलिसखे (न) मौलिनोपतस्थौ । पादमूलगतं च तमच ( ना ? ला )वस्थं पार्थिव तोयद इव पादपं लबब्धाय (?) खिग्धशब्दामृतवर्षोद्द्वारी (स्सूरी: १ ) सुधीर मित्थ माह्लादय (ब) । सत्यमसि राजहंसो यहनानानमो (?) विमुपसि महत्या मानसोत्कण्ठया किमभ्युदया मगमत् समयमेनमकाण्ड एव दुर्दिनं यस्म मझलसह शैलोच नसलीलासार बिन्दुभिः (१) यच्चिरमिदमेकः स्वयमेवानुभवितुमिच्छसि त्रिभुवनोपमोग्यमीश्वरद्रव्यम् । निजतेजः प्रकर्ष प्रकाश्ये सप्तद्वीप वख्यान्तराले शालाभ्यन्तर इव प्रदीरो यत्र कचन वर्तमानोऽपि कमिवायं विरहविष्यति पितरमय सुरसमायां राजर्षीरिपुञ्जयता खलु राजहंसादचल[धृतरिह मवतः पद्मण्डनो रणमय इव स्थैर्यावलम्बनक्षमः क्षमाभृत् प्रकाशीभवद्यु बभाषे(?) । भगवन् दिव्यखड्ड खण्डितप्राणः प्राणितः पुराहमामर्दकेन भगवता । पुनरिदानी पुत्रशोकग्रस्त जीवितस्त्वयास्मि संज्ञावलम्वितः । लब्बेदानी निर्दृश्यन्त एवं सन्तश्वासन्तश्च पन्थानः शान्तैवाद्य शर्मपरिपन्थिनी (न?) विरहचिन्ता । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Space for 4 letters left blank. सहतास्मि स्वस्तिमति मे भगवगोऽवसनू (?) तावदनुशास्तु कर्तव्येषु भगवानिति यत्नस्तम्मितात्मा बद्धाञ्जलिरतिष्ठत् । अथ गुरुः कुमारमुखं देवानीकमिव घीरमालोकय (न्) विजवाय गिरमिबमावर्जयता तज्जातिविशेषकर्मगुण समवायिनो द्रव्यभूता महाभूत सघर्माणं सकलं जगद्भोग........[^1] नोरुत्पत्ते मवाढशस्तेकदेकस्यापि ते स्नारः कृतः कृत्स्नमिदं जगत् संस्करोतीति (?) त्वय्यस्माभिस्सर्वात्मनैवार्पिता यत्नरक्षिता विद्याशेवधयः । शिलाधौत इवासिरद्य विद्याशोभितस्तवास्मै वालमर्थसाधनाय । अथ च विनयनिजे जने गुणाधानवितृष्णानां गुरूणां न ( सं ? ) पुनरुक्तदोषा हितोपदेशेष्विति प्रकान्तोऽयं मदनुशासनविस्तरः । चरितब्रह्मचर्यस्म पारमागमानां तारुण्यं चाघिरूढस्य गार्हस्थ्यानुष्ठानः तयायमपि कसावश्रमोत्थमूलो ययैकाधीनानि च क्षेत्रबन्धोर्धनान्य .......... [^2] वसु सम्भूय हि पुरुषमभियास्यतामलभ्यानर्थविद्वेषिणां कामादिषड्डिधबलमये सञ्जीवापतितस्य विषयविलोपसामरिकाणामिन्द्रियाणामप्यु ..........[^3] सृज्यमानानि च निज च प्राणमयानिवाहरन्त्य एवम स्मिंश्य गणे सङ्घातवर्तिन्येकस्याप्युपेक्षयेतरेषामध्यप्रतिकार्यप्रकोपस्तार्क्ष्यस्येव वक्षापनीते ....... [^4] क्षणानीन्द्रियग्रामो तस्य शमोनिरुपद्रवां स्वसुरसोद्भवाया तृष्णाया शिवाया वात्यया इव गोपाले निवर्तन्त एव (?) । उद्धतरजःप्रसरध्वस्त दृष्टयो मिथ्या आन्तयमकृष्णवर्त्मसमनु ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Space for 3 letters left blank. [^2]. L. about 14 letters. वसु सम्भूय [^3]. L. about 16 letters. [^4]. ,, 20 ,, पाति .......[^1] कस्यास्त्रिभुवनोपभोगेन विन (1) सा स्वयं पर्यवस्म तदिदमामगमत्वयीन विष (य) ग्रामं शोषयन्ति ब्रह्मर्षयः (१) । राजर्षयस्यात्मवन्तो जित्वा जगती दत्त्वा धनानि युक्त्या बोपयुज्य भो (गा) निष्टा निजमूरिदक्षिणैर्महाकतुभिरानन्त्याय पुनरसङ्गस्त्य क्तव (न्त्यः ? न्तः) । त इमे मन्त्रप्रभृतयः त्वञ्चापि त्रिभुवनस्य वनषण्डस्येव गन्धकुञ्च (र ? रः) प्रतिमोक्ता प्राक्तनानां तु कर्मणां बुवाणामिव फलानि नान्तरेण कालं पच्य (ते ! ते) च(१) । शोकयात्रा कर्ण (सा! घा) रं हि दैवमानुषं कर्म नेतर (त) निरपेक्ष मेक मेवानयोः समर्थ साधनाय न खलु कालेऽपि वर्ष नपरेषु वा पा(षा)णेषु वा बीजरोपणाय भगवान् पर्जन्यो न च सुकृतक्षेत्रक्षिप्तेनापि बीनदुष्टिनेष्टं वृष्टि अनधिष्ठितेन वृष्टं प्रकृष्टा फलसिद्धिरेतो दृष्टकारितत्वाद्यथामान् मानुषाख्यां योगक्षेमयोर्निष्पत्तिविपत्तिरूपोऽनया चिन्तयेति न तथा देवाख्याविष्टानिष्टफलावदृष्टकारितत्वादयाचनायावा दीयते (!) । चिन्तयन्तोऽपि श्रीसमाकर्षाय बिजिगीषवो विधिवदेव द्वादशराजकमण्डलं प्रविश्य नाशंसन्ते मन्त्रविद्धि नरेन्द्र मन्त्रो रूपाराबगूढं चागश्रियमुत्थापयतः पृथ्वीभृतः परमधिष्ठानं भवनी मन्त्रोत्साहप्रजापालवे यदि त्रयोऽपि संहन्यन्ते त्रिभुवन मेतदात्मांशप्रक्लृप्त्यर्थमिव क्षिप्रमेव साधयति शक्तियुक्तं च (१)। सिद्धिमासादमारुरुक्षो (:) बहुगुणवदाने सोपानीभवन्त्यत्र क्षमप्रार्थ्याः क्षयस्था( न न ) वृद्धयः षड्भिरेव गुणेर मुखेरेवोत्तमाभूतैः प्रसास्वामित्वम् । षड्वेच(?) गुणान् रसानिवा ....... [^3] क्षणान्देश (क ? का)लावेक..... [^4] पयुज्य जातबलाः समभिनज्यायः सोऽभिभवति तनशत्रा विशेषपातिमिश्चपीडनोच्छेदन ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 2 letters. [^2]. ,, 3 ,, [^3]. L. about 3 letters. [^4]. ,, 3 ,, कर्शनैस्त्रिभिर्दीप्तरूपश्चक्षुर्भिरिवैति शोभामीश्वरस्य विग्रहः (?) । षाड्गुण्यविहारशीलस्य च विजिगीषोः (पी ! क्री) डोपकरणमेते मित्रामित्रमध्यमोदासीन लक्षणान्विताः सर्व एव राजानः । तव तु पित्रानेन कृतविद्येन वृद्धदर्शिना वश्येन्द्रियेण शुद्धामात्यमन्त्रिपुरोहित सखेनाष्टादशतीर्थसमप्रयुक्तोपसर्पेण सपुरप्रकृतिमण्डलावर्जनपरेण मन्त्रज्ञान संवरणोपायपटुना त्रिविधदूतप्रयोगाधिकरणवे दिना नित्योत्थानशीलेन सर्वापायद्वाररोधिना स (प्त र्व)विधकर्मानुष्ठान पण्डितेन शक्तिशोचानुरूपे ( ? )युक्तसर्वाध्यक्षेण लवमप्यादेयमनुत्सृजता लक्ष (र ? म ) ध्यनादेयमनादित्समानेन व्यवहार प्रत्यवेक्षिणा यथाहै दण्डय ( था ! ता) संवृत्तिना चित्रो य (१) प्रत्युद्धृतराष्ट्रदुर्गराजराज्यकण्टकेन मण्डलविभागयोगिना षाड्गुण्योपयोगरसिकेन सर्वव्यसनवर्गनिर्धारणक्षमेण यात्राङ्गविनिक्षयविचक्षणेन साङ्ग्रामिकविधिविशारदेन समुच्चय विकल्पयोजितोपायवर्गेण बलीयसा पछियसासत्प्रकारलभ्यदुर्गेण(?) सर्वद्रव्यसंयोगशक्ति कौशलाद्भुतचरिते (नात्थ ? न) त्रिवर्गसेविना भुक्तमिदं (चि ? चा) द्वितीयातपत्रमत्यायतं भरतेनेव भारतं वर्षम् । इत्थंप्रायवृत्त एव भूयसामर्षणप्रकृत्या संत्वरितस्त्ववन्तिपुर्यामैक्ष्वाको मानसार इत्यमोघनामा नरपतिरमुष्य हेतोरामर्दकेन भगवता .... [^1]क्षिप्य ततः क्षीणः क्षितेः क्षितिरक्षताभिमानः (१) पुनरसावनवगीतवीरव्रतो जितस्स देवेन तेनाहं जित इति सोन्यस्तशस्त्र(मैश्वर्य ? इचैश्वर्ये) पुत्रं दर्पसारमभिषिच्य.......[^2] रवन्तिसुन्दर्या योग्यवरप्रतिपादनोन्मुखः तदसम्भवादनल्पोद्वेगमद्याप्यसत्याशार सोऽपि दर्पसारो दर्षात् परिमौमान् भावेन ..........[^3] ण्डशीले स्याले चण्डवर्मणि निघायाधिपत्य (मत्यो ना?) मत्युप्रेण समाधिना समाराधयन्नन्ध ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 2 letters [^2]. ,, 14 ,, [^3]. The text seems to be defective here. [^4]. L. about 22 letters. कारिमध्यास्ते शैलं कालम् । अस्मिनन्तरे सह सुहृद्भि........ [^1] दस्तिच्छेत्तव्यं भवतः । तद्यथा जम्बूशाककुशक्रौञ्चशल्म लिगोमेदपुष्करोचवाबा (?) योजनलक्षायुचरोत्तर द्विगुणवृद्धया ..... [^2] तरमकृष्ट युगमाहात्म्याः पूर्व पूर्वमावृत्य चक्रवदवस्थिताः सप्तैते द्वीपाः । तस्यास्य जम्बूद्वीपसद्विसहमबिस्तारो...... [^3]न्त षडर्षपर्वताः । तत्र च विचित्रकूटोऽपि नित्यमध्यस्थः सदूरसारम्भोऽपि सदाकृतिरथ्योऽपि वाचतुर अशोमी बहुम.........[^4] रशीतिसहस्रयोजनोच्छ्रायः षोडशसहसाबनाहः सौवणी नीलकण्ठहेलाताण्डव नवंशरावयाहरु .......[^5] स्तारावगाहातु]शिसं सहस्राण्यानी(स! ङ) निषभमायतो गन्घ(माद)नस्तथैव नमोस्बद्री पूर्वे शैलो माल्यवा.....[^6] रिकिंपुरुन्महरतानि तावन्त एव नीलश्वेतशृङ्गशाणवमद्राश्वा मध्ये तु हिरण्यगर्भ ...........[^7]वेवानि वर्षाणि बसना सन्तानकेनापि कृष्णधन्वःसन्निभे महाकलत्र इव तदक्षिणो ..........[^8] लिनश्चक्रवर्तिसहवस्य भारतवर्षस्येन्द्रवरुणसोमगन्धर्वनागद्वीपास्त ........[^9] माकुमारि चास्य द्वीपस्य योजनसहस्रा नवसहस्रमेव पुनरेव तु ........ [^10] कुञ्जभूमयः कुलपर्वता(?) । वर्षपर्वतस्य तु हि(म)वतः पृष्ठस्ये..........[^11] शोपशमित इव चन्द्रश्चन्द्रप्रभो नामाच्छोदसरः शरद च्छोदकरत्नरोधो ..........[^12] र: पूर्वदक्षिणस्तु माणिचरधर्मगोष्ठ्याकृष्टयक्षविस्मृतविशोकारण्य सङ्केत कुपितकामि..........[^13] साबसेकरूढा ----------------------------------------------------------------------------------------[^1] to [^40]. These lacone have been caused as a result of the helves of two folios missing. ञ्जनतटान्चकारितत्रिभभूतो ब्रह्मापेतपरिग्रह ब्रह्मराक्षसीकुचक्षोमलुखितमानसो....... [^14] मस्तु पशुपतिपादानां पद्ममुद्राभूषितपृषदुत्सङ्गः सङ्गीतर साविसङ्गभ्रान्तभूतवाद्यार्पित शीत शैलोद सरस्ना.......[^15] कुलकुलो मुलबानुत्तरापरः पुनरुपरिवसद ( व ! )संख्येनागस्त्यच रिक्षयज्ञापेतब्रह्मराक्षसकुलकुडुं ..... [^16] (बि)न्दुसरो हिरण्यशृङ्गः(?) । तत्र सा तपसा कृशभिन्नभगीरथानुक्रोशमन्दकुलबीमौलिरुद्धमुक्ता व्योमापगा पावनी ......[^17]र्बिवक्षुरिति दक्षिणन्तु भगीरथानुग्राहिणी भागीरथीत्येकचैव भेदभिन्नविन्ध्या विवेश हिमवतः परमसमरबिलम्बिजं ..... [^18] रिकळत्रयोर्वनस्पतिज्योतिष्मत्योः प्रत्यादिष्टनन्दद्युतिषु तीरारामराजिषु राजीवरजोतिमार (भार? ) मन्दचक्रवाकच......[^19] रक्षन्ति क्षीरामिक्षयो यदुपभोगरागेणामृतपरिभाविनः पुनरवतरन्ति मानवेषु देवगणाः(!) । नवानङ्गदेहाभि !.......[^20]पवासुकितक्ष(क)प्रधानविषधराधिवासो विष्णुपसरस्यन्दी (?) गन्धर्बीणां बालाम्बु .......[^21] हानस्ति क्रोशमात्रवृतफलबन्धबन्धुरो जम्बूवृक्षः सुदर्शनो नाम । उतैः पृथुरत्नशिल .......[^22] णात्मसन्तरर्थ्यविच्छेदायैव भावयति । यत्र च वृत्रारिगोप (यु ! पु)ञ्जद्युतेर्जाम्बूनदस्य जन्म या ........[^23] तपत्रेणेव मेरुणान्तरि (त)त्वादन्तरिक्षतलस्य तथापित्रमानवा कामवधूतमणि .......[^24] त्रान्धकारदिडक्षाकौतु (क) मद्यापि नोपरतमेति प्रसिद्ध एव मेरुपारः सपरि ....... [^25] भूतिभूमिदेवा हविर्भिरध्वरेषु सिद्धब्रह्मर्षिबन्धयोगासनपवित्रवयवैडू .......[^26] न्दर्यामिष्यन्दमिव दर्शयन्ति रम्यकेतुरोहिमणमधूपभोगमावितरतिप्रपञ्चप ..... [^27] हारसद्योत्सा मृतकान्ते ...... [^28] ......... पितृगणसप्तकप्रतिष्ठामणिमयसर्वरत ....... [^29] मय्यो वालुका रौद्रमपि निसर्गसौम्यं सरो रुद्रक ....... [^30] बांसि सरांसि मधूनामेण युगपबू बन्धानवद्यप्रेमभारा ....... [^31] ण्डिका पनसफलरसोपयोगात् कुबलपदळरुचयोग ....... [^32] यत्र करिकिंपुरुषायोप्ववर्षायुतमायुरिन्द्रवज्रप्रममा ऋषभधूम्रदुन्दुमय स्वयोवगा ......... [^33] लामालिजलाशनो जातवेदाः संवर्तकः पश्चिमतकः सोमकवरराहनादराबन्द्र ....... [^34] मेरुब्बान्द्रो जलघरो रैवतो नारदः (रैवत ! ) श्यामो दुन्दुभिरस्तः सोमकस्सुम (नाः) ....... [^35]स्सप्त वर्षपर्वसा:(!) । तत्र मेरोमेघारम्भश्चन्द्रे जलमिन्द्रेण ग्राममश्विभ्यां ....... [^36] र्वतावुत्पन्नौ श्यामे श्यामतां परापन: दुन्दुभिब्ध सुरासुनिररागामि ....... [^37] क्षिमक्षपयदचिलो मस्खलिप्त वासरेषु तु केरिणी सरतिदेलोमातरिश्वाप ....... [^38] नाम ध्रुबमित्यस्य कीपाश्रमव्यवस्थानि सत्यशौचश लिखिनित्यत्रेता युगान्यरद ....... [^39] घेनुका सुकृता गर्भगर्भस्विनीति गङ्गामेदा नद्यः (!) । कुशद्वीपस्तु कुमुदो विद्रू ........ [^40] षो हरिमंन्दरः ककुद्मानिति सप्त चि(त्रास : त्रसा)नवो वर्षपर्वताः । ( हरिता ) लमय उन्नती वराहकोऽनमयः पुष्प (वति ? वान्) मृतसञ्जीवनी विशल्यकरणी ...... [^1] रे महेन्द्रसहो रत्नराशिः । तेषां तु वर्षाणि (वेदमुक्तिदं ! श्वेतमुन्नतं), लोहितं वेणुमण्डलकं, जीमूतं स्वरथाकारं, हरिलं लवणं, ककुद्धृतिमड्, मानसं प्रवरकं, कपिलं काकुम मिति विभूतिमन्ति सप्त । सप्सैव च सिद्धोवो ! धवः) धूतपापा योनितोया, ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L about 16 letters शिवा, पवित्रा वि (तृष्णा च, चन्द्रा हादिनी, विद्युञ्चन्द्रका विभावरी ( दण्ड वृ ! पुण्डा ट) तिर्मद्दतीति । क्रौञ्चद्वीपे को (श्चेण ? श्चो) बामनोऽन्धकारो देवा (वृ) तिर्दे (बेन्द्रो ? बनो) गोबिन्दः पुण्डरीक इति सप्त वर्षपर्वताः । द्विविदः पावक इति गोविन्दवामनाबाहुः । सप्तैव च वर्षाणि कुशलो मनोनुग उष्णः पाव (र? न) कोऽन्ध (का)रको मुनिदेशो दुन्दुभिस्वर इति । ( द्वा ? ता) बत्य एव नद्यः । गौरी कुमुद्वती सन्ध्या रात्रिः ख्याति: पुण्डरीका मनोजवेति गङ्गाभेदाः । शक्मलिद्वीपे तु सु (र? ) मनाः पितोपुत्रानीत (?) इति परिमण्डलास्त्रयो वर्षपर्वताः । वर्षाणि कुशलाः पापरकमन्धकारक मिति त्रीण्येव । गोमेदद्वीपे सुरकुमुदावञ्जनशातकुम्भ (योः ? मयौ) पूर्वपश्चिमो वर्षपर्वतः(?) । वर्षे च द्वे । वर्षपर्वतपरिमण्डलो मानसोत्तरं तस्मिंश्च रत्नगिरौ पूर्वदक्षिणापरोत्तरेषु दिङ्नागेषु इन्द्रयमवरुणसोमनगराण्यमरावती संयमनी सु(खा ? पा) विभावरीति पर्वतद्वीपानामस्स्युत्सवः पारे स्वादुपारिपरिमण्डलो भूतिकमबभृतः सालोकनिरालोको लोकालोक इत्ययुत विस्तारोश्छ्रायश्चक्रवाळगिरिः(?) । अधश्च प्र......[^1] लं नाम कृष्णभे .....[^2] मन्नमुचिमगा नारदशरभशङ्कुकर्णकबन्धकिष्किन्धादिभीमलद्त्तश्वापदादीनां दानवेन्द्राणां कालयकलशजयादीनां च नागराजानां भूतिमद्भिः परस्सहस्रैरध्वा ......[^3] तीयमतलं नाम पाण्डुभौमजम्भमहाजाम्भ .....[^4] शग्रीव सुवशखजगोमुखप्रमुखाणामसुरेन्द्राणां नीलमेघकथनानां च रक्षोधिपानां तक्षकास्वतरकं ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 2 letters. [^2]. Space for 4 letters left blank. [^3]. L. about 3 letters. [^4]. Space for 3 letters left blank प्रगलप्रभृतीनां ......... [^1] मीश्वराणां श्रीमद्भिः शोभते पुरीभिः । तृतीयं त्रितलं नाम रक्त ( बृ ! मृ)त्तिकं त्रिशिरःशिंशुमारताराक्षमहादानुहादा (लि : मि)मुखादीनां दैत्येन्द्राणां व्यवनस्वरबिराध कुम्भिकोरकामुलानां च ......... [^2] हामणिदचपाण्डर कपिलबिश।विभाणां (!) च दर्शनभवसमृद्धपौरवृन्दैरुषोतते । चतुर्थ नभस्तितकं नाम पीतमृतिकं कालनेमिगजकर्णकुलराणां सुरद्विषामेक एष सुकुमालिमुझ म्नाञ्च नक्कञ्चराणां चतुर्दशसहस्त्र विहग विशेषाणां भर्तुश्च काश्यपस्य मरीचि (द ? त) पःप्रमावसम्भृतस्येन्दुम ...... [^4] णाद्भुतानुभावलब्धमहेन्द्रसख्यस्य यज्ञमगपुरुषवाहन ...... [^5] मयस्य भगवतो वैनतेयस्य विभावनीति नगरमुदारशोभमाभरणानि बेदमद्भिः (?)। पञ्चमं वितलं नाम शक्तिरिमं विरोचनादीनां दानवानां महामेषद्विजिह्ववियुषानां ब .... [^6] लकृतः[^7] स राजकेसरी । मन्त्रिणश्च महिष्या सह विन्ध्यं वनं विन्ध्यवासिनी बरिवरयामै गतास्तमानया दुष्प्रवृत्या तत्रैव तनुं त्यक्तबन्त इति । सा चेयं प्रत्यावृत्त प्राणसंशया भूयोऽपि तेनैव प्रत्याश्वस्यत साध्वी। दुरवबोचा ........ [^8] दवगतिरप्रमेयाः प्रभावमार्गाः । तथा हि - (रपो ! कचो) नामामरगुरुतः दसु (?) सम्पीच्या सुरे: (सरास्सणितः ! रहसि निहतः) पाटितोऽपि भगवतो भार्गवेण स्वोदरा (मे ! वे) बोदभाव्यत । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 4 letters. [^2]. ,, 6 ,, [^3]. ,, 4 ,, [^4]. Space for 3 letters left blank. [^5]. L. about 3 letters. [^6]. Space for 5 letters left blank. [^7]. From this up to the 15th line on page 216 the portion seems to be extraneous and a few lines are missing. [^8]. Space for 3 letters left blank. भीमाभिभूतभारद्वाजप्रेषितैषीकास्त्र प्रस्तममध्यो सरेयस्याः (१) प्रत्याहृतं द्वारि दामोवरेण । (वृत ? पितृ) शापहतश्च नाचिकेताः प्रेतनगरमेत्य प्रत्याजगाम । जामदग्भ्यश्च रामः ( कपि ! कुपित) गुरुनियोगानुवृत्तकृतशिर सं तत्प्रसादात् प्रत्यजीवयत् सवित्रीम् । सावित्री च पातिव्रत्यात् पतिं पस्यु: परे (वना ! तानां ) हस्तादाचकर्ष (त!) । राघबश्च शूद्रशमिशम्बुकोपायनेन लेभे धर्मराजा (द्) द्विजातिदारकं, भीरथ्यश्च गान्धारराजो नग्नबलयोमं विजित्य प्राप्तो नग्नजत्वम् (!) । चित्रविमकमूर्तिः ........................[^1] तानामपि न ..................[^2] मुक्ता नत्वबला सुकुमारान्तर्वर्ती च भूत्वा समुत्तीर्ण महार्णवा सर्वावस्थास्वप्यायुष्मताममृत्युदशने त्वमेवासि प्रमाणम्, अतोऽन्तरेण ......... [^3] सतीमृते समाश्वासहेतोः यदपि राज्ञो राजहंसस्य लेशतोऽप्यनुपलब्धिर्नामाभावरूथं सोऽध्यप्रहतो मरणमार्गः(?) । तथा च तस्या देव्या ........ [^4] चेतराणि चाननं पुरः परा हि सञ्चरति तदवलम्ब्यते धैर्य क्वापि तापसाश्रमे तत्कालपक्षं कर्मफलमशरपाना निमील्य लोचने ...... [^5] तः समीपे काश्चिदेनां कथश्चिदेव ज्ञातीय द्विसृष्टः (?) स विद्यार्थी यथेप्सितां दिशमयासीत् । इयञ्च जटिनी वल्कलिनी व्रतपरा च जरतपस्विनी परिचरन्ती गणनायकं प्रक्ष ........ [^6] ता कुक्षिमाशुशुक्षणे: क्षणेनानेन रक्षितवं देवेनेति ब्रुवत्यैव सा रजक्यरोदीत् । स स्विदमाकर्ण्य सन्तता शोच ( न्व? )ती बन्धूंश्च निश्चित्य मया हर्षगद्ग.......... [^7] योन्माणामहीसुरकुचाश्च सोऽतिमात्रं सुमेधाय कृपया बाताबादिमामस्ति (१) । ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Space for 20 letters left blank. [^2]. L about 10 letters. [^3]. Space for 24 letters left blank. [^4]. ,, 24 ,, [^5]. Space for 18 letters left blank. [^6]. ,, 10 ,, [^7]. ,, 10 ,, स देवो राजहंसः सह देव्या बसुमत्या पितृभ्योब्ध सुश्रुतसुमन्त्राभ्यां मातृभ्याय (!) ........ [^1] ना विश्रुतमन्त्रगुप्ताभ्यामन्यैश्च मन्त्रिदारकैस्समं समवर्धत । उपनीतश्चापि हि विनीतो विद्यासु षोडशस्वषेर्वाल्मीकिसमस्य वामदेवस्मादेशाद्विजगप्रयात .......[^2] न्देर्यापमान स्यानु महाया सुरबिय (र) मनुक्तैवावतीर्णे देवे दुर ( रा ! बो) धतया निर्गत पथान मितस्तमन्विच्छ ...... [^3] मितदेहान्मृत्युमुखप्रविष्टं निष्कान्तयोः पित्रोर्वामप ......... [^4] द्वाग्रहीषमेष चार्थः पितुरार्द्रार्द्रयान्तःकरणप्रवृत्त्या मातुश्च मे प्रेमप्रसुताभ्यां पयोधराभ्यां पूर्व मेवावेदितः । पुनरुक्तं तु मया कृतश्बाधिकमचेष्टाः मलापाश्चानन्त्यान्त्यलक्षणा उपलक्षयितुं न शक्याः तदलमतिप्रपञ्चेनामुना (?) । वयन्तु मातुरावसथं गताव ......... [^5] हरत्यवाहयामः परस्मिन्न ....... [^6] तम्य निर्धि जनस्योपयोगमन्ववेत्य सङ्गृहीतकतिपय पुरुषस्तेषां पापशोधनाय षोडशहस्त ......... [^7] तानां नगराणि नानार(ल)मयानि धार.......[^8] सरिसुवर्णपर्वणां सुरारीणामुत्क्रोशस्य निशाचरस्य शक्रसस्वस्य सरसा नन्दिवर्धनस्य वासुकेर्वसतिमणिमयमत्र ........... [^9] ति । सप्तमं तु पाताळनाम हेममयं मायावामनत्रिपदिना ( न ? ) इष्टापदा ( त ? न) स्य दानवेन्द्रवृन्दारकस्य बर्वैरोचनस्य मुचुकुन्दस्येन्द्रनिर्विशेषस्य च विषघरेन्द्रस्य इन्द्रनीलाम्बरस्येन्दुमण्डलपाण्डरस्य ............. [^10] लस्यार्चिमालिनो द्विसहस्रजि ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Space for 10 letters left blank. [^2]. ,, 8 ,, [^3]. L. about 2 letters. [^4]. Space for 10 letters left blank. [^5]. L about 6 letters. [^6]. Space for 18 letters left blank. [^7]. L about 5 letters. [^8]. Space for 14 letters left blank. [^9]. L about 10 letters. ह्वालोचनस्या ......... [^1] स्सह स्वान्येषाञ्च नागराजदनुजनाथरजनि चरेश्वराणां पुराणि पूर्णानि चन्द्रमुखीन मुद्धरत्नधामानि नृतगीत नित्यरम्याण धत्ते ......... [^2] पर्यपि (यो ! ज्यो) तिर्मयालोकः सर्वतश्च बहिरम्बुवलयं दशगुणमवनिमण्ड......... [^3] भूतानि महान्ति पूर्वपूर्वमावृत्य भुवनं धैर्यमापादयन्ति । परमनादिमध्यनिघनमपरिमाणमव्यक्तवियति भुवनकोशे यास्ता लोकपुर्योदय प्रध्यमं मेरोरेवोपरि तदालोक(!) ........ [^4] भवतो देवब्राह्मणानुप्रदादाज्ञाविधेयं भविष्यति । वैष्णवानां हि (चेत? तेज) सामुदित इव कश्चिदंशस्त्रदात्मना स्थितः, सर्व एगो सर्वमुनि अरमहिता भवन्तं परिभवदु द्विमासमात्रं सोढव्या द्वीपसार्वद्वारिक नक्षत्रं सर्वदिग्विजिगीषासंवादि श्रावणस्य तत्रानुकूलवर्तेनैव प्रायासि पृथुरिव पृथ्वीं स्वीकर्तुमित्येतावदभिधाय विरमति स्म(?) । स तथा मुनिगुरुप्रकाशितोऽतिशक्रश्चक्रवर्तीमभिमा सर्वलेपा ....... [^5] वसनग्रहणमिव कन्धरोद्धरणमादावङ्गेष्वक्रान्तकर्णश्रवणतामकरोत्, आत्मजप्रभावश्रवणसुमती कृतार्थमात्मानं मेने ( ? ) । देवोऽपि कालवर्षमिव शङ्करः सरस्वती प्रतिजग्राह । भगवांश्च वामदेवो ....... [^6] सपु ........... [^7] वर्ग्यं विनयनिभृतमनुगच्छन्तं विसृज्य राजानं निजं तपोवनं जगाम । दम्पती चाश्रमं ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Space for 8 letters left blank. [^2]. L. about 3 letters. [^3]. Space for 12 letters left blank. [^4]. ,, 12 ,, [^5]. Space for 7 letters left blank. [^6]. ,, 3 ,, [^7]. ,, 6 ,, जम्मतुः । तनयाभ्युदम चिन्तया मोदमानौ मुहुर्बिरहोस्कण्ठया दूबमानौ मुहुः प्रयाणमळानि सम्पादयन्तो मुहु ..... [^1] मन्वग्र ......[^2] मुहुप्तेषामाजनुबेष्टितानामनुस्मृत्यरुदन्तौ मुहुरप्रमादं शिक्षयन्तौ मुहुर्देवताभ्यः क्षेममाशंसमानौ मुहुर्वर्शनागतानामृषीणा ........... [^3] दिवसशेषमनयताम् । व्याघ्रदमनो ...... [^4] तृपुत्रदारस्तं वृतान्तमुपलभ्य स्खेहद्रावितात्मा यत्ननिरुद्धबाप्पगद्गवकण्ठनिष्ठ चूतैस्तै रुपस्तम्भन वो ........ [^5] अथ चक्रवर्तितेजोग्रनिकरनिकषाव बद्धरोहिपूर जेतस्विक चक्रवाळेतृ समागमोन्मुखीनां दिग्वधूनामास्मसंस्कारधूप इव धूमरितनभसि जायमाने नदीयमसि स्मयमाने चूडामणिचामरिकायामकरिणीमिव या मिनीमुपस्थायपयत्याहरन्तसमये यत्ननितयथोचित नियतः क्षामः क्षामखेमा कौमकोमळमाप्रमाणागण पुळिनमध्यासीनं स्थगणेन नरपति परिवारयाञ्चक्रे (?) । चिरञ्च शिश्चिद ध्याय (त्रिवर्तिनितीव निर्नि)मिषनयना स्थित्वा मुक्तदीर्धनिश्वासा पुत्रमाललाप । तात ! जनयित्रीभिः सर्वदेव सुनुशोचतीयां विशेषतः प्रवसन्त इत्यस्यां लोक स्थित्या मुदिद्दिक्षणशक्ष्यस्येव निपुः विवक्षितविचित्रक्षणमस्य मे हृदयं किं वा परेणोपदेश्यं दृश्यते एष यमश्वोद्यते मान्यो मित्रवर्ग इति उपदिष्टे पिण्ड कमस्तवात्ममानो न सुहृद्विहिरणीयमिति निसर्गत एव सुखानबदारुयो किं मया भुवनभूतये भवन्तस्सचरन्ति (!) । स चेन्नियोगतः किमुत बज्राचलकदर्शनोचित स्थैर्य सम्भार भाजने में द्विरुपदश्रुबिन्दुसन्तानसमितान्तपक्षमा शुष्यत्क .......... [^6] य ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 10 letters. [^2]. Space for 6 letters left blank. [^3]. L about 18 lelters. [^4]. Space for 6 letters left blank. [^5]. L about 20 letters. [^6]. Space for 13 letters left blank उत्तानशयो यः कलप्रवाबीर्यो कृषावन्नाश्रमहरिणपोत काय आषाढी मोखलीरश्वेदानीं विदितवेदितव्यो वर्तसे सर्वावर्तस्थः सम एवासि खेहमपास्य निर्विवेकस्य स्त्री हृदयस्य ....... [^1] नेदानीमभिहतममृतमिवाभ्यवहार्य प्रयासे वा प्रीणयिष्यति ...... [^2] चिन्तयति सत्यप्येव श्रुत्वापि तथा तप्तवचोमिः प्रवास: प्रवास मिवासुभिस्त्वमग्रजविरहमविषयं विषह्यदत्त ....... [^3] यस्याः स्फुटन्तं पुटपाकमिव शोकशापवत्यकस्मा दङ्ग ....... [^4] तो त्वया च त्वत्सुहृद्भिश्च परस्परसुख बलात्कार कृष्टपीतौ तदनुवृत्तद्रावितहृदयानापकारपयोधरा दृश्यपि ........ [^5] सानमभ्युदनुजाने पुनदर्शनाश ......... [^6] बलानां चासूनां न कथञ्चन स्खण्डनीया मनोरथा इतिपर्यश्रुणा मुखेन पादयोः पिपतिष्यन्तीं मातरमतिसमग्रं गृहीतहस्तद्वयो यन्त्रित इव किञ्चिदं ...... [^7] स्तोयव ........... [^8] ब्याजहार (?) । किं फलमम्ब ! वैकत्र्यमेष धर्मः प्राकृतप्रकादानां यदेवंविधेषु वैधुर्यमाया खलु धैर्यमेवावकाशेऽपि शोकस्याश्रयति, स्मर पृथा सा प्रस्थितेष्वपि वन ........ [^9] योदश समाः समाधिमास्थायास्थितारातिनगराय, अढमत्राप्य (त्र्य ?) पायशङ्कया वयस्यवर्गपरिवृतस्य हि मम सेयमुद्यान विहारवर्णपुष्पोद्भवानाम पितरो मातरश्च कियति कियति ..... [^10] स्ववर्तन्तमा ........ [^11] कथयतामवो मुहुरस्याभिरागमितास्तदमे सर्वकृतानामद्विष्या भव पत्नीरपारावचरापारपातिनो ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Space for 12 letters left blank. [^2]. L. about 2 letters. [^3]. Space for 12 letters left blank. [^4]. L. about 4 letters. [^5]. Space for 12 letters left blank. [^6]. L. about 4 letters. [^7]. Space for 8 letters left blank. [^8]. L. about 4 letters. [^9]. Space for 14 letters left blank. [^10]. L. about 2 letters. [^11]. Space for 8 letters left blank. गुरुमनस्य (?) । बस्य ममाप्रगश्वग्रहंसापनीतः तस्यापि के)ल दर्शनोत्सवश्वरतोऽस्म .......[^1] तया यथेतदेवमेनमम मिसन्मासि बसतोऽस्मान् भगवत्पादारःघनसुखं ऋषिपुत्र कुशाम गोष्ठीविनोदितस्तातस्य च तम च पादशुश्रूषा र सस्तातसुखा मात्यादीनां दिवानिशमुपदेशामृ ......... [^2] नाव्याप्रदमन मोरसकृदालोक(ले? ने) प्रीतिरिति कतिपय दिनदुर्लमायमानमपि नैतत्सर्वमुस्तुकयति । अस्मद्वियोगौत्सुकप्रतिक्रियार्थ चोपस्थित एवेष सिंहदमन इति ........... [^3] मन्५न्त्र सपुत्रदारोऽध्यगच्छद् व्याप्रदमनः । सोऽब्रवीच । देवपादपङ्कजयुगळमृने न मातरं पितरमन्यमन्यं वा बन्धुमपरं वा दैवतमनुजानाति जन्मनः प्रभृतिसिंहदमनः रस्मेव च पादवनादनु महाजल वृति तिविसर्गनिष्कलङ्क जग्धर इव घत्रलीमूतः सोसवनादिष्टेऽपि यत्र यत्र भवदीया पतीति प. दपद्ममात्रे तत्र प्रथम सन्निहिता सिंहदमनमधुकरोपवारणीयो यदि तपोबनपरिगलनाय यदुक्तमत्येव कश्चित् कन्दमूल करवन न कण्ट के ...... [^4] विनतिक(ति ?)मिप्यतीत्यनबसितवचन एव मर्तरि संरब्धेय किचिदम्यमत बिन्ध्य सेना (?) । कच याम देवस्य दशकुलकुटुम्बपक्षपातित्वं क्व च ...... [^5] तावयमनुग्राह्यपक्षं देवस्य दैवह........ [^6] केन जितमजान्यवृत्तिभिः पुष्करैरित्युदश्रुमुखी मातरमुबाच सिंहदमनः । किमम्ब रोदिषि ...... [^7] स्तमनुपतन्ति चास्वामिनमर्थान चिन्ता विकृवा स्खलु तिर्यग्धर्माणि नो जातिरावृ ( ? ) ....... [^8] भोरग्रगमनायेति क्षुभितेषु च तेषु लज्जास्पृष्ट इव किश्चित् क्षणं तूष्णीं ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Space for 12 letters left blank. [^2]. ,, 8 ,, [^3]. ,, 3 ,, [^4]. L. about 13 letters. [^5]. L. about 20 letters. [^6]. Space for 6 letters left blank. [^7]. L. about 16 letters. [^8]. Space for 7 letters lett blank. स्थित्वा प्रीतिस्निग्धेन चक्षुषा क्षाळयन्निव सिंहदमनस्याननं प्रण (य) कोपकालुष्यमाललाप देवो राजवाहनः । सखे ! मा स्म विदमन्यथा श्रुतं (रु? कु)तश्चिद ........ [^1] च चित्रां कथां कथयन्ति वृद्धा त्रिकायसहत ( ? ) पितामहेन मे चण्डकृष्णः । तस्य सुनुरपर इव काल: कालदण्डनामा मालवेषु चण्डवर्माणमाश्रित्य तदनुजानामे का दशानामुपचलमुग्रवर्माणमटवीमर्दनाय लब्ध्वायनिर्गमिव ..... [^2] ति न हि बुभूषको द्विषोऽवजानते तच्चेदरिबलमुपनंस्यति उपनतयायुधस्पर्शतयानुगुरुपानामोकस्यै तातव्याघ्रदमनस्योपरिभवो भविष्यति(?)। स्थितेषु चास्मास्वीहशेऽर्थे यदि वृद्धा व्याप्रियन्ते किमेमिर्लोहस्तम्भदीर्घ स्तम्बै(र्वाहु !) बाहुभिः बलिनो घन्वि (नेना! नो) Sप्र (म)त्ताः सत्त्ववन्तश्च न सन्त्येवान्यभूमौ प्रायशो मवादृशाः । त्वयि स्थितेनिश्शङ्कं शक्यते गन्तुम् । गतस्यापि न मे सुहृद्रणभुजबज्रपञ्जरगतस्याशिवाशङ्क। तदप्रियेऽपि मद्वचस्यधिस्व पुनस्त्वमेव मा ...... [^3] बां चानुनेष्यसीत्यनुत्तरं तमकरोत् । एवं तैस्तैः प्राप्तकालैशलापैः पूर्वमर्थ प्रतिशय्य शर्वर्या सर्व एव शयनमन्वतिष्ठन्। अपरेछु(रन्धि ? रुन्मि)प्रति मत्तपीनचीरण्डिग ...... [^4] कलत्विषि न्नं च ..... [^5] वालचामल विधि(!) ध्वा दुर्विलास मुषि कुमुदवनप्रभासद्रोहिणीरदोस्थित मुक्तपङ्कजव्याकृतमुखपीत कोमलोष्मणि मौमौतयुकचक्रवाकपूक ...... [^6] षि भुवनभूषणे पूषण पुरुषसिंह पुरोहितस्तम्बेर मरोहिणीविषाणको मार्जिताभिराज्यबिन्दुचन्द्रकिणीभिः क्षौद्रवेशलाञ्छिताभिरद्भिरभ्युक्षितमौलिर्य...... [^7] समुपस्थाय ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Space for 5 letters left blank. [^2]. ,, 5 ,, [^3]. L. about 2 letters. [^4]. [^5] Space for 4 letters left blank. [^6]. I. about 6 letters. [^7]. ,, ,,, ,, देवं सवितारमभ्यर्च्य भगवन्तं भाषापातमितरराइच परिवसिस्या देवता जप्त्या बहाने जप्याभिहुत मतिसमाहितेनाथर्षणोऽनुपद्रुताभिराज्याहुतिभि (!) ...... [^1] लालमिव प्रदक्षिणावर्तित शिवाकलाप जटिलामं घृमोद्गारितयैव सूचितसुकृतपाकं राज्यचिह्नसन्तर्पणायेब हयगजध्वजालपत्राकृतिं दर्शयन्तम विस्फुलिङ्गाजर्जरमनन्दात ..... [^2] र्णं हिरण्यरेतसमतुलमक्तिः प्रदक्षिणीकृत्य शुक्लमास्याङ्ग रागवासास्सह समानवेषैः सुहद्भिरिन्दुग मन्तिमसिद्ध भिवासुतसुरभि सौरमेयीक्षीरेणानुभूयमानबहुलमनवगीत ...........[^3] प्यज्जितमावर्जितरसनेन्द्रियमक्लिष्टशुद्धिकर्णकं पयोऽस्खण्ड पाण्डुसिकतझरूपं पररसम (न ! )भ्यवहृत्य पीतधूमबर्तिराचान्तो गृहीतवासताम्बूलोऽभिवन्द्य भगवन्तं यामदेवमन्यानपि तपोधना(ना) श्रमाधिदैवतान्यात्मनश्च गुरुजनमागामिसम्पत्सम्पादिनीराशिषः प्रतिगृहन अप्रतिरथं जपद्भिर्देवरक्षितप्रमतिमित्रगुप्तादिभिः सवयोभिश्च मुनिपुत्रैः परीतः पावयन्निवान्यदुर्नृपोपभोगपांसुला मिळां (भव ? इम)पतियातलीलाविलम्बिभिः पादकमलन्यासैः स्निग्धगम्मीरपुण्याह (पो ? घो) षनिरिणो निजमन्दिरान्महेन्द्रद्वारेण उपद्वार निहितरत्नगर्भमिथुनकुम्भपूर्णा निर्जि ! र्ग)त्य जायमान सौमनस्यः सौम्यां दिशमभिप्रातिष्ठत (!) । अथ प्रस्थितानां च तेषां दक्षिणतः कोऽपि ब्रह्मचारी ब्राह्मणकुमारः कुमुदोत्पलकल्हारहारिणि हरिम्मणिभङ्गवर्णवारिणि सरसि सारसावतंसे हंसपोताय स्वहस्तदत्तवन्य वर्धिताय शिखरस्तप्रपीडितेनानुष्ठमुखालपातिना बिसक्षीरेणानुतीरविरूढचरपद्मपत्रपुटं तमापूरयन् त्रिभुव (न) वैशव्यशालिन्या शरद्विमूत्या समावर्जमानदृष्टिरियं ( ?) वसन्ततिलक मुचेरुज्जहार ----------------------------------------------------------------------------------------- [^1]. L. about 6 letters. [^2]. ,, ,, ,, [^3]. ,, 3 ,, सप्तच्छदस्त बकचामर(धूननोऽयं जातो मरुद्धन) सित्तं वियदातपत्रम् । हारप्रसादिसरिदम्बुसरोजलीलः कालोऽयमुद्भवति नन्दितराजहंसः ॥ इति । लब्ध्वेदं पादनिमित्तवृषभं चक्रमविरेपातट खननलग्झरक्तमृ ............ [^1] रोपविषाणया सहेलमुद्गर्जन्तं सौराज्यारम्भहद्धर्ममिव जातिघवळनिर्यायवन्दिमङ्गळगीति(रि ? मि)व विजयशंसिनी बगुमञ्जुळविहङ्गमविरुतिमाकर्णयन्तो गम्यूति मात्रमिव गत्वा समे सद्मे सारपति ....... [^2] णोदके पुष्पफलसमृद्धसौम्यवृक्षमालिनि वानप्रस्थानां सपत्नीकानां प्रतिश्रये त्रिफलपाणिभिः ....... [^3] लिकाकुसुमदाममिः पूर्णकलशपाणिभिः पुरस्कृतप्रदीपैरैन्द्रीणामृचां माङ्गल्यानाञ्च साम्नां जैत्राणां च यजुषां पुण्यानां चाथर्बणामुदीरयद्भिः घोषाद् द्विजातिभिः प्रतिगृहीत प्रवेशः प्रीतपेशलाभिस्तापसानां ......[^4] नामात्मनश्च सुहृदां विचित्राभिः कथाभिः विनोद्यमानस्तत्र तद्दिन मुबास देवोऽपि राजवाहनः । तस्मिंश्च वासरे सुमतिरि (द्ध ? त्थ)मास्मसुतौ प्रमतिदेवरक्षितावुपहरे समनुशशास- बत्सौ राजा नाम जम्भारिमलेशजी बिताषिपमनुष्यधर्ममार्ताण्डरोहिणीश्वररोहिदश्वश्वसनानां विश्वजनीनजन्मा सधीचीनो मात्रासमूहः । तथा हि स्थाने वर्षति सीमानं रक्षति शासनीयाननुशास्ति स्वानामीष्ट काले तपति तप्तानाहादयत्यपकं पावयति कर्मारम्भेषु प्रेरयति । असत्यस्मिन् न स्मयंत धर्मो ......[^5] वेदा नारम्येरन् ईश्वरा नाराध्येरन् ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 15 letters [^2]. ,, 5 ,, [^3]. Space for 6 letters left blank. [^4]. Space for 6 letters left blank. [^5]. L. ahont 4 letters देवता न प्रीर्णायरन वर्णा नाद्रियेरन् आश्र (मा ! मो) न वर्तेत चातानपत्यवतीन् परिचरेयुः(?) न भृत्याः स्वामिनाऽनुवर्तेरन् न पुत्राः पितॄन् पे......[^1] गुरूनुपासीरन् न कर्रदाः करान् प्रयच्छेयुः, न च कालेनौषधिवनस्पतयः फलेयुः । अस्य हि दण्डमयादखण्डवाहिनी लोकयात्रा । यदयं प्रातरुत्थाय धर्मा......[^2] वृत्त्या समः शत्रुपुत्रयोरादान मृणम्य निक्षेपोऽथानामस्वामिभिषिक्रयः (सम्भूब?) सम्भूय समुत्या• नमन .... [^3] तां व्यतिक्रमः क्रयविक्रययोरेनुशयमस्वामिपालयोर्विकम: सम्भूययोरनुशयदस्वामिपालयोर्विवाद(?) ..... [^4] सुविपतिपत्तिर्यामुण्डयोः पारुध्य ........[^5] स्त्रीपुंसधर्मो दायविभागो द्यून(स) माह्वानमित्यष्टादश विवाद पदेषु (शु?) देशदेवादिमिर्यथाभूतदर्शनादकृतं धर्मानु ..... [^6] प्रजा ........... [^7] तत्प्रत्यनन्तरं पद ....... [^8] म यत्र वयं वर्तामहे । तेन चानेन मन्त्रिणा त्रयी वार्ता दण्डनीतिरान्वीक्षिकांति चतसृषु विद्यास्वभिविनंतन समप्रेण सर्वे: प्रजागुणेनल्प ........[^9] भारुणा स्वभावधीतप्रवादवगुवाचिस्तम्मचापलालस्यानां कदाचिदष्यदत्तावकाशन 'मैत्रेण शुचिना महात्माहेन सत्मियण सत्त्ववता कृच्छेषु प्रत्युत्पन्न बुद्धिना द्व.........[^10] गेणो वैरायकण( १ ) वशिना मतुरात्मनश्च धर्मार्थयोः प्र (य) तितव्यम् । अपि चादिष्टायां भूमावनुज्ञयां वश्यं समुदितासनस्थेन प्रश्नानुरूपं प्रियहितप्रायमचीकृताक्षित्रो धर्ममपि ग्रहो ह ....... [^11] सम्भाव्यमर्थधर्मानपेतमतिपरि ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 10 letters. [^2]. Space for 25 letters left blank. [^3]. L. about 17 letters [^4]. Space for 5 fets left blank. [^5]. L. about 20 letters. [^6]. Space for 4 letters left blank. [^7]. Space for 8 letters left blank. [^8]. L. about 5 letters. [^9]. Space for 8 letters left blank [^10]. Space for 8 letters left blank [^11]. ,, ,, ,, स्फुटं च कार्याणि कथयता सम्यग् वृत्तमनुप्रविश्य प्रोत्साहयता प्रमादेषु मितं प्रतिषेधयता संवादमन्यैर्भेदं वानुपयता द्वेष्यादिमिर संवर्जिनी ....... [^1] नन्याभ्यर्थिना सर्वदा सर्वत्र प्रेक्षाकारिणा दैवतवदमाययोपस्थय स्वा (मि : मी) सर्वेश्च गुणैः सम......[^2] गता भावसमुदेतारश्च यूयं यस्तु सदोषः सहपांडया बालभावाहत्वेन च महेत्वोत्कण्ठादवगृद्ध प्रचारबुद्धिरिति तदुभयं भयङ्करमावयमिव(१) ....... [^3] ह्यासेवनीयः कुमारः सर्वैश्चायं महाकुलीनतादिभिरागामिकगुणैः समग्रया चात्मसंपदादितस्वामीत्येवमेव चापरेऽस्यामात्याः स्वान् सुतान् सन्तोषाद्गुणेषु ....... [^4] त्रण कथं .......... [^5] कुमारः प्रथम एव वासरे पितृपरिजनं द्वितीये परिचितान् मुनिपुत्रकान् तृती (ये) संहार्यं व्याघ्रदमनं चतुर्भे सहानुयात्रं सिंहदमनं निवर्तयितुमशकम्मासं चक्र........... [^6] एव पार्श्वजाम्ब ........... [^7] तभासो हिंगुरुकपुण्डरीकलक्ष्मीमुषः क्षौद्रहरिद्राभङ्गहरितालपत्रांसवर्णाभिरोषधीभिरुद कैश्चाशून्यपर्यन्तान् सहस्रषेधिनो रसांस्ताम्रपीतकांश्च र ( सो ? स) घातून् कृसरमुद्गमाषप ...... [^8] तानप्यपलाशशैवलनिशाहयानवर्धयकृष्प्लीहाभ्यांश्च दवबिन्दुच्युति ....... [^9] कपान् कनकधातून् पद्मपाटलीस्फटिक पारावतवहिकण्ठमस्स्याण्डिकायनेकवर्णान् रूप्यधातूनन्यनरेन्द्रप्रार्थनीयानभिज्ञोऽपि सनकौतुकमवलोकमानो धृतिसंस्थित विकटवंश पङ्किप्रांशु ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. Space for 9 letters left blank. [^2]. L. about 2 letters. [^3]. ,, 12 ,, [^4]. ,, 26 ,, [^5]. Space for 8 letters left blank. [^6]. Space for 10 letters left blank. [^7]. ,, 8 ,, [^8]. ,, 6 ,, [^9]. L. about 1 letter. अनुवर्तिभिरनो कई मनोज्ञ माथी ज्यानजीबञ्जीवकां कूजस्कोकिलामाबुमुखर कोयटिकामागुञ्जद्भृङ्गजालामचलगुहामतिविशालामभितस्तटशिलातलरद्वितपुष्पलिङ्गया (?) नरस्नो प्रस्तरो पत्रितबिन्दुमाल सारकित मूलया शैलफन्दर प्रतिरबोपबृंहितमा तह निर्घोपनिर्झरिण्या परिगृहीतं कमपि सुचिरशून्य मोगमे कहिंमध सिकतिले वनस्पतिमूले प्राङ्मुखमासीनमक्षमालिका गणनगा किमपि जपन्तमनेकवणकिण (कने ) कर्कशका ......... [^1]तराजिनबाक्षितेक्षणापा मनस्संस्कारपरुषं नीमकालमूर्घजमग्रतपश्चरण रूक्ष का लवर्णमुन त मुखपालेखानु मे यद्विजातिभावं कमपि चोरवाससं ददर्श । स च ढट्टै ....... [^2] त्थाय पायमर्थ्यश्च पद्मपत्रपुढेन स्वागताभिषानोपक्रम मुपजहार । फलमूलेन बनपुलमेन स्वादुना निमन्त्रया चक्रे । तस्य च प्रणयमनुरूप मखण्डयन्तोऽपि ......[^3] भर्तृभावाः सुचिरमैक्षन्त देवरक्षितं विताकृतयः कुमाराः । स चैवमूचे – मोस्तपोधन । सोऽयं प्रमाबो यस्तो (प? पि) विसंस.......... [^4] तां परामुत्पादयति चिरदर्शनमपि नेतरत्र भुज्यते हि क्षणष्टोऽपि निर्विशङ्कमार्गदुमो नाम ग्रामसीमानिन्योपवीरस्थानं वृक्षस्या व दुराधर्षम .......... [^5] पुमांसमापादयति स्वैरनियोज्यं जगतस्तत्क्रम खानुयोगा हि मार्षमाईकौतुकस्य हृदयस्य वपुरिदमद्यापि विप्रजातो जातिशुक्लया यक्षादिसुलभमनुपलब्ध पूर्वमस्य (?) चै ....... [^6] शस्त्रकृतस्याश्चर्यमित्र प्रतिसन्धानं वावदवस्थानं च कारणं नाम ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 7 lettets. [^2]. ,, 10 ,, [^3]. ,, 18 ,, [^4]. L. about 20 letters. [^5]. ,, 11 ,, [^6]. ,, 4 ,, यदेव किश्चिनिमितीकृत्य गत्वराणां विस्मयस्थानमपि च विष (य) मोगप्राग्भागे भरसद्देऽस्मिन् वयसि स्मृतिविहितगार्हस्थ्य .......... [^1] स्थाय वन इह वानप्रस्थमेकाकी चरन् गुरुणा निर्वेदकारणेनोपतप्तो भवितुमर्हसिं । न च तद्विचार्यमाणमनवसानं मरणमगतिः स्फुटं वा कः शरीरपातप्रतीक्षं नरकदुःखं मन्त्रौषधि विद्वेषणम् अनूष्मदाहजपरोक्षरं मलमुपावृत्यमणमानकोशं प्रसारित मधिपस्य मुप चरित निन्दा मन्दिर मूच्छितो विषादध्वजः समं प्राणशल्यं सुनिहितो जुगुप्सानिधिमाकलितमलक्ष्मीहस्तसारमलच्छन्नदैन्य सर्वखमखिलदैत्य करतन्तुतारविस्मृतोपदेशो घोरतमः पापरोगः सकललोककुलीकरणरन्ध्रान्वेषणैकच्छापाकजागरूकं दारिद्र्घं तस्य हि सन्निहितैव प्रतिक्रिया यदि मे विशदविकरण विशव दुम्बराणां शतवेधिनां सहस्रवेधिनां चात्यन्त एव दृश्यन्ते काञ्चनिकारसानवनीत कपोतगोमेदकवमशुल्य कन्धायक्षै। मोमाकुसुमवर्णाश्च तानाशीलानैकलोकप्रभागर्भ धावत : (१) । तदेवम (यंनो! यस्नो) पनतेष्वप्युभयलोकसाधनक्षमेष्वदत्तदृष्टिरर्थेषु कमर्थमभिसन्धाय निष्ठुरेण तपसा कर्श ......[^2] त्वा तु स विभः प्रत्युवाच - सौम्य सन्तोऽपि सम्पश्यन्ति गरिमाणमपरमार्थं परेषु चित्रमार्याणां भावास्तथा मयि प्रश्नानुग्रहो मुखमप्यपरराध्यतात्मानं भवानप्यु ...... [^3] क्षरेष्वस्मृतस्मृतिवेदेषु अश्रुतयज्ञ (पार्थे! वार्ते) वनाघ्रात धर्मगन्धेष्वप्रसिद्धद्रव्यशुद्धिष्व नवेक्षित भक्ष्याभक्ष्य चिन्तेष्वनवगते ......... [^4] र्यमात्रपण्डिते (ध्व!षु) काण्डपृष्ठेषु यत्वाधिगतजातिमात्रस्मरणसम्प्रदायेषु वनचरतुल्यवृत्तिषु व्रात्येषु विन्ध्यपार्श्ववासिषु ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 2 letters. [^2]. ,, 12 ,, [^3]. ,, 24 ,, [^4]. ,, 20 ,, शबराजू पिण्डास्त्रावर सानुसारिभिरिव सारेरेब भाराका (रैर्वध्यारे: १) रिंगहीतेपु ब्राह्मणवेषु जातो मा (तः न तवः) कृत्रिमग्राममामणीभूत जर स्किरात नामधारो द्विषोऽस्मि । अहमेकदा कोदण्डपाणिरारण्य कैरमा चरन् परिपथं पान्थमेकं पलितपाण्डरमात्मप्राणानुरूपयष्टवष्टम्म सार्पणं कर्पटान्तः पिनद्धनीवारक मुहिमूटिकामरपरिकान्तमन्दविक(मा ! मम) शीतिवर्षदेशीयं द्विजातिमासादयम् । अकादीवस्तु कबित् तेन दृष्टेन रैपोषं पु(टट) इस इडो लाकुटमुचम्बाभिहन्तुमभ्यधावत् । आर्तः सविषयानुमय करनिरुद्ध षष्टिशिखराबधब्धशिविलम्ब चर्मवक्षा स्वासोचानतारकत्वात् प्रत्पुम्म(न? ) मदृष्टिः प्रथमोनमित मूर्षा निनिहिरिह चीन विष्टभ्य कमञ्चिदेव पद्भ्यां तिष्ठन् पुत्र मा स्म हस्तुं गृहाणेमं स्वयमुन्मुध्यामिकक्षालनं बन्यमुष्टिमिति श्वासच्छिन्नवाग् ब्रुषाण एव निर्दयाभिघातपातितः प्रसमाकृष्यमाणकर्पटो व्यवेष्टनर(१) जातदयः पुनरवारयम् । अपसर किमनया धान्य........ [^1] त्रकया कर्पटिकमा वरजरद्विजान् गृहीतवान् यतः प्रभूतमाम इति । स मां निर्मभ्यम सत्यं सर्वावस्थमध्यकर्मण्यमेव ब्राह्मण्यं यदयमपि नाम मातङ्गको हस्तो घृणोपहत (!) .......[^2] भ्रंशयितुमिच्छति । तन्मूले च कलदे (ए)नमन्यां ब्बासता (थीं? मिन) धतुरोऽहमवधिषम् । हतशेषाः पुनश्वयमशः सामर्षा विकृत्य मामगमन् । नागामहमश्रंलिहदुत्ततोरणं है (म) प्राकारमाळमुज्वल .......[^3] न्मणिभवनपहिश्यादृश्यं दिव्यपुष्पं पुप्पोदकडू। रिनीरविहारचरितपुण्यतारुण्यसुन्दरीवृन्दमनन्तभोगयिम् (!) । पुनरद (र्शयं र्श) च महति सिंहासने निषण्ण मेकतो दिव्याकृति --------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 2 letters. [^2]. ,, 5 ,, [^3]. ,, 8 ,, ........ [^1] पैरुपास्यमानं धर्माधर्मदर्शनमिव कुर्वन्तं भगवन्तं धर्मराजम् । समां सन्त्रासेन जानुशिरः स्पृष्टभूमिं वेपथुशिथिलाञ्जलियोगं लक्ष्णया गिरोत्थाप्य स एष सर्वयातनापार ..... [^2] कृष्णो (यस्य?थः स ) पुरा राजर्षिणा रिपुञ्जयेन यथोकं शासितः क्षपितकल्मषाणां राशिः सस/न्धिदानिमाशीतिकस्य (१) साघोर्वसन्तयाजिनः शान्तिपालस्यर्थे मुक्तजीवितो मत्समीपमायातवान् ....... [^3] हार्हो यत्र दुष्कृतिनः कुटुम्बिनः । तानिमान् (धर्म ? पद्म ) महापद्मरौरवमहारौरवसप्ततालकालसूत्रान्धकाराहया (मय ? नू) महानरकान् विभागेन दर्शयित्वा विसृजैन नित्यो प्रमित्युप्रकर्मनित्यो ......... [^4] चित्रगुप्तवानीत्वाञ्चामित्थं चित्रगुप्तेन पात्यैतानू (?) परिचितं तव निरुपमानं दुःखसम्भार सम्भारमात्मम्मरिणामधीरचेवसां प्रेत्यभावप्रत्यास्त्र्यायिनां भगवतो धर्मराजस्य यातनास्थानम् । अत्र हि जहि जहीति जातक्रु (द्धात् ? घां) किङ्कराणां प्रलयमे (व ? घ) निर्धातवात भैरवैकमसिंतेन यान्यशस्वपात्यमनानारर्जकाशानां वज्रकुञ्जकमष्टदष्टत्रदग्धादस्थिसःच्छेदनादुच्छूनेन चूस्कृतेन बन्धनयन्त्र संबेष्टचमा नावग्रहाण । मङ्गभङ्ग विराबबृंहितेन दाहारवेण आमस्तकजघनसन्धब्रह्मसूत्रानुसारपाट्यमानानां पट्टसधाराद्विधाकृतेन, ईक्षणोद्धरणसंरब्धदक्षिणकररक्षः पादावष्टव्धवासा सव्य कर निकृत मनु वलीकृत गलघट्टितनिवृत्तेन निर्भज्यमान परशुक स्थिपञ्जरझरझरा शब्दसामान्यनिर्गमेन निष्टनितेन शिशिरजलप्रपा प्रनाली याचनाञ्जलिहर पुलित चलितमस्तकानां पर्यस्तदृष्टिपातकोपित खरदुरुष्परिघमुद्गर मुसलगु लिक्षेपमुण्डागण्डपिण्डितप्रविसृतेन विक्रन्दितेन शुद्धगन्धशालिसिद्धवर्धित कएवमानगन्धाभिद्रवणरुद्ध निर्धारितानां जड्डा ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 7 letters. [^2]. ,, 10 ,, [^3]. ,, 7 ,, [^4]. ,, 4 ,, ज्जानुभङ्गझटझटारटितपटुतरेण पतनकोलाहलेन, अलीकपाककर्कश जिलजिहोद्धरणप्रफटकण्ठमार्गनिर्बाधनिर्गमानां रक्षःकटिरुद्धदुष्कृतिहसिसहक्षत्रतिक्षोमक्षुभितानां प्राणपञ्चमानां निष्पोतध्वनितेन, इस्तवससिकप्रपिण्ड पत्यासेपरोक्ष्य सन्धुक्षिताक्षुद्रक्षुषालुब्बानां ......... [^1] नमिव च न ........ [^2] लम्भिताध्वना रु(मि! दि) तथ्वानेनाप्राणिये रूप्यदानदर्पिता (नोभेनां नै) कशतवर्षानुवन्धिनां सन्ध्यस्थि कठोरकाषायकुण्ड ....... [^3] पार्श्वपाणिपादसोदनादेन, परिष्व (गे!) गेम पाय मानपारदरिकानुभावतीनां छलफळञाकारदीप्तलोहपुत्रिकाणामुद्घाटित पूर्ववृत्तचित्र कन्दर्प चर्चरविस्ता रेण प्रकटीकृतप्रणयकोपप्रसादनप्रकमेण मर्मच्छिदा कद बिना प्रलपितेन तसताम्रद्र वानुपातदीप्तायो गुलुक फलम क्षितो स्थितानां परमर्मस्पर्शदुर्भाषितपुरुष बहुमाध्यमाविमो मोषाद्द्वारप्रकार कलतल्पवामपार्श्वशयनविजम्मिसेन बसामेद मेहमसैकोहामधूमळसम्भारगर्भोच्यतेन दीर्घशूत्कृतेन वृकवराहसिंहव्याघ्रवर्मि (ह?) महिषकुरुको प्णिकावलुप्यमान सर्वावयवानां मृगवनविहारसिंहिका नामसोनार म्भितेन वनदहन विसर्गशीलानाम् अनलजालगर्भाशयचिबृत्तिविष्फूर्जितरषेण चारतविविधचतुराणां वर्षसहस्रान्ध कारकुहरमास दुःखनिस्सहविसृष्टेन विपरतापनपण्डितानां उलो सर्प सर्पहरितमझनाव जितनिमज्जितोन्मज्जितानाम् अरुम्बकरणमलिचचिलालिखया खजमथन गोरसचोरघोरारञ्जरकलकलेना सितालवनपत्रपात्रोत्कृत्यमानचैत्यच्छेदकाच्छिकृतेन धर्मकृततटाकनाशकनरशन भीमतैलिकय आन्तिचित्कृतेन शौचा शौचविचारमशून्य दुर्मानुषममलससरित्तरणास्फावाचा छपालशैवालजालजटिलपूगबीचीपूगवेग .............. [^4] भशब्देन क्षुत्सन्धुक्षितप्रकाचि ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 20 letters. [^2]. Space for 8 letters left blank. [^3]. L. about 18 letters. [^4]. ,, 6 ,, रेन्धनसमवसारवोदरान्धवढिघलक्ष: सहस्ततालपटह ध्वानेसनसनस्याद्वशनप्रागृनासक्त सूचीगळ ................ [^1] रोक्षामिहन्यमानोवरमृदा निम्यनेन च ब्रह्मस्तम्भसमस्पृशा भिद्यन्त इव नित्यश्रवणकर्कशाम्यस्माकमपि नाम श्रवणरन्ध्राणि ( ? ) । अपि च प्रतीतान्येव ब्राह्मणवधः सुरापान ........... [^2] स्तेयं गुरुतरूपगमनं पतितसंप्रयोग इति पञ्च महापातकानि त (त्रै ? त्र) ब्रह्मणो (न) वन कुटीग्रामसीमशून्य गोत्रजवृक्ष मूलानामन्य (तम ) बासिनो वापितशिरसः शवशिरोध्वजा ........ [^3] शचरितवन्तो भैक्षान्नं गोसवेन स्व (ञ्जित जिंद) भिजिद्विश्वजिद्भिरश्वमे(ध ! धे)न (तृव?त्रिवृ) स्तोमेन वा निष्ठु (ते? रेणे) ष्टवन्तो गृ(हवो! हं वा) सपरिबर्ह धनं वा जीवनक्षमं सर्वमेव वा स्वं विप्राय विदु....... [^4] ननभिभुजः सरस्वत्या प्रतिस्त्रोतोनुसारिणो न त्रिरीतवेदसंहिता नतिचित्रभानौ समिन्धत्या वाचीनशिरसः पतिताः न विधिबल्लक्षभूताः शस्त्रिणां न गोब्राह्मणकृते विक्रम्य सि ...... [^5] बहुप्रकारमोहिता मृता वा नच ब्रह्मक्षत्रसंसदुद्घोषितापार्वा नोऽश्वमेधावभृथस्त्राता यान्त्यन्ते तु सर्वयातना हि दुर्मतयः । तथा हि दहनजिह्मणदंश. जालज जर्जरास्तीक्ष्णोन्मुखरोह कर्णस्थला कृष्टिपृष्ठ कशेलुरुशर्कराः कर्करकरतलोच्चलच्छिलाङ्गारपूर्ण व रुग्ण दुर्दलितैः मरुमरुद्भिरप्यसहिष्णुमिरेवौष्णमावेगावतीर्यमाणोष्ममांसतकुलधूलधूलयो निर्वृक्षक्षुपप्रच्छायवार्ता निष्प्रतिक्रियक्षुत्पिपासा चैषामाकर्णपथात् वचित्फुल्लोत्पल कमल कल्हारहारिण्यो वारिदीर्घिको इव प्रतिहायः पुनरमीषा मभिष्यणद्विषणा तृष्णाबलप्रघाविताः तामसविभूतय इवानुपयोगक्षमाणारक्षारा दूरोद्वेजनीयाश्च जायन्ते (?) । तासु च नरकपालबलात्कारा ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 6 letters. [^2]. ,, 4 ,, [^3]. ,, 4 ,, [^4]. L. about 6 letters. [^5]. ,, 4 ,, गुर्वलीक निर्बन्ध कोत्येषामपि यथोदितमता निष्कृतिकलुषाणां व्युष्टयः । तथा तु गुरुप्रतिरम्मणाद विज्ञातगर्भ (गा ? शां)तनादात्रेयी बघावग्रजराजन्य वैश्य पवि (श) समादनृतवादात् साक्ष्ये च निक्षेपहरणाव नावाद् दुःखायन्त एते दुर्मतयः । सुरापाः पुनरेते न तामेवाग्निवर्णा पीतबन्धो न तथा (स? त)प्तगोमूत्रं गोमयरसं पयोधृतमुदकमेव वा परिपाय प्रवितानज (गा! टा) धरा ध्वजवन्तो बाल (साससं ! वाससः) कणेन पिण्याकेन वा निशि सकृदुपयुक्तेन नीतवन्तो वर्ष (ह) इवोपक्रमन्ते । सुर।पकल्पाब्ध निकृतयः कूटसाक्षिणः सुहृद्धातिनो वेदनिन्दका दृष्टाभक्ष्यभु (ज) श्व दुश्चरितैश्विरभि जायन्ते । ते चैते सुवर्णतम्करा नरवाजिरजतत्र जमणिमहं। मन्दिराश्वजनिषु शल्यमानमकृतवन्तो ब्रह्महत्यानृतं वा अनुपोता उत्पश्य बदनुभवन्ति (!) । गुरुदारान् मित्रदारान् पुत्रदारानन्त्यजाः कुमारीमात्मयो (न्या!नी ) श्व ग (त्यात!त्वा) स्वयमुस्कृतलिजरत अलयो नैर्ऋती दिशमाशरीरपातादजिस....... [^1] तप्रायोमय ........ [^2] नशायिनो मूर्तिमचिर्मय प्रिय मिवाशिथिलमालिष्टवन्तो न चीरवासिनः खट्टाङ्गिनश्च प्रलापमाया बन्यैर्निर्जने बने बर्षमेकमुषितकतो न यवैर्मणि ...... [^3] मासत्रय ...... [^4] वान्द्रायणं पशव एते परिपतन्ति घोरासु कारणासु । गोन्नान्म इमे न मण्डगोमूत्रेणपायिणो (?) हतगोचर्मसंवृतावयवा (सामा?मासं)यव (य?) म (का!क्षा) रलवण सितमश्नन्तो गोष्ठशायिनः शयानाः प्रस्थितातिष्ठन्तीश्वरम्ती सर्वशकचा सौरमेयी: शुश्रूषमाणा मास (तुला ! त्रया)न्ये च वृषभैकादशामिः (शो! गो) मिराराध्य द्विजानात्मानं पावयितुमच्छन्त्येव रमणीयानि कर्माणि । तदेवेद्रं गोहत्यावतमपारयन्तश्चरितुं मान्द्रायणं वा । सर्वे पशिदूषकाः स्वानुरूपैः कर्मभिरत्र संविभज्यते । त इमेऽत्र (तिणी! कीर्णि) नोन का (रं?ण) ----------------------------------------------------------------------------------------[^1, 2]. The two lacunae cover about 12 letters. [^3, 4]. ,, ,, 44 ,, गर्व (भोष्ठ!भेष्ट) निर्ऋतयो मरुदिन्द्रबृहस्पतिपावकेभ्यश्चाज्याहुतितर्पितेभ्यो न प्रत्यानीततेजसः त्रिषव (णाय?णोप ) स्पर्शिनश्च न गर्दभा(भिज? जि) नवा (मि?:स) नः स्वकर्मकीर्तनोपक्रमं सप्तागाराचरित भै (क्षान् क्षाः) कर्तृणामपि भयङ्करीभवन्ति ताराणाम् (?)। तथा च द्विजरुजाकरणम ( से प्रवयमा ? घेया)तिरङ्गनावत् पुंसि वृद्धिर्नित्यजितेति जातिभ्रंशकरेषु सान्तपनप्राजापत्ययोरनाचर (णां? णाद्) (बा? स्वगा) दिवघे च मलिनीकरणनामसु त्र्यहं तप्तयावकानुपयोगादिमे महत्यामापदि परिभ्रमन्ति । सुवृतक्षत्रबिच्छूद्रवधेषु च वृषभोत्तरं सहस्रं शतं दशेत्यशक्त्या गाः प्रदातुं ब्रह्म (ह) व्रतं वाध्येकमब्दं षण्मा (सानती ? सांश्ची )र्णवन्तः तरन्ति तानि तानि । चाषविडालन कुलभेक कुररीकाकोलूकगोधावधेषु शूद्रह (तं त्रि) रात्रं वा पयःपानमुपस्पृश्य वा स्रवन्तीषु चाप्सूकजपं योजनं वा गतिं कृत्वा, षण्डस्य वधे (समीसमर्षि ? सीसकं मार्ष) पलाल (गा ? भा) रम्, उर (व?ग)स्याभि कार्णायसीम्, उरणं छागमनड्डाह ( मे कहा ) यनं रासभस्य क्रव्या(द) मृगाणां धेनुम्, अक्रव्यादानां वत्सतरीं, (कले कमेल ) कस्य कृष्णलं, सर्पिष्कुम्भं सूकरस्य, तित्तिरेस्तिलद्रोणं, (फिल! कीर)स्य द्विवर्ष वसं, क्रौञ्चस्य त्रिवर्षं ......... [^1] बर्हि मासश्येनवानराणां रोहिणीं, बासो वा(हि जि) नः, कुञ्जरस्य पञ्च नीलवृषाणीति विप्रेभ्यः पापनिर्णाशाय दत्त्वा कृच्छ्राणि चाचरित्वा । अस्थि (ति?) मतां सहस्रे (शकट?) शकटपूरणक्ष....... [^2] तरेषां हते समूहे शुद्रहत्याशुद्धिमननुष्ठाय निष्ठुराणां किराणामस्वहस्ते पतिता बहुच्छलप्रकाराश्च कारवो रज (क) रुक्मकरकर्मारमेत (?) कुलालकुट्टाकप्रमुखाः सर्वे च तन्त्राध्य (क्षा)स्तदन्तेवासिनश्च पशुपालवत्स (ल?)पालासि(न्धार?धाव)क ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 7 letters. [^2]. ,, 3 ,, दोहकघृतमन्थका द्रोणमायगाढमाह कषटिकाच्छेदक पेयाल माळेयकशलाग्राहका उद्ग्राहकलक्षका शासक निर्याम कादर्शनाबीरकाः कार्तिकतरुककारतन्त्र चापदेवतटकौशेयवाय कदुकूलवायकाः शौण्डकास विकापयातकरिणान्यकराः कनकथमक ...... [^1] रकपूतकव्याघातकषातुदर्शका विशिःखोस्पथिकशुष्कादायकमायकोमायका इत्यसङ्ख्चेया नृशंसव्यापृतका यथायथमनुभवन्ति स्वबुर्नयानां जनिविशेषतः पुनः पानविक्रमिणो विजितसौम्या बहुरसोऽयं फलासवः पुष्कलोऽयं पुष्पासवः सुरभिरयं सुरासवो मधुरोऽयं मध्वासवः काम्य एष कषायासवः कल्यताकरण एष काशमय्यासवो सुधायुरिमं मूलासवं पिबतां ममोऽयं भग्नकुण्ठभयो मल्लास्वातकाकथ्यामितश्रेयः कपित्थशकलिकयादमृतमेनमाहुः स्थूमलक. शकलीय एष राजपेयः कदम्बशकलीयो बलकरोऽयं पुष्पासवः सुरमिनअंबा: पातीयः परिपन्थ्येष सर्वामयानां पलाशभङ्गनिष्कपाटीयः कः क्षमोऽस्य गुणकथने कपित्थभङ्ग निष्कपाटीयस्येति बहु बहु प्रलोभ्य पाप ....... [^2] पितवन्त ........ [^3] इह पर्याकुलाः प्रक्वथन्ति का पुष्पाणि ( ? ) । ये पुनरखिलकाळीय विकार कोशकालाय सकरण्डकाः क्षत्रशब्दविडम्बका विषयविषप्रासलेशलोभो ....... [^4] दूरमोहिता हितैषिभिः कर्णजप्यं मौनमाकर्णयन्तो मन्त्रभूयःप्रबोषदीर्घनिद्रयाश्लिष्टा घटामिषेकक्षालित मूर्तयोऽपि जनिताशौचा: शोचनीयभूतयो दारुणपटहघोषोद्वेजितश्रवणा लोका क्रोशहेतवः प्रबुद्धजननिर्वेददा (लि ? यि)नः प्रतिमयदर्शनाः पृथजागानुगमनोचिताः पुरस्कृतात्मदहनतेजसः कृतकपटाव ---------------------------------------------------------------------------------------- [^1]. L. about 2 letters. [^2, 3]. The two lacunae cover about 12 letters. [^4]. L. about 18 letters. गुण्ठनाः कठिनक्रमकर सङ्कोचितमकृतयः प्रतिपन्नचेष्टाविषयःः काष्ठाषिरूदस्तम्भदूषित करणाहरणमात्रवृत्तरीतयोऽत्यन्तपरप्रणेयाः पतितमप्यात्मानमपि न जानन्तः परिचितानप्यनवेक्षमाणा दुः (ख) परम्पराधीनमातापितृप्रधानमपि स्वजन(मा!मना)श्वासयन्तोऽसहन्तो देहिवाचमहमपि त्वत्प्रसादयोग्यः सकृदपि हृष्टिदानेनानुगृह्यतामयमनन्यशर (णेण?णो) जन(न?) इति पर्यस्तशिखे शिरसि निष्कारणविरचिताञ्जलेराकान्तोऽपि इतकप्रत्याशात् पारोधिनो भृत्यवर्गस्य शृण्वन्तः क्षाम मलिनवर्णाः कदाचिदप्यनुपजातवृत्त्यावृत्तयोद्वीरस्थानापविद्ध विग्रहा विपन्नसत्त्वयोगा विदाहरूढमिथ्योष्माणस्त्वन्वयधूमकेतवः कतिपयप्रोक्षणावस्थायिनः प्रतापेन प्रज्वलन्तः त्रीनपि खानुरागिणीरनुव्रतामरयन्तो (?) विलोमतां गता विघटमानसन्धयो भिद्यमानान्तरङ्गा निरर्गळप्रवृत्ताङ्गजन्मनिस्सारीभूता भूतिमात्रभाविनः प्रत्यासन्नजनाञ्जलिमतिमहामिलाषिणः प्ररुदितप्रजादुःखोपहृतबलिपिण्डलब्धवृत्तयो जीवदवस्थायामप्यनात्मवृत्तयः प्रेतनिर्विशेषाः क्षत्रबन्धबस्तेऽमी यथोच्छगुणिनो दुःखपूरेष्वपार .......... [^1] षु महानरकेषु सह सर्वदुष्करकपटोपदेशनिर्घृणैरसङ्ख्येय समुद्रशङ्खपद्मशङ्कपर्व निखर्वन्यर्बुदार्बुदानि सङ्ख्यावच्छिन्नानि सहस्राण्युषित्वा पुनरस्मिन् पद्मनरके जन्म मानुष्य कप्र....... [^2] नतिभिन्नं मन्यन्ते । यमपुरुषाश्चात्र कासव मधुप्रतिश्वायदय कपास्तां मम कनकप्रतामनादयब्यापायुजा: पानरोगमुखाश्च पायुमूलामहाः सर्वप्राणिसंहारिणा ज्वरेण .......... [^3] लोलयन्ति रक्षांसि च दारुणानि च ( ? ) । त्वयाप्येता ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 5 letters. [^2]. ,, 4 ,, [^3]. L. about 10 letters. यातनाः सहस्रशोऽनुभूताः तथेदानीमाचर यथेह पुनर्न पतिष्यसीत्यभिहितब्ध भीतो हृषितरोमा (हंदद्यम ? हन्त था हमनुगृहीतश्चास्मि यदेवं प्रभवतामुकं ....... [^1] पुनरहमपदिष्टो नित्योम इति भगवता धर्मराजेन तम्मे भगवत्प्रसादादबजिगमिष्यासुलभानुकोशदत्ताश्वासं हृदयमित्यञ्ज लिमुपरचयतो स(मा ? मे) समभ्यधात् । अस्त्येतदमूदू विदर्भों (दत्त पान्त)वासिनः पुलिन्दानामीश्वरस्य हालमलि (का ?कना)म्नः कोलाहलिकना(घ्नः?मा) चौर्यापहृतः सुतः । स जातु सगणः स्वधर्मानुष्ठायी सह बध्वा काश्चिदार्यविधवामध्वाने प्रत्यरुन्धत् । सात्वनाथा हा ना (थ!) दीर्घद (र्शी ? शिंना) देवेन सता कथं न दृश्यते कलत्र मिस्थमापद्धतम् । हा पुत्र ! (नीत्वो ! नित्यो) । ईडशमध्यपत्यं लब्ध्वा किमीदृशी न हीमनुभवनीया ( ? ) हा पुत्रक ! महोग्र! मात्रा सह परित्रायस्व भार्यामि (त्रा ? त्या)र्तनादं व्यसृजत् । अनन्तरं च व्याघ्र इव कोऽपि कोपात् प्रज्वलन् अधिज्यधन्वा युवा तञ्जनसमूहमभ्यद्रवत् । तं च कोलाहलिकं च रूपतो विवेक्तुमक्षमा मुख (न्त इन्ती)व क्षणम (ण्डुम्? भूत् ) । पुलिन्दपतिस्तु तां स्त्रियं सपुत्रस्नुषां समाश्वास्य कोऽसौ दीर्घदश नाम कश्च स नित्योग्रः का (स चसिक्तत्थ ? चासि कथ) ञ्चे (दां मां ) दशामा रूढेत्यवशक्किन्न चेताः सदयमन्वपृच्छत् । सा किमपि प्रस्तुतस्तनी पिब (न्निन्ती) व तमतृप्त ( त ? ) या शा प्रत्यवोचत् । जात! जा (ले धन! लम्घर) स्य नाम कुण्डिनपतेरुत्तमामात्यः स यथार्थनामा दीर्घदर्शी । तस्य महाभागस्य मामवेहि मन्दभागां गृहिणी (यमार्थ ? म् । मय्य) भूतां सुतौ यमो नित्योम्रो महोम इति । आद्यः कश्चिदाजीव कश्रवणस्वतन्त्रोऽयं प्रभुः मानिताविष्टवान् नष्टश्च सो ( 5 ) वर्षस्ते वहस्सु रक्षादोषादारब्धाकन्दानि च ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 5 letters. निगृवं बोषितास्मि भर्त्रा भद्रे ! मा स्मनः कृत्वं कुलमेकस्य कृते समूलमुत्कृतं सन्निवापा पार्थिवस्य ग्राहयितारः पुत्रैश्वर्यमादेशप्रत्ययादाशं समानस्त्वद्भयाद मुं गोपायति नाशनादेनेति(?) । तद्भवेदभावाय महतो नः कुटुम्बस्य तत्प ......... [^1] महकुलं महोप्रमचैव नेतुम् । ततः पातयेम वार्ता द्वौ चापि दारको कल्याण कृतेन मातामहेन नेहालीताविति । कृच्छ्राच्च मामभ्युपगमय्यं (तु कृस्णा चैव स्थितो ......[^2] णामयसुन्दरो मतहस्ति महस्करो पुरकं दशनमिति(?) सम्भ्रमावेदितस्वरमा निर्गतस्तं चिरेण ग्राहयित्वोपावृत्तो विमनायमानः शयने मदनुयोगाद भाषत । गत इदानीं तमसि मत्तगजविद्वावितानुयात्रः किमप्यगारं भयादुपलिष्टो निशीथनिर्धारिणं भित्त्यन्तरितं प्रवाचमश्रौषम् । भद्रे मामिनि ! मा मां विलम्बितागमनमन्यथासम्भवविभवं श्रुत्वैतत् सत्येव कारणे रुदिमि (?) नृपतिनाह मद्य रात्रावित्युपहरेऽभिहितः जाने त्वा कृतात्मानं मनस्विनं मयि च भक्तिमन्तम् । मातुलस्तु दीर्घदशस्वगुणवत् तवैहिनो विवर्धनातिमे त्वयि समीचीं वृत्तिम् (?)। उद्वृतश्च स (बाह्वा! बहू) नपि वञ्चयित्वा पुत्रः किल भविता राजेति तमिदानीं गोपायितुं प्रवृ(त्त)स्स यदि मन्यसे विजहि तस्य (ज्यं :) शा (मु)त्सादयन्नुप (पा!)शु नित्योमम् । अतश्च प्रीतिरुत्तमा बैरिनिर्यातनाच धर्मार्थो च पुष्कलौ स्वाभ्यर्थसाधनाद् मवन्तमभ्यावर्तेरनिति । हृष्ट इव तनिदेशमा श्रुत्यागतोऽस्मीति । ननु तदनुष्ठेयमेव देवादिष्टमपि निहत्य शीलम् । असुलमा एवार्थ स्वेष्वपि चापहृत्य श्लाघन्त एव सत्पुरुषाः । पीतं हि रुधिरमुष्णं भीमेन भ्रातुर्दुश्शासनस्य । एवंभाषिणीं भार्यां सोद्वेगमबोचदच्युतकः । कितं परिक्षिप्य से, किमपायमहावशंसि शीलविपर्ययः किं वापि, क्षमाचरिता चित्मियानुरूपेण मां ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 10 letters. [^2]. ,, 20 ,, मोहयसि(?) । क इवापकर्तारो नाम गु( रखो रुषु ) यत्किस्बिषमयेषु नैकप्राणापहारिषु क्षुद्वेषु धार्तराष्ट्रेषु क्षत्रियेण भीमेनाचरितं तत् किल मातृकल्पे मातुले शुक्ले शुक्लवृते विश्वोपगम्यसम्पदिमम्यवाहितेनेव केनापि हेतुना माय किञ्चिदूरोपक्रमेऽदुष्कुलीने देवोपहत्य लोकद्वय मा चेष्टितमिति निर्मसिता च मर्त्रा वेपथुविषमगद्गदं वधूरभाषिष्ट प्रियप्रसर ...... [^1] नैव निर्घृणे पापकर्माणि भर्तारं नियोजयेत् अपि तु हृष्ट इवागतोऽस्मीति त्थत् निरन्तर्वेषमाना त्वत्कोधनाय जिज्ञासाथै ततोऽनुपन्यस्तविनीत्यपतदस्य पादयोः (?) । प्रविष्टश्चाहं पदस्थानोत्थस्तेनशङ्केन कस्वित्या शस्त्रेण तेन पृष्टो वत्स ! योऽसावदीर्घदर्शिनो बालस्य ते वृद्धस्यापरपाश्चपापः त्वामभ्यानुनेतुमायात इति सत्रीळमवादिषम् । अ ( धन्व) नैषदिथो स्वराभिज्ञानाभ्यां ? पादयोर्निपत्य । भागिनेयतया मया चैवं बोधितः ते न जातु कोपनीया: (सु ? क्षि) प्रकोपा दुस्सन्तोषं सद्यःपाकानल्पकोपफला दूरपतीत्य प्रीत्युदर्का राजानः स यथो (क्त) कारीनाम तत्र गत्वा प्रत्यागच्छद् यत्र ते भ्राता प्रत्यागतश्चमत्कारितजनपन्युषितमिव नित्योग्रशिरः पूर्तमयत्रपाय केनचिदप्यनुपलक्षितो नेष्यसि तदियमाप समन्ततो नेर्थाः प्रतिकृतः स्यादिति ( ? ) । प्रतिपन्ने च तेन तमनुयातं निवर्त्य निर्गतो गजमप्यालान यिस्वाह मागतोऽस्मि । सर्वथानेन दुर्न्यस्तजीवितमित्यस्मिन् निन्दया च नकप्रशंसया च कृतोपचितया च जाग्रतोरेव नो विभाता सा विभावरी । तथैव च तदर्थमहीनकालं निर्वर्त्य कुलधर्मं यशोऽस्मानीश्वरं च स साधुराराधयत् । अविश्वस्त वर्णं च मे भर्ता (र)(म?मा) कारचेष्टितैरवधाय प्रायो (म)स्कृतमनेना बुद्धमिति बुद्ध्युत्साहप्रभावजितो भूपती रा (जानो!ज्ञोऽसियष्टि ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 10 letters. मभिज्ञानं दत्त्वा कश्चित् कञ्चुकिनमन्तर विकाले प्रेषितवान् । वेषेण क्षणदाचरक्षमेण सम्प्रत्येवागन्तव्यमस्ति कार्य तादृशमिति । वात्येव खलु तृण्यामाक्षिपन्ति कृतधियोऽपि मतिमन्तोऽपि .......... [^1] तायः स महान् मैवमयमर्थों भावीति मझमुक्ता मन्निषेधनिबद्धोऽपि न विचारयोग्या भृत्यैः पिण्डदानामादेशा इति नीलनिवसनारुक परि ......... [^2] । ......... [^3] सविभ्रमविलम्बितनितम्बिनी निकायस्तस्य मध्ये तनुतपनी यनिर्मित ग्रीव सूत्रैकतरळमाणिकं ....... [^4] तिलग्नबालातपेव लक्ष्यमाणा वेणीभूतनीलशिखण्डिहारतया मुखजानेत चन्द्र सन्देहसन्निहित राहुवि सम्भाव्यमाना ..........[^5] र्ध्वभागं संसर्षिभिर्लोचन द्युतिभिरम्बु (ज) वनचुम्बनाशाविभ्रमभ्रमद्रमरसैन्य पुरस्सरेव सलिलमध्यसञ्चारिणी वारिदेवानां तथा दृढेनाप्यू .......... [^6] षदपि मध्ययष्टिकामया मणिरज्वा गुरुपयोधरभा (नु ? र)बन्धमुद्वहन्ती पारिहार्यकेयूरप्रभृतिभूषणपरित्यागेत्यनुपगृहीत मरकताङ्गुली .........[^7] पाधिकारसन्निहितं धर्मसमयमिव दर्शयन्ती चरणारविन्दलाभेन किं नखमणिकिरणक्षीरधाराभिलाषेण किमास्म कुलम खुशिजित ......... [^8] गेण न जाने कुतोऽप्यनु बघ्नन्तं भवनहसं (को?) पोतक(प्र?) मापदीनशुक्लांशुकदशावलम्बद्ध चरमबद्यसखलं निशशिम (?) ....... [^9]मव काचिदुत्तमाङ्गना प्रत्यदृश्यत । सा च गत्वा तमेहि ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 10 letters. [^2]. ,, 26 ,, [^3]. 5 Folios are missing here. [^4]. L. about 38 letters. [^5]. ,, 26 ,, [^6]. L. about 18 letters. [^7]. ,, 16 ,, [^8]. ,, 18 ,, [^9]. ,, 16 ,, नाथ सनाथीभवत्वयमिदानीमानाथ्य चारनिर्विष्णो जन इत्यञ्जलिमुकुळ........ [^1] तिद्वशं निर्वर्त्य स्वागतं महाभागाय त्वत्प्रसादादियमस्मा किंनोकि नाबैमचुलभो (!) ......... [^2] पलबन्धशाली संवृत्तो मनोरथः । तदनुभवतु महाभागः सम्भः ........ [^3] त्य रदमृतधारयाभिभाष्य देवं राजवाहनं सह ताभ्यां तमेवाग्निव ...... [^4] ग्रेसरकनकवेत्रहस्तकाञ्चुकीयहुङ्कारदू(रीकृतजनसं ........... [^5] न मणिमयेन वर्त्मना नगरमाविवेश । आससाद च विविधमङ्गलविधानव्य ...... [^6] नाग' मङ्गणरणदत्चाङ्गतूर्याय माणगणतिथवार .....[^7] रणं गवनम् । तत्रच महति वैदूर्यमण्डपे ससखीजनसम्भ्रा ......... [^8] योर्वासताम्बूलच ........... [^9] पारदत्तवित्रम्भापरायोस्तयोः स्वयं च मन्त्रियद्धप्रपन्नहीन विष्टग (?) ....... [^10] मपि ध्यात्वा भूयो राजवाहन (चाहन?)मुखे निधाय दृ ........ [^11] रप्राणदक्ष मम बधान दानमभ्यर्थयते त्वत्प्रसादं च वर्धितः प्रणयो यदिदमिन्द्रनीलमणिमय धरणीपृष्ठमम्बरतलगोलमूलाभोगविभ्रमं समालक्ष्य .......... [^12] न्नामव(?) यश्च स विक्रमोद्यतत्रिविक्रमचरणविक्षेपक्षभूतोऽर्थि(त?)जन)प्रणयाखण्डनप्रति(ज्ञो) नमुचिर्नाम दानवेन्द्रम्तस्येदं पुरम् । अनु ....... [^13] स्य मन्दाकिनी नाम दुहिता । हने पितरि त्रिभुवन विजिगपुणा करूपादिम है। वर। इसम्पर्क गसम्भूतेन त्रिदशपतिसुन्दरीवृन्द ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. L. about 20 letters. [^2]. ,, 4 ,, [^3]. ,, 20 ,, [^4]. ,, 8 ,, [^5]. ,, 18 ,, [^6]. ,, 9 ,, [^7]. ,, 15 ,, [^8]. I. about 26 letters. [^9]. ,, 18 ,, [^10]. ,, 8 ,, [^11]. ,, 8 ,, [^12]. ,, 6 ,, [^13]. ,, 20 ,, सान्द्र ..... [^1] त्रासोदीर्णश्वास पवन सेवितेन सफलमहा सुरेन्द्रवन्दबन्दिते (न) नरकेणास्मि संवर्धिता । तस्य च दुहितुर्यज्ञबत्या ......... [^2] ति परं मैत्रमासीत् । आसीय पुनरावयोरपि सखी सुन्दोपसुन्दसौभ्रात्रमावभेदमदनकुटाकटङ्कधारा शङ्कर ननपङ्क ..... [^3] त्रिदशलोकलोचनभ्रम (र) कदम्बकाइम्पूर्विकावलुप्तयौवनकुसुमोद्गमा तिलोत्तमा नाम तिलस्स ....... [^4] न्दरी यज्ञवती तु मम्मथमनोधिरोहिणि प्रथमसोपानपर्वणि वयसि वर्तमाना मया तिलोत्तमया ....... [^5] रिसानुकाननानि समनुभूय प्रतिनिवृसा भवनमेकाकिनी शयनमेत्य निस्सहे ............ [^6] । ................ [^7] थ तदवधारणी जीवितुं न शक्यमिति दयमानव तस्या रतिर(चर ? प)जहार हृदयं सत्यं न वेति दूतीव्यावर्णितमामनैव गत्वा दिक्षु (रु? उ ) ज्झनिव देहं मुमोह (?) । निपुणया पुनः पत्रलेखया कादम्बरीशिखण्डभूषणश्रीवत्समुद्राङ्कितान्माणि समुद्गादुद्धृत्य तत्करकिसलयसं(? स्क) तेन (रक्तो ?) रक्तचन्द (नो नेना) नुलिप्य प्रत्याश्वसीत् । अथ कटकादागतः प्रज्ञातत (पो? रो) मनोजवो नाम दूतो व्यज्ञापयत् । स चु सह मेघनादेनाग्रतः पत्रलेखामितः मेव्य प्रयाणदुन्दुभिमादिश्याच्छोदतटे महाश्वेताश्रमान्तिकमणिगृहागतं हरमभिप्रणम्य निर्यातमात्रः किमप्यस्पृश्यत ज्वररूपेणामयेन मन्त्रिकुमारो वैशम्पायनः । तदासीत् कतिपयदिवसावस्थायि सैन्यम् । अथ यः स देवेन जित्वा सुवर्णपुरान्निरस्तः किरातानां हेमजटानां ----------------------------------------------------------------------------------------[^1]. I. about 20 letters. [^2]. ,, 23 ,, [^3]. ,, 25 ,, [^4]. ,, 30 ,, [^5]. Labout 30 letters. [^6]. ,, 36 ,, [^7]. 7 folios are missing here. पतिर्महाबलः स किम्पुरुषैः संभूयाभ्यषेणयत् । अयुध्यतोमं दरिद्रं राजन्यमाकळय्याकलथ्य शमितः संरम्भेण मन्त्रिपुत्रस्य तेन चासौ हेम (कू ? ज)टेश्वरः किंपुरुषाङ्गं किंपुरुष एवासन्निति(?) । तच सर्व पित्रे निवेद्य किंपुरुषवर्षाभियोग मिष्टजनदर्शनोत्सुकोऽभ्यर्थयाम्बभूव । स्नेहविक्लवेवाह्यस्यत्येव राजनि विस्मयपरम्परोद्वेषक्षीतः (?) क्षितिमवततार तारापथात् कोऽपि रत्नमाळी रथः, ततोइवतीर्य पुरुषस्तरुणादित्यदीप्तो हेमचित्रमौलिमानमय्य ...... [^1] जनं सव्य ..... [^2] पदि कं चक्रवर्ति सन्दिशति गन्धर्वराजश्चित्ररथः प्रस्तुतोऽत्र मद्दुहितुः कादम्बर्याः स्वयंवरविधिः सन्निपतितश्च देव ...... [^3] पार्थिवो देष इव कार्तवीर्यो हेहयानां ललामभृतो वर्ततें यदि ....... [^4] जानन्नपि क्षोभपर्यन्ततां प्राय: स्वयंवराणां धर्मोऽयं क्षत्रिय ....... [^5] तः सर्व एते परिजनास्तमेव रथमिन्द्रायुधश्च स्वयमास्थाय कैलास (नि) कटवर्तिकटकमापेदे । सह ...... [^6] गणैः गन्धर्बराजेन सत्कृ (तान्त ? तस्तनि) र्दिष्टं रक्तविमालिभवनमध्य तिष्ठत । तथातिहृष्टं कुमारमुद्यानचित्रशालागतम ने कै (पयघर: ? रुपचारैः) पर्यचारयत् केयूरकतम ....... [^7] प्रमुखं कादम्बरीपरिजनः । सायञ्च सारप्राभृतमारहस्तपरिजनानुयाते महाश्वेतामदलखे समासेदतुः । ते तमनङ्गक्षणमापाण्डुरं च दृष्ट्वा स (म्भाया! मभावय)ताम्। सोऽपि तयोर्दर्शनेन जात्यन्ध इव लब्धचक्षु (र्न )नन्द । ताभ्याश्च ससम्भ्रमोत्थितचरणप्रणामकण्ठ ग्रहोप (रि ? ) चरिताभ्यां यथाई सम्भाव्य कच्चित् कुशलाभ्यामनार्ये बिजने पराङ्मुखी भवतुर्दु दुर्दामहृदय विरहदाहज्वरव्यसनमूढ ----------------------------------------------------------------------------------------[^1, 2]. The two lacunce cover about 6 letters. [^3]. L. about 32 letters. [^4]. ,, 40 ,, [^5]. L. about 40 letters. [^6]. ,, 25 ,, [^7]. ,, 2 ,, हृदयाहादनासु स्मरणसन्निधिभ्यां देवपादपङ्कजाभ्यामिति मदलेखाप्यवेक्ष्य पछ (!) । सा चाय कुशलमिति सस्मितं महाश्वेतामवेक्षाञ्चके । तेषाञ्च यथार्हप्रतिपन्नासनानामागमनदर्शनौस्सुक्यमा...... लघुषु लोचनेषु निर्यन्त्रणप्रचरितासु विसतमधुलवासु विसम्मिणीषु स्फुटोपजातप्रत्ययैः प्रसीद ( 9 ) त्यन्तरात्मनि महाश्वेता राजपुत्रमित्युवाच । कुमार । त्वयि गते (स?) राजधानी त्वदर्शनप्रत्या (शैल ? शये) व गन्धर्वराजकन्यामधारय कारणे पुनरभिमानसखीजनोपदेशानाम् । अथ क्रमेण क्षोयमाणे वपुषि पीयमानेपुं प्रतिक्षणमनेन रक्षसा देहमारधारणेषु रसादिप्यन्त (र! क ) पुरमार्गादेशनचाटुकारिणीविव बहुशः परिमुखीषु मूर्च्छास्तरोत्तरविक ....... तस्थितागमेष्वनन्यशरणा सखि प्रसीद नातः परं पारयामि धारयितुं हतशरीर? ज (र?) व्यथा तुरं शरीर (व्यथ? ) मतिदक्षिण कुमारः स मेऽशक्यः प्रत्यानेतुमालम्बय पाणिमनु एवायमर्थो मातुम्ततोऽपि न तम्मतिमनुवर्तिष्यत इति शिशपिष्टमनुनाध्यमानापि स यदा नाजहादेव तं हतप्रतिज्ञातं (?) तदा पर्याप्तम मुक्ता सर्वदुःखविषांकुरक्षेत्रमिदमुत्सिसृक्षुः ज्योतिष्मती (ती) र मन्दारबण्डमेत्य तीर्थस्नाता पुण्डरीकैर्षान्यधाममिरम्बिकारमणमभ्यर्थ्यास्ति किमपि हतो(?) भवितव्यमिति एघांस्याहार्य हव्यवाहनमवर्षयम् । अथ तस्याः पुण्या(स्तातो?त् तत उत्तीर्णो देवर्षिर्नारदः तन्मे भावमार्षेण चक्षुषोपलभ्य वत्से महाश्वेते ! विमुक्तस्सर्बदर्शिकल्पाकारायाः कादम्बर्याः स्वयंवरमित्येष दिवमगा ह्त(?) । महर्षिवचनप्रत्ययाच्च मद्वचस्यतिष्ठदंश्वातन्मते च राजा चित्ररथो न तु जाने कथंभावीत्यस्मिन्नेव क्षणे राजादिष्टः प्रमादं कथयितुकामः तदेवोद्देशं वैशम्पायनः प्राविशत् । कतिपयक्षणादर्शनाच तं परं प्रोषितागतमिव गाढमाश्लिष्यातिष्ठत । तदनन्तरे रक्तविष्टरे राजपुत्रः तस्य किल दर्शने यथापूरमवर्तन्त पुण्डरकिदर्शन समयानुभूतानि महाश्वतान्तरितानि दिगन्तराणि (?) । सोऽपि न केवलमाकृत्या सद्यः प्राणपांतनक्षमया कामाबस्थयापि कप्प्रूलेमनुचकार । त ........ [^1] गाश्वेतापि परा ......... [^2] ज्यमा ...... [^3] रतमपारयन्ती तिरयितुं हृदय ........ [^4] र्भामागविलासप्रत्युद्वतं तत्र जालमिव चलं चाङ्ग ...... [^5] मन्दं मदलेखया सह जगाम । गत्वा चकि ...... [^6] ख्यस्सन्दिश्य गुल्मान्तरितायामेव तस्यां दुर्व्यवसायिने हृदया ......[^7] नितम्बा तु नाङ्गभङ्गं लेभे। दुर्निमित्तनिवर्तितेक्षणा पुरस्ता ...... [^8] कैतं दृष्ट्वा तथातिथिता ....... [^9] ह कादम्बर्या सकलमव कस्या ............. [^10] रमुग्धमृगी। कुलमिव त्रासोभ्रान्तदृष्टि तमेव गिरितटवनमभ्यधावदाक्रोशन्त रुदित विश्रमेवैनां चैत्ररथी सशपथैः साञ्जलिभिरनुनयवचन सहस्रैरात्मत्यागहेतुं शशाक शंसयिमेवं चाब्रवीत् ॥ ............................ ॥ हरिः ॥ इत्याचार्य दण्डिना कृता अवन्तिसुन्दरी समाप्ता । ॥ श्रीराम श्रीराम राम जय श्रीराम राम जय श्रीराम राम जय ॥ ----------------------------------------------------------------------------------------[^1, 2, 3, 4]. The four lacunae cover about 32 letters. [^5]. ,, 52 ,, [^6]. ,, ,, ,, [^7]. L. about 48 letters. [^8]. ,, 6 ,, [^9]. ,, 8 ,, [^8]. ,, 2 ,, श्विम् १० १३ १७ ३९ ४२ १६ १९ ६० s ७१ ७१ 39 ७४ ७९ ८४ पङ्किः १२ ६ १८ १९ ८ १९ १८ १७ १९ २२ ७ १७ { शुद्धिपत्रम् अशुद्धम् आर्यादेश प्रभव विष्टा शर्मप्रभृति तनीयास उपचिन्वत पलितरशिरत्या सुखोगमानव भतवः विज्ञापयञ्चकार रञ्चित शब्दय पाटित सैन्यन्नाहः प्रयाणा रात्रविधूवर्वा हस्तनामिति पयन्त वघा धूयामानेकश शुद्धम् आर्यदेश प्रभवं विष्टो शर्मविमतप्रभृति तनीयसि उपाचिन्वत पलितराशिरत्या सुखायमानेव भवतः विज्ञापयाञ्चकार रञ्जित शब्दाय पाटित सैन्यसन्नाहः प्रयाण रात्रिवधू हस्तिनामिति पर्यन्त वधा धूयमान केश पार्श्वम् १७० १७१ १७१ २०० २०३ २०८ "" २१३ २१४ २३० २३१ पङ्किः १२ ६ ३ ܐܐ १७ अशुद्धम् निर्माल्य पौद्धत काल क्षम तदनुमगामिन मन्त्र कुञ्चरः 3 क्रोञ्चो भगवतो परिष्वङ्गम प्रतिहायः शुद्धम् निमीक्ष्य पोत काम क्षमा तदनुगामिन मन्त्रि कुञ्जरः क्रौञ्चो भगवता परिष्वज्ञभय प्रतिहाय IN THE PRESS 1. Bhōjanakutühala (Dietetics) of Raghunatha Part I. 2. Prakriyasarvaeva (Graminar) by Nārāyaṇa Bhatta, Part IV. 3. Sarasvatikan: hābharaṇa (Grammar) of Bōhja with the Commentary Hrdayahāriņi by Dandanātha Nārāyaṇa, Part V. 4. Aitareyabrāhmaṇa with the Vṛtti Sukhaprada of Sadgurusisva, Part III. 5. Aryabhatiya (Jyotisa) with the Bhasya of Nilakanthasomasutvan (Golapā la), Part III. 6. Miramsaskavārtika (Mimamsa) of Kumarila, with the Commentary of Sucaritamira, Fart IV. 7. Sitärāghava (Nataka) of Ramapāņivala. 8. Tripuradahana (Kavya) of Vasubhattatiri with the Commentary of Pakejaksa. UNDER PREPARATION 1. Tantrasamuccaya with two Commentaries, Part II. 2. Harsacarita with the Commentary Marmavabodhini of Ranganatha. 3. Bojanakytahala (Dietetics) of Raghunatha Part II. 4. Astangabrdaya with Commentary, Part III. 5. trasaigrala with Commentary.